Quản trị doanh nghiệp có tầm quan trọng hàng đầu đối với tất cả
các doanh nghiệp. Nhưng tại Việt Nam, hầu hết các chuẩn mực
và nguyên tắc quản trị công ty trong đó có 2 chuẩn mực đặc biệt
quan trọng là tính minh bạch và công bố thông tin chỉ được các
doanh nghiệp Việt Nam tuân thủ một phần, hoặc chưa được tuân
thủ.
11 trang |
Chia sẻ: maiphuongtt | Lượt xem: 1660 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Chuẩn mực quản trị doanh nghiệp chưa được coi trọng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chuẩn mực quản trị doanh nghiệp
chưa được coi trọng
Quản trị doanh nghiệp có tầm quan trọng hàng đầu đối với tất cả
các doanh nghiệp. Nhưng tại Việt Nam, hầu hết các chuẩn mực
và nguyên tắc quản trị công ty trong đó có 2 chuẩn mực đặc biệt
quan trọng là tính minh bạch và công bố thông tin chỉ được các
doanh nghiệp Việt Nam tuân thủ một phần, hoặc chưa được tuân
thủ.
Chuẩn mực quản trị doanh nghiệp có ảnh hưởng đến doanh
nghiệp VN
Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của các
doanh nghiệp Việt Nam.
Trên thực tế, cơ chế quản trị của ba loại hình doanh nghiệp hiện
đang tồn tại ở Việt Nam (sở hữu nhà nước, sở hữu tư nhân và
đầu tư nước ngoài) có đặc điểm hoàn toàn khác nhau. Doanh
nghiệp đầu tư nước ngoài luôn áp dụng hệ thống quản trị của
công ty mẹ từ trụ sở chính.
Nói chung, các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài có cơ cấu quản
trị chặt chẽ với mục đích chính là phục vụ cho lợi ích của nhà đầu
tư ở trụ sở chính, nhưng cũng chính vì thế, lợi ích của cổ đông
thiểu số (mà trong các công ty liên doanh thì cổ đông thiểu số
thường là bên Việt Nam) không được đề cao và bảo vệ hợp lý.
Trong khi đó, pháp luật hiện hành liên quan đến đầu tư nước
ngoài của ta chưa quy định đủ và hợp lý các công cụ bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của cổ đông thiểu số. Hơn nữa, cổ
đông thiểu số thường là doanh nghiệp Nhà nước, chỉ tham gia
vào quản trị công ty thông qua người đại diện, nên nguy cơ bị
thiệt thòi của bên thiểu số có thể còn lớn hơn.
Chế độ quản trị trong doanh nghiệp Nhà nước lại có những bất
cập khác. Những người đại diện chủ sở hữu phần vốn Nhà nước
trong các doanh nghiệp Nhà nước chưa nhận thức được tầm
quan trọng của quản trị doanh nghiệp nói chung.
Vấn đề lớn nhất trong quản trị doanh nghiệp Nhà nước là mối
quan hệ giữa chủ sở hữu và người quản lý, bắt nguồn từ việc
không xác định được người chủ thực sự. doanh nghiệp Nhà
nước là thuộc sở hữu toàn dân mà Nhà nước về bản chất cũng
chỉ là người đại diện cho phần sở hữu đó.
Chính vì vậy, người quản lý doanh nghiệp không phải chịu trách
nhiệm trước một nhóm chủ sở hữu cụ thể nào. Hơn nữa, chưa có
thiết chế hay bộ máy để giám sát việc thực hiện các nghĩa vụ của
người quản lý doanh nghiệp trước quyền và lợi ích hợp pháp của
chủ sở hữu.
Doanh nghiệp tư nhân ở nước ta thường được quản trị theo hình
thức gia đình, trong đó những người chủ sở hữu đồng thời là
những người trực tiếp quản lý doanh nghiệp. Trong một số doanh
nghiệp có quy mô lớn hoặc có số lượng cổ đông lớn, xung đột
giữa cổ đông đa số và cổ đông thiểu số đã xảy ra, có nơi thậm
chí rất nghiêm trọng.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của quản trị doanh nghiệp của doanh
nghiệp tư nhân ở nước ta nói riêng và của các loại hình doanh
nghiệp nói chung là tính kém minh bạch. Các quy định bắt buộc
về công khai hoá thông tin chưa được quy định đầy đủ và ngay
cả những quy định hiện có vẫn chưa được thực thi có hiệu quả.
Cần có “văn hóa quản lý” với Chuẩn mực quản trị doanh
nghiệp
Chia sẻ các kiến thức về quản trị doanh nghiệp của GE nhằm hỗ
trợ sự phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam, ông Colin Low,
Giám đốc phụ trách khu vực Singapore, Philippines và Việt Nam
của GE cho biết: sự tuân thủ, tính minh bạch và nhất quán về
“Văn hóa quản lý” là nền tảng cho tốc độ phát triển bền vững cao
lên tới 8% một năm của Tập đoàn GE.
Ông Colin Low khẳng định trong suốt lịch sử 129 năm của GE,
khái niệm “Văn hóa tuân thủ” (Compliance Culture - tuân thủ các
qui định của tập đoàn cũng như luật pháp của nước sở tại) đã
được các lãnh đạo của tất cả các công ty thuộc Tập đoàn GE
quán triệt và nghiêm túc thực hiện.
“Văn hoá tuân thủ” này thấm nhuần không chỉ với Tổng giám đốc
và Ban lãnh đạo cấp cao, mà còn rộng rãi tới tất cả các nhân viên
của GE, bao gồm cả các vị trí quản lý chung và quản lý bán hàng.
Kinh nghiệm về Tuân thủ của GE bao gồm:
1. Xác định những mong đợi về hiệu quả công việc cho nhân
viên, mục đích và mục tiêu của họ và giám sát việc thực
hiện;
2. Thường niên tiến hành đánh giá rủi ro trong phạm vi trách
nhiệm của từng cá nhân, và luôn sẵn sàng tiếp nhận phản
hồi từ nhân viên;
3. Tham dự vào Hội đồng đánh giá việc Tuân thủ khi được yêu
cầu;
4. Đảm bảo các quy trình luôn hoạt động nhuần nhuyễn tại tất
cả các lĩnh vực nhiều rủi ro nhất;
5. Thông tin rộng rãi và thường xuyên về các kỳ vọng về liêm
chính của tập đoàn;
6. Khuyến khích một môi trường trong đó nhân viên luôn công
khai thể hiện những vấn đề được quan tâm; và
7. Thực hiện chương trình tiếp nhận phản ánh của nhân viên
trong toàn tập đoàn.
Ông Low cho rằng tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của GE trên
toàn thế giới, và tại Việt Nam, bắt nguồn từ chính văn hóa này.
Nằm trong cam kết với Chính phủ Việt Nam. Ông Low cho biết
GE đã chuẩn bị để mở rộng sự có mặt tại Việt Nam, đặc biệt
trong việc chia sẻ kiến thức về quản trị doanh nghiệp nhằm đóng
góp cho một nền kinh tế Việt Nam đang phát triển nhanh và hỗ
trợ việc đào tạo các nhà lãnh đạo sẽ đưa đất nước tiến vào thế
kỷ 21
.
Và một hành lang pháp lý
Các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đã phần nào nhận thức
được tầm quan trọng của công tác quản trị công ty và thấy được
sự cần thiết thay đổi hệ thống quản trị công ty, vì nếu không thay
đổi thì sự đào thải của các doanh nghiệp Việt Nam rất lớn trong
quá trình hội nhập.
Tuy nhiên, các quy định và luật lệ hiện hành ở Việt Nam chưa có
đầy đủ hướng dẫn cho các vấn đề về quản trị công ty. Thậm chí
các quy định và luật lệ hiện hành về quản trị công ty ở Việt Nam
cũng chưa được tuân thủ chặt chẽ. Các công ty không có đủ các
hiểu biết và thông tin về quản trị công ty, thiếu các hướng dẫn về
mặt pháp lý liên quan đến quản trị.
Theo các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới (WB), các vấn đề
khó khăn mà doanh nghiệp thường hay mắc phải về quản trị hiện
nay chính là việc hội đồng quản trị chưa thực hiện tốt vai trò và
chức năng của mình; không minh bạch thông tin; giao dịch với
các bên liên quan và xung đột về lợi ích tiềm ẩn; ban kiểm soát
chưa thực hiện tốt vai trò chức năng.
Trên thực tế, ban kiểm soát doanh nghiệpcó rất ít quyền hạn. Vị
trí này mới chỉ được quy định trên danh nghĩa do yêu cầu của
pháp luật. Hơn nữa, một số thành viên hội đồng quản trị cũng ít
quan tâm đến việc tham gia phát triển doanh nghiệp. Những cổ
đông là người lao động trong công ty thì trên thực tế chỉ quan tâm
đến tỷ lệ chia cổ tức.
Chính vì những lý do trên, nhiều công ty cổ phần hóa đã không
có chiến lược phát triển rõ ràng và còn có hiện tượng các cán bộ
quản lý hoặc cổ đông lớn lạm dụng vị thế và chức quyền để điều
hành doanh nghiệp theo hướng có lợi cho cá nhân họ.
Trong những công ty cổ phần hóa vẫn còn phần vốn của Nhà
nước, thường Nhà nước cử các đại diện từ các cơ quan ban
ngành khác nhau tham gia vào bộ máy của doanh nghiệp (vào
hội đồng quản trị, ban kiếm soát...). Những đại diện này phải xin ý
kiến từ cơ quan chủ quản chứ không thể đưa ra những quyết
định ngay lập tức.
Việc minh bạch và công bố thông tin ở Việt Nam còn hạn chế và
còn nhiều cản trở do nhiều yếu tố, trong đó có môi trường pháp
luật. Ví dụ, chính sách thuế chưa rõ ràng và phụ thuộc quá nhiều
vào các quyết định chủ quan của cán bộ thuế cũng có thể làm
cho doanh nghiệp khó có thể minh bạch hóa tất cả các giao dịch
của mình.
Các doanh nghiệp cho rằng, biện pháp cải thiện công tác quản trị
doanh nghiệp ở Việt Nam hiện này là cần đào tạo thêm cho các
giám đốc và cán bộ quản lý cao cấp về quản trị doanh nghiệp.
Rất nhiều doanh nghiệp phản ánh rằng rất khó tìm được những
thành viên hội đồng quản trị giỏi; thực thi chặt chẽ hơn các luật lệ
hay quy định hiện hành về quản trị doanh nghiệp; cải cách công
tác thực thi thuế để doanh nghiệp có thể minh bạch hơn về tài
chính.
Chính vì vậy, cần có nhiều cơ hội hơn nữa để những người làm
kinh doanh được học hỏi về những mô hình quản trị doanh
nghiệp tiên tiến trên thế giới để vừa nâng cao nhận thức và nâng
cao trình độ quản trị.
Ngoài việc tham gia các khóa học, các doanh nghiệp Việt Nam có
thể trực tiếp thuê chuyên gia về quản trị doanh nghiệp để tư vấn
riêng cho phù hợp với hoàn cảnh riêng của công ty mình.
Tuy nhiên, ở Việt Nam chưa có nhiều chuyên gia giỏi trong lĩnh
vực còn mới mẻ này, vì thế những chương trình hỗ trợ kỹ thuật
phù hợp của các tổ chức quốc tế cho doanh nghiệp sẽ rất hữu
ích.