Chương VII Các công cụ thực hiện trong quy hoạch và quản lý đô thị

1Chương VII Các công cụ thực hiện trong quy hoạch và quản lý đô thị 1. Công cụ SWOT 2. Công cụ DPSIR 3. Công cụ đánh giá nhanh đô thị 4. Công cụ đánh giá tác động môi trường 2PSIR Pressures – States – Impacts - Responses (Aùp lực – Tình trạng – Tác động – Ứng phó) • Xây dựng bởi Anthony Friend trong 1970s • Được phổ biến bởi OECD (Organization for Economic Corporation and Development, Paris) 3• Khung DPSIR là cơ sở để đánh giá tình trạng và báo cáo môi trường, được nhiều nước sử dụng. • Khung đánh giá sẽ giúp nhận diện các chênh lệch, khiếm khuyết trong ứng phó và đề xuất cho quy hoạch và quản lý môi trường 4Aùp lực – Pressures Aùp lực của xã hội đối với môi trường là kết quả của hoạt động con người (thương mại và tiêu thụ)  Các hoạt động này còn gọi là động lực gây ra những áp lực trực tiếp với môi trường như: ô nhiễm, xuống cấp nguồn tài nguyên 5Tình trạng – States  Là kết quả của áp lực (như: mức độ ô nhiễm, mức độ thoái hóa đất đai, độ mất rừng…)  Những điều kiện bị thay đổi này đến lượt nó sẽ tác động đến sức khỏe và đời sống con người  Do đó, cần phải hiểu tình trạng môi trường và các tác động trực tiếp cũng như gián tiếp của nó 6Ứng phó - Responses Các hành động được xã hội, tập thể hay cá nhân thực hiện:  Ngăn chặn những tác động tiêu cực của môi trường  Chỉnh sửa các hư hỏng hiện có hoặc bảo vệ tài nguyên 7Ứng phó bao gồm:  Các hành động quy định, các công cụ của pháp luật  Quan điểm của xã hội và các mô hình tiêu dùng  Các chiến lược quản lý thay đổi  Chi tiêu cho nghiên cứu và môi trường  Quảng bá thông tin môi trường 8Khung D-PSIR Driving forces Xu hướng phát triển các khu vực (năng lượng, giao thông, công nghiệp, oông nghiệp, du lịch Pressure Các hoạt động con người ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường (khí thải carbon dioxide hay metan) Response Xã hội giải quyết các vấn đề (nghiên cứu về năng lượng mặt trời, thuế năng lượng) State Những thay đổi MT thấy được (nhiệt độ toàn cầu tăng lên) Impact Tác động do MT thay đổi (giảm năng suất vụ, bão lớn, lụt lội…) 9- Driving Forces: những hoạt động, tiến trình hay mô hình của con người tác động đến PTBV, như đô thị hóa, công nghiệp hóa. - Các chỉ số áp lực mô tả các biến số mà nó trực tiếp gây ra các vấn đề môi trường, như phát tán chất độc, diocid carbon, tiếng ồn , diện tích đậu xe của mỗi chiếc xe… 10 - Chỉ số tình trạng thể hiện tình trạng hiện tại của môi trường Vd: Tập trung chì trong khu vực đô thị; độ bụi dọc các đường phố chính - Chỉ số tác động thể hiện các tác động của sự thay đổi tình trạng. VD: Tỷ lệ trẻ em mắc các bệnh liên quan đến chì; tỷ lệ chết do các bệnh về phổi; số người chết do mất mùa; do khí hậu thay đổi… 11 - Chỉ số ứng phó mô tả các cố gắng để giải quyết vấn đề như: (% xe hơi có động cơ đổi điện; mức độ phát tán tối đa được pháp đối với công nghiệp; giá dầu tăng giảm; thu ngân sách từ thuế ô nhiễm…) 12 Khung DPSIR giúp các nhà quản lý và quy hoạch môi trường hiểu được trước tiên các áp lực và tình trạng của môi trường, sau đó hiểu được các ứng phó. Các chênh lệch được xác định trong cách phân tích này sẽ là cơ sở cho các kế hoạch và các can thiệp có tính chiến lược