Chuyên đề Bằng chứng kiểm toán

Chuyên đề 2BẰNG CHỨNG KIỂM TOÁNVũ Hữu Đức 2011Nội dungSự kiện sau ngày khóa sổGiả định hoạt động liên tụcCác bên liên quanNợ tiềm tàngBAÙO CAÙO TAØI CHÍNHCaùc cô sôû daãn lieäu thoâng thöôøngSoá dö ñaàu naêmÖôùc tính keá toaùnSöï kieän tieáp theoTính hoaït ñoäng lieân tuïcGiaûi trình cuûa GÑBaèng chöùng kieåm toaùn ñaëc bieätCaùc beân lieân quanChöùng kieán kieåm keâXaùc nhaän nôï phaûi thuNôï tieàm taøngSöû duïng coâng vieäc beân khaùcSöï kieän sau ngaøy khoùa soåNguoàn tham chieáu: VSA/ISA 560, VAS 23, IAS 10Khaùi nieämPhaân loaïiThuû tuïc kieåm toaùn31.12.200XNgaøy keát thuùcnieân ñoä1.2.200X+1Ngaøy phaùt haønh BCTCSöï kieän sau ngaøy khoùa soå keá toaùn laäp BCTC(1)Söï kieän phaùt sinh sau ngaøy khoùa soå keá toaùn laäp BCTCVAS 2331.12.200XNgaøy keát thuùcnieân ñoä1.2.200X+1Ngaøy kyù baùo caùo kieåm toaùn15.2.200X+1Ngaøy coâng boá BCTCSöï kieän sau ngaøy khoùa soå keá toaùn laäp BCTC(1)(2)(3)Söï kieän phaùt sinh ñeán ngaøy kyù baùo caùo kieåm toaùnCaùc söï kieän ñöôïc phaùt hieän sau ngaøy kyù baùo caùo kieåm toaùn nhöng tröôùc ngaøy coâng boá baùo caùo taøi chính Caùc söï kieän xaûy ra sau ngaøy coâng boá BCTCVSA 560Söï kieän phaùt sinh sau ngaøy khoùa soå laäp BCTCLoaïi söï kieän Nhöõng söï kieän cung caáp theâm baèng chöùng veà caùc söï vieäc ñaõ toàn taïi vaøo ngaøy khoaù soå keá toaùn laäp baùo caùo taøi chính Yeâu caàu Ñieàu chænh baùo caùo taøi chính Thí duï Baùn taøi saûn hay thu hoài coâng nôï sau ngaøy keát thuùc nieân ñoä khaùc vôùi soá lieäu soå saùch Nhöõng söï kieän cung caáp daáu hieäu veà caùc söï vieäc ñaõ phaùt sinh tieáp sau ngaøy khoaù soå keá toaùn laäp BCTCKhoâng caàn ñieàu chænh, nhöng coù theå yeâu caàu khai baùo Phaùt haønh coå phieáu sau ngaøy khoùa soå Thí dụ về các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều chỉnh Kết luận của Toà án sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm, xác nhận doanh nghiệp có những nghĩa vụ hiện tại vào ngày kết thúc kỳ kế toán năm, đòi hỏi doanh nghiệp điều chỉnh khoản dự phòng đã được ghi nhận từ trước; ghi nhận những khoản dự phòng mới hoặc ghi nhận những khoản nợ phải thu, nợ phải trả mới.Thông tin nhận được sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cung cấp bằng chứng về một tài sản bị tổn thất trong kỳ kế toán năm, hoặc giá trị của khoản tổn thất được ghi nhận từ trước đối với tài sản này cần phải điều chỉnh, Thí dụ về các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm cần điều chỉnh (tt)Việc xác nhận sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm về giá gốc của tài sản đã mua hoặc số tiền thu được từ việc bán tài sản trong kỳ kế toán năm.Việc phát hiện những gian lận và sai sót chỉ ra rằng báo cáo tài chính không được chính xác. Thí dụ về các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần điều chỉnh Việc hợp nhất kinh doanh hoặc việc thanh lý công ty con của tập đoàn;Việc công bố kế hoạch ngừng hoạt động, việc thanh lý tài sản hoặc thanh toán các khoản nợ liên quan đến ngừng hoạt động; hoặc việc tham gia vào một hợp đồng ràng buộc để bán tài sản hoặc thanh toán các khoản nợ;Mua sắm hoặc thanh lý tài sản có giá trị lớn;Nhà xưởng sản xuất bị phá hủy vì hỏa hoạn, bão lụt; Thực hiện tái cơ cấu chủ yếu;Thí dụ về các sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc kỳ kế toán năm không cần điều chỉnh (tt)Các giao dịch chủ yếu và tiềm năng của cổ phiếu thường;Thay đổi bất thường, quan trọng về giá bán tài sản hoặc tỷ giá hối đoái.Thay đổi về thuế có ảnh hưởng quan trọng đến tài sản, nợ thuế hiện hành hoặc thuế hoãn lại;Tham gia những cam kết, thỏa thuận quan trọng hoặc những khoản nợ tiềm tàng;Xuất hiện những vụ kiện tụng lớn./. Minh họaCác sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc niên độVào ngày 17 tháng 2 năm 2009, Công ty đã ký một Hợp đồng Chuyển nhượng Vốn với SABMiller Asia, theo đó Công ty sẽ chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp vào Công ty Liên doanh SABMiller Việt Nam với giá 8.250.000 đô la Mỹ. Ngoài ra, Công ty Liên doanh SABMiller Việt Nam sẽ hoàn trả Công ty khoản vay 12.250.000 đô la Mỹ. Cho đến ngày các báo cáo tài chính này được phê chuẩn, việc chuyển nhuợng đã được hoàn tất.Nguồn: Báo cáo tài chính Vinamilk 2008Söï kieän phaùt sinh ñeán ngaøy kyù BCKTKieåm toaùn vieân phaûi thu thaäp ñaày ñuû baèng chöùng kieåm toaùn thích hôïp ñeå xaùc ñònh taát caû nhöõng söï kieän ñaõ phaùt sinh ñeán ngaøy kyù baùo caùo kieåm toaùn xeùt thaáy coù theå aûnh höôûng ñeán BCTC, vaø phaûi yeâu caàu ñôn vò ñieàu chænh hoaëc thuyeát minh trong BCTC. Caùc thuû tuïc:Xem xeùt caùc thuû tuïc cuûa ñôn vòXem xeùt caùc bieân baûn hoïp HÑQT, ÑHCÑ, BKS...Xem xeùt caùc BCTC, baùo caùo quaûn lyù gaàn nhaátTrao ñoåi vôùi luaät sö cuûa ñôn vòTrao ñoåi vôùi Giaùm ñoácPhỏng vấn Ban giám đốcNhững số liệu tạm tính hoặc chưa được xác nhận;Những cam kết, khoản vay hay bảo lãnh mới được ký kết;Bán hay dự kiến bán tài sản;Những cổ phiếu hay trái phiếu mới phát hành; Thoả thuận sáp nhập hay giải thể đã được ký kết hay dự kiến;Những tài sản bị trưng dụng hay bị phá huỷ do hoả hoạn hay lụt bão,...Những rủi ro hay sự kiện có thể xảy ra;Những điều chỉnh kế toán bất thường đã thực hiện hay dự định thực hiện;Những sự kiện đã xảy ra hoặc có khả năng xảy ra làm cho các chính sách kế toán đã được sử dụng để lập báo cáo tài chính không còn phù hợp. Ví dụ: Phát sinh sự kiện nợ phải thu khó đòi làm cho giả thiết về tính liên tục hoạt động kinh doanh không còn hiệu lực.Söï kieän phaùt sinh sau ngaøy kyù BCKT nhöng tröôùc ngaøy coâng boá BCTCTröôøng hôïp kieåm toaùn vieân bieát ñöôïc coù söï kieän coù khaû naêng aûnh höôûng troïng yeáu ñeán BCTC phaùt sinh sau ngaøy kyù baùo caùo kieåm toaùn nhöng tröôùc ngaøy coâng boá BCTC, thì kieåm toaùn vieân phaûi caân nhaéc xem coù neân söûa laïi BCTC vaø baùo caùo kieåm toaùn hay khoâng vaø phaûi thaûo luaän vaán ñeà naøy vôùi Giaùm ñoác cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn ñeå coù nhöõng bieän phaùp phuø hôïp trong töøng tröôøng hôïp cuï theå. Söï kieän phaùt sinh sau ngaøy coâng boá BCTCSau ngaøy coâng boá baùo caùo taøi chính vaø baùo caùo kieåm toaùn neáu kieåm toaùn vieân nhaän thaáy vaãn coøn söï kieän xaåy ra ñeán ngaøy kyù baùo caùo kieåm toaùn caàn phaûi söûa ñoåi baùo caùo kieåm toaùn, thì kieåm toaùn vieân phaûi caân nhaéc xem coù neân söûa laïi baùo caùo taøi chính vaø baùo caùo kieåm toaùn hay khoâng; phaûi thaûo luaän vaán ñeà naøy vôùi Giaùm ñoác ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn vaø coù nhöõng bieän phaùp thích hôïp tuyø theo töøng tröôøng hôïp cuï theå. Tính hoaït ñoäng lieân tuïcNguoàn: VSA 570, VAS 01, 21Khaùi nieämCaùc daáu hieäuTraùch nhieäm cuûa KTVCaùc thuû tuïc kieåm toaùnBaùo caùo kieåm toaùnBaùo caùo taøi chính phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng lieân tuïc vaø seõ tieáp tuïc hoaït ñoäng kinh doanh bình thöôøng trong töông lai gaàn* nghóa laø doanh nghieäp khoâng coù yù ñònh cuõng nhö khoâng buoäc phaûi ngöøng hoaït ñoäng hoaëc phaûi thu heïp ñaùng keå quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình. Tröôøng hôïp thöïc teá khaùc vôùi giaû ñònh hoaït ñoäng lieân tuïc thì baùo caùo taøi chính phaûi laäp treân moät cô sôû khaùc vaø phaûi giaûi thích cô sôû ñaõ söû duïng ñeå laäp baùo caùo taøi chính.KHAÙI NIEÄMTHEO CHUAÅN MÖÏC CHUNG* Theo VSA 570 laø ít nhaát 1 naêm keå töø ngaøy keát thuùc nieân ñoäVAS 01Chuaån möïc veà trình baøy BCTCKhi laäp vaø trình baøy BCTC, Giaùm ñoác doanh nghieäp caàn phaûi ñaùnh giaù veà khaû naêng hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa doanh nghieäp. BCTC phaûi ñöôïc laäp treân cô sôû giaû ñònh laø doanh nghieäp ñang hoaït ñoäng lieân tuïc. Khi ñaùnh giaù, neáu Giaùm ñoác doanh nghieäp bieát ñöôïc coù nhöõng ñieàu khoâng chaéc chaén lieân quan ñeán caùc söï kieän hoaëc caùc ñieàu kieän coù theå gaây ra söï nghi ngôø lôùn veà khaû naêng hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa DN thì nhöõng ñieàu khoâng chaéc chaén ñoù caàn ñöôïc neâu roõ. Neáu BCTC khoâng ñöôïc laäp treân cô sôû hoaït ñoäng lieân tuïc, thì söï kieän naøy caàn ñöôïc neâu roõ, cuøng vôùi cô sôû duøng ñeå laäp BCTC vaø lyù do khieán cho doanh nghieäp khoâng ñöôïc coi laø ñang hoaït ñoäng lieân tuïc. VAS 21Caùc daáu hieäuDaáu hieäu veà maët taøi chính• Nôï phaûi traû > taøi saûn hoaëc nôï ngaén haïn > taøi saûn löu ñoäng;• Caùc khoaûn nôï daøi haïn saép ñeán haïn traû maø khoâng coù khaû naêng ñöôïc giaõn nôï hoaëc khoâng coù khaû naêng thanh toaùn, hoaëc phuï thuoäc quaù nhieàu vaøo caùc khoaûn vay ngaén haïn ñeå taøi trôï caùc taøi saûn daøi haïn;• Daáu hieäu veà vieäc caét boû caùc hoã trôï taøi chính cuûa khaùch haøng vaø chuû nôï;• Luoàng tieàn töø hoaït ñoäng kinh doanh bò aâm theå hieän treân baùo caùo taøi chính hay döï baùo trong töông lai;• Ñôn vò coù caùc chæ soá taøi chính xaáu döôùi möùc bình thöôøng;• VSA 570Caùc daáu hieäuDaáu hieäu veà maët taøi chính (tt)Loã hoaït ñoäng kinh doanh lôùn hoaëc coù söï suy giaûm lôùn veà giaù trò cuûa caùc taøi saûn ñöôïc duøng ñeå taïo ra caùc luoàng tieàn;•Nôï toàn ñoïng hoaëc ngöøng thanh toaùn coå töùc;•Khoâng coù khaû naêng thanh toaùn nôï khi ñeán haïn;•Khoâng coù khaû naêng tuaân thuû caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng tín duïng;•Chuyeån ñoåi töø caùc giao dòch mua chòu sang mua thanh toaùn ngay vôùi caùc nhaø cung caáp;•Khoâng coù khaû naêng tìm kieám caùc nguoàn taøi trôï cho vieäc phaùt trieån caùc saûn phaåm môùi thieát yeáu hoaëc caùc döï aùn ñaàu tö thieát yeáu.Caùc daáu hieäuDaáu hieäu veà maët hoaït ñoäng• Ñôn vò bò thieáu thaønh phaàn laõnh ñaïo chuû choát maø khoâng ñöôïc thay theá;• Ñôn vò bò maát moät thò tröôøng lôùn, maát giaáy pheùp baûn quyeàn hoaëc maát moät nhaø cung caáp quan troïng;• Ñôn vò gaëp khoù khaên veà tuyeån duïng lao ñoäng hoaëc thieáu huït caùc nguoàn cung caáp quan troïng.Caùc daáu hieäuCaùc daáu hieäu khaùc• Khoâng tuaân thuû theo caùc quy ñònh veà voán cuõng nhö caùc quy ñònh khaùc cuûa phaùp luaät;• Ñôn vò ñang bò kieän vaø caùc vuï kieän naøy chöa ñöôïc xöû lyù maø neáu ñôn vò thua kieän coù theå daãn ñeán caùc khoaûn boài thöôøng khoâng coù khaû naêng ñaùp öùng ñöôïc;• Thay ñoåi veà luaät phaùp hoaëc chính saùch cuûa Nhaø nöôùc laøm aûnh höôûng baát lôïi tôùi ñôn vò;• Caùc daáu hieäu khaùc.Traùch nhieäm cuûa KTVTính HÑLT laø 1 giaû ñònh cô baûn cuûa BCTC (trong keá toaùn VN, laø 1 nguyeân taéc cô baûn)Tuy nhieân, yù kieán cuûa KTV treân BCTC khoâng phaûi laø söï baûo ñaûm veà söï toàn taïi trong töông lai cuûa ñôn vò.Caùc thuû tuïc kieåm toaùnXem xeùt caùc söï kieän gaây nghi ngôø veà khaû naêng hoaït ñoäng lieân tuïc khi laäp keá hoaïch vaø trong suoát quaù trình kieåm toaùnXem xeùt caùc ñaùnh giaù cuûa BGÑ ñôn vò vaø caùc söï kieän xaûy ra sau khi BGÑ ñôn vò ñaõ ñaùnh giaù.*Caùc thuû tuïc boå sung khi coù nghi vaán:Soaùt xeùt laïi keá hoaïch cuûa BGÑThu thaäp baèng chöùng ñeå loaïi boû nghi vaánYeâu caàu BGÑ xaùc nhaän baèng vaên baûn veà keá hoaïch töông lai* Neáu BGÑ khoâng cung caáp ñaùnh giaù, KTV phaûi xem xeùt lieäu phaïm vi kieåm toaùn coù bò giôùi haïn khoângPhaân tích vaø trao ñoåi vôùi Ban giaùm ñoác veà caùc döï baùo luoàng tieàn, lôïi nhuaän vaø caùc döï baùo khaùcPhaân tích vaø trao ñoåi veà baùo caoù taøi chính môùi nhaátXem xeùt caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng vayTham khaûo Bieân baûn Hoäi nghò coå ñoâng, hoïp Hoäi ñoàng quaûn tròTrao ñoåi vôùi chuyeân gia tö vaán phaùp lyù cuûa ñôn vòXaùc ñònh caùc cam keát hoã trôï töø Nhaø nöôùc hoaëc beân thöù baCaân nhaéc tình hình thieáu huït ñôn ñaët haøngXem xeùt caùc söï kieän sau ngaøy keát thuùc nieân ñoäCaùc thuû tuïc cuï theå khi coù nghi vaán Thu thaäp baèng chöùng ñeå giaûi quyeátGiaû thieát thích hôïp nhöng khoâng chaéc chaén Yeâu caàu khai baùoGiaû thieát vaãn thích hôïpKhoâng caàn ñieàu chænh baùo caùo kieåm toaùnGiaû thieát khoâng thích hôïp BCTC coù laäp treân cô sôû thay theá thích hôïp khoâng?Khai baùo ñaày ñuû :YÙ kieán chaáp nhaän toaøn boä nhöng theâm moät ñoaïn nhaán maïnh trong baùo caùoKhoâng khai baùo ñaày ñuû :YÙ kieán loaïi tröø hoaëc khoâng chaáp nhaänYÙ kieán khoâng chaáp nhaänYÙ kieán chaáp nhaän toaøn phaàn coù ñoaïn nhaán maïnhKhoângCoùMinh họaBCTC quý 2-2011 CTCP Nhựa Tân HóaMinh họaBCTC quý 2-2011 CTCP Nhựa Tân HóaCaùc beân lieân quanNguoàn: VSA 550, VAS 26Khaùi nieämTraùch nhieäm cuûa Giaùm ñoácTraùch nhieäm cuûa KTVCaùc thuû tuïc kieåm toaùnCaùc beân lieân quanKhaùi nieämCaùc beân coù khaû naêng kieåm soaùt hoaëc taùc ñoäng quan troïng ñeán ñôn vò trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh taøi chính vaø hoaït ñoäng.Giao dòch giöõa CBLQ laø vieäc chuyeån giao nguoàn löïc hay nghóa vuï giöõa CBLQ, khoâng xeùt ñeán vieäc coù tính giaù hay khoâng.VAS 26Caùc beân lieân quan(a) Nhöõng doanh nghieäp kieåm soaùt, hoaëc bò kieåm soaùt tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp thoâng qua moät hoaëc nhieàu beân trung gian, hoaëc döôùi quyeàn bò kieåm soaùt chung vôùi doanh nghieäp baùo caùo (b) Caùc coâng ty lieân keát (c) Caùc caù nhaân coù quyeàn tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp bieåu quyeát ôû caùc doanh nghieäp baùo caùo daãn ñeán coù aûnh höôûng ñaùng keå tôùi doanh nghieäp naøy, keå caû caùc thaønh vieân maät thieát trong gia ñình cuûa caùc caù nhaân naøy. VAS 26Caùc beân lieân quand) Caùc nhaân vieân quaûn lyù chuû choát coù quyeàn vaø traùch nhieäm veà vieäc laäp keá hoaïch, quaûn lyù vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp baùo caùo, bao goàm nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo, caùc nhaân vieân quaûn lyù cuûa coâng ty vaø caùc thaønh vieân maät thieát trong gia ñình cuûa caùc caù nhaân naøy;(ñ) Caùc doanh nghieäp do caùc caù nhaân ñöôïc neâu ôû ñoaïn (c) hoaëc (d) naém tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp phaàn quan troïng quyeàn bieåu quyeát hoaëc thoâng qua vieäc naøy ngöôøi ñoù coù theå coù aûnh höôûng ñaùng keå tôùi doanh nghieäp. VAS 26Xác định ảnh hưởngKiểm soátĐồng kiểm soátẢnh hưởng đáng kểKhông ảnh hưởng đáng kể> 50%50%20% - dưới 50%< 20%Quyền biểu quyếtXác định quyền kiểm soátQuyền biểu quyết và thỏa thuận khácĐầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếpXác định tỷ lệ lợi íchĐầu tư trực tiếpĐầu tư gián tiếpXác định quyền kiểm soátĐầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếpCông ty ACông ty BCông ty CCông ty D60%70%80%Quyền kiểm soátĐầu tư trực tiếp vào công ty conQuyền KS = Tỷ lệ QBQĐầu tư gián tiếp vào công ty conQuyền KS = Tỷ lệ QBQ Con/Cty gián tiếpQuyền KS = Tỷ lệ QBQ Con/Cty đầu tư + Tỷ lệ QBQ Mẹ/Cty đầu tư Tỷ lệ lợi íchĐầu tư trực tiếp vào công ty conTỷ lệ lợi ích = Tỷ lệ QBQĐầu tư gián tiếp vào công ty conTỷ lệ lợi ích = Tỷ lệ QBQ Mẹ/Con x Tỷ lệ QBQ Con/Cty đầu tư gián tiếpCty ACty CCty BCty ECty DCty G70%40%60%30%60%Cty H45%Thí dụ 1Quan hệ với công ty AQuyền KSTL Lợi íchQuan hệBCDEGHCty XCty YCty T60%21%30%31%Cty ZCty SCty R30%60%Thí dụ 2Quan hệ với công ty XQuyền KSTL Lợi íchQuan hệRSTYZYêu cầu trình bày BCTC về các bên liên quanCác giao dịch của những người lãnh đạo, đặc biệt là khoản lương bổng và khoản tiền vay của họ do họ có quyền hạn đối với công ty.Các giao dịch lớn có tính chất liên công ty. Các giao dịch chủ yếu phải trình bày : mua hay bán hàng hay TSCĐ, cung cấp, nhận dịch vụ, giao dịch đại lý, giao dịch thuê tài sản, chuyển giao về nghiên cứu triễn khai, bảo lãnh và thế chấpVAS 26Yêu cầu trình bày BCTC về các bên liên quan (tt)Những mối quan hệ giữa các bên liên quan có tồn tại sự kiểm soát đều phải được trình bày trong BCTC, bất kể là có các giao dịch giữa các bên có liên quan hay không.Trong trường hợp có các giao dịch giữa các bên hữu quan, DN phải trình bày bản chất các mối quan hệ của các bên hữu quan cũng như các loại giao dịch và các yếu tố của giao dịch.Các khoản mục có cùng bản chất có thể được trình bày gộp, trừ trường hợp việc trình bày riêng biệt là cần thiết để hiểu được ảnh hưởng của giao dịch giữa các bên hữu quan đối với BCTC của DN báo cáo.VAS 26Minh họaNguồn: BCTC Vinamilk 2008Nguồn: BCTC Vinamilk 2008Nguồn: BCTC Vinamilk 2008Caùc beân lieân quanTraùch nhieäm cuûa BGÑXaùc ñònh vaø trình baøy thoâng tin veà CBLQ thoâng qua vieäc toå chöùc vaø duy trì KSNBTraùch nhieäm KTVThu thaäp baèng chöùng ñaày ñuû vaø thích hôïp lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh vaø thuyeát minh cuûa BGÑ veà CBLQ, cuõng nhö caùc giao dòch giöõa CBLQ coù aûnh höôûng troïng yeáu ñeán baùo caùo taøi chính. VSA 550Caùc beân lieân quanThuû tuïc kieåm toaùnKieåm tra thoâng tin veà CBLQ do ñôn vò cung caáp vaø tính ñaày ñuû cuûa thoâng tin naøy. Xem HSKT naêm tröôùc, xem caùc thuû tuïc cuûa ñôn vò, thaåm tra moái quan heä cuûa BGÑ vaø HÑQT vôùi caùc ñôn vò khaùc Kieåm tra caùc giao dòch giöõa CBLQ do ñôn vò cung caáp vaø chuù yù caùc giao dòch khaùc.Chuù yù caùc giao dòch baát thöôøngTieán haønh caùc thuû tuïc phaùt hieän caùc giao dòch chöa cung caáp (kieåm tra chi tieát, xem xeùt bieân baûn hoïp HÑQT vaø BGÑ, xem xeùt caùc xaùc nhaän coâng nôï)Yeâu caàu thö giaûi trìnhTop Audit Deficiencies in SEC Enforcement Actions: 1987–1997  Problem area Percentage (Number) of cases 1. Gathering sufficient audit evidence. 80% (36 cases)2. Exercising due professional care. 71% (32)3. Demonstrating appropriate level of professional skepticism. 60% (27) 4. Interpreting or applying requirements of GAAP. 49% (22) 5. Designing audit programs and planning engagement (inherent risk issues, nonroutine transactions). 44% (20) 6. Using inquiry as form of evidence (relying too much on this method). 40% (18) 7. Obtaining adequate evidence related to the evaluation of significant management estimates (failing to gather sufficient evidence). 36% (16)8. Confirming accounts receivable. 29% (13)9. Recognizing/disclosing key related parties. 27% (12) 10. Relying on internal controls (rely too much/failing to react to known control weaknesses). 24% (11)Nguồn: Journal of Accountancy ( – April 2001Nôï tieàm taøngNguoàn: VAS 18, VSA 501Khaùi nieämTraùch nhieäm ñôn vò vaø KTVCaùc thuû tuïc kieåm toaùnMoät thí duïThí duï : Vaøo thaùng 10.2006, Coâng ty myõ phaåm ALAMA bò khaùch haøng kieän vì saûn phaåm gaây thieät haïi cho ngöôøi tieâu duøng, soá tieàn ñoøi boài thöôøng leân ñeán 10 trieäu USD. Toaø seõ xöû vaøo thaùng 8.2007. Söï kieän naøy seõ phaûn aûnh theá naøo treân baùo caùo taøi chính ngaøy 31.12.2006?Khaùi nieämNợ tiềm tàng là:Nghĩa vụ nợ có khả năng phát sinh từ các sự kiện đã xảy ra và sự tồn tại của nghĩa vụ nợ này sẽ chỉ được xác nhận bởi khả năng hay xảy ra hoặc không hay xảy ra của một hoặc nhiều sự kiện không chắc chắn trong tương lai mà doanh nghiệp không kiểm soát được; hoặcNghĩa vụ nợ hiện tại phát sinh từ các sự kiện đã xảy ra nhưng chưa được ghi nhận vì:(i) Không chắc chắn có sự giảm sút về lợi ích kinh tế do việc phải thanh toán nghĩa vụ nợ; hoặc(ii) Giá trị của nghĩa vụ nợ đó không được xác định một cách đáng tin cậy.VAS 18Phân biệt DP phải trả với Nợ tiềm tàngNợ tiềm tàngDP phải trảNợ phải trảXử lýThuyết minhPhản ảnh như 1 ước tính kế toán vào nợ phải trảGhi nhận vào nợ phải trảĐiều kiệnChắc chắn xảy ra nhưng số tiền chưa xác định một cách đáng tin cậy hoặcCó thể xảy raChắc chắn xảy raSố tiền xác định một cách đáng tin cậyĐã xảy raSố tiền xác định một cách chính xácMức độ chắc chắn và độ tin cậy của số tiềnVAS 18Yeâu caàu trình baøy BCTCTrừ khi khó xảy ra khả năng phải chi trả, doanh nghiệp phải trình bày tóm tắt bản chất của khoản nợ tiềm tàng tại ngày kết thúc kỳ kế toán năm cùng với các thông tin sau:Ước tính về ảnh hưởng tài chính của khoản nợ tiềm tàng này Dấu hiệu không chắc chắn liên quan đến giá trị hoặc thời gian của các khoản chi trả có thể xảy ra; vàKhả năng nhận được các khoản bồi hoàn.VAS 18Traùch nhieäm Ñôn vò coù traùch nhieäm khai baùo veà caùc khoaûn nôï tieàm taøngKTV coù traùch nhieäm phaùt hieän vaø yeâu caàu khai baùoMinh họaNguồn: BCTC LICOGI 16, 30/6/2011Caùc thuû tuïc kieåm toaùnXaùc ñònh caùc vuï kieän tuïng, tranh chaáp:Trao ñoåi vôùi Giaùm ñoác vaø yeâu caàu cung caáp baûn giaûi trình;Xem xeùt caùc bieân baûn hoïp Hoäi ñoàng quaûn trò vaø caùc thö töø trao ñoåi vôùi chuyeân gia tö vaán phaùp luaät cuûa ñôn vò;Kieåm tra caùc khoaûn phí tö vaán phaùp luaät;Söû duïng moïi thoâng tin coù lieân quan ñeán caùc vuï kieän tuïng, tranh chaáp. VSA 501Caùc thuû tuïc kieåm toaùn (tt)Khi caùc vuï kieän tuïng, tranh chaáp ñaõ ñöôïc xaùc ñònh hoaëc khi kieåm toaùn vieân nghi ngôø coù kieän tuïng, tranh chaáp thì phaûi yeâu caàu chuyeân gia tö vaán phaùp luaät cuûa ñôn vò tröïc tieáp cung caáp thoâng tin. Thö yeâu caàu chuyeân gia tö vaán phaùp luaät cuûa ñôn vò cung caáp thoâng tin veà caùc vuï kieän tuïng, tran