Chuyên đề Phương pháp xác định tổng mức đầu tư và đánh giá hiệu quả đầu tư dự án đầu tư xây dựng công trình

Chuyªn ®Ò 3 ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t­ vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh Phßng Kinh tÕ §T & DA ViÖn Kinh tÕ X©y dùng- Bé X©y dùng Hµ néi, 5/2008 kÕt cÊu vµ néi dung PP x¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t­ cña dù ¸n PP x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n PP ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro vµ hiÖu qu¶ cña DA PP x¸c ®Þnh suÊt vèn ®Çu t­ PP x¸c ®Þnh chØ sè gi¸ x©y dùng PP x¸c ®Þnh ®é dµi thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh C©u hái vµ bµi tËp PhÇn I: 1.1 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ TM§T 1.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß 1.1.2 Néi dung, c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn chi phÝ cña TM§T 1.1.3 Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh TM§T 1.1.4 Yªu cÇu cña c«ng viÖc tÝnh to¸n 1.2 Mét sè ph­¬ng Ph¸p x¸c ®Þnh TM§T 1.2.1 PP x¸c ®Þnh TM§T theo thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n 1.2.2 PP x¸c ®Þnh TM§T theo chØ tiªu c«ng suÊt hoÆc n¨ng lùc 1.2.3 PP x¸c ®Þnh TM§T theo sè liÖu C«ng Tr×nh t­¬ng tù 1.2.4 ph­¬ng ph¸p hçn hîp ®Ó x¸c ®Þnh TM§T 1.1 Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ TM§T 1.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña TM§T - TMDDT dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh lµ mét chØ tiªu KT-KT tæng hîp quan träng; - ë n­íc ta, qua c¸c thêi kú ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý chi phÝ §TXD kh¸i niÖm vµ néi dung cña TM§T còng ®­îc thay ®æi vµ hoµn thiÖn dÇn trong c¸c v¨n b¶n QPPLcña Nhµ n­íc - N§ 99/2007/N§-CP cña ChÝnh phñ vµ Th«ng t­ sè 05/2007/TT-BXD cña Bé X©y dùng ®· kh¶ng ®Þnh vai trß to lín cña TM§T ®ã lµ lµm c¨n cø ®Ó “lËp kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý vèn ®Çu t­, x¸c ®Þnh vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n”. . S¬ ®å C¸c giai ®o¹n h×nh thµnh chi phÝ XD TM§T, DT XDCT 8 ®iÒu (4:11) 4. Néi dung TM§T XDCT 5. LËp TM§T 6. ThÈm ®Þnh, phª duyÖt TM§T 7. §iÒu chØnh TM§T 1.1.2 Néi dung vµ c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn chi phÝ cña tæng møc ®Çu t­ Néi dung chi phÝ cña tæng møc ®Çu t­ (TM§T) “chi phÝ dù tÝnh cña dù ¸n vµ bao gåm chi phÝ x©y dùng, chi phÝ thiÕt bÞ, chi phÝ båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c­ ; chi phÝ qu¶n lý dù ¸n, chi phÝ t­ vÊn ®Çu t­ x©y dùng ; chi phÝ kh¸c vµ chi phÝ dù phßng” (§iÒu 4, N§99/2007). “TM§T cña dù ¸n lµ kh¸i to¸n chi phÝ cña toµn bé dù ¸n ®­îc x¸c ®Þnh trong giai ®o¹n lËp dù ¸n, gåm chi phÝ x©y dùng; chi phÝ thiÕt bÞ; chi phÝ ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c­; chi phÝ kh¸c bao gåm c¶ vèn l­u ®éng ®èi víi dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, l·i vay trong thêi gian x©y dùng vµ chi phÝ dù phßng’ (§iÒu 39 N§ sè 16/2005/N§-CP). 4 c¸c yÕu tè cÊu thµnh chi phÝ tMĐT N§ 16: N§ 99: V = VXD + VTB + VGPMB + VK + VDP V = VXD + VTB + VGPMB + VQLDA + VTV + VK + VDP nguyªn t¾c vµ yªu cÇu x¸c ®Þnh tm®t 1.1.3 Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh TM§T viÖc tÝnh to¸n TM§T ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: - C¸c chi phÝ ®Çu t­ vµo c«ng tr×nh rÊt phong phó vÒ néi dung vµ ®a d¹ng vÒ ph¹m vi tÝnh to¸n nh­ng ®èi víi mäi tr­êng hîp tÝnh to¸n (theo h×nh thøc ®Çu t­, theo nguån vèn,..) chØ tiªu TM§T ph¶i ­íc tÝnh ®Çy ®ñ toµn bé c¸c chi phÝ ®Çu t­ cña dù ¸n, ®¶m b¶o víi nguån vèn ®· dù tÝnh ®ñ ®Ó thi c«ng x©y dùng dù ¸n trong kho¶ng thêi gian ®· x¸c ®Þnh vµ dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ - Ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n ph¶i dÔ hiÓu, dÔ ¸p dông cã tÝnh chÊt th«ng dông vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. 1.1.4 Yªu cÇu cña c«ng viÖc tÝnh to¸n - §¶m b¶o ®é chÝnh x¸c, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ vµ ®é tin cËy cña chØ tiªu TM§T. - §¶m b¶o viÖc tÝnh to¸n ph¶i lµm cho c¬ cÊu vèn ®Çu t­ ngµy cµng tiªn tiÕn h¬n, hîp lý h¬n. 1.2 Ph­¬ng ph¸p lËp tæng møc ®Çu t­ 5 3 1.2.1 Ph­¬ng ph¸p X¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t­ Theo thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n 1. Ph¹m vi ¸p dông 2. C¬ së nguån d÷ liÖu 3. Ph­¬ng ph¸p X¸c ®Þnh V = GXD + GTB + GGPMB + GQLDA + GTV + GK + GDP B­íc 1. X¸c ®Þnh chi phÝ x©y dùng (GXD) GXD = GXDCT1 + GXDCT2 + ... + GXDCTn Chi phÝ XDCT, h¹ng môc CT (GXDCTi) trong chi phÝ XD thuéc TM§T cã thÓ gåm 2 phÇn: - PhÇn chi phÝ x¸c ®Þnh trªn c¬ së khèi l­îng vµ ®¬n gi¸. - PhÇn chi phÝ ­íc tÝnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m. m GXDCTi = ( ∑ QXDj x Zj + GQXDK ) x (1+TGTGT-XD) j=1 B­íc 2. X¸c ®Þnh chi phÝ thiÕt bÞ (GTB) a. X¸c ®Þnh b»ng tæng chi phÝ thiÕt bÞ cña c¸c c«ng tr×nh thuéc dù ¸n. 5 1.2.1 Ph­¬ng ph¸p X¸c ®Þnh tæng møc ®Çu t­ Theo thiÕt kÕ c¬ së cña dù ¸n b. X¸c ®Þnh trùc tiÕp tõ c¸c b¸o gi¸ hoÆc gi¸ chµo hµng thiÕt bÞ ®ång bé. c. X¸c ®Þnh theo chØ tiªu suÊt chi phÝ thiÕt bÞ tÝnh cho mét ®¬n vÞ n¨ng lùc s¶n xuÊt hoÆc n¨ng lùc phôc vô cña c«ng tr×nh. B­íc 3. X¸c ®Þnh chi phÝ båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c­ (GGPMB) X¸c ®Þnh theo khèi l­îng ph¶i båi th­êng, t¸i ®Þnh c­ cña dù ¸n vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc vÒ gi¸ båi th­êng, t¸i ®Þnh c­ t¹i ®Þa ph­¬ng n¬i x©y dùng c«ng tr×nh. 5 B­íc 4. X¸c ®Þnh chi phÝ qu¶n lý dù ¸n (GQLDA), chi phÝ t­ vÊn ®Çu t­ x©y dùng (GTV), chi phÝ kh¸c (GK) a. X¸c ®Þnh b»ng ®Þnh møc tû lÖ phÇn tr¨m. b. X¸c ®Þnh b»ng c¸ch lËp dù to¸n. c. ¦íc tÝnh b»ng 1015 trªn tæng chi phÝ x©y dùng vµ chi phÝ thiÕt bÞ (ch­a bao gåm vèn l­u ®éng ban ®Çu vµ l·i vay trong thêi gian thùc hiÖn dù ¸n). Ph­¬ng ph¸p lËp tæng møc ®Çu t­ B­íc 5 x¸c ®Þnh chi phÝ dù phßng a. §èi víi dù ¸n cã thêi gian thùc hiÖn ®Õn 2 n¨m: GDP = (GXD + GTB + GGPMB + GQLDA + GTV + GK) x 10% b. §èi víi dù ¸n cã thêi gian thùc hiÖn trªn 2 n¨m: GDP = (GDP1 + GDP2) - X¸c ®Þnh chi phÝ dù phßng cho yÕu tè khèi l­îng c«ng viÖc ph¸t sinh (GDP1): GDP1 = (GXD + GTB + GGPMB + GQLDA + GTV + GK) x 5% - X¸c ®Þnh chi phÝ dù phßng cho yÕu tè tr­ît gi¸ (GDP2): GDP2 = (V’ - Lvay) x (IXDbq  IXD) Trong ®ã - V’ : Tæng møc ®Çu t­ ch­a cã chi phÝ dù phßng - IXDbq : ChØ sè gi¸ x©y dùng b×nh qu©n. -  IXD : Møc dù b¸o biÕn ®éng gi¸ kh¸c so víi chØ sè gi¸ x©y dùng b×nh qu©n ®· tÝnh. B­íc 6 C¸c ®iÒu chØnh trong tÝnh to¸n 1.6 VÝ dô tÝnh to¸n 1.5. X¸c ®Þnh chi phÝ dù phßng (GDP) 1.2.2 Ph­¬ng ph¸p X¸c ®Þnh TM§T Theo chØ tiªu c«ng suÊt hoÆc n¨ng lùc khai th¸c 1. Ph¹m vi ¸p dông 2. C¬ së nguån d÷ liÖu 3. Ph­¬ng ph¸p X¸c ®Þnh V = GXD + GTB + GGPMB + GQLDA + GTV + GK + GDP B­íc 1. X¸c ®Þnh chi phÝ x©y dùng (GXD) GXD = GXDCT1 + GXDCT2 + ... + GXDCTn Víi GXDCTi = SXD x N + GCT-SXD Trong ®ã: - SXD: SuÊt chi phÝ x©y dùng hoÆc gi¸ x©y dùng tæng hîp. - N: DiÖn tÝch hoÆc c«ng suÊt sö dông. - GCT-SXD: Chi phÝ ch­a tÝnh trong suÊt chi phÝ x©y dùng hoÆc gi¸ x©y dùng tæng hîp. B­íc 2. X¸c ®Þnh chi phÝ thiÕt bÞ (GTB) GTB = GTB1 + GTB2 + ... + GTBn Víi GTBi = STB x N + GCT-STB Trong ®ã: - STB: SuÊt chi phÝ thiÕt bÞ. - N: DiÖn tÝch hoÆc c«ng suÊt sö dông. - GCT-STB: Chi phÝ ch­a tÝnh trong suÊt chi phÝ thiÕt bÞ. B­íc 3. X¸c ®Þnh chi phÝ båi th­êng gi¶i phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c­ (GGPMB) B­íc 4. X¸c ®Þnh chi phÝ qu¶n lý dù ¸n (GQLDA), chi phÝ t­ vÊn ®Çu t­ x©y dùng (GTV), chi phÝ kh¸c (GK) Nh­ PP1 B­íc 5. X¸c ®Þnh chi phÝ dù phßng (GDP) 4. ®iÒu chØnh trong tÝnh to¸n 7 1.2.3 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh TM§T theo sè liÖu CT t­¬ng tù ®· thùc hiÖn 1. Ph¹m vi ¸p dông 2. C¬ së nguån d÷ liÖu 3. Ph­¬ng ph¸p X¸c ®Þnh a. Tr­êng hîp cã ®Çy ®ñ th«ng tin, sè liÖu vÒ chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y dùng cã chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt t­¬ng tù ®· thùc hiÖn n n V = ∑ GCTTTi x Ht x HKV ± ∑ GCT-CTTTi i=1 i=1 + GCTTTi: Chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng CT, HMCT t­¬ng tù ®· thùc hiÖn thø i cña dù ¸n (i=1n). + Ht: HÖ sè qui ®æi vÒ thêi ®iÓm lËp dù ¸n. + HKV: HÖ sè qui ®æi vÒ ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n. + GCT-CTTTi: Nh÷ng chi phÝ ch­a tÝnh hoÆc ®· tÝnh trong chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng CT, HMCT t­¬ng tù ®· thùc hiÖn thø i. 8 1.2.3 Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh TM§T theo sè liÖu CT t­¬ng tù ®· thùc hiÖn b. Tr­êng hîp víi nguån sè liÖu vÒ chi phÝ ®Çu t­ x©y dùng cña c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y dùng cã chØ tiªu kinh tÕ - kü thuËt t­¬ng tù ®· thùc hiÖn chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ x©y dùng vµ chi phÝ thiÕt bÞ cña c¸c c«ng tr×nh vµ qui ®æi c¸c chi phÝ nµy vÒ thêi ®iÓm lËp dù ¸n. Chi phÝ båi th­êng gi¶i phßng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c­, Chi phÝ qu¶n lý dù ¸n, Chi phÝ t­ vÊn ®Çu t­ x©y dùng, Chi phÝ kh¸c vµ Chi phÝ dù phßng x¸c ®Þnh nh­ PP1. 4. c¸c ®iÒu chØnh trong tÝnh to¸n 1.2.4. ph­¬ng ph¸p hçn hîp ®Ó x¸c ®Þnh TM§T 8 1.2.5 Ph©n tÝch møc ®é ¸p dông cña c¸c ph­¬ng ph¸p PhÇn II: ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n 2.1 Kh¸i niÖm ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n 2.1.1 Kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ 2.1.2 c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng §T 2.1.3 hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t­ 2.2 x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè lµm c¨n cø ph©n tÝch, tÝnh to¸n kT-TC dù ¸n 2.2.1 tæng møc ®Çu t­ 2.2.2 lËp kÕ ho¹ch ®Çu t­ 2.2.3 lËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng 2.2.4 kÕ ho¹ch khÊu hao vµ xö lý c¸c kho¶n thu håi 2.2.5 Vèn l­u ®éng 2.2.6 kÕ ho¹ch tr¶ nî 2.1 Kh¸i niÖm ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n 2.1.1 Kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ 2.1.2 C¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ®Çu t­ - Lµ ho¹t ®éng bá vèn nªn quyÕt ®Þnh ®Çu t­ th­êng vµ tr­íc hÕt lµ quyÕt ®Þnh viÖc sö dông c¸c nguån lùc - Lµ ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt l©u dµi - Lµ ho¹t ®éng lu«n cÇn sù c©n nh¾c gi÷a lîi Ých tr­íc m¾t vµ lîi Ých trong t­¬ng lai - Lµ ho¹t ®éng mang nÆng rñi ro 2.1.3 HiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t­ - Kh¸i niÖm: - Ph©n lo¹i: + Nhãm c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ – tµi chÝnh + Nhãm c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi 2.2 X¸c ®Þnh c¸c yªu tè lµm c¨n cø tÝnh to¸n, ph©n tÝch tµi chÝnh Tæng møc ®Çu t­ LËp kÕ ho¹ch ®Çu t­ LËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng KÕ ho¹ch khÊu hao vµ xö lý c¸c kho¶n thu håi Vèn l­u ®éng KÕ ho¹ch tr¶ nî 2.2.1 tæng møc ®Çu t­ 2.2.2 LËp kÕ ho¹ch ®Çu t­ Kh¸i niÖm: KÕ ho¹ch ®Çu t­ lµ danh môc c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n kÓ tõ khi b¾t ®Çu cho ®Õn khi dù ¸n hoµn thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng. Môc tiªu: X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn hµng n¨m cã tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè tr­ît gi¸, l¹m ph¸t. X¸c ®Þnh c¸c kho¶n chi phÝ tµi chÝnh l·i vay trong thêi gian x©y dùng vµ c¸c chi phÝ kh¸c. 2.2.3 LËp kÕ ho¹ch ho¹t ®éng *Môc ®Ých: -Lµ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n lîi Ých thu ®­îc tõ viÖc khai th¸c, vËn hµnh dù ¸n còng nh­ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh nµy. *KÕ ho¹ch ho¹t ®éng thÓ hiÖn: Dù kiÕn møc huy ®éng c«ng suÊt/ n¨ng lùc phôc vô hµng n¨m cña dù ¸n. -KÕ ho¹ch s¶n xuÊt khai th¸c, cung øng dÞch vô t¹i mçi thêi ®iÓm ho¹t ®éng. *Yªu cÇu cÇn nªu trong kÕ ho¹ch ho¹t ®éng: -C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh lîi Ých, chi phÝ. -C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý vËn hµnh dù ¸n. 2.2.4 KÕ ho¹ch khÊu hao vµ xö lý c¸c kho¶n thu håi *C¸c chi phÝ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh cña dù ¸n ®­îc thu håi d­íi h×nh thøc khÊu hao. *Lµ t¸c nghiÖp tµi chÝnh cã ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn t×nh tr¹ng tµi chÝnh nãi chung vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n. *Ph­¬ng ph¸p khÊu hao: -§èi víi c¸c DA sö dông nguån vèn Nhµ n­íc th× tû lÖ trÝch khÊu hao ¸p dông theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. -§èi víi c¸c dù ¸n kh¸c th× tû lÖ vµ h×nh thøc trÝch khÊu hao do Chñ ®Çu t­ quyÕt ®Þnh. -Cã thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu hoÆc kh«ng ®Òu (t¨ng dÇn, gi¶m dÇn) ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh kinh doanh cña dù ¸n. 2.2.5 Vèn l­u ®éng & KH tr¶ nî Vèn L§ lµ kho¶n tiÒn cÇn thiÕt hµng n¨m ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña dù ¸n. Vèn L§ bao gåm c¸c kho¶n chñ yÕu sau : *TiÒn mÆt * Hµng tån kho *Chªnh lÖch gi÷a kho¶n ph¶i thu vµ kho¶n ph¶i tr¶. Vèn L§ ®­îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo nhu cÇu chi phÝ hµng n¨m vµ thêi gian dù tr÷ phï hîp víi nhu cÇu s¶n xuÊt. KÕ ho¹ch tr¶ nî ®­îc x©y dùng trªn c¬ së kÕ ho¹ch vay nî vµ c¸c ®iÒu kiÖn tµi trî cña tõng nguån vay. 2.3 X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ - tµi chÝnh dù ¸n 1.B¸o c¸o tµi chÝnh trong ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dù ¸n. 2. X¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu kinh tÕ- tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ a, Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (NPV) b, Tû sè lîi Ých - chi phÝ (R) c, Tû suÊt sinh lîi néi bé (IRR) d, Thêi gian hoµn vèn Tth e, HÖ sè ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî 3. So s¸nh c¸c kÕt qu¶ vµ lùa chän Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (Net Present Value - NPV) Thu nhËp cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i c¸c chi phÝ gäi lµ thu nhËp thuÇn. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (NPV) lµ tæng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña dßng thu nhËp thuÇn mµ dù ¸n mang l¹i trong c¶ vßng ®êi cña nã. NPV ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau : Trong ®ã: Bt = Thu nhËp cña dù ¸n n¨m t Ct = Chi phÝ cña dù ¸n n¨m t n : Sè n¨m ph©n tÝch dù ¸n, (1≤ t ≤ n); r : Tû suÊt chiÕt khÊu ¸p dông trong tÝnh to¸n, %. t : n¨m tÝnh to¸n. Khi sö dông chØ tiªu NPV lµm c¬ së ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, ng­êi ta chän ph­¬ng ¸n ph©n tÝch víi NPV lín h¬n kh«ng. ChØ tiªu Tû sè lîi Ých - chi phÝ (R) Tû sè lîi Ých - chi phÝ ®­îc tÝnh b»ng tû sè gi¸ trÞ hiÖn t¹i thu nhËp vµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c chi phÝ cña dù ¸n víi suÊt chiÕt khÊu r. Tû sè R ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Trong ®ã: Bt - thu nhËp c¶u dù ¸n n¨m t; Ct - Chi phÝ cho dù ¸n n¨m t; ChØ tiªu Thêi gian hoµn vèn Tth Thêi gian hoµn vèn néi bé lµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó dù ¸n ho¹t ®éng thu håi ®ñ sè vèn ®Çu t­ ®· bá ra. ChØ tiªu nµy sö dông kh¸ réng r·i trong quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ kinh doanh. Thêi gian thu håi vèn Tth lµ kho¶ng thêi gian tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn ®Çu t­ ®Õn n¨m T tho¶ m·n biÓu thøc trªn lµ thêi gian mµ thu nhËp rßng cña dù ¸n b»ng tæng vèn ®Çu t­ ®· bá ra. ChØ tiªu HÖ sè ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî (K) HÖ sè ®¶m b¶o tr¶ nî (K) lµ tû sè gi÷a nguån ®¶m b¶o tr¶ nî t¹i mét thêi ®iÓm vµ sè nî ®Õn h¹n ph¶i tr¶ t¹i thêi ®iÓm ®ã. K ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: K=  ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é ®¶m b¶o tr¶ nî tõ c¸c nguån thu cña dù ¸n. Nãi chung, vµo c¸c thêi ®iÓm tr¶ nî hÖ sè K > 1 ®­îc xem lµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî, tuy nhiªn hÖ sè nµy cµng cao cµng tèt. ChØ tiªu Tû suÊt sinh lîi néi bé (IRR) SuÊt sinh lîi néi bé (IRR) lµ suÊt chiÕt khÊu mµ víi suÊt nµy gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña dù ¸n b»ng 0, ®­îc tÝnh tõ hÖ thøc sau: IRR= ChØ tiªu IRR ph¶n ¸nh tû suÊt lîi nhuËn mµ dù ¸n ®Çu t­ mang l¹i vµ ®ã chÝnh lµ l·i suÊt tèi ®a mµ dù ¸n cã thÓ chÊp nhËn tr¶ cho vèn vay v× nÕu vay víi l·i suÊt cao h¬n th× dù ¸n sÏ bÞ lç, khi ®ã NPV sÏ nhá h¬n 0. So s¸nh c¸c kÕt qu¶ vµ lùa chän ph­¬ng ¸n Khi quyÕt ®Þnh lùa chän ph­¬ng ¸n ®Çu t­ hîp lý cÇn kÕt hîp so s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña c¸c chØ tiªu víi nhau vµ kÕt qu¶ ph©n tÝch rñi ro cña c¸c ph­¬ng ¸n. * Mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n khi sö dông chØ tiªu NPV ®Ó ®¸nh gi¸ lùa chän ph­¬ng ¸n: a) ChØ chÊp nhËn c¸c dù ¸n cã gi¸ trÞ NPV > 0 víi tû suÊt chiÕt khÊu r Ýt nhÊt b»ng chi phÝ c¬ héi cña vèn. b) Trong giíi h¹n vÒ vèn ®Çu t­ /ng©n s¸ch, trong sè c¸c dù ¸n cã thÓ chÊp nhËn ®­îc cÇn chän nh÷ng dù ¸n cã tæng NPV lín nhÊt. c) NÕu c¸c dù ¸n lo¹i trõ lÉn nhau (thùc hiÖn dù ¸n nµy sÏ kh«ng thùc hiÖn c¸c dù ¸n kh¸c) th× cÇn ph¶i chän dù ¸n cã NPV lín nhÊt. PhÇn III: ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro vµ hiÖu qu¶ cña dA 3.1 mét sè lý luËn chung vÒ ph©n tÝch rñi ro 3.1.1 Kh¸i niÖm vÒ rñi ro 3.1.2 nhËn d¹ng rñi ro 3.1.3 ®o l­êng rñi ro vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro 3.2 mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro cña dù ¸n 3.2.1 ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é nh¹y 3.2.2 ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®iÒu chØnh tr­êng hîp 3.2.3 ph­¬ng ph¸p m« pháng 3.3 vÝ dô minh häa ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro ®èi víi hq Da ®Çu t­ xd 3.1 mét sè lý luËn chung vÒ ph©n tÝch rñi ro 3.1.1 Kh¸i niÖm rñi ro Rñi ro lµ mét hiÖn t­îng kh¸ch quan, tån t¹i trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi, tù nhiªn. Rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng khi cã sù t¸c ®éng ngÉu nhiªn tõ c¸c biÕn cè cña m«i tr­êng hoÆc do nh÷ng hµnh xö cña con ng­êi. Rñi ro ph¸t sinh khi cã yÕu tè t¸c ®éng tíi mét ho¹t ®éng cô thÓ, lµm thay ®æi hoÆc g©y tæn thÊt n¨ng lùc néi t¹i vµ sai lÖch kÕt qu¶ dù ®Þnh ban ®Çu cña ho¹t ®éng ®ã. 3.1 mét sè lý luËn chung vÒ ph©n tÝch rñi ro 3.1.2 nh©n d¹ng vµ ph©n lo¹i rñi ro a, NhËn d¹ng rñi ro bao gåm viÖc x¸c ®Þnh lo¹i rñi ro nµo ¶nh h­ëng qu¸ møc cho phÐp tíi kÕt qu¶ dù ®Þnh cña hµnh ®éng hay sù viÖc ®­îc xem xÐt, ®ång thêi m« t¶ tÝnh chÊt cña mçi rñi ro ®ã. b, Ph©n lo¹i rñi ro: C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng cã thÓ ph©n lo¹i rñi ro theo 3 tiªu chÝ c¬ b¶n nh­: Theo ph¹m vi t¸c ®éng; Theo qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n; Theo m«i tr­êng t­¬ng t¸c. 3.1.3 ®o l­êng rñi ro vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro + Ph­¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh + Ph­¬ng ph¸p ®Þnh l­îng 3.2.1 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é nh¹y: Kh¸i niÖm: - Nh»m kiÓm tra møc ®é nh¹y c¶m cña kÕt qu¶ DA ®èi víi sù biÕn ®éng cña tõng yÕu tè. - Cho phÐp x¸c ®Þnh møc ®é quan träng cña c¸c yÕu tè (nguån rñi ro) vµ chiÒu h­íng t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè ®ã tíi kÕt qu¶ dù ¸n. Thùc hiÖn b»ng c¸ch tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tµi chÝnh cña dù ¸n (NPV, IRR, ...) theo biÕn thiªn cña yÕu tè ¶nh h­ëng. H¹n chÕ: - Kh«ng xÐt tíi ®ång thêi nhiÒu yÕu tè - sö dông PP nµy cã nhiÒu sai sè 3.2 mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro cña dù ¸n VÝ dô: KÕt qu¶ ph©n tÝch møc ®é ¶nh h­ëng cña chØ tiªu NPV cña DA§T víi 2 ®¹i l­îng biÕn ®éng (tû lÖ l¹m ph¸t vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm) 3.2.2 Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®iÒu chØnh tr­êng hîp: Kh¸i niÖm: - Lµ chän c¸c sè liÖu ®Çu vµo theo h­íng bÊt lîi trªn nguyªn t¾c thËn träng cña nhµ ®Çu t­. - Lµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ dù ¸n trong mét sè tr­êng hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cña c¸c yÕu tè x¸c ®Þnh DA (bÊt lîi nhÊt vµ cã lîi nhÊt cã thÓ x¶y ra) H¹n chÕ: - Kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®­îc tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp kÕt hîp lÉn nhau cña c¸c yÕu tè. - Kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp tÝnh to¸n. - Mang nhiÒu ®Þnh tÝnh, nh÷ng t¸c ®éng ¶nh h­ëng cña sù kh«ng an toµn ch­a ®­îc ph©n tÝch s©u ch­a cã tÝnh thuyÕt phôc, ®ång thêi ch­a ®¸nh gi¸ ®­îc quy luËt t¸c ®éng cña c¸c ¶nh h­ëng rñi ro tíi kÕt qu¶ ®Çu t­. 3.2 mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro cña dù ¸n 3.2.3 Ph­¬ng ph¸p m« pháng: Kh¸i niÖm: Ph­¬ng ph¸p m« pháng ®­îc hiÓu ®¬n gi¶n lµ PP thèng kª thùc nghiÖm c¸c kÕt qu¶ cã thÓ cã cña hµm tõ c¸c m« h×nh kÕt hîp gi¸ trÞ c¸c biÕn mét c¸ch ngÉu nhiªn. §Ó tiÕn hµnh m« pháng, chóng ta sö dông c¸c phÐp tÝnh lÆp nhiÒu lÇn. Ph­¬ng ph¸p lÆp lµ PP chän lÇn l­ît c¸c tæ hîp ngÉu nhiªn cho nh÷ng gi¸ trÞ kh¸c nhau ë c¸c biÕn sè ®Ó thay thÕ vµo hµm sè vµ tÝnh c¸c gi¸ trÞ cña hµm sè. §Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ h.qu¶ §T cña DA theo c¸c PP nãi trªn, ta cã thÓ vËn dông: + Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chØ tiªu kú väng to¸n häc (d¹ng b¶ng + d¹ng c©y); + Ph­¬ng ph¸p ¸p dông lý thuyÕt ph©n tÝch m« pháng 3.2 mét sè ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro cña dù ¸n - §­îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña Hµm môc tiªu trong ®iÒu kiÖn cã t¸c ®éng rñi ro ®­îc ®¸nh gi¸ lµ c¸c biÕn ngÉu nhiªn vµ thÓ hiÖn b»ng biÓu ®å ph©n bè x¸c suÊt c¸c gi¸ trÞ träng toµn bé thêi gian ph©n tÝch dù ¸n. - §Ó thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy cÇn tiÕn hµnh theo: + LËp Hµm tÝnh to¸n hiÖu qu¶ tµi chÝnh cña DA theo c¸c biÕn sè ®Çu vµo + Chän nh÷ng biÕn sè ®Çu vµo kh«ng an toµn ®Ó x©y dùng biÓu ®å ph©n bè x¸c suÊt c¸c gi¸ trÞ cña nã (th«ng qua thèng kª vµ dù b¸o). B­íc nµy sö dông lý thuyÕt to¸n x¸c suÊt, thèng kª. + C¨n cø vµo Hµm môc tiªu vµ c¸c biÕn sè ®Çu vµo ®· cã, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña hµm b»ng ph­¬ng ph¸p tæ hîp vµ ph©n tÝch m« pháng cã sù hç trî cña c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm. + Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ Ph­¬ng ph¸p ¸p dông lý thuyÕt ph©n tÝch m« pháng S¬ ®å So s¸nh c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ rñi ro b»ng chØ tiªu ®Þnh l­îng - Hµm môc tiªu tµi chÝnh cña dù ¸n, F = f(x, y, z...) - F: môc tiªu; x, y, z ... nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo (vèn, gi¸ s¶n l­îng,...) 3.3 VÝ dô minh häa 1. Giíi thiÖu ch­¬ng tr×nh phÇn mÒn trong ph©n tÝch rñi ro cña dù ¸n: Khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n ¸p dông PP ph©n tÝch m« pháng, do khèi l­îng tÝnh to¸n, ph©n tÝch nhiÒu t×nh h­íng víi nhiÒu biÕn sè do ®ã th­êng ng­êi ta øng dông c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm chuyªn dông ch¹y trªn m¸y tÝnh ®iÖn tö. C¸c ch­¬ng tr×nh nµy ®­îc gäi lµ Ch­¬ng tr×nh ph©n tÝch rñi ro b»ng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch m« pháng. VÝ dô ch­¬ng tr×nh @ Risk 4.0 cña C«ng ty Palisade, Mü. Ch­¬ng tr×nh @ Risk 4.0 lµ ch­¬ng tr×nh kÕt hîp c¸c ch­¬ng tr×nh BestFit, RISKiew vµ RISKOptimizer vµ kÕt hîp víi ch­¬ng tr×nh Excel. 2. VÝ dô øng dông Ch­¬ng tr×nh @ Risk 4.0 vµo tÝnh to¸n vÝ dô ph©n tÝch rñi ro ®èi víi hiÖu qu¶ ®Çu t­ dù ¸n x©y dùng PhÇn IV: ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh suÊt vèn ®Çu t­ 4.1 mét sè vÊn ®Ò chung vÒ suÊt vèn ®Çu t­ 4.1.1 Kh¸i niÖm, ý nghÜa vµ vai trß cña SV§T 4.1.2 Néi dung kinh tÕ cña chØ tiªu SV§T 4.1.3 ph©n lo¹i suÊt vèn ®Çu t­ 4.2 ph­¬ng ph¸p vµ c¸c b­íc tiÕn hµnh tÝnh SV§T XDCT 4.2.1 mét sè quan ®iÓm c¬ b¶n 4.2.2 c¸c c¨n cø tÝnh to¸n SV§T 4.2.3 c¸c b­íc tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sV§T 4.1 mét sè vÊn ®Ò chung vÒ suÊt vèn ®Çu t­ 4.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña SV§T 4.1.2 néi dung kinh tÕ cña SV§T ChØ tiªu suÊt vèn ®Çu t­ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc tæng qu¸t sau: Trong ®ã: S : SuÊt vèn ®Çu t­ cña CTXD tÝnh