Chuyên đề Sự hình thành các loại thị trường trong nền kinh tế ở nước ta

CHUYÊN ĐỀ 3: SỰ HÌNH THÀNH CÁC LOẠI THỊ TRƯỜNG TRONG NỀN KINH TẾ Ở NƯỚC TA Thị trường phát triển trên 3 chân: (+) Thị trường hàng hóa. (+) Thị trường dịch vụ. (+) Thị trường vốn. CHUYÊN ĐỀ 3: SỰ HÌNH THÀNH CÁC LOẠI THỊ TRƯỜNG Ở NƯỚC TA Hàng hóa Dịch vụ Vốn Cơ cấu Thị trường ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA VN (+) Không thừa nhận thị trường dẫn đến sự hình thành thị trường hàng hóa không chính thức trước 1990. (+) Sự đột phá trong chính sách “Thị trường hóa” quan hệ cung-cầu hàng hóa trong các năm từ 1989-1991. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA VN (+) Sự nới lỏng can thiệp trực tiếp của Nhà nước vào giá cả hàng hóa tạo ra cơ chế điều tiết giá cả thông qua thị trường. (+) Vấn đề cạnh tranh và độc quyền trong quá trình hình thành thị trường hàng hóa hiện nay. PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA (+) Thị trường nguyên liệu cho: - Công nghiệp - Nông nghiệp (+) Thị trường hàng hóa tiêu dùng: - Quan hệ cung-cầu của thị trường hàng hóa tiêu dùng. PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA - Tốc độ tăng trưởng của thị trường hàng hóa tiêu dùng nội địa: 1996-2000: 5,9%/năm 2001-2005: 7,5%/năm 1996-2005: 6,7%/năm 2006-2008: 9%. (đã loại trừ yếu tố tăng giá) (+) Quá trình thị trường hóa: 1991-2005. SỰ CAN THIỆP CỦA NHÀ NƯỚC VÀO THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA (+) 4 công cụ quản lý nhà nước: (1) Pháp luật; (2) Kế hoạch; (3) Tài chính-Tiền tệ; (4) Doanh nghiệp nhà nước. (+) Công cụ pháp luật: Các quy định của pháp luật liên quan đến quản lý thị trường hàng hóa. (+) Kế hoạch: Chuyển từ kế hoạch mang tính pháp lệnh sang kế hoạch hướng dẫn. SỰ CAN THIỆP CỦA NHÀ NƯỚC VÀO THỊ TRƯỜNG HÀNG HÓA (+) Tài chính-tiền tệ: Chính sách thuế và công cụ lãi suất điều tiết thị trường hàng hóa. (+) Doanh nghiệp nhà nước: Can thiệp trực tiếp bằng khối lượng hàng hóa và dịch vụ tạo nguồn cung cho thị trường. SỰ HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG (+) Sự ra đời Bộ Luật Lao động 1994. (+) Sự thừa nhận thị trường “sức lao động”. (+) Quan hệ cung-cầu của thị trường lao động. SỰ HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG (+) Các định chế bổ trợ nhằm vận hành thị trường lao động. (+) Chính sách xuất khẩu lao động của VN. (+) Mối quan hệ giữa thị trường lao động với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế. SỰ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG CÔNG NGHỆ (+) Cung-cầu của thị trường công nghệ. (+) Phạm vi quy mô của thị trường công nghệ. (+) Cơ cấu của TT công nghệ trong cơ cấu GDP: 1996-2000: 0,6% 2001-2005: 0,5% SỰ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG CÔNG NGHỆ (+) Những hạn chế trong phát triển thị trường công nghệ: từ phía cung; từ phía cầu; từ phía Nhà nước. (+) Vai trò của thị trường công nghệ trong quá trình CNH-HĐH. SỰ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẤT ĐỘNG SẢN (+) Định nghĩa bất động sản theo Luật Dân sự Việt Nam bao gồm: đất đai; nhà, công trình xây dựng gắn với đất; các tài sản khác gắn liền với đất. (+) Thừa nhận thị trường quyền sử dụng đất: bước đột phá hình thành thị trường BĐS. SỰ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẤT ĐỘNG SẢN (+) Đặc điểm của TT BĐS VN: + Sự ức chế do cơ chế quản lý hành chính nhà nước tạo ra. + Sự phôi thai của thị trường. + Những lỗ hổng pháp lý tạo ra tình trạng đầu cơ. + Thị trường ngầm. SỰ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẤT ĐỘNG SẢN + Hai cơn sốt TT BĐS: - 1992-1994 - 2002-2003 - 2007 + Vấn đề “đóng băng” TT BĐS: bản chất của vấn đề. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH (+) Quan niệm về thị trường tài chính: Châu Âu và Bắc Mỹ: (+) Cơ cấu thị trường tài chính: + Thị trường tiền tệ gắn với thị trường vốn ngắn hạn. + Thị trường vốn gắn với thị trường vốn trung – dài hạn. THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH (+) Tiến trình phát triển thị trường tài chính của VN: + Cải cách hệ thống ngân hàng thương mại. + Tổ chức các định chế đầu tư. + Xây dựng TTCK. THỊ TRƯỜNG VỐN NGẮN HẠN (+) Cung của TT vốn ngắn hạn: hệ thống ngân hàng thương mại, HTX tín dụng và các định chế tín dụng ngắn hạn. (+) Thị trường các giấy tờ có giá: thị trường mở. (+) Sự khiếm khuyết của thị trường vốn ngắn hạn: thị trường hối phiếu. THỊ TRƯỜNG VỐN TRUNG - DÀI HẠN (+) Vai trò của ngân hàng thương mại đối với thị trường vốn trung-dài hạn hiện nay. (+) Vai trò của các định chế đầu tư: công ty quản lý Quỹ; Quỹ đầu tư; công ty cổ phần (+) Vai trò của TTCK. (+) Triển vọng thị trường vốn của VN. ĐÁNH GIÁ CHUNG SỰ PHÁT TRIỂN CÁC LOẠI THỊ TRƯỜNG TRONG NỀN KINH TẾ VN (+) Sự hình thành các loại thị trường gắn liền với tiến trình xây dựng mô hình “kinh tế thị trường định hướng XHCN” của VN. (+) Sự phát triển các loại thị trường theo trình tự: TT hàng hóa  Thị trường dịch vụ  Thị trường vốn. ĐÁNH GIÁ CHUNG SỰ PHÁT TRIỂN CÁC LOẠI THỊ TRƯỜNG TRONG NỀN KINH TẾ VN (+) Sự thiếu đồng bộ trong phát triển các loại thị trường ở nước ta. (+) Sự hoàn thiện hệ thống pháp luật và công cụ vận hành các loại thị trường ở nước ta hiện nay. CÂU HỎI THẢO LUẬN CHUYÊN ĐỀ 4 1/ Cổ phần hóa DNNN ở VN khác với quá trình tư nhân hóa DNNN ở các nước như thế nào? Nêu 3 điểm quan trọng nhất. 2/ Sự hình thành các tập đoàn kinh tế nhà nước có mâu thuẫn với tính chất của cơ chế thị trường không? tại sao?