Cơ sở lý luận về chuyển đổi nền kinh tế thị trường

Lêi më ®Çu X· héi loµi ng­êi ®· tån t¹i, ph¸t triÓn vµ tr¶i qua c¸c h×nh th¸i kinh tÕ vµ lu«n g¾n liÒn víi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Hay s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ nÒn t¶ng cña ®êi sèng x· héi. NÕu ngõng lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt th× sù sèng trªn toµn cÇu bÞ huû diÖt.Bªn c¹nh ®ã s¶n xuÊt vËt chÊt cßn lµ nÒn t¶ng h×nh thµnh tÊt c¶ c¸c quan hÖ x· héi vµ ®êi sèng tinh thÇn cu¶ héi .Qua ®ã ta thÊy ®­îc tÇm quan trong to l¬n cña kinh tÕ trong sô tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi bëi v× kinh tÕ chinh lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n suÊt cña c¶i ,vËt chÊt. Kh«ng v­ît khái quy luËt khach quan, nÒn kinh tÕ n­íc ta còng lµ nªn t¶ng cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta . Th¸ng 12 n¨m 1986, ®¹i héi VI cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· häp vµ ®Ò ra ®­êng lèi ®æi míi kinh tÕ. §ã lµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc. H¬n 10 n¨m qua, viÖc chuyÓn ®æi kinh tÕ lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña x· héi . ChÝnh v× lý do ®ã mµ em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi trªn cho bµi tiÓu luËn nµy. PhÇn më ®Çu C¬ së lý luËn vÒ chuyÓn ®æi vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng I. Quan ®iÓm toµn diÖn trong triÕt häc M¸c - Lª nin. TriÕt häc M¸c- Lªnin ®· trë thµnh c¬ së lý luËn cho mäi khoa häc kh¸c vµ lµ kim chØ lam cho mäi ho¹t ®éng tÝch cùc cña x· héi. Nh÷ng quy luËt mµ triÕt häc M¸c-Lª nin ph¸t hiÖn, nã ®· gióp con ng­êi nhËn thøc ®óng ®¾n h¬n vÒ thÕ giíi kh¸ch quan. Tõ ®ã tÝch cùc lao ®éng c¶i t¹o thÕ giíi nh»m môc ®Ých phôc vô cho cuéc sèng con ng­êi. Vµ mÆc dï sù tån t¹i ph¸t triÓn cña thÕ giíi rÊt phøc t¹p nh­ng còng kh«ng thÓ v­ît qua nh÷ng quy luËt kh¸ch quan cña chñ nghÜa M¸c. Nh÷ng quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c- Lª nin ®­a ra lu«n ®­îc chøng minh lµ ®óng th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt cña toµn bé thÕ giíi. Mét trong nh÷ng quan ®iÓm ®óng ®¾n ®ã ph¶i kÓ ®Õn quan ®iÓm trong triÕt häc M¸c- Lª nin. Néi dung cña quan ®iÓm lµ: “ Khi con ng­êi xem xÐt sù vËt ho¹t ®éng th× ph¶i t×m ra ®­îc ra ®­îc c¸c mèi liªn hÖ vèn cã cña nã vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña tõng mèi liªn hÖ mét. Tõ ®ã thÊy râ ®­îc tÊt c¶ c¸c mÆt, c¸c yÕu tè, c¸c thuéc tÝnh kh¸c nhau”. ThËt vËy, muèn xem xÐt, ®¸nh gi¸ mét sù vËt nµo ®ã chóng ta cÇn xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn d­íi mäi gãc ®é vµ ®Æt nã trong mäi liªn hÖ. Quan ®iÓm ®ã lµ phÐp duy vËt biÖn chøng, lµ sù thèng nhÊt h÷u c¬ gi÷a thÕ giíi quan duy vËt vµ ph­¬ng ph¸p luËn biÖn chøng. ChÝnh v× vËy quan ®iÓm nµy ®· gãp phÇn to lín kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ tr­íc ®©y trong c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ sù vËt vµ më ®­êng cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÓ tõ khi nã ra ®êi. Sù ®óng ®¾n cña phÐp duy vËt biÖn chøng ®­îc chøng minh b»ng viÖc con ng­êi lu«n vËn dông nã vµo thùc tiÔn. VËn dông quan ®iÓm vµo ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng kinh tÕ- chÝnh trÞ- v¨n ho¸ nghiªn cøu khoa häc...v.v...Tõ ®ã ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn mäi mÆt ®êi sèng x· héi. II.Kh¸i niÖm vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng. “ Mét nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nã do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh ®­îc xem lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng” (Gi¸o tr×nh: Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c- Lª nin (TËp 2). C¬ chÕ thÞ tr­êng ®­îc hiÓu lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ do sù t¸c ®éng cña quy luËt kinh tÕ vèn cã cña nã. C¬ chÕ ®ã gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò c¬ b¶n cña tæ chøc kinh tÕ lµ: c¸i g×? nh­ thÕ nµo? cho ai? c¬ chÕ thÞ tr­êng bao gåm c¸c nh©n tè c¬ b¶n lµ cung- cÇu vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng. III. ViÖc vËn dông quan ®iÓm trong triÕt häc M¸c-Lª nin vµo ho¹t ®éng . Mäi hÖ thèng kinh tÕ ®iÒu ®­îc tæ chøc b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c ®Ó huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc cña x· héi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®ã nh»m s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh tÕ lµ lµm thÕ nµo ®Ó ¸p dông c¸c nguån lùc vµ tæ chøc s¶n xuÊt tèt nhÊt, viÖc ph©n phèi hµng ho¸ s¶n xó©t ra phï hîp nhÊt, ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña x· héi . Theo quy luËt trung cña tån t¹i th× lÜnh vùc kinh tÕ còng biÖn chøng ®ã lµ: kinh tÕ lu«n ®ßi hái c¸c nhµ ho¹t ®éng kinh tÕ ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c toµn diÖn ph¸t triÓn vµ lÞch sö cô thÓ trong vÊn ®Ò s¶n suÊt nh­ s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai vµ s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo . Tøc ho¹t ®éng sao cho hiÖu qu¶ kinh tÕ ®em l¹i lµ lín nhÊt. VËy lµm thÕ nµo ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ã. Ta biÕt, khi lý luËn cña triÕt häc M¸c-Lªnin ch­a ra ®êi ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ nh­ng do ch­a n¾m b¾t ®­îc c¸c quy luËt kh¸ch quan cña thÕ giíi nªn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cßn mß mÉm vµ bÞ c¸c quy luËt tù nhiªn chi phèi dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng ®¹t ®­îc kh«ng cao. Tõ khi triÕt häc M¸c-Lªnin ra ®êi. C¸c quan ®iÓm ®óng ®¾n cña nã ®· chë thµnh c¬ sö lý luËn lµm kim chØ nam cho lÜnh vùc ho¹t ®«ng kinh tÕ. C¸c nhµ ho¹t ®éng kinh tÕ trªn thÕ giíi ®· ¸p dông quan ®iÓm trong triÕt häc M¸c-Lªnin hay chÝnh lµ phÐp duy vËt biÖn chøng vµo thùc tiÔn ho¹t ®éng cña m×nh. Nhê cã quan ®iÓm nµy,hä ®· n¾m b¾t c¸c quy luËt kh¸ch quan cña giíi tù nhiªn. Tõ ®ã lµm chñ c¸c quy luËt vµ biÕn c¸c quy luËt ®ã tõ chç chi phèi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®Õn chç bÞ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ chi phèi. Lóc nµy c¸c quy luËt kinh tÕ l¹i trë thµnh yÕu tè phôc vô con ng­êi. ViÖc vËn dông vµo tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ gåm mét sè nhuyªn lý sau: Mét lµ: trong nÒn kinh tÕ kh«ng cã mét sù kiÖn nµo ë tr¹ng th¸i c« lËp t¸ch rêi víi sù kiÖn kh¸c . Hai lµ: C¸c thÞ tr­êng hµng ho¸ cô thÓ kh«ng tån t¹i ë tr¹ng th¸i c« lËp t¸ch rêi. Do ®ã cÇn ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ c¸c mèi liªn hÖ cã thÓ ®iÒu chØnh cho nÒn kinh tÕ ®i ®óng h­íng. Ba lµ : B¶n th©n nÒn kinh tÕ còng kh«ng tån t¹i trong tr¹ng th¸i c« lËp mµ trong mèi quan hÖ quy ®Þnh lÉn nhau gi÷a c¸c lÜnh vùc kinh tÕ-chÝnh trÞ-ngo¹i giao- khoa häc c«ng nghÖ ..... VËy mäi sù kiÖn kinh tÕ chØ tån t¹i trong biÓu hiÖn víi t­ c¸ch lµ nã trong mèi quan hÖ víi nh÷ng sù kiÖn kh¸c. Nh­ vËy sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ lµ tÊt yÕu ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. §Õn ®©y ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm trong triÕt häc M¸c-Lª nin lµ hoµn toµn ®óng ®¾n vµ vai trß to lín ®èi víi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ng­êi ,®Æc biÖt vai trß ®ã ®· ®­îc ph¸t huy tÝch cùc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. phÇn néi dung ViÖc chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë viÖt nam I. chñ ch­¬ng ,chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ n­íc trong viÖc chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thi tr­êng 1-Mét sè nÐt næi bËt cña nÒn kinh tÕ n­íc ta tr­íc khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Sau n¨m 1975 do võa tr¶i qua hai cuéc chiÕn tranh chèng Ph¸p va chèng Mü nÒn kinh tÕ cña n­ãc ta ®· bÞ tµn ph¸ nÆng nÒvÒ c¬ së h¹ tÇng. Kinh tÕ cña ®Êt n­íc chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp nh­ng n«ng nghiÖp l¹i nghÌo nµn l¹c hËu .H×nh ¶nh “con tr©u ®i tr­íc, c¸i cµy ®i sau” ®Æc biÖt lµ ph­¬ng thøc “hîp t¸c ho¸, tËp thÓ ho¸” ®· t¹o nªn søc ú vµ sù tr× trÖ lín.ViÖc ph©n phèi lao ®éng theo khÈu hiÖu “Lµm theo n¨ng lùc h­ëng theo nhu cÇu”dÉn ®Õn sù û l¹i cña ng­êi lao ®éng mµ kh«ng quan t©m ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng. Bªn c¹nh nÒn n«ng nghiÖp nghÌo nµn,l¹c hËu lµ c¸c nghµnh nghÒ ho¹t ®éng yÕu kÐm,thiÕu thèn vÒ c¬ së vËt chÊt,vÒ nÒn t¶ng khoa häc do ®ã kh«ng thÓ lµm tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ, mét h¹n chÕ râ nhÊt ®ã lµ s¶n phÈm ®­îc ph©n phèi b»ng tem phiÕu. NÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®· nh­ vËy céng thªm c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung,quan liªu,bao cÊp mµ ®Êt n­íc ta cßn mÊt ®i sù viÖn trî cña Liªn X« vµ c¸c n­íc XHCN cò,cÊm vËnkinh tÕ,®Æc biÖt lµ lÖnh cÊm vËn kinh tÕ cña MÜ. ChÝnh v× vËy, giai ®o¹n 1975-1985 nÒn kinh tÕ cña n­íc ta chËm ph¸t triÓn. Nh÷ng m©u thÉu néi t¹i tõ nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ßi hái ph¶i ®æi míi kinh tÕ ®Ó tho¸t khái khñng ho¶ng vµ thóc ®Èy c¸c yÕu tè hµng ho¸ ph¸t triÓn. 2-ChÝnh s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta. Th¸ng 2 n¨m 1986 §¹i héi toµn quèc lÇn thø 6 §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· tù phª ph¸n nghiªm tóc vµ ®Ò ra ®æi míi toµn diÖn x· héi.§Æc biÖt lµ ®æi míi vÒ mÆt kinh tÕ ®ã lµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ång thêi cho chóng ta thÊy râ mét nhËn thøc.Kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi ra khëi c¸c môc tiªu kinh tÕ cña bÊt cø mét chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi nµo ,c¸c yÕu tè x· héi ®­îc xem nh­ lµ søc m¹nh néi sinh.Mµ ®· lµ søc m¹nh néi sinh th× kh«ng nªn xem c¸c môc tiªu x· héi chØ tuú thuéc vµo c¸c thµnh tùu kinh tÕ,ng­îc l¹i ph¶i thÊy râ mèi t­¬ng t¸c biÖn chøng gi÷a c¸c môc tiªu x· héi vµ môc tiªu kinh tÕ.Nãi ®Õn môc tiªu x· héi,chÝnh lµ nãi tíi con ng­êi, tõng lîi Ých cña con ng­êi vµ tõng céng ®ång x· héi.Con ng­êi võa lµ nguån lùc quan träng nhÊt v­a lµ ®èi t­îng h­íng tíi hµnh vi kinh tÕ. Ng­êi ta ngµy cµng thÊy râ kinh tÕ häc g¾n bã mËt thiÕt víi x· héi häc.Trªn ý nghÜ ®ã,§¶ng ta cã su h­íng cho r»ng chÝnh s¸ch kinh tÕ tøc lµ chÝnh s¸ch x· héi trªn lÜnh vùc kinh tÕ. §­¬ng nhiªn, lµm ®­îc ®iÒu ®ã kh«ng dÔ.Bëi lÏ nÕu trong nh÷ng quyÒn cña con ng­êi h­íng tíi quyÒn kinh tÕ lµ c¬ b¶n nhÊt,quÒn chÝnh trÞ lµ quyÒn quyÕt ®Þnh nhÊt vµ quyÒn x· héi lµ quyÒn cao nhÊt nÕu ®­îc nhËn thøc mét c¸ch ®Ých thùc ,c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®iÒu suÊt ph¸t tõ thùc tÕ x· héi ®ang vËn hµnh theo quy luËn cña nã.CÇn nhí lêi khuyªn cña M¸c: “mét x· héi ngay c¶ khi ®· ph¸t hiÖn ®­îc quy luËn tù nhiªn vËn ®éng cña nã,còng kh«ng thÓ nµo nhÈy qua c¸c giai ®o¹n tù nhiªn hay dïng s¾c lÖnh ®Ó xo¸ bá nh÷ng giai ®o¹n ®ã.Nh­ng nã cã thÓ rót ng¾n vµ lµm xoa dÞu bít c¬n ®au...” Qua ®ã §¶ng ta ®· rót ra mét bµi häc ®au ®ín cña chñ nghÜa duy ý chÝ “muèn ®èt ch¸y dai ®o¹n,kh«ng tÝnh ®Õn t×nh h×nh n­íc ta”.Ph¶i lµm g× ngay b©y giê ®©y ? Ph¶i ®æi míi t­ duy, ®æi míi gi¶i ph¸p chiÕn l­îc t×nh thÕ vµ chiÕn l­îc l©u dµi nh»m gi¶i phãng søc s¶n xuÊt. BiÖn chøng cña sù vËt sinh s¶n ra biÖn chøng cña t­ duy chø kh«ng thÓ lµ ng­îc l¹i _®Ïo ch©n võa giµy.Tù chóng ta ph¶i tù t¹o ra søc m¹nh cho m×nh,ph¶i tù th¸o gì nh÷ng ¸ch t¾c trong t­ duy.Mét lÇn n÷a xin ®­îc cÇu viÖn ®Õn M¸c “yªu cÇu tõ bá t×nh c¶nh cña m×nh còng lµ yªu cÇu tõ bá c¸i t×nh c¶nh ®ang cÇn cã ¶o t­ëng”.Trªn ý nghÜ ®ã nghÞ quyÕt 8 cña §¶ng chØ râ : “VËn dông c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc,®ång thêi x¸c lËp ctù chñ cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh,nh»m ph¸t huy t¸c ®éng tÝch cùc to lín ®i ®«i víi ng¨n chÆn h¹n chÕ vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc cña thÞ tr­êng.Nhµ n­íc qu¶n lýthÞ tr­êng b»ng ph¸p luËn,c¬ chÕ,kÕ ho¹nh,c¸c c«ng cô ®ßn bÈy kinh tÕvµ b»ng c¸c nguån lùc cña khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc” (*).T¹i sao nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng l¹i ph¶i cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Chóng ta ®· biÕt, c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng rÊt phøc t¹p bái nã bÞ chi phèi bëi hµng lo¹t c¸c quy luËn kinh tÕ ®an xen ch»ng chÞt.C¬ chÕ thÞ tr­êng víi nh÷ng ­u ®iÓm: KÝch thÝch ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ vµ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh tÕ .Tõ ®ã lµm cho nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng vµ huy ®éng ®­îc c¸c nguån lùc x· héi vµo ph¸t triÓn kinh tÕ.Sù c¹nh tranh trong kinh tÕ thÞ tr­êng ph¶i ¸p dông khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt ®· chøng minh r»ng :C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ ®iªu tiÕt nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ®¹t hiÖu qu¶ cao.Song nã còng kh«ng ph¶i lµ hoµn h¶o mµ nã vèn cã nh÷ng khuyÕt tËt,®Æc biÖt lµ vÒ mÆt x· héi. Cã thÓ kÓ ra mét sè khuyÕt tËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ l¹m dông tµi nguyªn cña x· héi, g©y « nhiÔm m«i tr­êng,®Æc biÖt lµ g©y ra c¸c tÖ n¹n x· héi lµm tæn h¹i ®Õn truyÒn thèng ®¹o ®øc cña d©n téc . §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· nhËn thøc râ ®iÒu ®ã.Trªn c¬ së lý luËn thùc tiÔn,b»ng biÖn ph¸p ¸p dông quan ®iÓm trong triÕt häc M¸c-Lªnin,®· xem xÐt c¬ chÕ thÞ tr­êng mét c¸ch tæng thÓ,nh×n nhËn d­íi mäi gãc ®é,®¸nh gi¸ nh÷ng ­u ®iÓm,nh­îc ®iÓm,tõ nh÷ng thµnh tùu ®Õn nh÷ngthiÕu sãt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng.§Æc biÖt §¶ng vµNhµ n­íc ta ®· ®Æt nÒn KT thÞ tr­êng vµo hoµn c¶nh cña ViÖt Nam nhËn thøc so s¸nh gi÷a c¸i ®­îc vµ c¸i mÊt,n¾m v÷ng b¶n chÊt cña kinh tÕ thÞ tr­êng víi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè vµ thuéc tÝnh cña nã. Do vËy,trong quan ®iÓm cña §¶ng ta thùc hiÖn x©y dùng chñ nghÜa x· héi víi môc tiªu: “D©n giÇu-N­íc m¹nh-X· héi c«ng b»ng-V¨n minh” C¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng ®Þnh h­ãng x· héi chñ nghÜa hay c¬ chÕ thÞ tr­êng cña chñ nghÜa x· héi cã nh÷ng ®Æc tr­ng sau Tr­íc hÕt, Trong kinh tÕ thÞ tr­êng d­íi CNXH së h÷uquèc doanh vµ tËp thÓ ph¶i d÷ vai trß chñ thÓ (®Þnh l­îng)vµ chñ ®¹o(®Þnh tÝnh).§Æc tr­ng nµy ®· ph©n biÖt kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa víi kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa. MÆt kh¸c,ph¶i khuyÕn khÝch kinh tÕ c¸ thÓ,tiÓu chñ vµ t­ nh©n trong c¸c nghµnh nghÒ.Nhµ n­íc chØ can thiÖp khi cã nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc.ChÝnh v× vËy mµ kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta ph¶i ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n. §Ó ¸p dông vµo thùc hiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña CNXH §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p sau: ®¶m b¶o æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi cÇn thiÕt lËp hÖ thèng ph¸p luËt ®©y lµ nhiÖm vô c¬ b¶n vµ l©u dµi.Bëi v× x· héi æn ®Þnh vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ lµ nÒn t¶ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, mµ x· h«i muèn ®¶m b¶o c«ng b»ng th× ph¶i cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc b»ng hÖ thèng ph¸p luËt khiÕn cho mäi ng­êi yªn t©m lao ®éng vµ ho¹t ®éng kinh tÕ . II- NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ViÖt Nam . Nh÷ng môc tiªu, thµnh tùu -h¹n chÕ vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc: Nhê chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng trong h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lëntong tÊt c¶ c¸c nghµnh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. VÒ n«ng nghiÖp:Tõ mét nÒn n«ng nghiÖp nghÌo nµn,l¹c hËu hiÖn nay n«ng nghiÖp n­íc ta cã nhiÒu ®æi míi. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ®­a m¸y mãc vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· gi¶i phãng dÇn dÇn søc lao ®éng cña ng­êi d©n.ViÖc ¸p dông khoa häc kü thuËt,®­a ph©n bãn, thuèc trõ s©u, c¸c gièng lóa míi, kü thuËt canh t¸c míi vµo s¶n xuÊt ®· n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. S¶n l­îng n«ng nghiÖp kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi d©n mµ cßn d­ thõa ®Ó xuÊt khÈu.Thµnh tùu to l¬n ®ã ph¶i kÓ ®Õn lµ n­íc ta ®øng thø 3 trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu g¹o. VÒ c«ng nghiÖp: Tõ mét nÒn c«ng nghiÖp nhá bÐ, hiÖn nay c«ng nghiÖp ®· ®ãng vai trß to lín trong nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. NhiÒu nhµ m¸y lín víi thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh.NÕu nh­ tr­íc ®©y chØ cã nghµnh c«ng nghiÖp khai kho¸ng, ®ãng tÇu, dÖt may... th× nay ®· ph¸t triÓn thªm c¸c nghµnh c«ng nghiÖp míi nh­ c¸c nghµnh; chÕ t¹o m¸y, chÕ biÕn thùc phÈm,c«ng nghiÖp chÕ biÕn hµng tiªu dïng, c«ng nghiÖp ®iÖn tö... ®Æc biÖt lµ nhµ m¸y chÕ biÕn dÇu th« ë Dung QuÊt - Qu¶ng Ng·i, ®©y lµ nhµ m¸y läc dÇu vµo lo¹i lín nhÊt ë khu vùc §«ng Nam ¸. Nghµnh du lÞch vµ dÞch vô trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®em l¹i ph¸t triÓn thu nhËp lín cho nÒn kinh tÕ n­íc ta. C¸c khu du lÞch næi tiÕng, di tÝch lÞch sö ®­îc b¶o tån, t«n t¹o hµng n¨m thu hót l­îng du kh¸ch rÊt lín c¶ trong n­íc vµ trªn quèc tÕ. Nghµnh giao th«ng vËn t¶i ®¸p øng kh¸ ®Çy ®ñ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. HÖ thèng cÇu ®­êng ®­îc n©ng cÊp vµ söa ch÷a nhiÒu. X©y dùng nhiÒu tuyÕn ®­êng vµ cÇu phµ, ®¶m b¶o l­u th«ng ®­îc nhanh chãng ,phï hîp víi tèc ®é vËn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr­êng, kh«ng nh÷ng ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé mµ c¶ giao th«ng ®­êng thuû, ®­êng hµng kh«ng còng ph¸t triÓn ®¸ng kÓ . Trong th­¬ng nghiÖp: nh÷ng n¨m gÇn ®©y cßn më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ. §Æc biÖt lµ c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸ .LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi víi nh÷ng ®iÓm t¹o ®iÒu kiÖn cho phÝa ®Çu t­ ®· ngµy cµng thu ®­îc nh÷ng hîp ®ång kinh tÕ quan träng. ThËt ®¸ng mõng víi con sè 1644 dù ¸n ®Çu t­ ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng sè vèn lµ 21,8 tû USD tÝnh tõ n¨m 1996-1998. Bªn c¹nh viÖc chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ §¶ng vµ nhµ n­íc ta còng kh«ng quªn tÝnh kh¸ch quan, tÝnh duy vËt cña kinh tÕ. V× vËy §¶ng lu«n ®Æt nÒn kinh tÕ vµo trung t©m vµ so s¸nh víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c.§Ó trong sù tån t¹i ph¸t triÓn cña x· héi cã sù ®ång bé gi÷a c¸c nghµnh, c¸c lÜnh vùc ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn v÷ng vµng ,an toµn vµ hiÖu qu¶. Ta ®· biÕt, c«ng b»ng x· héi lµ mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña x· héi míi, lµ ­íc m¬ kh¸t väng cña nh©n d©n, lµ ®éng lùc thóc ®Èy mäi ng­êi v­¬n lªn trong cuéc sèng. Muèn nh­ vËy, c¸c nhµ l·nh ®¹o cña n­íc ta ph¶i lu«n v¹ch ra ®­êng lèi chØ ®¹o cho c¸c ho¹t ®éng diÔn ra theo ®óng quy luËt. Mét sè gi¶i ph¸p mµ nhµ n­íc ta ®· thùc hiÖn lµ: bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn KTTT lµ chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh KHKT, khuyÕn khÝch tµi n¨ng s¸ng chÕ, ph¸t minh b¶o vÖ m«i tr­êng, chèng bu«n lËu vµ lµm hµng gi¶. X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt ®¶m b¶o quyÒn b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp, mµ ph¸p luËt lµ mét bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng, ph¸p luËt nãi chung vµ ph¸p luËt hµnh chÝnh nãi riªng cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi kinh tÕ. §ång thêi , nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· quyÕt ®Þnh sù hiÖn diÖn cña ph¸p luËt hµnh chÝnh víi nh÷ng quy ®Þnh míi, quyÕt ®Þnh toµn bé néi dung vµ tÝnh chÊt còng nh­ c¬ chÕ ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt hµnh chÝnh ®· t¹o ra hµnh lang ph¸p lý míi ®¶m b¶o tÝnh quyÒn lùc nhµ n­íc ®ång thêi ®¶m b¶o nguyªn t¾c tù do, d©n chñ. Vai trß cña ph¸p luËt hµnh chÝnh ®èi víi nÒn kinhtÕ thÞ tr­êng thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: VÒ c¬ cÊu së h÷u;c¬ chÕ kinh tÕ; VÒ x¸c ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lý hµnh chÝnh cña c¬ quan nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng; VÒ c¬ chÕ gi¶i quyÕt khiÕu l¹i tè c¸o cña c«ng d©n. Nh­ vËy, ®Ó qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt nhÊt lµ trong bèi c¶nh cã sù chuyÓn ®æi kinh tÕ x· héi, ®ßi hái Nhµ n­íc ph¶i th­êng xuyªn cñng cè, hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt. Qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ kh«ng chØ thµnh c«ng trong viÖc thóc ®Èy kinh tÕ mµ cßn mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho c¸c tÇng líp d©n c­ ViÖt Nam. C¸c mÆt x· héi trong vµi n¨m gÇn ®©y ®­îc n©ng cao vµ c¶i thiÖn ®Æc biÖt viÖc gi¸o dôc ®· ®¹t ®­äc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trong giai ®oËn ph¸t triÓn. Mét sè kÕt qu¶ d­íi ®©y sÏ cho chóng ta thÊy râ: nh­ n¨m 1989 tû lÖ ghi danh s¸ch cña cÊp 1 lµ 97% th× ®Õn n¨m 1995tû lÖ nµy lµ 115%, tûlÖ ghi danh s¸ch cÊp 2 cña n¨m1989 lµ 46,2%, ®Õn n¨m 1995 t¨ng lªn54,8%, t­¬ng øng ë cÊp 3 tû lÖ nµy t¨ng 16,4% n¨m 1989, t¨ng 18,9%n¨m 1995. Sè l­îng trung häc, dËy nghÒ vµ ®¹i häc còng t¨ng ®¸ng kÓ. §Çu t­ ng©n s¸ch cho gi¸o dôc ®µo t¹o t¨ng ®¸ng kÓ. NÕu n¨m 1990 ®Çu t­ cho gi¸o dôc chØ chiÕm 8,3% tæng chi ng©n s¸ch vµ 1,83%GDP th× ®Õn n¨m1994 chiÕm tíi 10,44% tæng chi ng©n s¸ch vµ 2,7% GDP Dï cã nh÷ng thµnh c«ng nªu trªn,song sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o á ViÖt Nam còng ®ang ®øng tr­íc nhiÒu th¸ch thøc lín víi nh÷ng nhiÖm vô nÆng nÒ tr­íc c¸c yªu cÇu míi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ. Nh÷ng c¶n ng¹i vµ th¸ch thøc trong gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ë VN bao gåm:hiÕn ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch cña VN ®Òu khuyÕn khÝch mäi c«ng d©n ®Òu cã b×nh ®¼ng vµ ngang nhau vÒ c¬ héi häc hµnh nh­ng trªn thùc tÕ vÉn cßn sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi häc hµnh gi÷a nam vµ n÷, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a giµu vµ nghÌo; chÊt l­îng nguån lùc l¹i ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn; chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn c¸c cÊp vÉh cßn thÊp ch­a ®¸p øng nhu cÇu ®æi míi gi¸o dôc; ®Çu t­ vÒ gi¸o dôc vÉn cßn h¹n chÕ vµ qu¶n lý gi¸o dôc-®µo t¹o cßn nh÷ng bÊt cËp trong ph©n cÊp qu¶n lý c¸c nguån tµi chÝnh cho gi¸o dôc- ®µo t¹o. Kh«ng nh÷ng ph¸t triÒn kinh tÕ,gi¸o dôc, hÖ thèng ph¸p luËt .......mµ cÇn ph¶i coi träng ®Õn hÖ thèng quèc phßng. Trong ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh dµi hÑp dÔ bÞ chia c¾t nh­ n­íc ta ,nÕu sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ chØ tËp trung vµo mét sè nghµnh, ®Þa bµn thuËn lîi mµ nhµ n­íc thiÕu sù ®Þnh h­íng ph¸t triÓn b»ng mét chiÕn l­îc, kÕ ho¹nh, quy ho¹nh tæng thÓ sÏ t¹o ra sù ph¸t triÓn thiÕu c©n ®èi gi÷a c¸c nghµnh, c¸c vïng. Tõ ®ã thÕ trËn b¶o ®¶m kinh tÕ cho quèc phßng kh«ng ®­îc bè chÝ hîp lý ®Ó t¹o ra lùc céng h­ëng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. MÆc dï ®ang lµ nhµ n­íc ®éc lËp, tù do nh­ng nhµ n­íc vÉn ph¶i cñng cè quèc phßng toµn d©n. C¶nh gi¸c víi mäi thÕ lùc thï ®Þch lu«n t×m c¸ch chèng ph¸ c¸ch m¹ng vµ lËt ®æ chñ nghÜa x· héi ë VN kh«ng ngõng tuyªn truyÒn gi¸o dôc c¸ch m¹ng cho nh©n d©n, x©y dùng lßng tin cho nh©n d©n vµo sù l·nh ®¹o s¸ng suèt cña §¶ng vµ sù qu¶n lý cã hiÖu lùc cña nhµ n­íc. Nh­ vËy tÝnh chÊt b¶o ®¶m quèc phßng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng chë nªn phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp cña nhiÒu lùc l­îng tõ Trung ­¬ng ®Õn c¬ së, th«ng qua mét c¬ chÕ ®¶m b¶o ®ån