Louisville, Kentucky vào 2 giờ sáng. Chiếc hãm động cơ phản lực đang gầm rú làm
giảm dần tốc độ của máy bay phản lực MD-11 khi nó chạm bánh xuống đường băng để
di chuyển về hướng những toà nhà sáng đèn nằm rải rác trong sân bay. Vài giây sau
khi dừng lại và kết nối với thang lên xuống, những cảnh cửa lớn được mở ra và rất
nhiều người chạy đi chạy lại với đủ loại thiết bị. Tuy nhiên những người đó không phải
đang thực hiện công việc đưa hàng trăm khách hàng xuống máy bay mà thay vì đó là
nhiều container hàng hóa chứa đầy bên trong là các bưu kiện và bưu phẩm. Ngay sau
đó tất cả các bưu kiện sẽ được lấy ra và gia nhập vào 300.000 gói hàng đang được sắp
xếp hàng giờ tại UPS Worldport.
8 trang |
Chia sẻ: maiphuongtt | Lượt xem: 1606 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cung ứng hàng hoá trong thời đại Internet (phần I), để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Cung ứng hàng hoá trong thời đại Internet (phần I)
Cũng giống như thông tin trên môi trường Internet, hàng hóa hiện nay đang được
luân chuyển khắp thế giới với mức hiệu quả ngày càng cao. Tuy nhiên Paul
Makillie đã chỉ ra những nguy hiểm tiềm ẩn trong chuỗi cung ứng hiện đại.
Louisville, Kentucky vào 2 giờ sáng. Chiếc hãm động cơ phản lực đang gầm rú làm
giảm dần tốc độ của máy bay phản lực MD-11 khi nó chạm bánh xuống đường băng để
di chuyển về hướng những toà nhà sáng đèn nằm rải rác trong sân bay. Vài giây sau
khi dừng lại và kết nối với thang lên xuống, những cảnh cửa lớn được mở ra và rất
nhiều người chạy đi chạy lại với đủ loại thiết bị. Tuy nhiên những người đó không phải
đang thực hiện công việc đưa hàng trăm khách hàng xuống máy bay mà thay vì đó là
nhiều container hàng hóa chứa đầy bên trong là các bưu kiện và bưu phẩm. Ngay sau
đó tất cả các bưu kiện sẽ được lấy ra và gia nhập vào 300.000 gói hàng đang được sắp
xếp hàng giờ tại UPS Worldport.
Mỗi một kiện hàng sẽ được tự động chụp ảnh, cân đo và thông tin của nó sẽ được lưu
trên hệ thống siêu mã vạch để rồi sau đó được phân tích bởi các máy tính nhằm xác
định đường đi của kiện hàng trong số 17.000 băng tải đang chạy. Điều này đòi hỏi một
năng lực điện toán vô cùng lớn: cứ mỗi 30 phút thì dữ liệu ở đây được xử lý nhiều hơn
dữ liệu được xử lý của Sàn giao dịch chứng khoán New York trong cả ngày. Sau cùng
thì các kiện hàng sẽ tuột xuống theo một đường trượt để vào trong các túi hoặc các
container bưu phẩm. Và trước khi bình minh ló rạng, tất cả các kiện hàng đã tiếp tục
chuyến đi của mình trên một chiếc máy bay khác hoặc trên các chuyến xe vận tải.
Khoảng vài trăm dặm về hướng Tây Nam ở Memphis, Tennessee, còn có nhiều hơn
các chuyến bay đang bay trên bầu trời đêm. Đây chính là trục vận tải toàn cầu của
FedEx. Và trong vài tiếng đồng hồ tới đây, cứ mỗi 90 giây sẽ lại có một chiếc máy bay
hạ cánh. Mỗi một chiếc máy bay sẽ có một lôgô công ty riêng được sơn trên đuôi máy
bay. ở khắp các nơi, các đầu kéo lấy hàng trong container và những xe chở hàng chạy
đi chạy lại. Các tài liệu văn bản được sắp xếp vào một mê cung các loại thiết bị. Trong
một toà nhà khổng lồ có tên là “ma trận”, các bưu kiện được trải dài tới 300 dặm trên
các băng tải. Và trước bình minh, các bưu kiện này cũng sẽ lại xuất phát đến địa điểm
mới.
Và khi màn đêm tiếp tục phủ xuống phía Tây bán cầu, cảnh tượng tương tự cũng diễn
ra tại các sân bay Manila, Đài Bắc, Hồng Kông, Mumbai, Quảng Châu, Dubai, Côlônhơ,
Paris và Anchorage. Hàng hóa được vận chuyển thông qua các trục vận tải này bao
gồm đủ loại từ những thứ được mua trên eBay cho đến phụ tùng thiết bị, hoa tươi,
sách, máy tính, tế bào cấy ghép - bất kỳ thứ gì có thể tưởng tưởng được. Thậm chí cá
voi sống cũng đã từng được chuyển bằng FedEx. Và khi màn đêm tràn đến Hoa Kỳ một
lần nữa, những ánh đèn hạ cánh máy bay lại tiếp tục sáng lên trên bầu trời Louisville và
Memphis.
Những chiếc thuyền buồm của thế kỷ 21
Giám đốc điều hành Fredrick Smith của FedEx đã từng
so sánh những chiếc phi cơ vận tải của công ty mình
như những chiếc thuyền buồm đã từng chuyên chở rất
nhiều hàng hóa bằng sức gió như trước đây. Ông
Smith là người tiên phong trong thập kỷ 70 thực hiện
công việc chuyển phát nhanh vài trăm kiện hàng bằng
đường không trong thời gian một đêm đến một vài
thành phố tại Mỹ bằng các phi cơ Falcon với kích cỡ của các phản lực hạng doanh
nhân. Tại sân bay Memphis lúc đó, các kiện hàng được sắp xếp trên một chiếc bàn.
Rất nhiều người vào thời điểm đó đã cho rằng Smith là người điên: sẽ không có một ai
trả tiền chỉ để gửi một kiện hàng bằng đường không. Lúc đó Smith đã gần như phá sản.
Tuy nhiên thì mới đây FedEx đã đặt hàng nhiều hạm đội máy bay hai khoang A380 để
giải quyết nhu cầu to lớn. Đối thủ của FedEx là UPS cũng đặt hàng những chiếc Airbus
khổng lồ. Không một công ty nào sếp bất kỳ một ghế hành khách nào trên các chuyến
bay của họ. Tất cả chỗ trống đều được giành để chở hàng. Nếu như FedEx và UPS là
những hãng vận tải hàng không chở khách thì có lẽ họ sẽ đứng vào hàng ngũ những
hãng hàng không lớn nhất thế giới hiện nay.
Trong một nỗ lực định dạng lại thương hiệu, UPS đã sơn câu khẩu hiệu “Nhất thể hóa
thế giới thương mại” lên
hơn 270 chiếc máy bay và
90,000 phương tiện vận tải
của mình, kể cả những
chiếc xe tải có màu nâu
xám đặc trưng của UPS.
Mặc dù khẩu hiểu này nghe
không được kêu nhưng nó
lại là một sự miêu tả hết
sức khéo léo lĩnh vực kinh
doanh đang vượt ra khỏi
giới hạn đơn thuần chỉ là
vận chuyển mọi thứ. Ngày
nay, các công ty bao gồm
từ các hãng xe tải cho đến
các công ty giao nhận, các
hãng tàu, các hãng vận
chuyển hàng không và các
bưu điện đều thiên về sử dụng từ “hậu cần” để mô tả hoạt động kinh doanh vận chuyển
của mình.
Hậu cần về mặt gốc gác là một thuật ngữ quân sự. Các vị tướng đều hiểu rằng bất kỳ
cuộc chiến nào đều có thể thắng hay thua bởi vấn đề hậu cần. Ngày nay các công ty
ngày càng quan tâm nhiều hơn đến việc hoạch định chiến lược hậu cần cho riêng
mình. Dưới áp lực liên tục phải giảm chi phí và tăng doanh thu trên toàn thế giới, các
công ty đang tiến hành ký hợp đồng liên kết để chuyển các hoạt động kinh doanh của
mình cho các thầu phụ, những công ty có khả năng thực hiện công việc tốt hơn và rẻ
hơn, đồng thời đưa hoạt động sản xuất kinh doanh đến những quốc gia có chi phí sản
xuất thấp.
Toàn cầu hóa đòi hỏi phải có sự kết hợp ngày càng lớn giữa các loại hình vận tải
đường bộ, đường không, đường biển, đường sắt, và hiện tại thêm nữa là một loại hình
hoàn toàn mới: Internet. Điều này khiến cho hoạt động hậu cần trở nên cực kỳ phức
tạp. Công việc đảm bảo cho tất cả các loại hình trên kết hợp hoạt động với nhau được
gọi là quản lý chuỗi cung ứng. Thomas Freese, một chuyên gia tư vấn người Mỹ trong
lĩnh vực này, đã lý giải: “Quản lý chuỗi cung ứng là một bước tiến hóa của hoạt động
hậu cần. Hậu cần mang tính chiến thuật trong khi quản lý chuỗi cung ứng lại mang tính
chiến lược”.
Các chuỗi cung ứng đang không chỉ ngày càng dài ra mà ngày càng trở nên phức tạp
hơn. Quản lý chuỗi cung ứng ngày nay bao gồm bất kỳ thứ gì bao gồm từ mua nguyên
liệu thô cho đến quản lý nhà cung ứng, kho hàng, điều hành các hạm đội vận tải, nhận
đơn hàng, thu tiền thanh toán, sửa chữa sản phẩm hay thậm chí trả lời điện thoại tại
các trung tâm điện thoại. Các công ty ngày nay cũng liên kết chuyển giao các dịch vụ
quản lý chuỗi cung ứng này ra bên ngoài.
Tuy vậy thì
quản lý chuỗi cung ứng không đơn thuần chỉ là cắt giảm chi phí kinh doanh. Nó cũng có
thể được áp dụng để tăng doanh số và lợi nhuận mà không cần phải cắt giảm chi phí.
Thậm chí một số công ty đã thiết kế lại chuỗi cung ứng của mình để nhằm có được một
năng lực cạnh tranh lớn. Điều gì đã giúp cho Wal-Mart vượt lên trên Sears trong cuộc
chiến bán lẻ, giúp cho Dell vượt lên trên Hewlett-Packard trong lĩnh vực kinh doanh
máy tính cá nhân và Zara vượt xa Marks & Spencer trong ngành thời trang? Theo như
lời của Yossi Shefi, Giám đốc trung tâm công nghệ vận tải và hậu cần Massachusettts,
đã giải thích rằng những công ty dẫn đầu thị trường đó tất cả đều có một chuỗi cung
ứng có khả năng phản ứng đối với nhu cầu khách hàng hiệu quả và nhạy bén hơn.
Các yếu tố như vận tải, mua vào và kho hàng thường chỉ được coi là chi phí kinh doanh
và quản lý như là những thực thể độc lập. Tuy nhiên hiện nay các vấn đề này lại trở
thành các câu chuyện chiến lược trên chương trình nghị sự của các giám đốc điều
hành. Lý giải vấn đề này, Rick Blasgen, người từng làm việc cho một tập đoàn thức ăn
lớn của Mỹ và hiện đang phụ chính Hội đồng chuyên gia quản lý chuỗi cung ứng, đã
nói: “Những người phụ trách chuỗi cung ứng hiểu rất rõ một công ty được vận hành ra
sao vì họ phải giải quyết rất nhiều vấn đề trong hoạt động hàng ngày của công ty”.
Tuy nhiên chuyên đề nghiên cứu này cũng sẽ chỉ ra rằng chuỗi cung ứng cũng tiềm ẩn
trong nó những mỗi nguy và việc quản lý rủi ro đang ngày càng trở thành một vấn đề
cấp bách. Một số hồi chuông cảnh báo trên thực tế đã vang lên. Hầu hết các công ty
hiện nay tổ chức hoạt động hậu cần theo cánh làm cho nó gọn nhẹ hơn. Nhiều công ty
đang thực hiên chính sách hàng tồn kho ít thậm chí không có hàng tồn kho để nhằm
giảm chi phí. Thậm chí đôi lúc cái gọi là hàng tồn kho tại các công ty này chính là hàng
hóa đang trên đường dịch chuyển trực tiếp từ công ty đến người tiêu dùng trên các xe
tải hoặc trên máy bay. Nếu như có một trục trặc nào đó xảy ra - và thường là như vậy -
thì mô hình này có thể sẽ khiến hoạt động kinh doanh hoàn toàn bị đình trệ lại.
Các chuyên gia đang lo ngại rằng một số công ty không hiểu thấu đáo được những rủi
ro có thể xảy ra đối với việc vận hành một chuỗi cung ứng quốc tế quá gọn nhẹ - hay
các công ty này quyết định tảng lờ các rủi ro đó vì sức ép từ phí điối thủ cạnh tranh.
Đơn cử một ví dụ, các công ty thường mua các đầu vào quyết định từ một nhà cung
cấp đơn lẻ nhằm tăng quyền của người mua. Tuy nhiên, trên thực tế một số công ty lại
không biết ai là nhà cung cấp cho thầu phụ của mình - hoặc thậm chí không biết trụ sở
chính nhà thầu phụ của mình đặt ở đâu.
Những ví dụ sinh động
Cách thức mà ba công ty lớn và thành công hiện nay sử dụng chuỗi cung ứng
như là một vũ khí cạnh tranh
Các công ty hiện tại đang cải tổ hệ thống hậu cần để đem lại sự linh hoạt phòng khi có
trục trặc xảy ra. Ví dụ, thay vì đặt toàn bộ cơ sở sản xuất tại các vùng có chi phí thấp,
các công ty có thể đặt một phần cơ sở của mình - có thể là một kho hàng phản ứng
nhanh hay một nhà máy thứ hai - gần với hoặc thậm chí ngay trong thị trường tiêu dùng
lớn của Mỹ hoặc Châu Âu. Điều này sẽ làm tăng chi phí nhưng lại đáng giá vì nó đem
lại cho công ty năng lực phản ứng nhanh đối với thị trường và là một biện pháp bảo
hiểm rủi ro. Những bước đi như vậy trong kinh doanh thậm chí đóng vai trò phanh hãm
cho quá trình toàn cầu hóa, mặc dù luồng luân chuyển thương mại - đặc biệt là đến, đi
và trong nội bộ Châu á - có khả năng sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ.
Hầu hết các chuyên gia đều đánh giá chuỗi cung ứng của Dell là một trong những chuỗi
cung ứng chất lượng hàng đầu bất chấp việc công ty máy tính này đang phải đối mặt
với sự cạnh tranh ngày càng tăng. Thay vì thiết kế các hệ thống máy tính căn cứ vào
những dự báo về doanh thu rồi để cho các công ty khác thực hiện việc bán hàng, Dell
bán trực tiếp sản phẩm của mình thông qua trang web và các trung tâm bán lẻ của
mình và sau đó thiết kế các hệ thống máy tính theo đơn đặt hàng. Cách này không chỉ
loại bỏ các nhà phân phối và bán lẻ ra khỏi chuỗi cung ứng mà còn thu trực tiếp tiền
bán hàng ngay từ đầu. Dell chỉ đặt hàng các linh kiện máy tính khi bản thân đã nhận
được đơn hàng.
Để có thể cạnh tranh thành công với các đối thủ có chi phí thấp, Dell phải có một
chuỗi cung ứng đủ khả năng đưa máy tính đến với khách hàng chỉ trong thời gian
vài ngày. Công ty đã ký hợp tác đưa ra ngoài một số hoạt động như sản xuất linh kiện
và chuyển phát nhanh, nhưng vẫn giữ lại các dây chuyền lắp ráp tại Mỹ, Ireland,
Malaysia, Trung Quốc và Brazil. Năm ngoái công ty này đã mở thêm một nhà máy lắp
ráp máy tính thứ ba tại Winston-Salem, Bắc Carolina, Hoa Kỳ. Nhà máy này cứ mỗi
năm giây có thể lắp ráp một bộ máy tính. Dell đã quyết định mở rộng sản xuất tại Mỹ
nhằm thu hẹp khoảng cách với khách hàng, tuy nhiên thì công ty này cũng vấn tiếp tục
tăng trưởng tại Châu á.
Đối với vấn đề tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường, Dell có rất nhiều điểm tương đồng
với Zara, một công ty thời trang ngắn ngày thuộc tập đoàn Inditex của Tây Ban Nha.
Thời trang là một ngành có chu kỳ sản phẩm rất ngắn, dễ bị tác động bởi những thứ
mới nhất được thấy trên các sàn diễn thời trang hoặc tại các buổi lễ. Các thiết kế viên
của Zara theo rất sát những xu hướng thời trang đó. Tuy nhiên trong khi một công ty
quần áo tiêu biểu có cở sở sản xuất tại Châu á phải mất tới 6 tháng để đưa một thiết kế
mới ra thị trường thì Zara chỉ mất có khoảng 5 tuần. Zara mua một số vải và nguyên
liệu từ Châu á, thường là bán thành phẩm hoặc chưa qua nhuộm, tuy nhiên phân nửa
số sản phẩm của Zara được sản xuất trong các cơ sở của công ty này tại La Coruna
thuộc Tây Bắc Tây Ban Nha, hoặc bởi một số lượng nhỏ các nhà thầu phụ cũng đóng
tại vùng này. Sản phẩm sau đó sẽ được đưa đến Châu Âu bằng xe tải hoặc bằng hàng
không đến các cửa hiệu đang được Zara mở trên toàn thế giới.
Zara không áp dụng phương pháp sản xuất hàng loạt. Mặc dầu một số loại sản
phẩm có thể được làm thêm, hầu hết các sản phẩm của Zara cho cả nam và nữ đều chỉ
được sản xuất thành từng số lượng nhỏ. Điều này góp phần tạo ra giá trị khan hiếm:
nên mua ngay nếu không ngày mai sẽ không còn để mà mua. Phương pháp này cũng
góp phần giúp cho các cửa hàng trông luôn tươi mới hạn chế việc giảm giá. Tại Zara,
số lượng các sản phẩm phải giảm giá chỉ chiếm 50% mức trung bình của ngành.