Dẫn luận Ngôn ngữ học

Dẫn luận Ngôn ngữ học(Linguistic basis)Chương VINGỮ PHÁPGrammarI. Ý NGHĨA NGỮ PHÁP1. Ý nghĩa ngữ pháp là gì?2. Các loại ý nghĩa ngữ pháp2. 1. Phân biệt ý nghĩa quan hệ và ý nghĩa tự thân2. 2. Phân biệt ý nghĩa thường trực và ý nghĩa lâm thời1. Ý nghĩa ngữ pháp là gì? Ý nghĩa ngữ pháp là ý nghĩa chung cho hàng loạt đơn vị ngôn ngữ và được thể hiện bằng những phương tiện ngữ pháp nhất định. Ví dụ: Ý nghĩa chỉ “sự vật” của các từ: cái bàn, cái ghế, con gà, đoá hoa, v.v. Ý nghĩa chỉ “số nhiều” của danh từ tiếng Anh2. Các loại ý nghĩa ngữ pháp 2. 1. Ý nghĩa quan hệ và ý nghĩa tự thân - Ý nghĩa quan hệ là loại ý nghĩa do mối quan hệ của đơn vị ngôn ngữ với các đơn vị khác trong lời nói đem lại. Ví dụ: Trong câu: “Nam đánh An.”. Từ Nam biểu thị “chủ thể” của hành động đánh, còn từ An biểu thị “đối tượng”. Nếu câu: “An đánh Nam.” thì ngược lại. - Những loại ý nghĩa ngữ pháp khác không phụ thuộc vào ý nghĩa ngữ pháp như vậy được gọi là ý nghĩa tự thân. Ví dụ: Giống đực, giống cái; số ít, số nhiều của danh từ; thì hiện tại, thì quá khứ, thì tương lai của động từ thuộc vào ý nghĩa tự thân. 2. 2. YÙ nghóa thöôøng tröïc vaø yù nghóa laâm thôøi YÙ nghóa thöôøng tröïc laø loaïi yù nghóa ngöõ phaùp luoân luoân ñi keøm yù nghóa töø vöïng, coù maët trong moïi daïng thöùc cuûa ñôn vò. Ví duï: YÙ nghóa chæ “söï vaät” cuûa danh töø trong caùc ngoân ngöõ. Ý nghĩa lâm thời là loại ý nghĩa chỉ thể hiện ở một số dạng thức nhất định của đơn vị. Ví dụ: Ý nghĩa “thời hiện tại, quá khứ, tương lai” của động từ. Ý nghĩa “số ít, số nhiều” của danh từ, v.v.II. PHƯƠNG THỨC NGỮ PHÁP (Grammatical manner)1. Phương thức ngữ pháp là gì?2. Các phương thức ngữ pháp phổ biến 1. Phöông thöùc ngöõ phaùp laø gì? Phöông thöùc ngöõ phaùp laø caùch thöùc chung nhaát ñeå bieåu hieän yù nghóa ngöõ phaùp. Ví duï trong tieáng Anh duøng caùc phöông tieän ngöõ phaùp coù hình thöùc chöõ vieát laø s/ es ñeå bieåu thò yù nghóa ngöõ phaùp soá nhieàu, ed ñeå bieåu thò yù nghóa ngöõ phaùp thì quaù khöù.2. Các phương thức ngữ pháp phổ biến2. 1. Phương thức phụ tố2. 2. Phương thức biến dạng chính tố2. 3. Phương thức thay chính tố KTBC2. 1. Phương thức phụ tố (affixation) Phương thức phụ tố là phương thức dùng phụ tố để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: Books, hands, wives, lookers on, v.v. Ngôi thứ 3 số ítget upSS là một phụ tốNhưng không thể hiện số nhiều như trong danh từ- He gets up at 7 a.m every morning. Lưu ý: Trường hợp này hoàn toàn khác trường hợp phụ tố cấu tạo từ. Phụ tố cấu tạo từ là dùng phụ tố để tạo ra từ mới với nghĩa mới. - Có thể mang nghĩa người làm (sau động từ). Ví dụ: Teach , work , sing , v.v. - Có thể mang nghĩa trừu tượng (sau danh từ). Ví dụ: neighbor , child , friend - Có thể mang nghĩa:đầy đủ, nhiều (sau danh từ). Ví dụ: hope , beauti , v.v.erererhoodshipfulfulhood Trường hợp “s” trong cách sở hữu không phải phương thức phụ tố, mà nó được xem là một hư tư. Ví dụ: The king’s hat, “s” là một hư từ chứ không phải là phụ tố vì ta có thể chen thêm một vài từ giữa “king” và “s”. Chẳng hạn: The king of England’s hat. - It is raining now.- He is always asking questions. Xác định phương thức ngữ pháp phụ tố có trong các văn bản sau:THE ADVICE OF TAILORA young man came in the tailor’s shop. He wanted to have a new shirt. The tailor asked the customer:- Did you marry?- Yes, I did last year. But why do you ask me so that?- If you married, I advice you sewing a secret small pocket inside shirt.2. 2. Phương thức biến dạng chính tố (infixation) Phương thức biến dạng chính tố là phương thức biến đổi một phần hình thức ngữ âm của chính tố để biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp. Ví dụ: tooth teetheeooTthDanh từ số nhiều- I ask the dentist to pull out my bad teeth.- Goose- Man- Woman- Mouse - Oxgeesemenwomenmiseoxen Xác định phương thức ngữ pháp biến dạng chính tố có trong các văn bản sau:THE BEST SCENELeaving the theatre, the young man asked his beautiful girl friend:- Which scene do you like best in this play?- I like best the scene when the young man handed the diamond ring to his girl friend. - replied she.2. 3. Phương thức thay chính tố Phương thức thay chính tố là phương thức biến đổi hoàn toàn hình thức ngữ âm của chính tố để biểu hiện ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: (To)be “là, nguyên thể” am “là, ngôi thứ nhất, số ít, thì hiện tại”was “số ít, thì quá khứ” were “số nhiều, thì quá khứ”.- (To)go “đi, nguyên thể” goes “đi, ngôi thứ 3, số ít, thì hiện tại”went “đi, thì quá khứ” Hoặc trong so sánh hơn, so sánh nhất của tính từ bất quy tắcGoodbettermorelessthe bestthe mostthe leastworseworstLittle MuchManyBad Hoặc trong so sánh hơn, so sánh nhất của trạng từ bất quy tắcWell bettermorelessthe bestthe mostthe leastfurtherThe furthestLittle MuchFar Xác định phương thức ngữ pháp thay chính tố có trong các văn bản sau:FATHER AND SON Father: You know, Tom, when Lincoln was your age, he was a very clever pupil. In fact, he was the best pupil in his class. Tom: Yes, father, I know that. But when he was your age, he was the president of the United States.BÀI TẬP CỦNG CỐ 1. Xaùc ñònh phöông thöùc ngöõ phaùp phuï toá coù trong caùc vaên baûn sau:THE LAST LOVER A young woman said to her lover:- Oh, my dear, you are my last lover. I will love you in all my life.- Is it real so that? Asked her lover.She replied:- Before you, there were eleven persons and I fear the 13 number very much. 4. Xác định phương thức ngữ pháp phụ tố, biến dạng chính tố có trong các văn bản sau:CHALK DUST When the teacher writes on the board, chalk dust is flying on the platform his hair is white dyed because of chalk dust. I love this moment, his hair seems to be white, because of chalk dust, to give us good lessons. When I grow up late, how can. I forget what he’s taught me when I was a child.2. 4. Phương thức trọng âm Phương thức trọng âm là phương thức dùng trọng âm để phân biệt các ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: ímport (sự nhập khẩu – danh từ) impórt (nhập khẩu – động từ) íncrease (tăng lên – danh từ) incréase (tăng lên – động từ)2. 5. Phương thức lặp Phương thức lặp là phương thức dùng phép lặp để biểu thị sự thay đổi ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: nhà (số ít) -----> nhà nhà (số nhiều) đêm (số ít)-----> đêm đêm (số nhiều)6. Phương thức hư từ Phương thức hư từ là phương thức dùng hư từ để thể hiện ý nghĩa ngữ pháp. Ví dụ: những sinh viên, đã đi, sẽ về nhà7. Phương thức trật tự từ Phương thức trật tự từ là phương thức sử dụng cách sắp xếp vị trí của các từ trong câu để thể hiện ý nghĩa ngữ pháp.Ví dụ: Rất đẹp hình anh lúc nắng chiều.CVTrạng ngữ8. Phương thức ngữ điệu Ngữ điệu được xem là một phương thức ngữ pháp khi người ta sử dụng nó để biểu thị các ý nghĩa tình thái của câu.Ví dụ: But I’m a worker, I am not a teacher. Are you drunk?III. Phạm trù ngữ pháp