Đề cương nội dung sách giáo trình an toàn và bảo hộ lao động trong ngành xây dựng

1 đề cương nội dung sách giáo trình an toàn và bảo hộ lao động trong ngành xây dựng Lời nói đầu Phần thứ nhất : các văn bản chủ yếu của nhà nước và ngành xây dựng về bảo hộ lao động Chương I . Những vấn đề chung về bảo hộ lao động 1. Khái niệm, mục đích , ý nghĩa về bảo hộ lao động 2. Nội dung bảo hộ lao động 3. Hệ thống pháp luật và các qui định về bảo hộ lao động 4. Nội dung kế hoạch bảo hộ lao động 5. Công tác thanh tra, kiểm tra bảo hộ lao động. Chương II . Hệ thống tổ chức và quản lý công tác bảo hộ lao động 1. Hệ thống tổ chức về bảo hộ lao động 2. Trách nhiệm các cấp các ngành và tổ chức Công đoàn trong công tác bảo hộ lao động 3. Công tác bảo hộ lao động trong các doanh nghiệp 2 Phần thứ hai : An toàn lao động trong ngành xây dựng Chương I . Điều kiện lao động và tình hình tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp trong ngành Xây dựng 1. Điều kiện lao động trong ngành xây dựng Đặc điểm của sản phẩm xây dựng Sản phẩm xây dựng cơ bản tuy là sản phẩm công nghiệp nhưng lại rất không giống các sản phẩm công nghiệp khác. Những đặc điểm của sản phẩm xây 3 dựng đã ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình chế tạo ra nó cũng như là nguyên nhân gây ra những tai nạn lao động rất đặc thù. Sản phẩm xây dựng cơ bản chiếm diện rộng, chiếm không gian lớn và gắn liền với mặt đất ( hoặc mặt nước trên đất). Từ đặc điểm này, chúng ta thấy không thể che phủ hoặc khó che phủ cho sản phẩm xây dựng trong quá trình chế tạo sản phẩm. Phần lớn công việc của người lao động xây dựng cơ bản diễn ra ở ngoài trời. Các tác nhân thời tiết, khí hậu, thiên nhiên mặc sức ảnh hưởng đến quá trình sản xuất. Việc các tác nhân thiên nhiên tác động khiến cho khi lập kế hoạch sản xuất xây dựng cần dự liệu mọi khả năng để tránh những tác động làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình, cản trở tiến độ thi công cũng như gây tai nạn lao động. Chúng ta biết đặc điểm khí hậu của nước ta là có hai mùa mưa và nắng rõ rệt. Cần sắp xếp sao để khi không mưa, tiến hành những việc ngoài trời để khi mưa làm những việc trong mái che. Các tác nhân thiên nhiên bình thường không được xem như khó khăn đột xuất để kéo dài thời hạn thi công. Người lập kế hoạch thi công phải lường trước điều kiện thiên nhiên tác động mà dự báo và điều này được phản ánh trong thời hạn thực hiện dự án khi dự thầu xây lắp. Do chiếm diện rộng, chiếm không gian lớn và gắn liền với mặt đất nên khi chế tạo sản phẩm xây dựng, vật liệu để chế tạo phải vận chuyển từ nơi khai thác về vị trí công trình. Từ điều này, khâu vận chuyển quyết định quá trình sản xuất xây dựng. Công tác vận chuyển chiếm tỷ lệ lớn trong công sức và giá thành xây dựng. Quá trình thu mua và vận chuyển là quá trình rất dễ gặp rủi ro. Xe vận chuyển phải lăn bánh trên đường tăng rủi ro gặp tai nạn giao thông. Các yếu tố địa chất công trình, địa chất thuỷ văn khu vực xây dựng ảnh hưởng nhiều đến sản xuất xây dựng do sản phẩm xây dựng gắn liền với mặt đất, mặt nước. Việc sử lý nền móng, chống các sự cố lún, sụt, nước 4 ngầm, cát chảy là những khó khăn cần được dự liệu trước trong quá trình thi công và có biện pháp để ngăn ngừa. Ngoài ra còn những yếu tố con người và xã hội gây ra các tác động tiêu cực do đặc điểm sản phẩm xây dựng chiếm không gian lớn, chiếm diện rộng gây ra: sự bảo vệ chống phá hoại, chống mất cắp tài sản, chống vi phạm địa giới xây dựng, chống phá hoại vô hình ... Thời gian chế tạo sản phẩm xây dựng dài: So với sản xuất nhiều sản phẩm công nghiệp khác, thời gian chế tạo sản phẩm xây dựng dài nhiều ngày, nhiều tháng, nhiều năm. Thời gian chế tạo dài qua nhiều mùa khí hậu nên những yếu tố thiên nhiên tác động mạnh mẽ đến quá trình sản xuất xây dựng. Do đặc điểm của mỗi mùa khí hậu, khi sản xuất xây dựng cần tính toán, dự liệu để tránh những bị động khi có tình huống bất thường do khí hậu sinh ra. Khi thời gian chế tạo dài còn những ảnh hưởng của con người, của xã hội tác động như những biến động do thay đổi tổ chức, thay đổi chủ trương sản xuất, đầu tư, xây dựng công trình. Những tác động tiêu cực đến quá trình tạo sản phẩm xây dựng cũng như dễ gây ra tai nạn lao động do thời gian thi công dài là điều tất nhiên. Thời gian chế tạo dài làm tăng chi phí bảo quản vật tư, bảo quản công trình. Ngoài ra, vật tư, bán thành phẩm còn bị giảm thấp chất lượng do phải bảo quản lâu. Thời gian thi công dài làm cho người lao động sản xuất phải qua nhiều thời kỳ thay đổi thời tiết trong một năm. Các yếu tố khí tượng, khí hậu tác động làm cho sức khỏe người lao động bị ảnh hưởng. Thi công kéo dài thời gian cũng tăng mối nguy cơ mất an toàn trong sản xuất. Đặc điểm về tính đa dạng và phức hợp của sản phẩm xây dựng: 5 Sản phẩm xây dựng có rất nhiều hình thái khác nhau ( phản ánh tính đa dạng): về qui mô, về loại dạng, về kích cỡ, về sử dụng vốn đầu tư...Người lao động xây dựng phải thường xuyên thay đổi môi trường lao động tạo ra nguy cơ mất an toàn lao động. Sản phẩm xây dựng do rất nhiều chủng loại công nhân chế tạo tham gia, rất nhiều chủng loại vật liệu tạo thành ( phản ánh tính phức hợp). Từ đặc điểm đa dạng và phức hợp của sản phẩm xây dựng nên có nhiều quá trình điều khiển sản xuất xây dựng cùng diễn ra trên một mặt bằng xây dựng. Đó là đầu mối cho sự phối hợp không ăn ý và cũng là nguyên nhân tạo ra mất an toàn lao động. Điều này đòi hỏi các tiêu chuẩn về quản lý và điều hành sản xuất xây dựng phức tạp hơn các sản xuất khác. Do sự đa dạng của sản phẩm xây dựng nên mỗi dạng của sản phẩm xây dựng lại phải có những phòng ngừa tai nạn lao động khác nhau. Do tính đa dạng của sản phẩm xây dựng mà tai nạn xảy ra cho người lao động cũng muôn hình muôn vẻ. Tổ chức sản xuất xây dựng đa dạng và phức hợp nên mỗi dạng tổ chức lại có những đặc thù riêng và những đặc thù này làm cho người lao động phải đương đầu với những dạng tai nạn lao động không hoàn toàn giống nhau. 1.2 Dự báo các tai nạn khả dĩ cho từng thao tác nghiệp vụ xây dựng là yêu cầu của quản lý an toàn trên công trường : Phải chăng bản chất tự nhiên là tai biến và những chuyện bất ngờ ? Người bán hàng rong đang quẩy gánh hàng trên hè phố bỗng nhiên chiếc xe máy của một người say rượu vọt lên xô ngã. Với người gánh hàng là tai nạn ngẫu nhiên. Thày giáo Quang lái xe đi dạy trong Huế, đến Thường Tín gặp hai xe tải đi ngược chiều nhau va nhau, xe bị quay húc ngang thân xe thày đang nép mép đường làm xe thày bẹp rúm. Ngẫu nhiên đã phá chuyến đi của thày. Hầu hết các nghiên cứu khả thi của các dự án khách sạn tại nhiều thành 6 phố lớn nước ta đã làm mấy năm qua đều không tính toán đến cuộc khủng hoảng tài chính châu á bắt đầu từ 1997 dẫn đến tính trạng khách khứa vắng teo. Báo chí nêu một số công trình đang xây dựng rồi ngưng để gạch đá trơ gan cùng tuế nguyệt. Ngẫu nhiên đã bóp chết công trình ngay từ quá trình đang xuất hiện. Nhà đầu tư không thể tính toán được khả năng này khi lập dự án. Ngẫu nhiên đã giết công trình. Người nông dân hăm hở trồng mía theo khuyến nghị của nhà quản lý địa phương. Bỗng nhiên nhà máy đường chuyển đi nơi khác. Thế là lao đao. Nhiều người phải nêu câu hỏi nghiêm túc rằng phải chăng ngẫu nhiên là tồn tại khách quan. Đúng thế , không phải ngẫu nhiên chỉ là các tác động tiêu cực mà còn có nhiều ngẫu nhiên tác động tích cực nữa. Khi ấy người ta thường cho là do sự khôn khéo mà tạo nên thành tích. Hãy chấp nhận sự tồn tại của rủi ro, tai nạn và sống chung với nó Số lượng cũng như mức độ của các rủi ro về kinh tế, các rủi ro trong quá trình đầu tư của dự án ngày càng tăng dẫn tới việc phải đưa vào quản lý dự án những vấn đề để có thể chung sống với rủi ro. Muốn vậy , phải đặt ra vấn đề là làm sao thấu hiểu các rủi ro, tai nạn lao động hay nói cách khác là phải quản lý được rủi ro với việc sử dụng các mô hình xác xuất thống kê cho phép tính đến độ bất định của các sự kiện (ngẫu nhiên). Tại Hoa kỳ , Anh quốc , và các nước phát triển khác đã có nhiều hãng bảo hiểm lớn nhận bảo hiểm công việc có nhiều rủi ro, bảo hiểm tai nạn.Với sự ra đời và phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin (máy tính, các phần mềm,...) người ta có điều kiện để tiến hành mô phỏng và tính toán nhiều phương án phức tạp khác nhau để đề xuất một phương án tối ưu. Trong bối cảnh đó các lý thuyết về quản lý rủi ro trong quản lý dự án đã được hình thành và ngày càng phát triển. 7 Một quan điểm về quản lý rủi ro, quản lý các tai nạn lao động Quản lý rủi ro, tai nạn là một kỹ thuật chính xác để xác định những mối đe doạ đến sự thành công của dự án, tập trung sự chú ý các hoạt động để loại bỏ những rủi ro, loại bỏ tai nạn và triển khai các kế hoạch để làm giảm bớt hoặc giảm thiểu những ảnh hưởng và tăng khả năng thành công của dự án. Việc này còn bao gồm cả kế hoạch làm tăng tối đa các yếu tố tích cực liên quan đến các rủi ro (Rủi ro tích cực). Quản lý rủi ro, tai nạn là một tập hợp của các hoạt động quản lý dự án, được thi hành cùng với các chức năng quản lý truyền thống như quản lý chi phí kế hoạch và kỹ thuật tại các cấp dự án và chức năng. Ví dụ : chắc chắn rằng việc chuẩn bị trước cho các sự kiện bất lợi sẽ tốt hơn là ứng phó với chúng khi chúng xẩy ra. Phương pháp đầu tiên này sẽ dành cho nhà quản lý thời gian để lựa chọn các giải pháp thay thế và các kế hoạch hành động và lựa chọn chúng để phù hợp với mục tiêu dự án. Từ đó rủi ro luôn là một phần thống nhất của dự án và đi kèm với các yếu tố bất trắc, quản lý rủi ro là một phương pháp hệ thống để đánh giá các yếu tố bất trắc và điều đó là một phần cơ bản của một phương pháp quản lý dự án hiệu quả và hoàn chỉnh. Quản lý rủi ro được chia làm hai lĩnh vực chính, kế hoạch quản lý rủi ro, tai nạn và kiểm soát rủi ro, tai nạn. Mô hình này bao gồm cả các hoạt động cần hoàn thành trong giai đoạn bắt đầu triển khai dự án, thông thường xẩy ra trong vòng ba tháng kể từ khi ký hợp đồng và cả những hành động trong toàn bộ thời gian thực hiện hợp đồng khi dự án đang được thực hiện. Kế hoạch quản lý rủi ro: Lập kế hoạch quản lý rủi ro, tai nạn bắt đầu cùng với việc xác định các rủi ro, tai nạn có thể xảy ra. Để chủ động đối phó với rủi ro, trước hết cần biết những khả năng có những rủi ro loại nào. Rủi ro ở đây cần được hiểu là 8 những rủi ro có thể điều chỉnh và kiểm soát được trong dự án. Bất cứ một rủi ro nào không phải là một mối đe doạ cụ thể đến sự thành công của dự án hoặc không phải là một vấn đề mà nhóm dự án khống chế một cách hữu hiệu sẽ được loại ra khỏi sự xem xét. Cần lập được danh mục rủi ro độc lập liên quan đến lĩnh vực mà họ phụ trách. Sau đó cần rà soát lại các danh sách đó để chắc chắn rằng những rủi ro đó đe doạ đến sự thành công của dự án. Bước này được thực hiện thông qua việc sử dụng công cụ cấu trúc chia nhỏ công việc như là một khung các nội dung để xác định rủi ro cụ thể. Người quản lý dự án hoặc người quản lý rủi ro (cho dự án lớn) sẽ phỏng vấn những người lãnh đạo của dự án những vấn đề có khả năng xẩy ra cho toàn bộ phận công việc sẽ xảy ra trong quá trình thực hiện dự án. Danh mục tổng hợp các khả năng rủi ro, tai nạn sẽ được đưa ra để đánh giá. Đánh giá rủi ro, tai nạn Là bước xác định khả năng và mức độ ảnh hưởng của mỗi rủi ro, tai nạn. ảnh hưởng của rủi ro, tai nạn là một thước đo xem dự án sẽ bị ảnh hưởng như thế nào nếu rủi ro xẩy ra. ảnh hưởng sẽ được dự đoán theo các tác động về chi phí và/hoặc kế hoạch và kỹ thuật . Để đánh giá các rủi ro, tai nạn, hầu hết các phương pháp là trực tiếp ước đoán khả năng và ảnh hưởng của mỗi rủi ro đã được xác định thông qua việc sử dụng các kinh nghiệm và điều chỉnh trong quá trình thi công hoặc quản lý. Những thông tin giới hạn thu được và những phân tích cơ bản có thể hỗ trợ phương pháp “Điều chỉnh tối ưu” này để đánh giá rủi ro. Những nhà quản lý dự án hoặc quản lý rủi ro sẽ phân tích các rủi ro dự án và xác định các khả năng và ảnh hưởng của mỗi rủi ro. 9 Lựa chọn các vấn đề rủi ro, các công tác có thể gây tai nạn Là bước xác định một tập hợp tương ứng các rủi ro, các nguyên nhân gây tai nạn cơ bản đe doạ đến sự thành công của dự án, nhóm dự án, để khống chế được và tập hợp những rủi ro này để quản lý thông qua những nguồn lực của dự án. Việc này sẽ đưa đến kết quả là một danh sách những rủi ro sẽ được quản lý. Danh sách này sẽ được điều chỉnh trong quá trình thực hiện dự án và như thế không phải là không có khả năng có rủi ro mới phát sinh và rủi ro cũ mất đi đồng thời chỉ dẫn cho một số rủi ro mà một nhà quản lý sẽ rất khó đưa ra. Nhóm dự án phải đánh giá một cách thông thường tất cả các rủi ro trong danh sách ban đầu và lựa chọn một tập hợp các rủi ro cơ bản để quản lý. Loại bỏ bớt rủi ro, dạng tai nạn Là bước cần thiết để giảm bớt khả năng xẩy ra rủi ro được lựa chọn để quản lý. Mỗi một bộ phận chức năng tham gia quản lý sẽ xác định các hành động để loại bỏ hoặc giảm khả xẩy ra các rủi ro trong phạm vi mình phụ trách. Phương pháp chi phí tối ưu của mỗi cách loại trừ rủi ro là công cụ quan trọng để thực hiện quá trình này. Không có một cách thức cụ thể nào được khuyến nghị trong hoàn cảnh thông thường và phụ thuộc vào điều chỉnh thi công, quản lý trong bước xác định rủi ro, khả năng gây tai nạn. Kế hoạch rủi ro, chống tai nạn dự phòng Xác định những gì phải làm để làm giảm thiểu ảnh hưởng của mọi rủi ro, nguyên nhân gây tai nạn xẩy ra. Ngoài ra cần nghiên cứu các điều kiện bắt đầu/kết thúc cho các hành động đó được đưa ra. Không có cách thức cụ thể nào được khuyến nghị theo nghĩa thông thường mà phụ thuộc vào việc điều chỉnh trong quá trình thi công và quản lý. Việc này được thể hiện trong một kế hoạch dự phòng do mỗi rủi ro được lựa chọn để quản lý và định nghĩa các 10 điều kiện xẩy ra để bắt đầu và kết thúc các kế hoạch dự phòng rủi ro, đề phòng tai nạn đó. Tổ chức quản lý rủi ro, đề phòng tai nạn Tiến hành thiết lập ra các tổ chức quản lý rủi ro và giao nhiệm vụ. Nhiệm vụ của người quản lý dự án là phải xác định được tổ chức quản lý rủi ro, đề phòng tai nạn và giao nhiệm vụ cho mỗi cá nhân. Kết quả của bước này là đưa ra một bảng tổ chức quản lý rủi ro và biểu phân công nhiệm vụ. Xây dựng cơ sở dữ liệu. Đầu ra chủ yếu của lập kế hoạch quản lý rủi ro, đề phòng tai nạn là một bản kế hoạch để giúp đỡ các thành viên trong nhóm quản lý dự án có được một sự hiểu biết rõ ràng và tổng quát về cách thức mà rủi ro và tai nạn được quản lý trong dự án cũng như vai trò của họ trong kế hoạch, ví dụ, nhiệm vụ cá nhân. Một cơ sở dữ liệu về quản lý rủi ro, phòng ngừa tai nạn sẽ được chuẩn bị thu thập và báo cáo tất cả các dữ liệu quản lý rủi ro, phòng ngừa tai nạn. Quản lý dự án ( quản lý rủi ro) sẽ chịu trách nhiệm nội dung của kế hoạch quản lý rủi ro, phòng ngừa tai nạn. Kết quả của bước này là hình thành cơ sở của dữ liệu quản lý rủi ro, phòng ngừa tai nạn. Mọi quyết định sử lý với các rủi ro, tai nạn vào thời điểm đã được dự báo sẽ làm giảm các tổn thất mà rủi ro, tai nạn có thể đem lại cho việc thực hiện dự án . Đó chính là ước vọng của những người quản lý dự án . 1.3 Những nguyên nhân gây ra tai nạn lao động trong ngành xây dựng Va đập cơ học Quá trình sản xuất xây dựng phải sử dụng vật liệu xây dựng nặng và có kích thước lớn. Những vật liệu và cấu kiện xây dựng nếu không có những biện 11 pháp chu đáo để nâng cất, chuyển vận từ vị này đến vị trí khác có thể có khả năng va đập vào kết cấu, vật liệu khác hoặc va đập vào người đang lao động sinh ra tai nạn cho người làm việc trong phạm vi nguy hiểm. Rơi từ cao xuống: Việc thi công kết cấu xây dựng có thể ở dưới sâu so với mặt đất hoặc trên cao . Khi thi công dưới sâu, vật liệu, cấu kiện cũng như những vật dư thừa để trên cao có thể lăn hoặc di chuyển và rơi xuống chỗ thấp hơn. Sự di chuyển vật liệu, cấu kiện, các vật dụng thi công hay rác xây dựng từ trên cao xuống mà không ngừa trước có thể rơi trúng người làm bên dưới. Cũng có thể từ trên miệng hố sâu hoặc trên sàn mà khả năng rơi người từ trên cao xuống thấp xảy ra nếu không có biện pháp rào chắn. Hàng năm trên các công trường xảy ra không ít tai nạn do ngã từ trên cao xuống thấp. Nhiều trường hợp ngã giáo vì những lý do tưởng như khó có thể. Trên giáo trát, công nhân hút thuốc lào và say thuốc, ngã từ trên cao xuống thấp gây tai nạn. Trượt chân khi di chuyển hoặc gãy tấm ván gác giáo cũng hay xảy ra làm người công nhân lao từ trên cao xuống đất. Lở xụt mái đất Đất có lực dính và ma sát giữa những hạt tạo nên đất. Mái dốc tự nhiên được tạo ra tư thế ổn định nhờ lực dính và ma sát giữa các hạt đất. Lực dính và ma sát phụ thuộc kích thước của hạt đất và độ ngậm nước của đất. Đào đất không tạo mái dốc thường hay xảy ra hiện tượng lở xụt mái dốc. Khi mưa, nước ngấm vào đất làm giảm lực dính và lực ma sát trong đất, gây ra hiện tượng xụt, lở. Xụt, lở đất có thể vùi lấp người đang lao động ở chân dốc, đồng thời làm người đang lao động ở trên cao bị ngã xuống thấp. Xụt lở đất còn làm nghẽn giao thông đi lại cũng như gây tai nạn giao thông. Nhà ở ven sông, ven biển bị nghiêng, đổ vì xụt lở đất. Vào mùa lũ, mùa mưa , dòng 12 chảy ở sông, suối mạnh và dâng cao làm xói lở bờ sông, làm cho nhà cửa, công trình lăn xuống sông, suối và trôi theo dòng chảy. Tụt, lăn từ trên cao: Vật nặng như vật liệu, cấu kiện chất ở bờ hố sâu hoặc tại mép sàn trên cao nếu xếp , đặt không ổn định hoặc không chèn, chắn cho cân bằng có thể bị lăn hoặc bị tụt xuống hố sâu. Khi vật nặng rơi sẽ va đập vào kết cấu, gây nguy hiểm cho người lao động hoặc làm hư hỏng kết cấu hoặc các vật khác nằm bên dưới. Điện giật Điện là nguồn năng lượng để vận hành máy móc xây dựng , để chiếu sáng nơi lao động. Dây dẫn điện phải được cách ly với các bộ phận kim loại cũng như phải cách ly với các bộ phận của cơ thể người lao động tránh gây sự truyền điện làm nguy hiểm đến sức khoẻ và tính mạng con người. Hiện tượng điện giật đã xảy ra nhiều làm bỏng và chết người. Điện cũng là nguồn phát sinh nhiều vụ cháy do chập điện, do dây điện không đủ sức tải, dòng điện làm nóng dây dẫn quá nhiệt độ cho phép , gây nóng và bắt cháy. An toàn sử dụng điện là yêu cầu khá bức bách của ngành xây dựng. Tai nạn điện xảy ra do sự chủ quan, thiếu cẩn thận, đôi khi do sự cẩu thả của sự thiết kế và thi công hệ thống sử dụng điện. Sét đánh : Công trường không bố trí hệ thống thu lôi hoặc là hệ thống thu lôi thiết kế và thi công không đúng các yêu cầu kỹ thuật gây ra hiện tượng sét đánh. Sét có nguồn điện áp rất mạnh, gây ra phóng điện đến vài chục kiloAmpe hoặc điện nhiễm làm nguy hiểm đến tính mệnh người lao động, gây cháy hoặc hư hỏng 13 máy móc, thiết bị xây dựng. Cần làm hệ thống thu lôi hợp cách, tránh rủi ro do sét. Ngạt Thi công trong môi trường kín, thông gió không đạt yêu cầu gây tai nạn người công nhân bị ngạt. Khi cần thi công trong giếng sâu, hầm dài phải thông gió tốt mới đủ không khí cho sự thở của người lao động. Cần hết sức chú ý, đảm bảo ôxy cho công nhân lao động trong các hầm tàu, trong giếng chìm, trong các bồn chứa lớn. Hiện tượng gây ngạt trong các môi trường thiếu ôxy cũng thường hay gây cháy do các chất khí bốc cháy như các họ khí cacbua hydro có nồng độ đủ tạo cháy. Chất độc Môi trường đất, môi trường nước cũng như môi trường khí ở nước ta bị ô nhiễm chất độc nhiều do sử dụng hoá chất độc trong thời kỳ chiến tranh, do người dân sử dụng chất diệt cỏ, thuốc sâu, thuốc diệt chuột, phân bón hoá học bừa bãi, thiếu thận trọng. Gần đây, nhiều người lại dùng chất hoá học họ cyanua để phân ly vàng và các kim loại quý hiếm khác cũng là nguồn gây độc hại cho môi trường lao động của công nhân xây dựng. Phòng chống độc hại cho môi trường nơi lao động xây dựng là điều rất đáng quan tâm trong giai đoạn này. Mùi sơn có diluăng, xăng công nghiệp hoặc axêtôn rất hại cho cơ quan hô hấp của người công nhân. Bụi amiăng, bụi thuỷ tinh là nguồn