Đề tài Khoa học - Đánh giá giá trị dinh dưỡng trong khô dầu đậu tương và đậu tương nguyên dầu khi sử dụng làm thức ăn gà thịt

HỒ LÊ QUỲNH CHÂU – ðánh giá giá trị dinh dưỡng trong khô dầu ñậu tương... 1 ðÁNH GIÁ GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG TRONG KHÔ DẦU ðẬU TƯƠNG VÀ ðẬU TƯƠNG NGUYÊN DẦU KHI SỬ DỤNG LÀM THỨC ĂN NUÔI GÀ THỊT Hồ Lê Quỳnh Châu1, Hồ Trung Thông1, Vũ Chí Cương2 và ðàm Văn Tiện1 1Khoa Chăn nuôi - Thú y, Trường ðại học Nông Lâm, ðại học Huế, 102 Phùng Hưng – Tp. Huế 2Viện Chăn nuôi – Thụy Phương – Từ Liêm – Hà Nội *Tác giả liên hệ: Hồ Trung Thông -1Khoa Chăn nuôi - Thú y, Trường ðại học Nông Lâm, ðại học Huế, 102 Phùng Hưng – Tp. Huế Tel: (054)3525439 / 0914285308, Fax: (054)3524923; Email: hotrungthong@yahoo.com ABSTRACT Nutritional evaluation of soybean meal and full-fat soybean for broiler The aim of this study was to evaluate the nutritional value of soybean meal and full-fat soybean for broiler. Full- fat soybeans were processed by roasting, boiling and extrusion to remove the anti-nutritional factors before they can be used as feed ingredients. Luong Phuong chickens at 35 days of age were used in the trials. A total of 05 diets including 01 basal diet and 04 test diets were used in this study. The 04 test diets were obtained through replacing 20% of basal diet by 04 kinds of soybean. The values of MEN and digestibility coefficients in soybeans were calculated by difference method. Results of study showed that in despite of no significant variation in chemical compositions, a remarkable difference on MEN values between roasted and boiled full-fat soybean meals was observed. The MEN values varied from 11.95 MJ/kg as-fed basis in roasted batch to 17.30 MJ/kg as- fed basis in extruded batch. Meanwhile, the MEN value of soybean meal was only 7.46 MJ/kg as-fed basis. Besides, the apparent digestibility coefficients of nutrients in soybean meal and extruded full-fat soybean were evaluated. The results showed that nutrients in the test ingredients were well digested. The ileal CP digestibility coefficients of soybean meal and extruded full-fat soybean were 84.07% and 83.64%, respectively. With regarding ether extractives, crude fiber and nitrogen-free extractives, the apparent digestibility coefficients determined in ileum were lower than in excreta. The total digestibility coefficients of EE, CF and NfE of extruded full-fat soybean were higher than those of soybean meal. Key words: Soybean, broiler, nitrogen-corrected metabolizable energy (MEN), digestibility ðẶT VẤN ðỀ Các khẩu phần cho gia cầm ñược xây dựng dựa trên 2 yếu tố là giá trị dinh dưỡng của thức ăn và nhu cầu dinh dưỡng của con vật. Việc ñánh giá chính xác giá trị năng lượng trao ñổi và hàm lượng các chất dinh dưỡng trong thức ăn là rất quan trọng, phục vụ cho việc thiết lập khẩu phần tối ưu cho gia cầm. Từ năm 1989, Furuya và Kaji ñã chỉ ra rằng việc thiết lập khẩu phần dựa trên thành phần các chất dinh dưỡng tiêu hóa sẽ cho kết quả chính xác hơn so với thành phần các chất dinh dưỡng tổng số. Thành phần các chất dinh dưỡng tiêu hóa trong thức ăn có thể ñược xác ñịnh bằng phương pháp in vivo. Tỷ lệ tiêu hóa biểu kiến các chất dinh dưỡng của thức ăn cho gia cầm ñược xác ñịnh bằng cách phân tích dịch hồi tràng (tỷ lệ tiêu hóa hồi tràng) hoặc chất thải (tỷ lệ tiêu hóa toàn phần). Tuy nhiên, ñối với protein và amino acid, việc ñánh giá tỷ lệ tiêu hóa toàn phần sẽ không chính xác do hoạt ñộng lên men của vi sinh vật ở ruột già. Vì vậy, phân tích dịch hồi tràng là một phương pháp ñáng tin cậy nhằm ñánh giá tiêu hóa amino acid và protein ở gia cầm (Ravindran và Bryden,1999). Với hàm lượng protein có giá trị sinh học cao, ñậu tương là nguồn protein thực vật quan trọng trong chăn nuôi. ðậu tương có thể ñược sử dụng trong các khẩu phần cho gia súc, gia cầm ở dạng nguyên dầu hoặc khô dầu. Do có chứa protein và lipid tổng số với tỷ lệ cao, ñậu tương nguyên dầu ñược xem là loại nguyên liệu thích hợp, có thể sử dụng thay thế một phần cho ngũ cốc khi thiết lập các khẩu phần giàu năng lượng (Varga-Visi và cs, 2006). Tuy nhiên, trong hạt ñậu tương có chứa các yếu tố kháng dinh dưỡng làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu amino acid ở ñộng vật. Do ñó, việc bất hoạt các yếu tố kháng dinh dưỡng là rất cần thiết trước khi sử dụng ñậu tương nguyên dầu làm thức ăn cho gia súc, gia cầm. Theo Palić và cs (2008), VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 28-Tháng 02-2011 2 các yếu tố kháng dinh dưỡng trong ñậu tương có thể bị phá hủy bằng phương pháp xử lý nhiệt hoặc tác ñộng cơ học. Nghiên cứu này ñã ñược thực hiện nhằm xác ñịnh giá trị năng lượng trao ñổi có hiệu chỉnh nitơ và tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng tổng số trong khô dầu ñậu tương và ñậu tương nguyên dầu (ñã ñược xử lý các chất kháng dinh dưỡng theo 03 phương pháp khác nhau) khi sử dụng làm thức ăn cho gà, từ ñó góp phần phục vụ cho việc xây dựng cơ sở dữ liệu thức ăn và lập khẩu phần tối ưu cho gia cầm ở nước ta. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ðộng vật và thức ăn thí nghiệm Tổng số 150 con gà Lương Phượng 35 ngày tuổi có trọng lượng ñồng ñều (trung bình: 514 g/con) ñược bố trí ngẫu nhiên vào 75 cũi trao ñổi chất, tỉ lệ trống/mái ở mỗi cũi là 1/1. Các khẩu phần ñược sử dụng trong nghiên cứu này bao gồm 01 khẩu phần cơ sở (KPCS) và 04 khẩu phần chứa thức ăn thí nghiệm. Mỗi thí nghiệm ñược tiến hành trên 30 con gà với 5 lần lặp lại. Thức ăn thí nghiệm bao gồm 01 mẫu khô dầu ñậu tương và 03 mẫu ñậu tương nguyên dầu. Hạt ñậu tương ñược mua trên ñịa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Sau khi ñược trộn ñều, hạt ñậu tương ñược xử lý các chất kháng dinh dưỡng theo 02 phương pháp khác nhau (rang và luộc). ðậu tương nguyên dầu ép ñùn ñược mua ở Việt Nam. Các thông tin về thức ăn thí nghiệm ñược trình bày ở bảng 1. Bảng 1. Nguồn gốc và phương pháp xử lý các mẫu ñậu tương thí nghiệm TT Mẫu ñậu tương Ký hiệu Nguồn gốc Phương pháp xử lý 1 Khô dầu ñậu tương SBM Ấn ðộ - 2 ðậu tương 1 (nguyên dầu) ðN1 Huế Rang thủ công bằng than cho ñến khi hạt ñậu chuyển sang màu vàng, giòn và có mùi thơm 3 ðậu tương 2 (nguyên dầu) ðN2 Huế Luộc ở 100 oC trong 40 phút (Eheukwumere và cs, 2008) 4 ðậu tương 3 (nguyên dầu) ðN3 Việt Nam Ép ñùn Khẩu phần cơ sở ñược thiết kế ñáp ứng ñầy ñủ nhu cầu của gà thịt theo khuyến cáo của NRC (1994) và TCVN (1994) (Viện Chăn nuôi, 2001) (bảng 2). Các khẩu phần chứa thức ăn thí nghiệm ñược thiết lập bằng cách thay thế 20% khẩu phần cơ sở bằng thức ăn thí nghiệm. Celite (Celite® 545RVS, Nacalai Tesque, Japan) ñược bổ sung vào các khẩu phần với tỉ lệ 1,5% ñể làm chất chỉ thị. Sau khi trộn ñều các nguyên liệu, các khẩu phần thí nghiệm ñược ép viên và sấy khô ở 60oC, sau ñó ñược lấy mẫu ñể phân tích thành phần các chất dinh dưỡng tổng số. Bảng 2. Thành phần nguyên liệu của khẩu phần cơ sở TT Thành phần nguyên liệu Tỉ lệ (%) TT Thành phần nguyên liệu Tỷ lệ (%) 1 Cám gạo 5,50 6 Premix vitamin* 0,20 2 Bột ngô 60,27 7 Premix vi khoáng** 0,25 HỒ LÊ QUỲNH CHÂU – ðánh giá giá trị dinh dưỡng trong khô dầu ñậu tương... 3 3 Bột cá cơm 7,50 8 Bột CaCO3 0,74 4 Bột sắn 2,00 9 Methionine 0,03 5 Khô dầu ñậu tương 23,00 10 DCP 0,51 * Bio-pharmachemie (Bio-ADE+B.complex premix), 1kg chứa: 3.100.000 UI vitamine A, 1.100.000 UI vitamine D3, 300 UI vitamine E, 320 mg B1, 140 mg B2 1.000 mg niacinamide, 600 mg B6, 1.200 mcg B12, 1.000 mg vitamine C, 130 mg acid folic. ** Bio-pharmachemie (Bio-chicken minerals); 1 kg chứa: 10.800 mg Mn, 2.160 mg Fe, 7.200 mg Zn, 1.260 mg Cu, 144 mg Iodine, 21,6 mg Co, 14,4 mg Se, 40 mg acid folic, 4.800 mcg biotin, 20.000 mg Choline chloride Nuôi gà và thu mẫu Thí nghiệm kéo dài trong 7 ngày, trong ñó 4 ngày ñầu tiên là giai ñoạn thích nghi và 3 ngày sau là giai ñoạn thu mẫu. Chế ñộ cho ăn ñược áp dụng là cho ăn tự do. Trong giai ñoạn thu gom mẫu, chất thải ở từng cũi trao ñổi chất ñược thu 2 lần/ ngày, cho vào hộp ñựng bảo quản mẫu, vặn chặt nắp và bảo quản ở nhiệt ñộ -20oC. Khi kết thúc giai ñoạn thu mẫu, trộn ñều mẫu chất thải của gà ở 3 cũi trao ñổi chất (pooled mẫu) trong cùng 1 lần lặp lại ñã thu ñược trong 3 ngày và bảo quản ở -20oC cho ñến khi phân tích. Vào ngày thứ 8 của thí nghiệm, toàn bộ gà ñược giết mổ. Xác ñịnh vị trí hồi tràng và thu mẫu hồi tràng ñược tiến hành theo phương pháp ñược mô tả bởi Bryden và Li (2004). Hồi tràng ñược xác ñịnh từ túi thừa Meckel ñến ñiểm cách van hồi – manh tràng 4 cm. Dịch tiêu hóa ở phần nửa sau hồi tràng của 6 con gà ở 3 cũi trao ñổi chất trong cùng 1 lần lặp lại (do pooled mẫu) ñược cho vào cùng một hộp ñựng mẫu, vặn chặt nắp và giữ ở -20oC ngay sau khi thu mẫu. Phân tích hóa học và tính kết quả Mẫu chất thải và mẫu dịch hồi tràng ñược sấy khô ở 60oC. Mẫu thức ăn, mẫu chất thải và dịch hồi tràng ñược nghiền qua sàng 0,5 mm trước khi ñem phân tích. Tất cả các phân tích ñều ñược tiến hành tại Phòng Thí nghiệm Trung tâm, Khoa Chăn nuôi – Thú y, Trường ðại học Nông Lâm Huế theo các tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) và AOAC (1990). Mẫu thức ăn, mẫu dịch hồi tràng và mẫu chất thải ñược phân tích vật chất khô (DM), protein thô (CP), lipid tổng số (EE), xơ thô (CF), khoáng tổng số (Ash), khoáng không tan trong acid (AIA). Năng lượng tổng số (GE) trong mẫu thức ăn và chất thải ñược xác ñịnh bằng hệ thống bomb calorimeter bán tự ñộng (Parr 6300). Do việc xác ñịnh tỷ lệ tiêu hóa toàn phần NDF chỉ ñược thực hiện ñối với mẫu khô dầu ñậu tương và mẫu ñậu tương nguyên dầu ép ñùn, các mẫu thức ăn khẩu phần cơ sở, các khẩu phần chứa 20% ñậu tương (khô dầu hay nguyên dầu ép ñùn) và mẫu chất thải của gà khi cho ăn bằng các khẩu phần tương ứng ñược sử dụng ñể phân tích hàm lượng NDF. Hàm lượng nitơ trong mẫu chất thải và mẫu dịch hồi tràng ñược phân tích trên mẫu tươi. Hàm lượng AIA trong mẫu thức ăn, mẫu chất thải và mẫu dịch hồi tràng ñược xác ñịnh theo phương pháp của Vogtmann và cs (1975). Giá trị năng lượng trao ñổi biểu kiến (ME) của các khẩu phần thí nghiệm ñược tính theo các công thức sau: MEd = GEd – GEe × AIAd/AIAe (Scott và Hall, 1998). Trong ñó, MEd là giá trị năng lượng trao ñổi biểu kiến của khẩu phần (kcal/kg DM), GEd là năng lượng tổng số của khẩu phần (kcal/kg DM), GEe là giá trị năng lượng tổng số của chất thải (kcal/kg DM), AIAd là hàm lượng khoáng không tan trong acid trong khẩu phần (%DM), AIAe là hàm lượng khoáng không tan trong acid trong chất thải (%DM). Giá trị năng lượng trao ñổi biểu kiến ñược hiệu chỉnh bằng lượng nitơ tích lũy với hệ số f = 8,22 kcal/g theo công thức sau: MEN = ME - 8,22 × NR; với NR = (Nd – Ne × AIAd/AIAe) × 1000/100 (Lammers và cs, 2008). Trong ñó, MEN là năng lượng trao ñổi ñược tính bằng kcal/kg DM; 8,22 là năng lượng của uric acid (kcal/g) (Hill và Anderson, 1958), NR là lượng VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 28-Tháng 02-2011 4 nitơ tích lũy (g/kg), Nd là lượng nitơ trong khẩu phần (%DM), Ne là lượng nitơ trong chất thải (%DM). Tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng trong một khẩu phần ñược tính theo công thức: DD = (1 - [(ID × AF) / [(IF × AD)] ) × 100 (Huang và cs, 2005). Trong ñó, DD là tỷ lệ tiêu hóa hồi tràng (hoặc toàn phần) biểu kiến của chất dinh dưỡng trong khẩu phần (%), ID là hàm lượng AIA trong khẩu phần (mg/kg), AF là hàm lượng chất dinh dưỡng trong dịch hồi tràng (hoặc chất thải) (mg/kg), IF là hàm lượng AIA trong dịch hồi tràng (hoặc chất thải) (mg/kg), AD là hàm lượng chất dinh dưỡng trong khẩu phần (mg/kg). Giá trị năng lượng trao ñổi có hiệu chỉnh nitơ (MEN) và tỷ lệ tiêu hóa các chất dinh dưỡng trong thức ăn thí nghiệm ñược tính theo phương pháp sai khác (Villamide và cs, 1997; Robbins và Firman, 2005; Oryschak và cs, 2010). Xử lý thống kê Số liệu thí nghiệm ñược xử lý sơ bộ bằng Microsoft Excel và phân tích thống kê theo phương pháp thống kê sinh vật học trên phần mềm SPSS 15.0. Kết quả thí nghiệm ñược trình bày trong các bảng số liệu là giá trị trung bình ± sai số của số trung bình (SEM). Tukey test ñược sử dụng ñể so sánh giá trị trung bình với ñộ tin cậy 95%. Các giá trị trung bình ñược coi là khác nhau có ý nghĩa thống kê khi p ≤ 0,05. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Thành phần các chất dinh dưỡng tổng số của các mẫu ñậu tương thí nghiệm ðậu tương là nguồn thức ăn protein thực vật quan trọng trong dinh dưỡng ñộng vật. Ngoài hàm lượng protein cao có giá trị sinh học, chất béo từ ñậu tương nguyên dầu còn góp phần cung cấp năng lượng cho quá trình sinh tổng hợp protein (Varga-Visi và cs, 2006). Kết quả phân tích ở bảng 3 cho thấy việc sử dụng các phương pháp xử lý các yếu tố kháng dinh dưỡng khác nhau (rang và luộc) không gây tác ñộng lớn ñến thành phần các chất dinh dưỡng tổng số trong ñậu tương. Không có sự biến ñộng ñáng kể về hàm lượng các chất dinh dưỡng tổng số trong 03 mẫu ñậu tương nguyên dầu thí nghiệm. Hàm lượng protein tổng số của 03 mẫu ñậu tương nguyên dầu dao ñộng từ 37,45 - 38,34% DM. Hàm lượng chất béo trong ñậu tương nguyên dầu chiếm từ 20,96% DM ñến 21,54% DM. Trong khi ñó hàm lượng protein tổng số và chất béo trong khô dầu ñậu tương lần lượt là 49,85% DM và 8,00% DM. Trong các mẫu ñậu tương thí nghiệm, giá trị năng lượng tổng số thấp nhất ở khô dầu ñậu tương (4475,80 kcal/kg DM) và cao nhất ở ñậu tương nguyên dầu xử lý bằng cách luộc ở 100oC trong 40 phút (5688,93 kcal/kg DM). Tuy nhiên, sự chênh lệch về hàm lượng năng lượng tổng số trong 03 mẫu ñậu tương nguyên dầu là rất thấp. Bảng 3. Thành phần dinh dưỡng của các mẫu ñậu tương thí nghiệm Thành phần dinh dưỡng TT Mẫu ñậu tương DM (%) CP (%DM) EE (%DM) Ash (%DM) CF (%DM) NfE (%DM) GE (kcal/kg DM) 1 SBM 92,25 49,85 8,00 1,48 6,35 34,32 4475,80 2 ðN1 90,68 37,45 20,96 5,46 6.83 29,29 5555,07 3 ðN2 88,68 37,77 21,35 5,40 6,77 28,70 5688,93 4 ðN3 93,12 38,34 21,54 5,44 6,58 28,11 5666,57 HỒ LÊ QUỲNH CHÂU – ðánh giá giá trị dinh dưỡng trong khô dầu ñậu tương... 5 (SBM: khô dầu ñậu tương; ðN1: ñậu tương rang; ðN2: ñậu tương luộc; ðN3: ñậu tương ép ñùn; DM: vật chất khô; CP: protein thô; EE: lipid tổng số; Ash: khoáng tổng số; CF: xơ thô; NfE: dẫn xuất không nitơ; GE: năng lượng tổng số) Bảng 4. Thành phần dinh dưỡng của các khẩu phần thí nghiệm Thành phần dinh dưỡng TT Khẩu phần DM (%) CP (%DM) EE (%DM) Ash (%DM) CF (%DM) NDF (%DM) GE (kcal/kg DM) AIA (%DM) 1 KPCS 86,38 23,59 4,92 6,91 3,14 12,70 4512,88 2,10 2 KSBM 87,10 27,89 5,56 6,36 3,89 15,32 4530,93 2,17 3 KðN1 88,71 25,11 8,42 7,17 4,30 - 4690,98 2,12 4 KðN2 92,63 25,98 8,59 7,08 4,05 - 4732,59 1,97 5 KðN3 87,93 26,21 8,69 7,12 3,81 13,19 4750,68 1,91 (KPCS: khẩu phần cơ sở; KSBM: khẩu phần chứa 20% khô dầu ñậu tương; KðN1: khẩu phần chứa 20% ñậu tương rang; KðN2: khẩu phần chứa 20% ñậu tương luộc; KðN3: khẩu phần chứa 20% ñậu tương ép ñùn; DM: vật chất khô; CP: protein thô; EE: lipid tổng số; Ash: khoáng tổng số; CF: xơ thô; GE: năng lượng tổng số; AIA: khoáng không tan trong acid; -: không phân tích) Giá trị năng lượng trao ñổi có hiệu chỉnh nitơ trong ñậu tương Kết quả ở bảng 5 cho thấy giá trị ME của các khẩu phần chứa các loại ñậu tương thí nghiệm biến ñộng từ 2808,97 – 3300,76 kcal/kg DM. Sự sai khác về hàm lượng nitơ tích lũy từ các khẩu phần thí nghiệm là không có ý nghĩa thống kê (p > 0,05). Giá trị năng lượng trao ñổi có hiệu chỉnh nitơ của các khẩu phần chứa 20% ñậu tương dao ñộng từ 2675,09 kcal/kg DM (KSBM) ñến 3176,79 kcal/kg DM (KðN3). Bảng 5. Giá trị MEN của các khẩu phần chứa ñậu tương Chỉ số ðơn vị tính KPCS KSBM KðN1 KðN2 KðN3 ME Kcal/kg DM 2974,87 a ± 53,33 2808,97b ± 21,66 3032,36a ± 31,07 3228,42c ± 19,95 3300,76c ± 16,87 Nitơ tích lũy g/kg DM 13,896 a ± 1,243 16,287a ± 1,449 13,884a ± 1,752 14,196a ± 0,243 15,082a ± 0,533 Kcal/kg DM 2860,65 a ± 45,33 2675,09b ± 11,28 2918,23a ± 19,37 3111,73c ± 18,44 3176,79c ± 15,98 MJ/kg DM 11,97 a ± 0,19 11,19b ± 0,05 12,21a ± 0,08 13,02c ± 0,08 13,29c ± 0,07 Kcal/kg NT 2471,04 a ± 39,15 2330,02b ± 9,83 2588,64c ± 17,18 2882,41d ± 17,08 2793,36d ± 14,06 MEN MJ/kg NT 10,34 a ± 0,16 9,75b ± 0,04 10,83c ± 0,07 12,06d ± 0,07 11,69d ± 0,06 (KPCS: khẩu phần cơ sở; KSBM: khẩu phần chứa 20% khô dầu ñậu tương; KðN1: khẩu phần chứa 20% ñậu tương rang; KðN2: khẩu phần chứa 20% ñậu tương luộc; KðN3: khẩu phần chứa 20% ñậu tương ép ñùn; DM: vật chất khô, NT: nguyên trạng; Các giá trị trung bình trong cùng một hàng có ít nhất một chữ cái giống nhau thì sự sai khác không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05) Bảng 6. Giá trị MEN của khô dầu ñậu tương và ñậu tương nguyên dầu Chỉ số ðơn vị tính Khô dầu ñậu tương ðậu tương rang ðậu tương luộc ðậu tương ép ñùn MEN Kcal/kg DM 1932,87a ± 56,41 3148,56b ± 96,84 4116,05c ± 92,22 4441,36c ± 79,72 VIỆN CHĂN NUÔI - Tạp chí Khoa học Công nghệ Chăn nuôi - Số 28-Tháng 02-2011 6 MJ/kg DM 8,09a ± 0,24 13,17b ± 0,41 17,22c ± 0,39 18,58c ± 0,33 Kcal/kg NT 1783,04a ± 52,04 2855,03b ± 87,81 3650,06c ± 81,78 4135,77d ± 74,42 MJ/kg NT 7,46a ± 0,22 11,95b ± 0,37 15,27c ± 0,34 17,30d ± 0,31 MEN* Kcal/kg DM 2913,43 - - - MEN** Kcal/kg DM - 3666,73 3695,03 3718,12 DM: vật chất khô, NT: nguyên trạng; MEN * : giá trị MEN ước tính từ công thức của Janssen và cs (1979)(tdt NRC, 1994): MEN (kcal/kg DM) = 2702 – 57,4 × CF + 72,0 × EE; MEN ** : giá trị MEN ước tính từ công thức của Janssen (1989) (tdt NRC, 1994): MEN (kcal/kg DM) = 2769 - 59,1 × CF + 62,1 × EE; Các giá trị trung bình trong cùng một hàng có ít nhất một chữ cái giống nhau thì sự sai khác không có ý nghĩa thống kê với p > 0,05) Giá trị năng lượng trao ñổi có hiệu chỉnh nitơ của các mẫu ñậu tương thí nghiệm ñược tính bằng phương pháp sai khác. Kết quả ở bảng 6 cho thấy giá trị MEN ở khô dầu ñậu tương là 1932,87 kcal/kg DM hay 1783,04 kcal/kg nguyên trạng (NT). Giá trị năng lượng trao ñổi có hiệu chỉnh nitơ trong 03 mẫu ñậu tương nguyên dầu dao ñộng từ 3148,56 kcal/kg DM (ñối với ñậu tương rang) ñến 4441,36 kcal/kg DM (ñối với ñậu tương ép ñùn). Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy ñộ chênh lệch về giá trị MEN trong 02 mẫu ñậu tương nguyên dầu xử lý bằng phương pháp rang và luộc lên ñến 23,51% (3148,56 kcal/kg DM so với 4116,05 kcal/kg DM). Trong khi ñó, xét theo trạng thái vật chất khô, sự sai khác về giá trị MEN trong mẫu ñậu tương nguyên dầu ñược xử lý bằng phương pháp luộc ở 100oC trong 40 phút và mẫu ñậu tương ñược xử lý bằng phương pháp ép ñùn là không có ý nghĩa về mặt thống kê (p = 0,059). Như vậy, có thể thấy rằng việc xử lý các chất kháng dinh dưỡng bằng phương pháp rang thủ công ñã làm giảm giá trị năng lượng trao ñổi trong ñậu tương khi so với phương pháp luộc. ðiều này có thể là do việc xử lý nhiệt bằng phương pháp rang ñã thúc ñẩy phản ứng Maillard giữa nhóm amino của amio acid và ñường khử, từ ñó làm giảm giá trị năng lượng trong thức ăn (Qin và cs, 1998). Ngược lại, phương pháp ép ñùn với nguyên lý sử dụng nhiệt ñộ cao trong thời gian ngắn là phương pháp rất có hiệu quả trong việc gây biến tính các chất kháng dinh dưỡng trong thức ăn. Áp lực ñược tạo ra trong quá trình ép ñùn còn làm thay ñổi kết cấu của thức ăn, tăng ñộ ổn ñịnh của chất béo và giá trị sinh học của protein trong ñậu tương (Loon, 1997). Trong khi ñó, theo Viện Chăn nuôi (2001) và Lã Văn Kính (2003), giá trị năng lượng trao ñổi của khô dầu ñậu tương Ấn ðộ là 2361,7 kcal/kg và 2534 kcal/kg tính theo nguyên trạng, cao hơn lần lượt là 32,45% và 42,12% so với kết quả trong nghiên cứu này. Tương tự ñối với ñậu tương rang, giá trị năng lượng trao ñổi tham khảo từ Viện Chăn nuôi (2001) và Lã Văn Kính (2003) cao hơn từ 18,04 – 36,11% so với kết quả của chúng tôi. Ngược lại, theo Lã Văn Kính (2003), giá trị năng lượng trao ñổi trong ñậu tương ép ñùn là 3484 kcal/kg nguyên trạng, thấp hơn 15,76% so với kết quả trong nghiên cứu này. ðiề