Các doanh nghiệp muốn tồn tại trong thị trờng phải luôn vận động, biến đổi để tạo cho
mình một vị trí và chiếm lĩnh những phần thị trờng nhất định. Sự cạnh tranh gay gắt đòi hỏi
họ phải xây dựng cho đợc một chiến lợc cạnh tranh có hiệu quả để đứng vững, và cạnh tranh
không chỉ với công ty trong nớc mà cả với các hãng t bản nớc ngoài có tiềm lực tài chính
mạnh mẽ. Trong nền kinh tế thị tròng của một quốc gia nói riêng và trên toàn thề giới nói
chung, vấn đề cạnh tranh không phải là vấn đề mới nhng nó luôn là vấn đề mang tính thời sự,
cạnh tranh khiến thơng trờng ngày càng trở nên nóng bỏng.
Việt Nam đã và đang tích cực tham gia vào hoạt động kinh doanh quốc tế vì những lợi
ích mang lại từ hoạt động kinh tế này, nhng mức độ tham gia còn hạn chế. Ngành may mặc
của Việt Nam tuy đợc coi là một trong những ngành mũi nhọn trong chiến lợc hớng về xuất
khẩu, nhng lại cha thực sự khẳng định mình trên thị trờng thế giới. Lợng hàng xuất khẩu trực
tiếp còn thấp, chủ yếu là thực hiện theo đơn đặt hàng gia công của nớc ngoài. Do vậy, tính
cạnh tranh của sản phẩm may mặc cha đợc quan tâm đầy đủ.
Là một doanh nghiệp Nhà nớc công ty dệt may Hà Nội (trực thuộc tổng công ty dệt
may Việt Nam) từ khi thành lập đến nay, trải qua nhiều gian nan vất vả nhng đã đạt đợc
những thành tựu đáng kể. Cùng với sự phát triển của đất nớc, công ty dệt may Hà Nội đã
dần hoàn thiện mình và đang cố gắng góp phần khẳng định khả năng phát triển của ngành
dệt may xuất khẩu. Sản phẩm của công ty may Hà Nội gồm nhiều chủng loại gồm các sản
phẩm về sợi, vải, mũ, khăn, nhng chất luợng mẫu mã, giá cả.của sản phẩm cùng cách tổ
chức điều hành, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty còn nhiều bất cập. Để
đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, mở rộng thị trờng trong và ngoài nớc, từ đó nâng khả năng
thu lợi nhuận, công ty dệt may Hà Nội phải thực sự quan tâm tới việc lập và thực hiện hiệu
quả chiến lợc kinh doanh, trong đó phải đặc biệt chú trọng tới chiến lợc cạnh tranh của sản
phẩm xuất khẩu của công ty trên thị trờng quốc tế.
79 trang |
Chia sẻ: nhungnt | Lượt xem: 2344 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số giải pháp nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu ở công ty HANOSIMEX, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TRƯỜNG ………………….
KHOA……………………….
-----[\ [\-----
Báo cáo tốt nghiệp
Đề tài:
Một số giải pháp nâng cao sức cạnh tranh của
sản phẩm xuất khẩu ở công ty HANOSIMEX
Đề tài : Một số giải pháp nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm
xuất khẩu ở công ty HANOSIMEX
lời Mở đầu
Các doanh nghiệp muốn tồn tại trong thị trờng phải luôn vận động, biến đổi để tạo cho
mình một vị trí và chiếm lĩnh những phần thị trờng nhất định. Sự cạnh tranh gay gắt đòi hỏi
họ phải xây dựng cho đợc một chiến lợc cạnh tranh có hiệu quả để đứng vững, và cạnh tranh
không chỉ với công ty trong nớc mà cả với các hãng t bản nớc ngoài có tiềm lực tài chính
mạnh mẽ. Trong nền kinh tế thị tròng của một quốc gia nói riêng và trên toàn thề giới nói
chung, vấn đề cạnh tranh không phải là vấn đề mới nhng nó luôn là vấn đề mang tính thời sự,
cạnh tranh khiến thơng trờng ngày càng trở nên nóng bỏng.
Việt Nam đã và đang tích cực tham gia vào hoạt động kinh doanh quốc tế vì những lợi
ích mang lại từ hoạt động kinh tế này, nhng mức độ tham gia còn hạn chế. Ngành may mặc
của Việt Nam tuy đợc coi là một trong những ngành mũi nhọn trong chiến lợc hớng về xuất
khẩu, nhng lại cha thực sự khẳng định mình trên thị trờng thế giới. Lợng hàng xuất khẩu trực
tiếp còn thấp, chủ yếu là thực hiện theo đơn đặt hàng gia công của nớc ngoài. Do vậy, tính
cạnh tranh của sản phẩm may mặc cha đợc quan tâm đầy đủ.
Là một doanh nghiệp Nhà nớc công ty dệt may Hà Nội (trực thuộc tổng công ty dệt
may Việt Nam) từ khi thành lập đến nay, trải qua nhiều gian nan vất vả nhng đã đạt đợc
những thành tựu đáng kể. Cùng với sự phát triển của đất nớc, công ty dệt may Hà Nội đã
dần hoàn thiện mình và đang cố gắng góp phần khẳng định khả năng phát triển của ngành
dệt may xuất khẩu. Sản phẩm của công ty may Hà Nội gồm nhiều chủng loại gồm các sản
phẩm về sợi, vải, mũ, khăn, nhng chất luợng mẫu mã, giá cả...của sản phẩm cùng cách tổ
chức điều hành, quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty còn nhiều bất cập. Để
đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, mở rộng thị trờng trong và ngoài nớc, từ đó nâng khả năng
thu lợi nhuận, công ty dệt may Hà Nội phải thực sự quan tâm tới việc lập và thực hiện hiệu
quả chiến lợc kinh doanh, trong đó phải đặc biệt chú trọng tới chiến lợc cạnh tranh của sản
phẩm xuất khẩu của công ty trên thị trờng quốc tế.
Trong chuyên đề, với mong muốn vận dụng những kiến thức đã học trong trờng vào thực tế
chuyên đề sẽ làm rõ cơ sở lý luận của vấn đề cạnh tranh và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Nghiên cứu thực trạng cạnh tranh ở công ty dệt may Hà Nội để thấy đợc mức độ ảnh hởng
của cạnh tranh tới sự tồn tại và phát triển của công ty. Qua đó đa ra một số phơng hớng,
biện pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh ở công ty trong qúa trình công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nớc.
Ngoài phần mở đầu, kết luận . Nội dung và kết cấu chuyên đề gồm 3 chơng
- Chơng I : Lý luận cơ bản về khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp
- Chơng II : Phân tích thực trạng khả năng cạnh tranh của công ty
- Chơng III : Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của công ty dệt
may Hà Nội
Do những hạn chế về kiến thức, thời gian, hơn nữa đây cũng là một vấn đề mới và
phức tạp luôn biến động nên chuyên đề không thể tránh đợc những thiếu sót nhất định.Vì
vậy em mong muốn nhận đợc sự đóng góp ý kiến của thầy cô. Em cũng xin chân thành cảm
ơn Th.s Tạ Lợi đã giúp em hoàn thành chuyên đề này.
Hà Nội, tháng 4 năm 2003.
ChơngI
Lý luận chung về cạnh tranh và sức cạnh tranh của hàng hoá.
I. Những lý luận cơ bản về cạnh tranh và sức cạnh tranh của hàng hoá.
1.Khái niệm về cạnh tranh và sức cạnh tranh.
Cạnh tranh là sản phẩm tất yếu của sự phát triển nền kinh tế xã hội. Trong mọi phơng diện
của cuộc sống ý thức vơn lên luôn là yếu tố chủ đạo hớng suy nghĩ và hành động của con
ngời. Họat động sản xuất kinh doanh là một lĩnh vực quan trọng trong đời sống xã hội, trong
đó ý thức vơn lên không đơn thuần là mong muốn đạt đợc một mục tiêu nào đó mà còn là
tham vọng trở thành ngời đứng đầu. Suy nghĩ và hành động trong sản xuất kinh doanh bị chi
phối rất nhiều bởi tính kinh tế khắc nghiệt. Trong giai đoạn hiện nay, yếu tố đợc coi là khắc
nghiệt nhất là cạnh tranh. Môi trờng hoạt động của doanh nghiệp ngày nay đầy biến động và
cạnh tranh hiện nay là cuộc đấu tranh gay gắt, quyết liệt giữa các chủ thể kinh tế tham gia
vào thị trờng nhằm giành giật nhiều các lợi ích kinh tế hơn về mình.
1.1Khái niệm về cạnh tranh.
ở mỗi giai đoạn phát triển của nền kinh tế xã hội khái niệm về cạnh tranh đợc nhiều tác giả
trình bày dới những góc độ khác nhau. Dới thời kỳ Chủ nghĩa t bản (CNTB) phát triển vợt
bậc Mác đã quan niệm: “ Cạnh tranh chủ nghĩa t bản là sự ganh đua, đấu tranh gay gắt giữa
các nhà t bản nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và tiêu thụ hàng hoá
để thu đợc lợi nhuận siêu ngạch”. Nghiên cứu sâu về sản xuất hàng hoá t bản chủ nghĩa
(TBCN) và cạnh tranh TBCN, Mác đã phát hiện ra quy luật cạnh tranh cơ bản là: quy luật
điều chỉnh tỷ suất lợi nhuận bình quân giữa các ngành. Nếu ngành nào, lĩnh vực nào có tỷ
suất lợi nhuận cao sẽ có nhiều ngời để ý và tham gia. Ngợc lại, những ngành, lĩnh vực mà
có tỷ suất lợi nhuận thấp sẽ có sự thu hẹp về quy mô hoặc là sự rút lui của các nhà đầu t.
Tuy nhiên sự tham gia hay rút lui của các nhà đầu t không dễ dàng một sớm, một chiều thực
hiện đợc mà là cả một chiến lợc lâu dài đòi hỏi phải có sự tính toán kỹ lỡng.
CNTB phát triển đến đỉnh điểm chuyển sang chủ nghĩa đế quốc rồi suy vong và cho đến
ngày nay nền kinh tế thế giới đã dần đi vào qũy đạo của sự ổn định và xu hớng chính là hội
nhập, hoà đồng giữa các nền kinh tế, cơ chế hoạt động là cơ chế thị trờng có sự quản lý và
điều tiết của Nhà nớc thì khái niệm cạnh tranh mất hẳn tính giai cấp, tính chính trị nhng về
bản chất thì vẫn không thay đổi. Cạnh tranh vẫn là sự đấu tranh gay gắt, sự ganh đua giữa
các tổ chức, các doanh nghiệp nhằm đạt đợc những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và
kinh doanh để đạt đợc những mục tiêu của tổ chức, doanh nghiệp đó.
Theo lý thuyết tổ chức doanh nghiệp công nghiệp thì một doanh nghiệp đợc coi là có sức
cạnh tranh và đánh giá nó có thể đứng vững cùng với các nhà sản xuất khác, với các sản
phẩm thay thế, hoặc bằng cách đa ra các sản phẩm tơng tự với mức giá thấp hơn cho sản
phẩm cùng loại, hoặc bằng cách cung cấp các sản phẩm có cùng đặc tính nhng với dịch vụ
ngang bằng hay cao hơn. Một định nghĩa khác về cạnh tranh nh sau: “Cạnh tranh có thể
định nghĩa nh là một khả năng của doanh nghiệp nhằm đáp ứng và chống lại các đối thủ
cạnh tranh trong cung cấp sản phẩm, dịch vụ một cách lâu dài và có lợi nhuận”.
Thực chất cạnh tranh là sự tranh giành lợi ích kinh tế giữa các bên tham gia vào thị trờng
với tham vọng “mua rẻ-bán đắt”. Cạnh tranh là một phơng thức vận động của thị trờng và
quy luật cạnh tranh là một trong những quy luật quan trọng nhất chi phối sự hoạt động của
thị trờng. Sở dĩ nh vậy vì đối tợng tham gia vào thị trờng là bên mua và bên bán; Đối với
bên mua mục đích là tối đa hoá lợi ích của những hàng hoá mà họ mua đợc còn với bên bán
thì ngợc lại phải làm sao để tối đa hoá lợi nhuận trong những tình huống cụ thể của thị tr-
ờng. Nh vậy trong cơ chế thị trờng tối đa hoá lợi nhuận đối với các doanh nghiệp là mục
tiêu quan trọng và điển hình nhất.
Nh vậy dù có rất nhiều khái niệm về cạnh tranh nhng tựu chung lại đều thống nhất ở các
điểm:
- Mục tiêu cạnh tranh: Tìm kiếm lợi nhuận và nâng cao vị thế của doanh nghiệp trên thơng tr-
ờng đồng thời làm lành mạnh hoá các quan hệ xã hội.
- Phơng pháp thực hiện: Tạo và vận dụng những lợi thế so sánh trong việc cung cấp sản phẩm,
dịch vụ khi so sánh với các đối thủ cạnh tranh khác.
- Thời gian: Trong bất kỳ tuyến thị trờng hay sản phẩm nào, vũ khí cạnh tranh thích hợp hay
đổi theo thời gian. Chính vì thế cạnh tranh đợc hiểu là sự liên tục trong cả quá trình.
Ngày nay hầu nh tất cả các nớc trên thế giới đều thừa nhận cạnh tranh, coi cạnh tranh
là một tất yếu khách quan. ở Việt Nam, cùng với việc chuyển đổi sang nền kinh tế thị trờng,
cạnh tranh đã từng bớc đợc tiếp nhận nh một nguyên tắc cơ bản trong tổ chức quản lý và điều
khiển nền kinh tế quốc dân nói chung, trong tổ chức và điều hành kinh doanh trong các
doanh nghiệp nói riêng. Cạnh tranh không những là môi trờng và động lực của sự phát triển
mà còn là một yếu tố quan trọng làm lành mạnh hoá các quan hệ xã hội, tạo động lực cho sự
phát triển. Do đó quan điểm đầy đủ về cạnh tranh nh sau: Cạnh tranh là cuộc đấu tranh gay
gắt, quyết liệt giữa các nhà sản xuất, kinh doanh với nhau dựa trên những chế độ sở hữu khác
nhau về t liệu sản xuất nhằm đạt đợc những điều kiện sản xuất và tiêu thụ có lợi nhất, đồng
thời tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất phát triển. Cạnh tranh trong kinh tế là cuộc chạy đua
“Marathon kinh tế” nhng không có đích cuối cùng, ai cảm nhận thấy thì ngời đó sẽ trở thành
nhịp cầu cho các đối thủ khác vơn lên phía trớc.
1.2 Khái niệm sức cạnh tranh.
Một sản phẩm muốn có vị trí vững chắc trên thị trờng và muốn thị trờng của nó ngày
càng mở rộng thì nó điểm mạnh và có khả năng để nâng cao sức cạnh tranh của mình trên thị
trờng đó. Sức cạnh tranh của hàng hoá đợc hiểu là tất cả các đặc điểm, yếu tố, tiềm năng mà
sản phẩm đó có thể duy trì và phát triển vị trí của mình trên thơng trờng cạnh tranh một các
lâu dài và có ý nghĩa.
Để đánh giá đợc một sản phẩm có sức cạnh tranh mạnh hay không thì cần dựa vào các
nhân tố sau:
- Giá thành sản phẩm và lợi thế về chi phí (khả năng giảm chi phí đến mức tối đa).
- Chất lợng sản phẩm và khả năng đảm bảo nâng cao chất lợng sản phẩm của doanh nghiệp.
- Các dịch vụ đi kèm sản phẩm.
2. Vai trò của cạnh tranh.
Trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, cạnh tranh luôn diễn ra liên tục và đợc hiểu nh cuộc
chạy đua không ngừng giữa các đối thủ. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hiện nay
đang từng bớc khẳng định những u thế của mình, môi trờng cạnh tranh ngày càng hoàn
chỉnh hơn đặt ra cho các doanh nghiệp những cơ hội và thách thức. Doanh nghiệp nào hiểu
biết đối thủ, biết thoả mãn tốt hơn các nhu cầu và thị hiếu khách hàng so với đối thủ cạnh
tranh, biết giành thế chủ động với ngời cung cấp các nguồn hàng và tận dụng đợc lợi thế
cạnh tranh doanh nghiệp đó sẽ tồn tại, ngợc lại doanh nghiệp không có tiềm lực cạnh tranh
hoặc không “nuôi dỡng” tiềm lực cạnh tranh tất yếu sẽ thất bại.
Vì thế các doanh nghiệp phải chấp nhận cạnh tranh, đón trớc cạnh tranh và sẵn sàng sử dụng
các công cụ cạnh tranh hữu hiệu của mình. Điều này nhận thấy rõ nhất ở vai trò của cạnh
tranh .
- Cạnh tranh cho phép sử dụng các nguồn tài nguyên một cách tối u.
- Khuyến khích áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật
- Thoả mãn ngày càng tốt hơn nhu cầu của ngời tiêu dùng.
- Thúc đẩy sản xuất phát triển, thúc đẩy tăng năng suất lao động và hiệu quả kinh tế.
- Hơn nữa cạnh tranh còn làm cho giá cả hàng hoá, dịch vụ giảm xuống nhng chất lợng lại đợc
nâng cao, kích thích sức mua, làm tăng tốc độ tăng trởng của nền kinh tế.
3. Phân loại cạnh tranh.
3.1 Căn cứ vào mức độ, tính chất của cạnh tranh trên thị trờng.
ã Thị trờng cạnh tranh hoàn hảo.
Cạnh tranh hoàn hảo xảy ra khi có một số lớn doanh nghiệp nhỏ sản xuất và bán ra
một loại hàng hoá, dịch vụ giống hệt nhau và với số lợng của từng doanh nghiệp qúa nhỏ so
với tổng số hàng hoá có trên thị trờng.
Thị trờng này có một số đặc điểm :
- Có rất nhiều ngời sản xuất và bán hàng hoá giống hệt nhau, song không ai có u thế trong việc
cung ứng và mua sản phẩm để có thể làm thay đổi giá cả
- Ngời bán có thể bán toàn bộ hàng hoá của mình với giá thị trờng. Nh vậy họ phải chấp nhận
giá thị trờng có sẵn và dù họ có tăng giảm lợng hàng hoá bán ra thì cũng không có tác động
gì đến giá cả thị trờng.
- Không có trở lực gì quan trọng ảnh hởng đến việc gia nhập vào một thị trờng hàng hoá, nói
cách khác là không có sự cấm đoán do luật lệ quy định hoặc do tính chất của sản phẩm đòi
hỏi phải có trình độ kỹ thuật cao, mức đầu t quá lớn.
- Theo thị trờng này mỗi doanh nghiệp chỉ là một phần tử trong tổng thể vì vậy các quyết định
của doanh nghiệp không ảnh hởng đến thị trờng. Mặt khác việc định giá của doanh nghiệp
không cách nào khác hơn là phải tự thích ứng với giá cả hiên cả hiện có trên thị trờng.
Muốn có lãi doanh nghiệp phải giảm thấp chi phí sản xuất.
ã Cạnh tranh không hoàn hảo.
Thị trờng cạnh tranh không hoàn hảo là tình trạng cạnh tranh bình thờng vì nó phổ
biến trong điều kiện hiện nay. Đây là thị trờng mà phần lớn các sản phẩm là không đồng
nhất. Cùng sản phẩm có thể chia làm nhiều thứ loại, nhiều chất lợng...Sản phẩm tơng tự có
thể đợc bán với nhiều nhãn hiệu khác nhau, mỗi nhãn hiệu đều mang hình ảnh hay uy tín
khác nhau. Mặc dù, sự khác biệt giữa các sản phẩm không đáng kể (sự khác biệt mang ý
nghĩa quan niệm, tâm lý là chính): các điều kiện mua bán hàng hoá cũng là khác nhau. Ngời
bán có thể có uy tín độc đáo riêng biệt đối với ngời mua do nhiều lý do khác nhau: khách
hàng quen, gây đợc lòng tin...hay các cách thức quảng cáo cũng có thể ảnh hởng tới ngời
mua, làm ngời mua thích mua của một nhà cung ứng này hơn của một nhà cung ứng khác.
Đờng cầu của thị trờng là đờng không co dãn. Việc mua và bán sản phẩm đợc thực
hiện trong bầu không khí có tính chất giao thơng rất lớn, điều này khác hẳn với thị trờng
cạnh tranh hoàn hảo. Ngời bán có thể thu hút khách hàng bởi nhiều cách: quảng cáo, khuyến
mại, phơng thức bán hàng, cung cấp dịch vụ, tín dụng, hoặc có nhiều điều khoản u đãi...Do
đó, trong giá có sự phân biệt, xuất hiện hiện tợng nhiều giá. Có thể nói giá cả nên xuấng thất
thờng tuỳ khu vực, tuỳ nguồn cung ứng, tùy ngời mua.
ã Cạnh tranh độc quyền.
ỉ Thị trờng độc quyền.
Là thị trờng mà ở đó chỉ có duy nhất một ngời mua (Độc quyền mua) hoặc một ngời bán
(Độc quyền bán). Chính sách của thị trờng này là định giá cao và sản lợng hàng hoá ít. Tuy
nhiên điều đó không đồng nghĩa với việc nhà độc quyền định giá bao nhiêu cũng đợc. Tuỳ
theo đặc điểm tiêu dùng của sản phẩm và cơ chế quản lý giá của Nhà nớc mà nhà độc quyền
định giá cao hay thấp để thu đợc lợi nhuận tối đa. Các nhà độc quyền cũng dùng hình thức
cạnh tranh phi giá nh quảng cáo để thu hút thêm khách hàng.
Nói chung độc quyền trong sản xuất kinh doanh là lợi thế lớn nhất đối vơi nhà độc
quyền, song về mặt xã hội thì nó kìm hãm sự phát triển sản xuất, làm thiệt hại lợi ích ngời
tiêu dùng.
ỉ Cạnh tranh độc quyền.
Trong thị trờng cạnh tranh độc quyền, các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau bằng
việc bán sản phẩm phân biệt, các sản phẩm có thể thay thế cho nhau ở mức độ cao nhng
không phải là thay thế hoàn hảo. Nghĩa là độ co dãn của cầu là cao chứ không phải là vô
cùng.Vì những lý do khác nhau (chất lợng, hình dáng, danh tiếng...) ngời tiêu dùng coi mặt
hàng của mỗi doanh nghiệp khác với của các doanh nghiệp khác. Do đó một số khách hàng
sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm mình thích, trong ngắn hạn khó ra nhập thị trờng nh-
ng dài hạn thì có thể . Nhà sản xuất định giá nhng không thể tăng giá một cách bất hợp lý,
về dài hạn thì không thể trở thành thị trờng độc quyền đợc. Cạnh tranh độc quyền sử dụng
các hình thức cạnh tranh phi giá nh quảng cáo, phân biệt sản phẩm .
ỉ Độc quyền tập đoàn.
Trong thị trờng độc quyền tập đoàn, sản phẩm có thể giống nhau hoặc khác nhau và chỉ có
một số doanh nghiệp sản xuất toàn bộ hay hầu hết toàn bộ tổng sản lợng.Tính phụ thuộc
giữa các doanh nghiệp là lớn, hành vi của doanh nghiệp này ảnh hởng tới doanh nghiệp
khác. Nếu một doanh nghiệp giảm giá sẽ dẫn đến tình trạng phá giá do các doanh nghiệp dễ
kết cấu với nhau. Nhng vì cạnh tranh bằng giá không có lợi do vậy ngời ta chuyển sang
cạnh tranh bằng chất lợng sản phẩm, đa dạng hoá sản phẩm. Trong thị trờng độc quyền tập
đoàn, một số hoặc tất cả các doanh nghiệp đều thu hút đợc lợi nhuận đáng kể trong dài hạn
thì có các hàng rào ra nhập làm cho các doanh nghiệp mới không thể hoặc khó mà ra nhập
thị trờng. Trong độc quyền tập đoàn, các nhà sản xuất cũng sử dụng nhiều hình thức cạnh
tranh phi giá nh quảng cáo hoặc phân biệt sản phẩm giống nh trong cạnh tranh độc quyền.
3.2 Căn cứ vào các chủ thể kinh tế tham gia vào thị trờng.
ã Cạnh tranh giữa ngời bán và ngời mua.
Là cuộc cạnh tranh giữa ngời bán và ngời mua diễn ra theo quy luật mua rẻ bán đắt trên thị
trờng. Ngời bán muốn bán sản phẩm của mình với giá cao nhất, ngợc lại ngời mua muốn
mua với giá thấp nhất. Giá cuối cùng là giá thống nhất giữa ngời mua và ngời bán sau một
quá trình mặc cả với nhau mà theo đó hoạt động mua bán đợc thực hiện.
ã Cạnh tranh giữa những ngời mua với nhau.
Là cuộc cạnh tranh xảy ra khi cung nhỏ hơn cầu. Khi lợng cung một loại hàng hoá, dịch vụ
nào đó quá thấp so với nhu cầu tiêu dùng thì cuộc cạnh tranh giữa những ngời mua sẽ trở
nên quyết liệt. Lúc đó giá cả hàng hoá, dịch vụ sẽ tăng vọt nhng do hàng hoá khan hiếm nên
ngời mua vẫn sẵn sàng trả giá cao cho hàng hoá mình cần. Kết qủa là ngời bán thu đợc lợi
nhuận cao còn ngời mua thì bị thiệt. Đây là cuộc cạnh tranh mà theo đó những ngời mua sẽ
bị thiệt còn những ngời bán đợc lợi .
ã Cạnh tranh giữa những ngời bán với nhau.
Đây là cuộc cạnh tranh gay go và quyết liệt nhất, chiếm đa số trên thị trờng.Thực tế cho
thấy khi sản xuất hàng hoá càng phát triển càng có nhiều ngời bán dẫn đến cạnh tranh ngày
càng quyết liệt trên nhiều phơng diện và nhiều hình thức đa dạng khác nhau. Sự phát triển
mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật một mặt tác động đến các nhà sản xuất, một mặt làm thay
đổi nhu cầu của ngời mua, do đó nó dần làm biến đổi vị trí của các yếu tố cạnh tranh. Một
cách chung nhất cạnh tranh là sự ganh đua ở các giác độ : chât lợng, giá cả, nghệ thuật tổ
chức tiêu thụ và thời gian. Giá là yếu tố thứ nhất của cạnh tranh, đây là hình thức cạnh tranh
đợc sử dụng nhiều nhất. Khi nhu cầu con ngời phát triển cao hơn thì yếu tố chất lợng sản
phẩm chiếm vị trí chính yếu. Đến nay vào những năm cuối của thế kỷ 20 thì với các doanh
nghiệp lớn họ có với nhau sự cân bằng về giá cả thì yếu tố thời gian và tổ chức tiêu thụ sản
phẩm là quan trọng nhất.
3.3 Căn cứ vào phạm vi ngành kinh tế.
ã Cạnh tranh giữa các ngành.
Là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong các ngành kinh tế khác nhau nhằm thu đợc lợi
nhuận và có tỷ suất lợi nhuận cao hơn so với vốn đầu t bỏ ra đầu t vào ngành khác. Sự cạnh
tranh giữa các ngành dẫn đến doanh nghiệp đang kinh doanh trong ngành có tỷ suất lợi
nhuận thấp chuyển sang kinh doanh ở ngành có tỷ suất lợi nhuận cao hơn.
ã Cạnh tranh trong nội bộ ngành.
Là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cùng sản xuất và tiêu thụ một loại hàng hoá hoặc dịch
vụ nào đó. Trong cuộc cạnh tranh này các doanh nghiệp thôn tính lẫn nhau, doanh nghiệp
chiến thắng sẽ mở rộng phạm vi hoạt động của mình trên thị trờng, doanh nghiệp thua sẽ sẽ
thu hẹp phạm vi kinh daonh thậm chí phá sản.
II. Các nhân tố ảnh hởng tới khả năng cạnh tranh của hành hoá và các chỉ tiêu đánh
giá sức cạnh tranh của hàng hoá.
1. Các nhân tố ảnh hởng tới sức cạnh tranh của hành hoá.
1.1 Các nhân tố bên ngoài.
Michael.E.Porter (1982) đã đa ra khái niệm cạnh tranh mở rộng, theo đó cạnh tranh trong
một ngành phụ thuộc vào năm thế lực.
Sơ đồ 1: Các thế lực điều khiển cuộc cạnh tranh trong ngành
Năm thế lực cạnh tranh này kết hợp với nhau xác định cờng độ cạnh tranh và mức lợi nhuận
của ngành. Thế lực nào mạnh nhất sẽ thống trị và trở thành trọng yếu theo quan điểm xây
dựng chiến lợc. Mỗi lực lợng trong số 5 lực lợng trên càng mạnh thì càng hạn chế khả năng
cho các doanh nghiệp tăng giá cả và kiếm lợi nhuận; Ngợc lại, khi một lực lợng nào đó mà
yếu thì cơ hội để doanh nghiệp có đợc lợi nhuận sẽ càng khả thi. Để
làm rõ điều này chung ta hãy cùng tìm hiểu các lực lợng đó.
ỉ Các đối thủ cạnh tranh hiện tại.
Sự hiểu biết về cá