Hơn một thập kỷ qua, với đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, nền kinh tế
nước ta đã chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường
có sự quản lý của nhà nước và bước đầu đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Những
năm gần đây (Nhất là từ năm 1991 đến nay) nền kinh tế đang dần khởi sắc, đã có tích luỹ
từ nội bộ nền kinh tế và thu hút đầu tư nước ngoài càng lớn, tạo thế và lực nhanh hơn.
Bên cạnh thuận lợi đó các doanh nghiệp quản lý kinh doanh trong nước, đặc biệt
là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh các mặt hàng phục vụ cho sức khoẻ đời sống vật
chất của con người không ít khó khăn thử thách: trang thiết bị lạc hậu, trình độ công
nghệ, trình độ quản lý chưa theo kịp với đà lên ngày càng cao của thị trường cơ chế quản
lý tập trung quan liêu bao cấp tuy đã xoá bỏ, từ lâu nhưng vẫn còn là sức ỳ tâm lý rất lớn
cản trở sự nhạy bén linh ứng với phương pháp và cách thức điều hành doanh nghiệp lớn
nhất là trong lĩnh vực tài chính. Các doanh nghiệp còn nhiều lúng túng trong việc huy
động, quản lý và sử dụng vốn, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh bị rơi vào
tình trạng thiếu vốn.
Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do công tác quản lý và sử
dụng vốn kém hiệu quả.
Trong khuôn khổ của chuyên đề thực tập em xin chọn đề tài nghiên cứu: " Một số
giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Xí nghiệp Hoá Dược". Đề tài bao
gồm 3 phần:
Phần I : Vốn và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ ch ế thị trường
Phần II : Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tạiXí nghiệp Hoá Dược.
Phần III : Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Xí nghiệp Hoá
Dượ
68 trang |
Chia sẻ: ttlbattu | Lượt xem: 1901 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Xí nghiệp Hoá Dược, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LUẬN VĂN:
Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
sử dụng vốn tại Xí nghiệp Hoá Dược
Lời nói đầu
Hơn một thập kỷ qua, với đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, nền kinh tế
nước ta đã chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường
có sự quản lý của nhà nước và bước đầu đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Những
năm gần đây (Nhất là từ năm 1991 đến nay) nền kinh tế đang dần khởi sắc, đã có tích luỹ
từ nội bộ nền kinh tế và thu hút đầu tư nước ngoài càng lớn, tạo thế và lực nhanh hơn.
Bên cạnh thuận lợi đó các doanh nghiệp quản lý kinh doanh trong nước, đặc biệt
là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh các mặt hàng phục vụ cho sức khoẻ đời sống vật
chất của con người không ít khó khăn thử thách: trang thiết bị lạc hậu, trình độ công
nghệ, trình độ quản lý chưa theo kịp với đà lên ngày càng cao của thị trường cơ chế quản
lý tập trung quan liêu bao cấp tuy đã xoá bỏ, từ lâu nhưng vẫn còn là sức ỳ tâm lý rất lớn
cản trở sự nhạy bén linh ứng với phương pháp và cách thức điều hành doanh nghiệp lớn
nhất là trong lĩnh vực tài chính. Các doanh nghiệp còn nhiều lúng túng trong việc huy
động, quản lý và sử dụng vốn, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh bị rơi vào
tình trạng thiếu vốn.
Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do công tác quản lý và sử
dụng vốn kém hiệu quả.
Trong khuôn khổ của chuyên đề thực tập em xin chọn đề tài nghiên cứu: " Một số
giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Xí nghiệp Hoá Dược". Đề tài bao
gồm 3 phần:
Phần I : Vốn và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường
Phần II : Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tạiXí nghiệp Hoá Dược.
Phần III : Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Xí nghiệp Hoá
Dược .
Phần I
Vốn và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường
I. Vốn và vai trò của vốn đối với các doanh nghiệp
Trong nền kinh tế thị trường vốn là điều kiện không thể thiếu được để thành lập
một doanh nghiệp và tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. Với tầm quan trọng
như vậy, việc nghiên cứu cần phải bắt đầu làm rõ khái niệm cơ bản vốn là gì và vai trò
của vốn đối với doanh nghiệp thể hiện như thế nào.
1. Khái niệm
Theo quan điểm của Marx, vốn ( tư bản) là giá trị đem lại giá trị thặng dư là một
đầu vào của quá trình sản xuất. Định nghĩa của Marx có tầm khái quát lớn nhưng do bị
hạn chế bởi những điều kiện khách quan lúc bấy giờ nên Marx đã quan niệm chỉ có khu
vực sản xuất mới tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế.
Các nhà kinh tế học đại diện cho các trường phái kinh tế khác nhau cũng có các
quan điểm khác nhau về vốn. Theo P. Samuelson vốn là những hàng hoá được sản xuất ra
để phục vụ cho quá trình sản xuất mới, là một đầu vào cho hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp. Trong cuốn " kinh tế học " của D. Begg tác giả đã đưa ra 2 định nghĩa
về vốn hiện vật và vốn tài chính của doanh nghiệp: vốn hiện vật là dự trữ các hàng hoá đã
sản xuất ra để sản xuất ra các hàng hoá khác; vốn tài chính là các loại giấy tờ có giá của
doanh nghiệp.
Các quan điểm của vốn ở trên tuy thể hiện được vai trò tác dụng trong những điều
kiện lịch sử cụ thể với các yêu cầu, mục đích nghiên cứu cụ thể nhưng vẫn bị hạn chế bởi
sự đồng nhất vốn với tài sản của doanh nghiệp. Thực chất vốn là biểu hiện bằng tiền, là
giá trị của tài sản mà doanh nghiệp đang nắm giữ. Vốn và tài sản là hai mặt có giá trị và
hiện vật của một bộ phận nguồn lực sản xuất mà doanh nghiệp huy động vào quá trình
sản xuất kinh doanh của mình.
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, vốn được quan niệm là toàn bộ những giá
trị ứng ra ban đầu và các quá trình sản xuất tiếp theo của doanh nghiệp. Khái niệm này
không những chỉ ra vốn là một yếu tố đầu vào của sản xuất mà còn đề cập tới sự tham gia
của vốn không chỉ bó hẹp trong một quá trình sản xuất riêng biệt, chia cắt mà trong toàn
bộ trong mọi quá trình sản xuất và tái sản xuất liên tục trong suốt thời gian tồn tại của
doanh nghiệp.
Như vậy, vốn là yếu tố số một của mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, nó đòi hỏi
các doanh nghiệp phải quản lý và sử dụng có hiệu quả để bảo toàn và phát triển vốn, đảm
bảo cho doanh nghiệp ngày càng lớn mạnh. Vì vậy, các doanh nghiệp cần thiết phải nhận
thức đầy đủ hơn về vốn cũng như những đặc trưng của vốn. Điều đó có ý nghĩa rất lớn
đối với các doanh nghiệp vì chỉ khi nào các doanh nghiệp hiểu rõ được tầm quan trọng và
giá trị của đồng vốn thì doanh nghiệp mới có thể sử dụng nó một cách có hiệu quả được.
Các đặc trưng cơ bản của vốn:
- Vốn phải đại diện cho một lượng tài sản nhất định: có nghĩa là vốn được biểu
hiện bằng giá trị của tài sản hữu hình và tài sản vô hình của doanh nghiệp.
- Vốn phải vận động sinh lời, đạt được mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
- Vốn phải được tích tụ và tập trung đến một lượng nhất định mới có thể phát huy
tác dụng để đầu tư vào sản xuất kinh doanh.
- Vốn có giá trị về mặt thời gian; điều này rất có ý nghĩa khi bỏ vốn vào đầu tư và
tính hiệu quả sử dụng của đồng vốn.
- Vốn phải gắn liền với chủ sở hữu nhất định, không thể có đồng vốn vô chủ và
không có ai quản lý.
- Vốn được quan niệm như một hàng hóa và là một hàng hoá đặc biệt có thể mua
bán quyền sử dụng vốn trên thị trường; tạo nên sự giao lưu sôi động trên thị trường vốn,
thị trường tài chính.
- Vốn không chỉ biểu hiện bằng tiền của các tài sản hữu hình mà còn được biểu
hiện bằng tiền của những tài sản vô hình ( Tài sản vô hình của doanh nghiệp có thể là vị
trí kinh doanh, lợi thế trong sản xuất, bằng phát minh sáng chế, các bí quyết về công
nghệ…)
2. Phân loại vốn.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, để quản lý và sử dụng vốn một cách có hiệu
quả các doanh nghiệp đều tiến hành phân loại vốn. Tuỳ vào mục đích và loại hình của
từng doanh nghiệp mà mỗi doanh nghiệp phân loại vốn theo các tiêu thức khác nhau.
2.1 Phân loại vốn theo nguồn hình thành.
2.1.1. Vốn chủ sở hữu.
a. Vốn pháp định.
Vốn pháp định là số vốn tối thiểu phải có để thành lập doanh nghiệp do pháp luật
quy định đối với từng ngành nghề. Đối với doanh nghiệp Nhà nước, nguồn vốn này do
ngân sách nhà nước cấp hoặc có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước như khoản chênh lệch
tăng giá làm tăng giá trị tài sản, tiền vốn trong doanh nghiệp, các khoản phải nộp nhưng
được để lại doanh nghiệp.
b. Vốn tự bổ sung
Vốn tự bổ sung là vốn chủ yếu do doanh nghiệp được lấy một phần từ lợi nhuận
để lại doanh nghiệp, nó được thực hiện dưới hình thức lấy một phần từ quỹ đầu tư phát
triển, quỹ dự phòng tài chính. Ngoài ra, đối với doanh nghiệp nhà nước còn được để lại
toàn bộ số khấu hao cơ bản tài sản cố định để đầu tư, thay thế, đổi mới tài sản cố định.
Đây là nguồn tự tài trợ cho nhu cầu vốn của doanh nghiệp.
2.1.2. Vốn huy động của doanh nghiệp.
Đối với một doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trường, vốn chủ sở hữu
có vai trò rất quan trọng nhưng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn. Để đáp ứng
nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải tăng cường vốn huy động các
nguồn vốn khác dưới hình thức vay nợ, liên doanh liên kết, phát hành trái phiếu và các
hình thức khác.
a. Vay vốn
Doanh nghiệp có thể vay ngân hàng, các tổ chức tín dụng, các cá nhân, đơn vị
kinh tế để tạo lập hoặc tăng thêm nguồn vốn.
- Vốn vay ngân hàng và các tổ chức tín dụng rất quan trọng đối với các doanh
nghiệp. Nguồn vốn này đáp ứng đúng thời điểm các khoản tín dụng ngắn hạn hoặc dài
hạn theo nhu cầu của doanh nghiệp trên cơ sở các hợp đồng tín dụng giữa Ngân hàng và
doanh nghiệp
- Vốn vay trên thị trường chứng khoán.
Tại những nền kinh tế có thị trường chứng khoán phát triển, vay vốn trên thị trường
chứng khoán là hình thức huy động vốn cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể phát
hành trái phiếu, đây là công cụ tài chính quan trọng dễ sử dụng vào mục đích vay dài hạn
đáp ứng nhu cầu vốn sản xuất kinh doanh. Việc phát hành trái phiếu cho phép doanh
nghiệp có thể thu hút rộng rãi số tiền nhàn rỗi trong xã hội để mở rộng hoạt động kinh
doanh của mình.
b. Vốn liên doanh liên kết.
Doanh nghiệp có thể liên doanh liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp khác để
huy động vốn nhằm thực hiện hoạt động mở rộng sản xuất - kinh doanh. Đây là một hình
thức huy động vốn quan trọng vì hoạt động tham gia góp vốn liên doanh, liên kết gắn liền
với việc chuyển giao công nghệ, thiết bị giữa các bên tham gia nhằm đổi mới sản phẩm,
tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp; doanh nghiệp cũng có thể tiếp nhận máy
móc, thiết bị nếu hợp đồng liên doanh quy định góp vốn bằng máy móc thiết bị.
c. Vốn tín dụng thương mại.
Tín dụng thương mại là các khoản mua chịu từ nguồn cung cấp hoặc ứng trước
của khách hàng mà doanh nghiệp tạm thời chiếm dụng. Tín dụng thương mại luôn gắn
với một luồng hàng hoá dịch vụ cụ thể, gắn với một quan hệ thanh toán cụ thể nên nó
chịu tác động của cơ chế thanh toán, của chính sách tín dụng khách hàng mà doanh
nghiệp được hưởng. Đây là phương thức tài trợ tiện lợi, linh hoạt trong kinh doanh và nó
còn tạo khả năng mở rộng hợp tác kinh doanh một cách lâu bền. Tuy nhiên các khoản tín
dụng thương mại thường có thời hạn ngắn nhưng nếu doanh nghiệp biết quản lý một cách
khoa học nó có thể đáp ứng phần nào vốn lưu động cho doanh nghiệp.
d. Vốn tín dụng thuê mua.
Trong hoạt động kinh doanh, tín dụng thuê mua là một phương thức giúp cho các
doanh nghiệp thiếu vốn vẫn có được tài sản cần thiết sử dụng vào hoạt động trong kinh
doanh của mình. Đây là phương thức tài trợ thông qua hợp đồng thuê giữa người thuê và
người cho thuê. Người thuê được sử dụng tài sản và phải trả tiền thuê cho người cho thuê
theo thời hạn mà hai bên thoả thuận, người cho thuê là người sở hữu tài sản và nhận được
tiền cho thuê tài sản.
Tín dụng thuê mua có hai phương thức giao dịch chủ yếu là thuê vận hành và thuê
tài chính.
* Thuê vận hành.
Phương thức thuê vận hành hay còn gọi là thuê hoạt động là một hình thức thuê
ngắn hạn tài sản. Hình thức thuê này có đặc trưng chủ yếu sau.
Thời hạn thuê thường rất ngắn so với toàn bộ thời gian tồn tại hữu ích của tài
sản, điều kiện chấm dứt hợp đồng chỉ cần báo trước trong thời gian ngắn.
Người thuê chỉ phải trả tiền thuê theo thoả thuận, người cho thuê phải chịu
mọi chi phí vận hành của tài sản như chi phí bảo trì, bảo hiểm, thuế tài sản … cùng với
mọi rủi ro về hao mòn vô hình của tài sản.
Hình thức này hoàn toàn phù hợp đối với những hoạt động có tính chất thời vụ và
nó đem lại cho bên thuê là không cần phải phản ánh loại này vào sổ sách kế toán.
* Thuê tài chính.
Thuê tài chính là một phương thức tài trợ tín dụng trung hạn và dài hạn theo hợp
đồng. Theo phương thức này, người cho thuê thường phải mua tài sản, thiết bị mà người
thuê cần và đã thương lượng từ trước các điều kiện mua tài sản từ người cho thuê. Thuê
tài chính có đặc trưng:
Thời hạn thuê tài sản của bên thuê phải chiếm phần lớn đời sống hữu ích của
tài sản và hiện giá thuần của toàn bộ các khoản tiền thuê phải đủ để bù đắp những chi phí
mua tài sản tại thời điểm bắt đầu hợp đồng. Trong thời hành thuê chính thức các bên
trong hợp đồng không được tự ý huỷ hợp đồng.
Ngoài khoản tiền thuê tài sản trả cho bên cho thuê, các khoản chi phí bảo
dưỡng vận hành, phí bảo hiểm, thuế tài sản, cũng như các rủi ro khác đối với tài sản do
bên thuê phải chịu cũng tương tự như tài sản của doanh nghiệp .
Trên đây là cách phân loại vốn theo nguồn hình thành, nó là cơ sơ để doanh
nghiệp lựa chọn nguồn tài trợ phù hợp tuỳ theo loại hình sở hữu, ngành nghề kinh doanh
quy mô, trình độ quản lý, trình độ khoa học kỹ thuật cũng như chiến lược phát triển và
chiến lược đầu tư của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, đối với việc quản lý vốn ở các doanh
nghiệp trọng tâm cần đề cập là hoạt động luân chuyển của vốn, sự ảnh hưởng qua lại của
các hình thái khác nhau của tài sản và hiệu quả quay vòng vốn. Vốn cần đựơc xem xét
dưới quan điểm hiệu quả.
2.2. Phân loại vốn theo phương thức chu chuyển
2.2.1. Vốn cố định
Trong quá trình sản xuất kinh doanh sự vận động của vốn cố định gắn liền với
hình thái biểu hiện vật chất của nó là tài sản cố định. Vì vậy, việc nghiên cứu về vốn cố
định trước hết phải dựa trên cơ sơ tìm hiểu tài sản cố định.
a. Tài sản cố định.
Căn cứ vào tính chất và tác dụng trong khi tham gia vào quá trình sản xuất, tư liệu
sản xuất được chia làm hai bộ phận là đối tượng lao động và tư liệu lao động. Đặc điểm
cơ bản của tư liệu lao động là chúng có thể tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào nhiều
chu kỳ sản xuất. Trong quá trình đó, mặc dù tư liệu sản xuất bị hao mòn nhưng chúng
vẫn giữ nguyên hình thái ban đầu. Chỉ khi nào chúng bị hư hỏng hoàn toàn hoặc xét thấy
không có lợi về mặt kinh tế thì khi đó chúng mới bị thay thế, đổi mới.
Tài sản cố định là những tư liệu lao động của doanh nghiệp, khi tham gia vào quá
trình sản xuất kinh doanh nó không thay đổi hình thái vật chất ban đầu, nó có thể tham
gia nhiều chu kỳ sản xuất sản phẩm hàng hoá và giá trị của nó được chuyển dịch dần dần
từng phần vào giá trị của sản phẩm tuỳ theo mức độ hao mòn vật chất của tài sản cố
định. Bộ phận chuyển dịch vào trong giá trị sản phẩm mới tạo nên một yếu tố chi phí sản
xuất sản phẩm và được thu hồi sau khi tiêu thụ được sản phẩm .
Để có thể xem xét thế nào là tài sản cố định, Nhà nước ta có quy định một tư liệu
lao động phải đạt đủ hai tiêu chuẩn sau đây:
Thời gian sử dụng tối thiêu phải một năm trở lên.
Giá trị phải đạt tới một độ lớn nhất định trong từng thời kỳ (hiện nay quy định từ 5 triệu
đồng trở lên (Ttheo thời giá năm 1997).
Để tăng cường công tác quản lý tài sản cố định cũng như vốn cố định và nâng cao
hiệu quả sử dụng của chúng cần thiết phải phân loại tài sản cố định.
Căn cứ vào tính chất tham gia của tài sản cố định trong doanh nghiệp thì tài sản cố
định được phân loại:
* Tài sản cố định dùng cho mục đích kinh doanh. Loại này bao gồm tài sản cố định hữu
hình và tài sản cố định vô hình.
Tài sản cố định hữu hình bao gồm các loại sau:
Loại1: Nhà cửa, vật kiến trúc.
Loại 2: Máy móc thiết bị dùng cho sản xuất - kinh doanh.
Loại 3: Phương tiện vận tải, truyền dẫn.
Loại 4: Thiết bị và dụng cụ quản lý.
Loại 5: Vườn cây lâu năm xúc vật làm việc và cho sản phẩm.
Loại 6: Các tài sản cố định khác.
Tài sản cố định vô hình hay những tài sản cố định không có hình thái vật chất ở
nhiều doanh nghiệp có giá trị rất lớn như lợi thế thương mại, uy tín của doanh nghiệp và
của sản phẩm, nhãn hiệu sản phẩm…
* Tài sản cố định dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp, an ninh quốc phòng.
* Tài sản cố định mà doanh nghiệp phải bảo quản và cất giữ hộ Nhà nước.
Việc phân loại tài sản cố định theo cách này giúp cho doanh nghiệp biết được vị trí
và tầm quan trọng của tài sản cố định dùng vào mục đích hoạt động sản xuất kinh doanh
và phương hướng đầu tư vào tài sản cố định hợp lý.
Căn cứ vào tình hình sử dụng thì tài sản cố định của doanh nghiệp được chia thành
các loại sau:
* Tài sản cố định đang sử dụng.
* Tài sản cố định chưa sử dụng
* Tài sản cố định không cần dùng và chờ thanh lý.
Các phân loại này giúp cho doanh nghiệp biết một cách tổng quát tình hình sử
dụng tài sản cố định, mức độ huy động chúng vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và xác
định đúng đắn số tài sản cố định cần tính khấu hao, có biện pháp thanh lý những tài sản
cố định đã hết thời gian thu hồi vốn.
b. Vốn cố định của doanh nghiệp
Việc đầu tư thành lập một doanh nghiệp bao gồm việc xây dựng nhà xưởng, nhà
làm việc và quản lý, lắp đặt hệ thống các máy móc thiết bị chế tạo sản phẩm, mua sắm xe
cộ và các phương tiện vận tải… khi các công việc được hoàn thành và bàn giao thì doanh
nghiệp mới có thể bắt đầu tiến hành sản xuất được. Như vậy, vốn đầu tư ban đầu đã
chuyển thành vốn cố định của doanh nghiệp.
Vậy: vốn cố định của doanh nghiệp là một bộ phận của vốn đầu tư ứng trước về
tài sản cố định; đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng phần trong nhiều chu kỳ
sản xuất và hoàn thành một vòng tuần hoàn khi tài sản cố định hết thời gian sử dụng. Vốn
cố định của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong sản xuất - kinh doanh. Việc đầu
tư đúng hướng tài sản cố định sẽ mang lại hiệu quả và năng xuất rất cao trong kinh
doanh, giúp cho doanh nghiệp cạnh tranh tốt hơn và đứng vững trong cơ chế thị trường.
2.2.2. Vốn lưu động.
a. Tài sản lưu động
Trong quá trình sản xuất kinh doanh bên cạnh tài sản cố định, doanh nghiệp luôn
có một khối lượng tài sản nhất định nằm rải rác trong các khâu của quá trình sản xuất: dự
trữ chuẩn bị sản xuất, phục vụ sản xuất, phối hợp , tiêu thụ sản phẩm, đây chính là tài sản
lưu động của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, giá trị của tài
sản lưu động thường chiếm tới 50% - 70% tổng giá trị tài sản.
Tài sản lưu động chủ yếu nằm trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp và là các đối tượng lao động. Đối với lao động khi tham gia vào quá trình sản xuất
không giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu. Bộ phận chủ yếu của đối tượng lao động sẽ
thông qua quá trình sản xuất tạo thành thực thể của sản phẩm, bộ phận khác sẽ hao phí
mất đi trong quá trình sản xuất. Đối tượng lao động chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất
do đó toàn bộ giá trị của chúng được chuyển dịch một lần vào sản phẩm và được thực
hiện khi sản phẩm trở thành hàng hoá.
Đối tượng lao động trong các doanh nghiệp được chia thành hai thành phần: một
bộ phận là những vật tư dự trữ để đảm bảo cho quá trình sản xuất được liên tục, một bộ
phận là những vật tư đang trong quá trình chế biến ( sản phẩm đa dang, bán thành
phẩm,…) cùng với các công cụ, dụng cụ, phụ tùng thay thế được dự trữ hoặc sử dụng,
chúng tạo thành tài sản lưu động nằm trong khâu sản xuất của doanh nghiệp.
Bên cạnh tài sản lưu động nằm trong khâu sản xuất, doanh nghiệp cũng có một số
tài sản lưu động khác nằm trong khâu lưu thông, thanh toán đó là các vật tư phục vụ quá
trình tiêu thụ, là các khoản hàng gửi bán, các khoản phải thu…
Do vậy, trứơc khi bước vào sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp cần có một
lượng vốn thích đáng để đầu tư vào những tài sản ấy, số tiền ứng trước về tài sản lưu
động đó được gọi là vốn lưu động của doanh nghiệp.
b. vốn lưu động.
Vốn lưu động luôn được chuyển hoá qua nhiều hình thức khác nhau, bắt đầu từ
hình thái tiền tệ sang hình thái dự trữ vật tư - hàng hoá và lại quay trở về hình thái tiền tệ
ban đầu của nó. Vì quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục cho nên vốn lưu động
cũng tuần hoàn không ngừng có tính chất chu kỳ thành sự chu chuyển của vốn.
Vậy: vốn lưu động của doanh nghiệp là số tiền ứng trước về tài sản lưu động nhằm
đảm bảo cho quá trình tái sản xuất cho doanh nghiệp đựơc thực hiện thường xuyên, liên
tục.
Trong doanh nghiệp, việc quản lý tốt vốn lưu động có vai trò rất quan trọng. Một
doanh nghiệp được đánh giá là quản lý vốn lưu động có hiệu quả khi với một khối lượng
vốn không lớn doanh nghiệp biết phân bổ hợp lý trên các giai đoạn luân chuyển vốn để
số vốn lưu động đó chuyển biến nhanh từ hình thái này sang hình thái khác, đáp ứng
đựơc các nhu cầu phát sinh. Muốn quản lý tốt vốn lưu động các doanh nghiệp trước hết
phải nhận biết được các bộ phận cấu thành của vốn lưu động trên cơ sở đó đề ra được các
biện pháp quản lý phù hợp với từng loại.
Căn cứ vào công dụng của các tài sản lưu động thì vốn lưu động bao gồm:
* Vốn lưu động nằm trong quá trình dự trữ sản xuất. Ví dụ vốn nguyên vật liệu, nhiên
liệu, phụ tùng thay thế, vốn về công cụ dụng cụ…
* Vốn lưu động nằm trong quá trình trực tiếp sản xuất: vốn sản phẩm đang chế tạo, vốn
bán thành phẩm tự chế, vốn về chi phí tổn được phân bổ…
* Vốn lưu động lưu động nằm trong quá trình lưu thông: vốn thành phẩm và hàng hoá
mua ngoài, vốn tiền tệ, vốn tạm ứng…
Căn cứ vào hình thái