Đề tài Nguyên nhân gây bệnh hại hạt giống lúa, ngô, đậu tương, lạc, rau ở một số tỉnh phía bắc Việt Nam và biện pháp phòng trừ

Bệnh hại hạt giống cây trồng ảnh h-ởng trực tiếp đến năng suất và phẩm chất nông sản của nhiều n-ớc trên thế giới. Theo thông báo của Viện nghiên cứu lúa Quốc tế (IRRI) có 43 loài nấm đ7 đ-ợc xác định truyền qua hạt giống lúa. Bệnh tiêm lửa (Bipolaris oryzae) đ7 gây ra nạn đói ở Bengal (ấn Độ) làm 2 triệu ng-ời chết vào năm 1942 và bệnh này cũng gây thiệt hại nghiêm trọng cho việc sản xuất giống lúa ở Brazil năm 1988 - 1989. Nấm bệnh gây ra nhiều triệu chứng khác nhau nh- thối mạ, đốm lá, thối mầm, thối rễ, biến màu hạt,. Đặc biệt những lô hạt giống bị nhiễm nặng tỷ lệ truyền bệnh qua cây mạ có thể lên tới 60%. Nấm Alternaria padwickiigây ra vết đốm cháy trên lá và hạt lúa với tỷ lệ nhiễm nấm rất cao từ 39 - 80%, nấm truyền bệnh từ hạt sang cây mạ đ7 gây thiệt hại đáng kể ở các n-ớc thuộc Châu Mỹ la tinh (Ou, 1985). ởViệt Nam qua kết quả điều tra từ năm 1995 đến nay cho thấy tất cả các nấm gây bệnh và hầu hết các bệnh gây hại đến năng suất chất l-ợng lúa trên đồng ruộng đều là các bệnh có khả năng tồn tại và truyền qua hạt giống. Nấm Aspergilus nigervà A.flavusgây hại phổ biến trên hạt giống lúa, ngô, đậu đỗ, lạc. không những làm ảnh h-ởng trực tiếp đến sức nảy mầm mà còn sinh ra độc tốc aflatoxin gây ảnh h-ởng nguy hại đến đời sống con ng-ời. Ngoài lúa, đậu đỗ, lạc, rau và cây thực phẩm, bệnh hại trên hạt giống các loại cây trồng khác cũng rất đa dạng và gây thiệt hại lớn trong sản xuất. Bệnh hạt giống là một trong những nguyên nhân chính gây ảnh h-ởng nghiêm trọng đến chất l-ợng hạt và làm giảm đáng kể giá trị xuất khẩu của một số nông sản ở n-ớc ta. Giải quyết vấn đề này sẽ 1 Khoa Nông học, Đại học Nông nghiệp I. góp phần đáng kể vào việc giảm nguồn bệnh trên đồng ruộng, giảm chi phí phòng trừ đặc biệt là giảm việc dùng các loại thuốc hoá học bảo vệ môi tr-ờng và nâng cao năng suất, phẩm chất, giá trị kinh tế xuất khẩu các loại nông sản. Xuất phát từ yêu cầu của sản xuất từ năm 2001 đến 2005, chúng tôi đ7 tiến hành xác định thành phần số l-ợng bệnh hại, nguyên nhân gây bệnh trên hạt giống lúa, ngô, đậu t-ơng, lạc và rau ở một số tỉnh phía Bắc Việt Nam, đồng thời khảo sát một số biện pháp phòng trừ bệnh trên hạt