Đề tài Những phẩm chất đạo đức cơ bản theo tư tưởng Hồ Chí Minh

ĐỀ TÀI 3 “Những phẩm chất đạo đức cơ bản theo tư tưởng Hồ Chí Minh? Vận dụng những phẩm chất này vào xây dựng đạo đức cho sinh viên Việt Nam hiện nay?” CẤU TRÚC ĐỀ TÀI A. LỜI MỞ ĐẦU B. NỘI DUNG I. NHỮNG PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC ĐẠO ĐỨC CƯ BẢN THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH. 1.1 Khái niệm, vị trí, vai trò của đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Khái niệm về đạo đức Vị trí, vai trò của đạo đức trong xã hội và trong đời sống của mỗi người theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam trong thời đại mới. Trung với nước, hiếu với dân. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Thương yêu con người. Tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức. Xây đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi. Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời. VẬN DỤNG NHỮNG PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC CƠ BẢN THEO TƯ TƯỞNG HCM VÀO XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN (SV) VIỆT NAM HIỆN NAY 2.1 Thực trạng phẩm chất đạo đức của SV Việt Nam hiện nay 2.2 Vận dụng những phẩm chất đạo đức cơ bản theo tư tưởng HCM vào xây dựng đạo đức cho SV Việt Nam hiện nay C. KẾT LUẬN D. TÀI LIỆU THAM KHẢO Lời mở đầu Hồ Chí Minh là một người cộng sản coi trọng đạo đức và là tấm gương mẫu mực về đạo đức. Người đã từng nói: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cậy héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người đã là một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức… thì còn làm nổi việc gì”. Đạo đức cách mạng do Hồ Chí Minh đề xướng về lý luận là đạo đức mang bản chất của giai cấp công nhân và nhân dân lao động kết hợp nhuần nhuyễn và sinh động với những truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc ta và những tinh hoa đạo đức của loài người. Đạo đức đó không phải là đạo đức thủ cựu. Nó là đạo đức mới, đạo đức vĩ đại, nó không phải vì danh vọng của cá nhân mà vì lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người. Đạo đức cách mạng thể hiện ở chỗ biết đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích của cá nhân mình. Hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc, đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặt lợi ích của Đảng lên trên hết. Đạo đức cách mạng là hòa mình với quần chúng thành một khối, tin quần chúng, hiểu quần chúng lắng nghe ý kiến của quần chúng. Đạo đức cách mạng là đạo đức tập thể, nó phải đánh thắng và tiêu diệt chủ nghĩa cá nhân. Hồ Chí Minh luôn khẳng định vai trò to lớn của đạo đức cách mạng trong xây dựng xã hội mới  xã hội chủ nghĩa. Đạo đức cách mạng là một bộ phận hợp thành quan trọng của tư tưởng Hồ Chí Minh, của văn hoá Hồ Chí Minh – di sản vô giá cho chúng ta hôm nay và các thế hệ mai sau. Với đề tài thảo luận: “Những phẩm chất đạo đức cơ bản theo Tư tưởng Hồ Chí Minh? Vận dụng những phẩm chất này vào xây dựng đạo đức cho Sinh viên Việt Nam hiện nay”, nhóm 7 chúng em mong muốn góp phần làm sáng tỏ thêm hệ thống tư tưởng đạo đức của Hồ Chủ Tịch, thực trạng về phẩm chất đạo đức của sinh viên Việt Nam. Qua đó vận dụng những phẩm chất đạo đức cơ bản theo tư tưởng Hồ Chí Minh vào xây dựng đạo đức cho các bạn sinh viên hiện nay. I. NHỮNG PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC CƠ BẢN THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 1.1 Khái niệm, vị trí, vai trò của đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh .1 Khái niệm về đạo đức Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp những nguyên tắc, chuẩn mực của xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của con người, vì sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ giữa con người với con người, giữa cá nhân và xã hội. 1.1.2 Vị trí, vai trò của đạo đức trong xã hội và trong đời sống của mỗi người theo tư tưởng Hồ Chí Minh Từ rất sớm, Hồ Chí Minh đã khẳng định đạo đức là gốc của người cách mạng. Trong tác phẩm Đường Cách mệnh, Người đã nêu lên 23 điểm thuộc “tư cách một người cách mệnh”, trong đó chủ yếu là các tiêu chuẩn về đạo đức, thể hiện chủ yếu trong 3 mối quan hệ: với mình, với người và với việc. Người viết: “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang” . Với mỗi người, Hồ Chí Minh ví đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người, như gốc của cây, như ngọn nguồn của sông suối. Người viết: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” . Theo Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng giúp cho con người vững vàng trong mọi thử thách. Người viết: “có đạo đức cách mạng thì gặp khó khăn, gian khổ, thất bại không rụt rè, lùi bước”; “khi gặp thuận lợi, thành công vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác, khiêm tốn”, mới “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”; “lo hoàn thành nhiệm vụ cho tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần, không quan liêu, không kiêu ngạo, không hủ hóa” . Đối với Đảng, tổ chức tiền phong chiến đấu của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam, Hồ Chí Minh yêu cầu phải xây dựng Đảng ta thật trong sạch, Đảng phải “là đạo đức, là văn minh”. Vấn đề đạo đức được Hồ Chí Minh đề cập một cách toàn diện. Người nêu yêu cầu đạo đức đối với các giai cấp, tầng lớp và các nhóm xã hội, trên mọi lĩnh vực hoạt động, trong mọi phạm vi, từ gia đình đến xã hội, trong cả ba mối quan hệ của con người: đối với mình, đối với người, đối với việc. Tư tưởng Hồ Chí Minh đặc biệt được mở rộng trong lĩnh vực đạo đức của cán bộ, đảng viên, nhất là khi Đảng đã trở thành Đảng cầm quyền. Trong bản Di chúc bất hủ, Người viết: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư” . 1.2 Những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam trong thời đại mới 1.2.1 Trung với nước, hiếu với dân Đây chính là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất, là chuẩn mực đạo đức nền tảng, điều chỉnh hành vi giữa cá nhân với cộng đồng. Khái niệm: Trung với nước Là trung thành với sự nghiệp dựng nước, giữ nước của các thế hệ cha ông, nước ở đây là nước của dân, dân là chủ nhân của đất nước. Trung với nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đã có nội hàm mới là: trung thành với tổ quốc, với tổ tiên với dân và với sự nghiệp dựng nước, giữ nước của nhân dân. Từ nội hàm này giúp ta hiểu rõ vì sao Người lại nhấn mạnh đến nhân dân nhiều như vậy: “Bao nhiêu quyền hạn đều của dân. Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân. Đảng và chính phủ là đầy tớ nhân dân” chứ trong phải là quan của nhân dân để đè đầu cưỡi cổ nhân dân. Hiếu với dân Hiếu với dân không phải chỉ là hiếu với cha mẹ mình  như người xưa vẫn nói, mà là hiếu với nhân dân, với toàn dân tộc, vì "nước lấy dân làm gốc", dân là "gốc" của nước. Bác Hồ từng chỉ rõ: "Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân... Trong xã hội không có gì tốt đẹp, vẻ vang bằng phục vụ cho lợi ích của nhân dân"(1); "Nhân dân ta từ lâu đã sống với nhau có tình có nghĩa như thế. Từ khi có Ðảng ta lãnh đạo và giáo dục, tình nghĩa ấy càng cao đẹp hơn, trở thành tình nghĩa đồng bào, đồng chí, tình nghĩa năm châu bốn biển một nhà... đạo đức ngày nay cao rộng hơn: không phải chỉ có hiếu với bố mẹ, mà trung với nước, hiếu với dân"(2) Hiếu với dân nghĩa là cán bộ Đảng, cán bộ Nhà nước vừa là người lãnh đạo, vừa là đầy tớ trung thành của nhân dân. Nội dung: Trung với nước Trong mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng và xã hội, phải biết đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của cách mạng lên trên hết, trước hết. Nếu lợi ích của Đảng và lợi ích của cá nhân mâu thuẫn với nhau, thì lợi ích cá nhân phải tuyệt đối phục tùng lợi ích của Đảng Quyết tâm phấn đấu thực hiện mục tiêu cách mạng. Thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Hiếu với dân Khẳng định vai trò sức mạnh thực sự của nhân dân, phải dựa hẳn vào dân, lấy dân làm gốc để làm tốt chữ hiếu với dân. Tin dân, học dân, gần dân, lắng nghe ý kiến của dân, gắn bó mật thiết với dân, tổ chức, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Cán bộ lãnh đạo phải nắm vững và thực hiện 4 chữ dân : Phải nắm vững dân tình Phải hiểu rỏ dân tâm Thường quan tâm đến việc cải thiện dân sinh Phải nâng cao dân trí. Chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân Như vậy tư tưởng Hồ Chí Minh về trung với nước, hiếu với dân thể hiện quan điểm của Người về mối quan hệ và nghĩa vụ của mỗi cá nhân với cộng đồng, đất nước. Trung với nước, hiếu với dân là phải gắn bó với dân, gần dân, dựa vào dân, lấy dân làm gốc, phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm; quan tâm cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, làm cho dân hiểu rõ nghĩa vụ và quyền lợi của người làm chủ đất nước. 1.2.2 Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư là nền tảng của đời sống mới, là phẩm chất trung tâm của đạo đức cách mạng trong tư tưởng đạo đức của Hồ Chí Minh, là mối quan hệ “với tự mình”. Hồ Chí Minh quan niệm cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính của con người, như trời có bốn mùa, đất có bốn phương và Người giải thích cặn kẽ, cụ thể nội dung từng khái niệm. Cần: là siêng năng, chăm chỉ, dẻo dai, việc khó khăn mấy cũng làm được. Siêng học thì mau tiến, siêng nghĩ thì hay có sáng kiến, siêng làm thì nhất định sẽ thành công. Là lao động cần cù siêng năng, lao động có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao, lao động với tinh thần tự lực cánh sinh ko lười biếng, ko ỷ lại ko dựa dẫm. Phải thấy rõ “lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của mỗi chúng ta”. Kiệm: là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí. Theo Hồ Chí Minh, còn là tiết kiệm cả thời gian, là ở tăng năng suất lao động, tiết kiệm tiền của dân, của nước, của bản thân mình, tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ; “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi, không phô trương, hình thức...”. Tiết kiệm không phải là sự hà tiện vì sinh thời, Hồ Chủ tịch không ưa sự hà tiện, bủn xỉn. Ngay trong thời kỳ kháng Pháp, Hồ Chí Minh đã nêu ra quan điểm về quản lý tài chính, quản lý ngân sách rằng: việc gì đáng chi phải chi; việc gì chưa đáng chi khoan hẵng chi; việc gì không đáng chi dứt khoát không chi. Liêm: là liêm khiết, trong sạch, là không tham lam, theo Hồ Chí Minh là luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân, ko xâm phạm 1 đồng xu hạt thóc của nhà nước của nhân dân, phải trong sạch, ko tham lam, ko tham địa vị, ko ham tiền tài, ko tham sung sướng, ko tham người tâng bốc mình, chỉ có 1 thứ ham: ham học, ham làm, ham tiến bộ. Hồ Chí Minh dẫn cả Nho giáo để nói về điều này: người mà không liêm thì không bằng con vật, do đó, liêm chính là thước đo tính người. Người lại nói: "một dân tộc biết cần, kiệm, liêm sỉ là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh, tiến bộ". Chính: là thẳng thắn, là không tà, là việc gì mà tốt thì dù nhỏ cũng cố làm, việc gì mà xấu thì dù nhỏ cũng cố tránh. Muốn chính thì, như Hồ Chí Minh viết: “ Phải có công tâm, có công đức. Chớ đem của công dùng vào việc tư. Chớ đem người tư làm việc công. Việc gì cũng phải công bình, chính trực, không nên vì tư ân, tư huệ, hoặc tư thù, tư oán. Mình có quyền dùng người thì phải dùng những người có tài năng, làm được việc. Chớ vì bà con bầu bạn, mà kéo vào chức nọ, chức kia. Chớ vì sự mất địa vị mà dìm những kẻ có tài năng hơn mình. Phải trung thành với Chính phủ, với đồng bào. Chớ lên mặt làm quan cách mệnh” Đối với mình: ko tự cao, tự đại, luôn chịu khó, học tập, cầu tiến bộ. Đối với người: ko nịnh hót người trên, ko xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết thật thà ko dối trá lừa lọc. Đối với việc: để việc công lên trên, lên trước việc tư việc nhà, đã phụ trách việc gì thì quyết làm cho kí được ko sợ khó khăn nguy hiểm, đã là việc thiện thì nhỏ mấy cũng làm, việc ác dù nhỏ mấy cũng tránh. Chí công vô tư: là rất mực công bằng, công tâm, không được có lòng riêng, thiên tư, thiên vị "tư ân, tư huệ, hoặc tư thù, tư oán", đem lòng chí công, vô tư đối với người, với việc. “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì mình nên đi sau”, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”, chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào; là đặt lợi ích của cách mạng, của nhân dân lên trên hết, trước hết. Thực hành chí công vô tư cũng có nghĩa là phải kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng. Theo lời Bác, Cần – Kiệm – Liêm – Chính – Chí công vô tư có mối quan hệ mật thiết với nhau: “ Cần với Kiệm, phải đi đôi với nhau, như hai chân của con người. Cần mà không Kiệm, "thì làm chừng nào xào chừng ấy". Cũng như một cái thùng không có đáy; nước đổ vào chừng nào, chảy ra hết chừng ấy, không lại hoàn không. Kiệm mà không Cần, thì không tǎng thêm, không phát triển được. Mà vật gì đã không tiến tức phải thoái. Cũng như cái thùng chỉ đựng một ít nước, không tiếp tục đổ thêm vào, lâu ngày chắc nước đó sẽ hao bớt dần, cho đến khi khô kiệt.... Cần, Kiệm, Liêm, là gốc rễ của Chính. Nhưng một cây cần có gốc rễ, lại cần có ngành, lá, hoa, quả mới là hoàn toàn. Một người phải Cần, Kiệm, Liêm, nhưng còn phải Chính mới là người hoàn toàn.... Tự mình phải Chính trước, mới giúp được người khác Chính. Mình không Chính, mà muốn người khác Chính là vô lý.” Bồi dưỡng phẩm chất Cần – Kiệm – Liêm – Chính – Chí công vô tư sẽ làm cho con người vững vàng trước mọi thử thác: giàu sang ko thể chuyển lay, uy vũ ko thể khuất phục. 1.2.3 Thương yêu con người Đây chính là phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Yêu thương con người trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh xuất phát từ truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ nghĩa nhân văn của nhân loại, chủ nghĩa nhân đạo cộng sản. Yêu thương con người thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân trong quan hệ xã hội. Tình yêu thương con người thể hiện trước hết là tình thương yêu với đại đa số nhân dân, những người lao động bình thường trong xã hội, những người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột. Yêu thương con người phải làm mọi việc để phát huy sức mạnh của mỗi người, đoàn kết để phấn đấu cho đạt được mục tiêu “ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Thương yêu con người phải tin vào con người. Với mình thì chặt chẽ, nghiêm khắc; với người thì khoan dung, độ lượng, rộng rãi, nâng con người lên, kể cả với những người lầm đường, lạc lối, mắc sai lầm, khuyết điểm. Yêu thương con người là giúp cho mỗi người ngày càng tiến bộ, tốt đẹp hơn. Vì vậy, phải thực hiện phê bình, tự phê bình chân thành, giúp nhau sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm để không ngừng tiến bộ. Yêu thương con người phải biết và dám dấn thân để đấu tranh giải phóng con người. Đối với những người cộng sản, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: học tập chủ nghĩa Mác-Lênin để thương yêu nhau hơn. Người viết: " Hiểu chủ nghĩa Mác-Lênin là phải sống với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống không có tình có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác-Lênin được" 1.2.4 Tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là sự mở rộng những quan niệm đạo đức nhân đạo, nhân văn của Người ra phạm vi toàn nhân loại, vì Người là “người Việt Nam nhất” đồng thời là nhà văn hóa kiệt xuất của thế giới, anh hùng giải phóng dân tộc, chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản quốc tế. Quan niệm đạo đức về tình đoàn kết quốc tế trong sáng của Hồ Chí Minh thể hiện trong các điểm sau: Đoàn kết với nhân dân lao động các nước vì mục tiêu chung đấu tranh giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột. Đoàn kết quốc tế giữa những người vô sản toàn thế giới vì một mục tiêu chung, “bốn phương vô sản đều là anh em”. Đoàn kết với nhân loại tiến bộ vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội. Đoàn kết quốc tế gắn liền với chủ nghĩa yêu nước. Chủ nghĩa yêu nước chân chính sẽ dẫn đến chủ nghĩa quốc tế trong sáng, chống lại mọi biểu hiện của chủ nghĩa sô vanh, vị kỷ, hẹp hòi, kỳ thị dân tộc... Có thể nói tinh thần quốc tế trong sáng trong đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ tình thương yêu đối với con người; vì mục tiêu giải phóng các dân tộc bị áp bức, giải phóng giai cấp, giải phóng con người, mang lại tự do và bình đẳng thực sự cho con người. Từ chủ nghĩa quốc tế trong sáng đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng và xây dựng nên tình đoàn kết quốc tế rộng lớn của nhân dân Việt Nam với các dân tộc trên thế giới, góp phần vào những thắng lợi to lớn của nhân dân Việt nam và nhân dân thế giới. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh 1.3.1 Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức. Nói đi đôi với làm Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng tuyệt vời về nói đi đôi với làm. Người quan tâm đặc biệt, hàng đầu tới vấn đề đạo đức. Ngay trong quá trình chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản, bàn về tư cách một người cách mệnh, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ "nói thì phải làm". Người còn làm nhiều hơn những điều Người nói, kể cả việc làm mà không nói. Mỗi việc làm, mỗi hành vi của Người đều tiềm ẩn những tư tưởng đạo đức sáng ngời. Lời nói đi đôi với việc làm, nói được làm được, sẽ mang lại những hiệu quả lớn, được nhiều người hưởng ứng và làm theo. Để làm được điều đó, khi đề ra công việc tránh cách nói chung chung, đại khái và khó hiểu, cần phải cụ thể, thiết thực, từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ dễ đến khó. Ngược lại nói nhiều làm ít hoặc nói mà không làm thì sẽ chỉ mang lại những kết quả phản tác dụng. Nếu chính mình tham ô mà bảo người khác liêm khiết thì không được. Nếu rói rằng phải cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, mà bản thân mình lại lười biếng, không hoàn thành những công việc được giao, không tiết kiệm, sống hoang phí, xa hoa trong khi cuộc sống của đại đa số nhân dân còn nhiều thiếu thốn , luôn tìm cách tham ô tiền của Nhà nước và nhân dân... thì những lời nói đó sẽ không có tác dụng giáo dục. Với trình độ giác ngộ và dân trí ngày càng cao, không phải cứ nghe cán bộ nói là quần chúng sẽ làm theo mà họ xem việc cán bộ làm. Bác Hồ đã chỉ ra rằng nhân dân chỉ quý mến những người có phẩm chất và tư cách đạo đức tốt, vì vậy muốn hướng dẫn họ thì mình phải làm mực thước “Cần phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm. Chứ không phải chỉ nói suông, chỉ ngồi viết mệnh lệnh... Phải thật thà nhúng tay vào việc”. Nói đi đôi với làm còn nhằm chống thói đạo đức giả, nói mà không làm, nói một đằng làm một nẻo. Nêu tấm gương về đạo đức Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nói đi đôi với làm thể hiện trước hết việc nêu gương, làm gương cho người khác. Người yêu cầu cha mẹ làm gương cho các con, anh chị làm gương cho em, ông bà làm gương cho cháu, lãnh đạo làm gương cho cán bộ và nhân viên. Đảng viên phải làm gương trước quần chúng, Người nói trước mặt quần chúng không phải ta cứ viết lên trán chữ cộng sản mà ta được họ yêu mến. Muốn nhân dân yêu mến, muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước. Bất kỳ một lĩnh vực nào khác, trong lĩnh vực đạo đức đặc biệt phải chú trọng "đạo làm gương". Làm gương có nhiều cấp độ, phạm vi và hệ quy chiếu khác nhau. ở đâu cũng có người tốt, việc tốt. Giai đoạn cách mạng nào cũng cần có nhiều tấm gương. Tùy theo nhiệm vụ và tình hình cụ thể mà tấm gương đó được biểu hiện ở những mặt nào, trong chiến đấu, lao động, học tập, cuộc sống đời thường trong gia đình, ngoài xã hội... Việc bồi dưỡng, nêu gương "người tốt, việc tốt" là rất quan trọng và cần thiết, không được xem thường. Nhiều giọt nước hợp lại mới thành suối, thành sông, thành biển cả. Không nhận thức được điều đó là "chỉ thấy ngọn mà quên mất gốc". Xây dựng