Đề tài Rủi ro trong thanh toán xuất khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam
Đối với thế giới, Việt Nam là một nước đang phát triển, do đó không ngừng đổi mới và phát triển là hành động cấp thiết để rút ngắn khoảng cách tụt hậu. Năm 1986, thời kỳ đổi mới của Việt Nam bắt đầu, chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường. Trong chiến lược phát triển kinh tế quốc gia, xuất nhập khẩu được quan tâm hàng đầu, trong đó xuất khẩu là mục tiêu của tăng trưởng. Từ khi đổi mới đến nay, kinh tế Việt Nam không ngừng phát triển, kim ngạch xuất khẩu không ngừng gia tăng. Kim ngạch xuất khẩu gia tăng kéo doanh số thanh toán xuất khẩu tại các ngân hàng thương mại gia tăng theo. Các ngân hàng không chỉ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hoàn tất khâu thanh toán, thực hiện giá trị kinh doanh một cách thuận lợi mà còn hỗ trợ đắc lực doanh nghiệp trong việc tài trợ vốn cũng như hạn chế rủi ro trong kinh doanh. Hai bên mua bán cần có những phương thức thanh toán phù hợp, thuận tiện cũng như an toàn. Có rất nhiều phương thức thanh toán phổ biến như: nhờ thu (collection), đổi chứng từ trả tiền (CAD), ghi sổ (open-account), tín dụng chứng từ,… Trong đó, phương thức thanh toán tín dụng chứng từ được sử dụng rộng rãi, an toàn vì có sự cam kết trả tiền của một ngân hàng. Phương thức thanh toán này đã phổ biến trên thế giới từ lâu nhưng đối với đa số các ngân hàng thương mại Việt Nam thì nó vẫn còn tương đối mới vì trong thời kỳ kế hoạch hóa tập trung thì nhiệm vụ thanh toán xuất nhập khẩu thuộc về độc quyền cuả ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam. Vì vậy, không ít rủi ro đã phát sinh do sự thiếu am tường về thông lệ quốc tế của các ngân hàng thương mại Việt Nam.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Rủi ro trong thanh toán xuất khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ tại các ngân hàng thương mại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LÔØI CAM ÑOAN
Toâi cam ñoan luaän vaên naøy laø do baûn thaân töï nghieân cöùu vaø thöïc hieän theo
söï höôùng daãn khoa hoïc cuûa Tieán Só Leâ Thaønh Laân.
Caùc thoâng tin, soá lieäu ñeå thöïc hieän ñeà taøi chuû yeáu laáy töø tö lieäu cuûa moät soá
ngaân haøng, töø nguoàn Ngaân haøng Nhaø nöôùc vaø töø moät soá taïp chí chuyeân ngaønh.
Toâi hoaøn toaøn chòu traùch nhieäm veà tính phaùp lyù quaù trình nghieân cöùu khoa
hoïc cuûa luaän vaên naøy.
Tp. Hoà Chí Minh, ngaøy 03 thaùng 02 naêm 2010
Ngöôøi cam ñoan
Leâ Töôøng Vy
MUÏC LUÏC
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, SÔ ÑOÀ & BIEÅU ÑOÀ
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
CHÖÔNG 1: LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ PHÖÔNG THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG
TÖØ VAØ RUÛI RO TRONG THANH TOAÙN XUAÁT KHAÅU THEO PHÖÔNG
THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG TÖØ ............................................................................. 1
1.1 Giôùi thieäu veà phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø .......................... 1
1.1.1 Khaùi nieäm veà phöông thöùc tín duïng chöùng töø ............................... 1
1.1.1.1 Xeùt töø goùc ñoä ngaân haøng: ............................................................... 1
1.1.1.2 Xeùt töø goùc ñoä thöông maïi quoác teá: ................................................ 2
1.1.1.3 Ñònh nghóa veà thö tín duïng (theo ñieàu 2 UCP 600) ....................... 3
1.1.2 Caùc beân tham gia giao dòch theo phöông thöùc Tín duïng chöùng töø .
......................................................................................................... 3
1.1.3 Nhöõng quy ñònh quoác teá ñieàu chænh phöông thöùc tín duïng chöùng
töø ...................................................................................................... 5
1.1.4 Quy trình nghieäp vuï thanh toaùn tín duïng chöùng töø ........................ 5
1.1.4.1 Giai ñoaïn môû L/C (Issuance phase) ............................................... 6
1.1.4.2 Giai ñoaïn thöïc hieän L/C (utilization phase) .................................. 7
1.2 Phaân loaïi L/C .................................................................................................... 8
1.2.1 Phaân loaïi theo nghóa vuï vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi môû L/C ......... 8
1.2.2 Phaân loaïi theo thôøi haïn thanh toaùn ................................................ 9
1.2.3 Phaân loaïi theo coâng duïng ............................................................... 9
1.3 Caùc ruûi ro trong nghieäp vuï thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín
duïng chöùng töø ......................................................................................................... 13
1.3.1 Khaùi nieäm veà ruûi ro ...................................................................... 13
1.3.2 Rủi ro trong nghieäp vuï thanh toaùn xuaát khaåu theo phương thức
tín dụng chứng từ ........................................................................... 14
1.3.2.1 Ruûi ro quoác gia .............................................................................. 14
1.3.2.2 Rủi ro tín dụng ............................................................................... 16
1.3.2.3 Ruûi ro hoái ñoaùi .............................................................................. 16
1.3.2.4 Ruûi ro taùc nghieäp veà phía nhaø xuaát khaåu .................................... 17
1.3.2.5 Ruûi ro do nhaø nhaäp khaåu .............................................................. 17
1.3.2.6 Ruûi ro taùc nghieäp veà phía ngaân haøng ........................................... 18
1.4 Caùc nguyeân nhaân daãn ñeán ruûi ro trong thanh toaùn xuaát khaåu theo
phöông thöùc tín duïng chöùng töø: ........................................................................... 20
1.5 Baøi hoïc kinh nghieäm trong thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín
duïng chöùng töø taïi ngaân haøng nöôùc ngoaøi ............................................................ 20
CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG RUÛI RO TRONG THANH TOAÙN XUAÁT
KHAÅU THEO PHÖÔNG THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG TÖØ TAÏI CAÙC NGAÂN
HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM ..................................................................... 26
2.1 Tình hình thanh toaùn xuaát khaåu................................................................... 26
2.1.1 Tình hình chung cuûa caû nöôùc ........................................................ 26
2.1.2 Moät soá thaønh töïu trong dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu taïi caùc
Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam ................................................ 29
2.1.3 Nhöõng maët haïn cheá trong dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu taïi caùc
ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam ................................................. 30
2.2 Thöïc traïng ruûi ro trong thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín
duïng chöùng töø taïi caùc Ngaân Haøng Thöông Maïi Vieät Nam ............................... 32
2.2.1 Ruûi ro taùc nghieäp veà phía ngaân haøng thoâng baùo L/C .................. 33
2.2.2 Ruûi ro taùc nghieäp veà phía ngaân haøng xuaát trinh chöùng töø ........... 35
2.2.2.1 Ruûi ro ngay trong nhöõng ñieàu khoaûn, ñieàu kieän cuûa L/C ........... 35
2.2.2.2 Ruûi ro ngaân haøng phaùt haønh ......................................................... 38
2.2.2.3 Ruûi ro quoác gia, ruûi ro phaùp lyù ..................................................... 40
2.2.3 Ruûi ro taùc nghieäp ñoái vôùi ngaân haøng thanh toaùn ......................... 43
2.2.4 Ruûi ro taùc nghieäp ñoái vôùi ngaân haøng xaùc nhaän L/C .................... 44
2.2.5 Ruûi ro taùc nghieäp ñoái vôùi ngaân haøng chieát khaáu chöùng töø .......... 45
2.2.5.1 Nhöõng ruûi ro maø ngaân haøng chieát khaáu phaûi ñoái maët: ................ 45
2.2.5.2 Ruûi ro khi ngaân haøng xaùc nhaän hoaëc ngaân haøng ñöôïc chæ ñònh
thöïc hieän chieát khaáu/thanh toaùn chöùng töø baát hôïp leä hoaëc giaû
maïo maø khoâng ñöôïc Ngaân haøng phaùt haønh/Ngöôøi môû L/C chaáp
nhaän ............................................................................................... 46
2.3 Nguyeân nhaân gaây ruûi ro cho NHTM Vieät Nam trong phöông thöùc tín
duïng chöùng töø ....................................................................................................... 47
2.3.1 Do chính baûn thaân caùc NHTM Vieät Nam .................................... 47
2.3.2 Do caùc ñoanh nghieäp xuaát khaåu Vieät Nam ................................. 48
2.3.3 Do moâi tröôøng kinh teá chính trò .................................................... 49
2.3.4 Do söï ñoäc toân cuûa ñoàng Ñoâ la Myõ trong thanh toaùn xuaát khaåu ôû
Vieät Nam ....................................................................................... 49
CHÖÔNG 3: MỘT SỐ GIAÛI PHAÙP HAÏN CHEÁ RUÛI RO TRONG THANH
TOAÙN XUAÁT KHAÅU THEO PHÖÔNG THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG TÖØ TẠI
CAÙC NHTM VIỆT NAM ....................................................................................... 53
3.1 Giaûi phaùp ñoái vôùi baûn thaân caùc ngaân haøng ................................................. 54
3.1.1 Laäp quyõ döï phoøng ruûi ro tín duïng cho nhöõng khoaûn taøi trôï xuaát
khaåu: .............................................................................................. 54
3.1.2 Sang chuyeån ruûi ro ........................................................................ 55
3.1.3 Söû duïng caùc nghieäp vuï phaùi sinh ñeå haïn cheá ruûi ro tyû giaù ......... 57
3.1.4 Môû roäng quan heä ñaïi lyù ................................................................ 60
3.1.5 Thaét chaët quan heä khaùch haøng, höôùng daãn, tö vaán vaø hoã trôï
nghieäp vuï nhaèm taêng cöôøng thu huùt khaùch haøng thuoäc moïi thaønh
phaàn kinh teá thöïc hieän thanh toaùn ................................................ 60
3.1.6 Phaùt trieån coâng taùc thu thaäp, löu tröõ, phaân tích thoâng tin vaø döï
baùo, phoøng ngöøa ruûi ro ................................................................. 63
3.1.7 Naâng cao trình ñoä nghieäp vuï, thaùi ñoä laøm vieäc cuûa nhaân vieân .. 65
3.1.8 Ñoåi môùi coâng ngheä vaø hoaøn thieän quy trình nghieäp vuï .............. 66
3.1.8.1 Ñoåi môùi coâng ngheä ....................................................................... 66
3.1.8.2 Hoaøn thaønh quy trình nghieäp vuï................................................... 67
3.2 Những số kiến nghị tầm vĩ moâ ñeå phaùt trieån thanh toaùn xuaát khaåu qua
ngaân haøng ................................................................................................................ 70
3.2.1 Nhöõng kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc ............................................... 70
3.2.2 Kieán nghò ñoái vôùi ngaân haøng nhaø nöôùc ........................................ 72
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG, SÔ ÑOÀ & BIEÅU ÑOÀ
Trang
Sô ñoà 1.1: Quy trình môû L/C 6
Sô ñoà 1.2: Quy trình thöïc hieän vaø thanh toaùn L/C 7
Baûng 2.1: Caùc ngaân haøng ñang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam 30-31
Bieåu ñoà 2.1 : Kim ngaïch xuaát khaåu cuûa Vieät Nam töø 2006-2009 26
Bieåu ñoà 2.2: Doanh soá thanh toaùn xuaát khaåu taïi caùc NHTM Vieät Nam
ôû TP. Hoà Chí Minh töø 2006-2009
28
Bieåu ñoà 2.3: Tyû leä ruûi ro trong quaù trình taùc nghieäp cuûa caùc NHTM
Vieät Nam ôû TP. Hoà Chí Minh trong thanh toaùn xuaát khaåu
33
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
B/L : Bill of lading – vaän ñôn ñöôøng bieån
ICC : International Chamber of Commerce – Phoøng Thöông Maïi
Quoác teá
ISBP : International standard banking practice – Quy taéc thöïc haønh
ngaân haøng chuaån quoác teá
L/C : Letter of credit – tín duïng thö
NH : Ngaân haøng
NHTM : Ngaân haøng thöông maïi
SWIFT : Society for Worldwide Interbank Finance Telecommunication
– Heä thoáng truyeàn tin ñieän töû lieân ngaân haøng
UCP : Uniform Customs and Practice for documentary credit – Quy
taéc vaø thöïc haønh thoáng nhaát tín duïng chöùng töø
XK : Xuaát khaåu
XNK : Xuaát nhaäp khaåu
i
PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi
Ñoái vôùi theá giôùi, Vieät Nam laø moät nöôùc ñang phaùt trieån, do ñoù khoâng ngöøng
ñoåi môùi vaø phaùt trieån laø haønh ñoäng caáp thieát ñeå ruùt ngaén khoaûng caùch tuït haäu.
Naêm 1986, thôøi kyø ñoåi môùi cuûa Vieät Nam baét ñaàu, chuyeån ñoåi töø neàn kinh teá keá
hoaïch hoaù taäp trung sang neàn kinh teá thò tröôøng. Trong chieán löôïc phaùt trieån kinh
teá quoác gia, xuaát nhaäp khaåu ñöôïc quan taâm haøng ñaàu, trong ñoù xuaát khaåu laø muïc
tieâu cuûa taêng tröôûng. Töø khi ñoåi môùi ñeán nay, kinh teá Vieät Nam khoâng ngöøng
phaùt trieån, kim ngaïch xuaát khaåu khoâng ngöøng gia taêng.
Kim ngaïch xuaát khaåu gia taêng keùo doanh soá thanh toaùn xuaát khaåu taïi caùc
ngaân haøng thöông maïi gia taêng theo. Caùc ngaân haøng khoâng chæ giuùp caùc doanh
nghieäp xuaát khaåu hoaøn taát khaâu thanh toaùn, thöïc hieän giaù trò kinh doanh moät caùch
thuaän lôïi maø coøn hoã trôï ñaéc löïc doanh nghieäp trong vieäc taøi trôï voán cuõng nhö haïn
cheá ruûi ro trong kinh doanh.
Hai beân mua baùn caàn coù nhöõng phöông thöùc thanh toaùn phuø hôïp, thuaän tieän
cuõng nhö an toaøn. Coù raát nhieàu phöông thöùc thanh toaùn phoå bieán nhö: nhôø thu
(collection), ñoåi chöùng töø traû tieàn (CAD), ghi soå (open-account), tín duïng chöùng
töø,… Trong ñoù, phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø ñöôïc söû duïng roäng raõi,
an toaøn vì coù söï cam keát traû tieàn cuûa moät ngaân haøng.
Phöông thöùc thanh toaùn naøy ñaõ phoå bieán treân theá giôùi töø laâu nhöng ñoái vôùi
ña soá caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam thì noù vaãn coøn töông ñoái môùi vì trong
thôøi kyø keá hoaïch hoùa taäp trung thì nhieäm vuï thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu thuoäc veà
ñoäc quyeàn cuaû ngaân haøng Ngoaïi Thöông Vieät Nam. Vì vaäy, khoâng ít ruûi ro ñaõ
phaùt sinh do söï thieáu am töôøng veà thoâng leä quoác teá cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi
Vieät Nam.
ii
Hôn nöõa, khi hoäi nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi, caùc ngaân haøng thöông maïi
Vieät Nam phaûi ñoái ñaàu vôùi söï caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi daøy daïn
kinh nghieäm, coâng ngheä hieän ñaïi vaø dòch vuï ña daïng.
Do ñoù, ñeå giaûm thieåu ruûi ro ñoàng thôøi naâng cao naêng löïc caïnh tranh, chaát
löôïng dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu, caùc ngaân haøng thuông maïi caàn xaùc ñònh ñöôïc
nhöõng ruûi ro coù theå gaëp vaø ñeà ra nhöõng giaûi phaùp xöû lyù thích hôïp. Ñoù chính laø lyù
do ñeå toâi choïn ñeà taøi “Ruûi ro trong thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc
tín duïng chöùng töø taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam” laøm luaän vaên Cao
hoïc kinh teá cuûa mình.
2. Muïc tieâu nghieân cöùu
Vieäc nghieân cöùu ñeà taøi naøy nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu sau:
Thöù nhaát, ñieàu tra veà thöïc traïng dòch vuï thanh toaùn xuaát khaåu taïi caùc ngaân
haøng thöông maïi Vieät Nam, nhöõng maët ñaït ñöôïc vaø nhöõng haïn cheá.
Thöù hai, xaùc ñònh ñöôïc nhöõng ruûi ro trong thanh toaùn haøng xuaát theo phöông
thöùc tín duïng chöùng töø taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam.
Thöù ba, treân cô sôû xaùc ñònh vaø phaân tích nhöõng ruûi ro ñeå tìm ra nhöõng giaûi
phaùp haïn cheá ruûi ro vaø naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng thöông
maïi Vieät Nam.
3. Phaïm vi, ñoái töôïng nghieân cöùu
Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu dòch vuï thanh toaùn
xuaát khaåu theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät
Nam trong thôøi kyø ñoåi môùi vaø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
4. Phöông phaùp nghieân cöùu
Ñeå thöïc hieän muïc tieâu nghieân cöùu, luaän vaên naøy ñaõ söû duïng phöông phaùp
duy vaät bieän chöùng duy vaät lòch söû ñeå luaän giaûi caùc vaán ñeà lieân quan. Beân caïnh
ñoù, caùc phöông phaùp nghieân cöùu sau ñaõ ñöôïc söû duïng:
iii
Phöông phaùp thoáng keâ: Thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin qua hai nguoàn:
Duøng döõ lieäu baùo caùo noäi boä ngaønh ngaân haøng, chöùng töø cuûa Ngaân
haøng nhaø nuôùc, moät soá ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam vaø moät soá taøi lieäu hoäi
thaûo cuûa caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi.
Duøng döõ lieäu ngoaïi ngaønh thu thaäp töø taøi lieäu nghieäp vuï cuûa phoøng
thöông maïi quoác teá (ICC), caùc nguoàn saùch baùo, caùc phöông tieän truyeàn thoâng,
thoâng tin thöông maïi, caùc toå chöùc, hieäp hoäi.
Phöông phaùp toång hôïp:
Saøng loïc vaø ñuùc keát töø thöïc tieãn vaø lyù luaän ñeå ñeà ra giaûi phaùp vaø böôùc ñi
nhaèm thöïc hieän muïc tieâu nghieân cöùu.
5. Keát caáu cuûa luaän vaên
Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän thì luaän vaên bao goàm 3 chöông:
Chöông 1: Lyù luaän chung veà phöông thöùc tín duïng chöùng töø vaø ruûi ro trong
thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø
Chöông 2: Thöïc traïng ruûi ro trong thanh toaùn xuaát khaåu theo phöông thöùc
tín duïng chöùng töø taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam.
Chöông 3: Moät soá giaûi phaùp nhaèm haïn cheá ruûi ro trong thanh toaùn xuaát
khaåu theo phöông thöùc tín duïng chöùng töø taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät
Nam.
1
LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ PHÖÔNG THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG
TÖØ VAØ RUÛI RO TRONG THANH TOAÙN XUAÁT KHAÅU
THEO PHÖÔNG THÖÙC TÍN DUÏNG CHÖÙNG TÖØ
CHÖÔNG 1
1.1 Giôùi thieäu veà phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø
1.1.1 Khaùi nieäm veà phöông thöùc tín duïng chöùng töø
1.1.1.1 Xeùt töø goùc ñoä ngaân haøng:
Tín duïng chöùng töø (Documentary credit) laø moät hình thöùc baûo laõnh thanh
toaùn, moät daïng taøi trôï baèng “chöõ kyù”. Theo chuaån möïc nghieäp vuï ngaân haøng ôû
caùc nöôùc tieân tieán, tín duïng chöùng töø ñöôïc xeáp vaøo “khoaûn nôï/nghóa vuï döï
phoøng” (contingent liability) vaø thöôøng ñöôïc haïch toaùn ngoaïi baûng vì doøng tieàn
chæ thöïc söï phaùt sinh vaøo cuoái quy trình nghieäp vuï.
Tín duïng chöùng töø laø moät phöông thöùc thanh toaùn trong thöông maïi quoác teá.
Ñoù laø moät cam keát thanh toaùn khi xuaát trình chöùng töø phuø hôïp quy ñònh, moät cam
keát thanh toaùn chaéc chaén, khoâng huûy ngang vaø coù ñieàu kieän cuûa ngaân haøng döïa
treân yeâu caàu cuûa khaùch haøng (beân mua) daønh cho ngöôøi thuï höôûng (beân baùn).
Tính chaéc chaén theå hieän qua uy tín cao cuûa ngaân haøng ñuû khaû naêng thöïc hieän cam
keát. Tính ñieàu kieän theå hieän qua moät loaït caùc ñieàu khoaûn baèng vaên baûn - maø
ngöôøi thuï höôûng phaûi thöïc hieän ñeå ñöôïc thanh toaùn - ñöôïc cuï theå hoùa qua vieäc
xuaát trình chöùng töø phuø hôïp.
Trong tín duïng chöùng töø, khi ñöa ra cam keát coù ñieàu kieän, ngaân haøng tuy
ñaûm baûo chaéc chaén seõ thöïc hieän nghóa vuï thanh toaùn cuûa mình nhöng beân thuï
höôûng khoâng chaéc chaén ñaùp öùng ñöôïc ñieàu kieän quy ñònh. Do vaäy, cam keát cuûa
2
ngaân haøng seõ mang tính döï phoøng (contingent), hay coøn goïi laø moät khoaûn nôï
(khoaûn phaûi traû döï phoøng).
1.1.1.2 Xeùt töø goùc ñoä thöông maïi quoác teá:
Ngaøy nay tín duïng chöùng töø ñaõ trôû thaønh phöông thöùc thanh toaùn quoác teá
thoâng duïng do coù nhöõng öu ñieåm so vôùi caùc phöông thöùc thanh toaùn khaùc nhö an
toaøn hôn, tieän lôïi hôn vaø khaù thích hôïp vôùi moâi tröôøng kinh doanh quoác teá hieän
nay, duø phöông thöùc naøy khoâng phuû ñònh caùc phöông thöùc khaùc.
Ñeå hieåu ñöôïc baûn chaát vaø ích lôïi cuûa tín duïng chöùng töø, ta haõy nhìn nhöõng
ruûi ro trong giao dòch ngoaïi thöông nhö söï thieáu tin caäy vaø khan hieám thoâng tin veà
uy tín vaø quy moâ kinh doanh, naêng löïc taøi chính, ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cuûa ñoái
taùc, moâi tröôøng kinh doanh cuûa hoï, nhöõng hieåm nguy khi vaän chuyeån haøng hoùa ñi
xa… Ñoù laø chöa keå nhöõng khaùc bieät veà taäp quaùn thöông maïi, veà luaät leä aùp duïng,
veà ñoàng tieàn thanh toaùn vaø nhöng thay ñoåi baát thöôøng veà quy ñònh quaûn lyù ngoaïi
hoái ôû moãi quoác gia trong töøng thôøi kyø.
Caùc phöông thöùc thanh toaùn quoác teá khaùc nhö ÖÙng tröôùc, Ghi soå, Nhôø thu
(trôn hoaëc keøm chöùng töø) ñeàu coù chung moät lo ngaïi caûn trôû giao dòch, ñoù laø loøng
tin cuaû ngöôøi baùn vaøo cam keát thanh toaùn cuûa ngöôøi mua, vaø loøng tin cuûa ngöôøi
mua vaøo vieäc ngöôøi baùn giao haøng ñuùng haïn vaø ñuùng theo yeâu caàu. Vì nghi ngôø
nhau maø nhieàu giao dòch bò boû qua ñaùng tieác.
Theo söï uûy nhieäm cuûa ngöôøi mua, ngaân haøng thöïc hieän phöông thöùc tín
duïng chöùng töø yeâu caàu beân baùn xuaát trình cho ngaân haøng caùc giaáy tôø chöùng minh
ñaõ giao haøng ñuùng quy ñònh, vaø khi ñoù beân baùn chaéc chaén seõ ñöôïc thanh toaùn.
Nhöõng ñieàu kieän theå hieän thaønh chöùng töø coù theåõ ñöôïc thoaû thuaän tröôùc trong hôïp
ñoàng thöông maïi quoác teá do caùc beân kyù keát vaø ñöôïc phaûn aûnh cuï theå trong vaên
baûn cam keát thanh toaùn cuûa ngaân haøng, ñöôïc goïi laø thö tín duïng.
3
Veà baûn chaát, thö tín duïng laø moät cam keát thanh toaùn coù ñieàu kieän cuûa ngaân
haøng (Conditional Bank Undertaking of Payment). Baûn chaát naøy khaúng ñònh naêm
ñaëc ñieåm quan troïng cuaû thö tín duïng, laø:
- moät cam keát khoâng huûy ngang cuûa ngaân haøng
- cam keát thanh toaùn.
- cam keát nhaân danh ngöôøi uûy nhieäm.
- cam keát cho beân thöù ba (khoâng phaûi cho ngöôøi uûy nhieäm)
- cam keát coù ñieàu kieän, phuï thuoäc vaøo vieäc beân thöù ba ñaùp öùng ñuùng, ñaày
ñuû caùc ñieàu kieän quy ñònh.
1.1.1.3 Ñònh nghóa veà thö tín duïng (theo ñieàu 2 UCP 600)
Tín duïng (credit) laø baát cöù moät söï thoûa thuaän naøo, duø ñöôïc moâ taû hoaëc ñaët
teân nhö theá naøo, khoâng theå huyû boû vaø theo ñoù laø moät söï cam keát cuûa Ngaân haøng
phaùt haønh (issuing bank) ñeå thanh toaùn (honor) khi ngöôøi thuï höôûng cuûa tín duïng
(beneficary) xuaát trình chöùng töø phuø hôïp vôùi caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn cuûa tín
duïng, vôùi caùc ñieàu khoaûn coù theå aùp duïng cuûa boä quy taéc naøy vaø vôùi thöïc haønh
ngaân haøng theo tieâu chuaån quoác teá. Thanh toaùn ôû ñaây coù nghóa laø: (i) traû tieàn
ngay khi xuaát trình, (
