Đề tài Xây dựng ứng dụng Từ điển trên Pocket PC

KH OA C NT T – Đ H KH TN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BỘ MÔN CÔNG NGHỆ PHẦN MỀM NGUYỄN THIỆN CHƯƠNG - 0012013 PHẠM TUẤN SƠN - 0012085 XÂY DỰNG ỨNG DỤNG TỪ ĐIỂN TRÊN POCKET PC LUẬN VĂN CỬ NHÂN TIN HỌC GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Th.S NGUYỄN TẤN TRẦN MINH KHANG GV TRẦN MINH TRIẾT NIÊN KHÓA 2000 - 2004 KH OA C NT T – Đ H KH TN i LỜI CÁM ƠN Chuùng em xin chaân thaønh caùm ôn Khoa Coâng Ngheä Thoâng Tin, tröôøng Ñaïi Hoïc Khoa Hoïc Töï Nhieân TpHCM ñaõ taïo ñieàu kieän toát cho chuùng em thöïc hieän ñeà taøi luaän vaên toát nghieäp naøy. Chuùng em xin chaân thaønh caùm ôn Thaày Nguyeãn Taán Traàn Minh Khang vaø Thaày Traàn Minh Trieát ñaõ taän tình höôùng daãn, chæ baûo chuùng em trong suoát thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi. Chuùng em xin chaân thaønh caùm ôn quyù Thaày Coâ trong Khoa ñaõ taän tình giaûng daïy, trang bò cho chuùng em nhöõng kieán thöùc quyù baùu trong nhöõng naêm hoïc vöøa qua. Chuùng con xin noùi leân loøng bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi OÂng Baø, Cha Meï ñaõ chaêm soùc, nuoâi daïy chuùng con thaønh ngöôøi. Xin chaân thaønh caùm ôn caùc anh chò vaø baïn beø ñaõ uûng hoä, giuùp ñôõ vaø ñoäng vieân chuùng em trong thôøi gian hoïc taäp vaø nghieân cöùu. Maëc duø chuùng em ñaõ coá gaéng hoaøn thaønh luaän vaên trong phaïm vi vaø khaû naêng cho pheùp nhöng chaéc chaén seõ khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Chuùng em kính mong nhaän ñöôïc söï caûm thoâng vaø taän tình chæ baûo cuûa quyù Thaày Coâ vaø caùc baïn. Nhoùm thöïc hieän Nguyeãn Thieän Chöông vaø Phaïm Tuaán Sôn 07/2004 KH OA C NT T – Đ H KH TN ii MỞ ĐẦU Ngày nay, trên tất cả các lãnh vực của đời sống kinh tế, xã hội, Công nghệ thông tin được xem là một trong những ngành công nghệ mũi nhọn, đóng vai trò hết sức quan trọng, có thể tạo ra những bước đột phá mạnh mẽ. Công nghệ thông tin đang phát triển từng ngày, cả trong kĩ thuật phần cứng lẫn lĩnh vực phần mềm. Kích thước cũng như khả năng của các thiết bị ngày càng được cải thiện rất nhiều. Từ các máy tính có kích thước rất lớn như Mainframe, hiện nay, trên thế giới đã xuất hiện các loại thiết bị hỗ trợ cá nhân di động, gọi là PDA (Personal Digital Assistant), hết sức nhỏ gọn và tiện lợi, đặc biệt đối với những người có nhu cầu di chuyển nhiều. Các thiết bị thông minh, không dây và thuận tiện này đang ngày càng khẳng định vị trí của mình với những đặc tính của nó. Pocket PC là một dạng thiết bị PDA rất phổ biến và đang được sử dụng rộng rãi trên thế giới với nhiều tiện lợi và các phần mềm hữu ích. Trên môi trường này, đã có rất nhiều ứng dụng được phát triển với mục đích hỗ trợ tối đa người sử dụng thường xuyên phải di chuyển nhiều, như sổ tay điện tử, xem phim, nghe nhạc, bản đồ du lịch điện tử... Tại thị trường Việt Nam, các thiết bị PDA cũng đang ngày càng trở nên phổ biến hơn. Trong đó, Pocket PC chiếm thị phần sử dụng cao hơn cả. Vì vậy, có thể nói việc tạo ra các sản phẩm phần mềm, các ứng dụng mang thương hiệu Việt Nam trên Pocket PC nói riêng và trên PDA nói chung là một hướng phát triển đầy hứa hẹn trong tương lai. Bên cạnh đó, trong giai đoạn hội nhập quốc tế ở Việt Nam hiện nay, thì các nhu cầu về ngoại ngữ là hết sức quan trọng .Từ đó, chúng em nhận thấy rằng việc cho ra đời một ứng dụng Từ điển trên Pocket PC là rất cần thiết. Với những nhận thức và suy nghĩ trên, chúng em đã quyết định tập trung thực hiện đề tài “Xây dựng ứng dụng Từ điển trên Pocket PC” KH OA C NT T – Đ H KH TN iii Nội dung của Luận văn gồm 10 chương : Chương 1. Tổng quan: giới thiệu vai trò của Từ điển và các thiết bị di động trong đời sống hằng ngày, nêu lên nhu cầu thực tế và l ý do thực hiện đề tài, đồng thời giới thiệu sơ lược về đề tài và mục tiêu phải đạt được. Chương 2. Tổng quan về PDA và Hệ điều hành Windows CE: trình bày tổng quan về các thiết bị PDA, các hệ điều hành trên PDA và hệ điều hành nhúng Windows CE. Chương 3. Tổng quan về Pocket PC và môi trường lập trình .Net Compact Framework: trình bày tổng quan về Pocket PC, các môi trường lập trình trên Pocket PC và môi trường .Net Compact Framework. Chương 4. Một số vấn đề khi xây dựng ứng dụng Từ điển trên Pocket PC: trình bày các vấn đề liên quan trực tiếp đến việc xây dựng ứng dụng. Chương 5. Một số giải pháp chính cho việc xây dựng ứng dụng Từ diển trên Pocket PC: nêu các vấn đề và giải pháp trong tổ chức lưu trữ dữ liệu Từ điển trên Pocket PC. Chương 6. Giới thiệu ứng dụng “CSPocketDict”: trình bày các yêu cầu của người sử dụng và giới thiệu các chức năng của ứng dụng “CSPocketDict”. Chương 7. Phân tích - Thiết kế: trình bày các hồ sơ phân tích và thiết kế của ứng dụng “CSPocketDict”. Chương 8. Ứng dụng hỗ trợ Quản lý dữ liệu Từ điển “CSDictManager”: trình bày các hồ sơ phân tích và thiết kế của ứng dụng CSDictManager. Chương 9. Cài đặt và thử nghiệm: mô tả cách cài đặt cụ thể và đánh giá hiệu quả của ứng dụng và hướng dẫn cách sử dụng chương trình. Chương 10. Tổng kết: tóm lại các vấn đề đã giải quyết và nêu ra một số hướng phát triển trong tương lai. KH OA C NT T – Đ H KH TN iv MỤC LỤC DANH MỤC CÁC HÌNH ....................................................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... ix Chương 1 Tổng quan............................................................................................1 1.1 Vai trò của Từ điển...................................................................................1 1.2 Vai trò các thiết bị di động .......................................................................1 1.3 Nhu cầu thực tế và lý do thực hiện đề tài .................................................2 1.4 Một số vấn đề và mục tiêu của đề tài .......................................................3 Chương 2 Tổng quan về PDA và Hệ điều hành Windows CE .........................4 2.1 Tổng quan về PDA ...................................................................................4 2.2 Một số hệ điều hành nhúng cho thiết bị PDA ........................................10 2.3 Tổng quan về hệ điều hành Windows CE ..............................................10 Chương 3 Tổng quan về Pocket PC và môi trường lập trình .Net Compact Framework .............................................................................................................16 3.1 Tổng quan về Pocket PC ........................................................................16 3.2 Một số công cụ phát triển trên Pocket PC 2002 .....................................19 3.3 Công cụ lập trình Microsoft eMbedded Visual C++ 3.0........................19 3.4 Môi trường lập trình .Net Compact Framework.....................................22 Chương 4 Các vấn đề khi xây dựng ứng dụng Từ điển trên Pocket PC ......29 4.1 Đặc trưng của một ứng dụng Từ điển.....................................................29 4.2 Giới hạn về bộ xử lý ...............................................................................30 4.3 Giới hạn về bộ nhớ và khả năng lưu trữ .................................................32 4.4 Hạn chế về khả năng tương tác giữa người dùng và thiết bị ..................34 4.5 Kết luận...................................................................................................35 Chương 5 Một số giải pháp chính cho việc xây dựng ứng dụng Từ điển trên Pocket PC .............................................................................................................36 5.1 Tổ chức cấu trúc dữ liệu lưu trữ .............................................................36 5.2 Tổ chức cấu trúc dữ liệu hỗ trợ tìm kiếm nhanh ....................................41 Chương 6 Giới thiệu ứng dụng Từ điển “CSPocketDict”...............................46 6.1 Yêu cầu của người sử dụng ....................................................................46 6.2 Các chức năng của ứng dụng..................................................................46 Chương 7 Phân tích – Thiết kế ..........................................................................51 7.1 Mô hình Use-Case ..................................................................................51 7.2 Thiết kế dữ liệu.......................................................................................60 KH OA C NT T – Đ H KH TN v 7.3 Thiết kế xử lý..........................................................................................62 7.4 Thiết kế giao diện ...................................................................................71 Chương 8 Xây dựng ứng dụng hỗ trợ quản lý dữ liệu Từ điển “CSDictManager” ...................................................................................................83 8.1 Giới thiệu ................................................................................................83 8.2 Mô hình Use-Case ..................................................................................83 8.3 Thiết kế dữ liệu.......................................................................................87 8.4 Thiết kế xử lý..........................................................................................88 8.5 Một số màn hình giao diện .....................................................................90 Chương 9 Cài đặt và thử nghiệm ......................................................................93 9.1 Cài đặt .....................................................................................................93 9.2 Thử nghiệm.............................................................................................95 9.3 Hướng đẫn sử dụng.................................................................................96 Chương 10 Tổng kết........................................................................................103 10.1 Kết luận.................................................................................................103 10.2 Hướng phát triển...................................................................................104 Phụ lục A Danh sách các hỗ trợ và không hỗ trợ trên .NET Compact Framework ...........................................................................................................105 Phụ lục B Các hình thức lưu trữ trên Windows CE .....................................107 Phụ lục C Chuẩn nén Gzip...............................................................................110 Tài liệu tham khảo ................................................................................................118 KH OA C NT T – Đ H KH TN vi DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Thiết bị PDA ..............................................................................................5 Hình 2.2: Bàn phím ảo của Pocket PC.......................................................................8 Hình 2.3: Biểu tượng của Windows CE....................................................................10 Hình 2.4: Kiến trúc của hệ điều hành Windows CE .Net ........................................11 Hình 3.1: Giao diện Pocket PC 2003 .......................................................................17 Hình 3.2: Một số thiết bị Pocket PC ........................................................................18 Hình 3.3: Sự phụ thuộc thiết bị khi lập trình với eVC++ 3.0 ..................................21 Hình 3.4: Kiến trúc của .Net Compact Framework .................................................22 Hình 3.5: Không gian tên và các lớp của .Net Compact Framework ......................24 Hình 3.6: Ghi chú hỗ trợ .Net Compact Framework trong MSDN .........................25 Hình 4.1: Tình trạng bộ nhớ trên Pocket PC............................................................32 Hình 4.2: Một số thẻ nhớ cho PDA..........................................................................33 Hình 5.1: Biểu đồ nén dữ liệu Từ điển Anh – Việt..................................................39 Hình 5.2: Biểu đồ nén dữ liệu Từ điển Việt – Anh..................................................39 Hình 5.3: Biểu đồ thời gian đọc dữ liệu của tập tin không nén và tập tin nén chuẩn Dictzip................................................................................................................40 Hình 5.4: Tổ chức tập tin chỉ mục hỗ trợ truy xuất tập tin dữ liệu Từ điển.............42 Hình 5.5: Cách tìm kiếm chỉ mục của 1 từ với bảng băm 2 kí tự .............................44 Hình 5.6: Biểu đồ minh họa thời gian tìm kiếm 100 từ ngẫu nhiên trong tập tin chỉ mục của 2 bộ dữ liệu Từ điển Anh – Việt, Việt – Anh......................................45 Hình 5.7: Thời gian tìm kiếm 100 từ trong tập tin chỉ mục của 2 bộ dữ liệu Từ điển Anh – Việt, Việt – Anh......................................................................................45 Hình 6.1: Chức năng tra từ.......................................................................................47 Hình 6.2: Chức năng quản lý Từ điển......................................................................48 Hình 6.3: Chức năng phát âm ..................................................................................48 Hình 6.4: Chức năng lọc từ theo từ loại...................................................................49 Hình 6.5: Chức năng Click&See..............................................................................49 Hình 7.1: Lược đồ chính của mô hình Use case ......................................................51 KH OA C NT T – Đ H KH TN vii Hình 7.2: Sơ đồ lớp các đối tượng ...........................................................................60 Hình 7.3: Sơ đồ tuần tự “Tìm kiếm từ chính xác” ...................................................63 Hình 7.4: Sơ đồ tuần tự “Tìm kiếm từ có các kí tự đại diện” ..................................64 Hình 7.5: Sơ đồ tuần tự “Tìm kiếm từ trong cụm từ”..............................................65 Hình 7.6: Sơ đồ tuần tự “Xem nghĩa của từ” ...........................................................66 Hình 7.7: Sơ đồ tuần tự “Nghe phát âm từ”.............................................................67 Hình 7.8: Sơ đồ tuần tự “Lọc danh sách từ” ............................................................68 Hình 7.9: Sơ đồ tuần tự “Thêm Từ điển”.................................................................69 Hình 7.10: Sơ đồ tuần tự “Xóa Từ điển” .................................................................70 Hình 7.11: Màn hình chính ......................................................................................72 Hình 7.12: Các thành phần của thanh trình đơn ......................................................74 Hình 7.13: Các thành phần của Thanh công cụ .......................................................75 Hình 7.14: Màn hình quản lý dữ liệu Từ điển..........................................................76 Hình 7.15: Các thành phần của Thanh công cụ .......................................................77 Hình 7.16: Màn hình chọn tập tin dữ liệu Từ điển ..................................................78 Hình 7.17: Màn hình thay đổi các thông số .............................................................80 Hình 7.18: Màn hình thay đổi các thông số hiển thị ................................................81 Hình 7.19: Màn hình thay đổi đường dẫn tới các tập tin dữ liệu .............................82 Hình 8.1: Lược đồ chính của mô hình Use case của ứng dụng CSDictManager ....83 Hình 8.2: Sơ đồ lớp của ứng dụng CSDictManager ................................................87 Hình 8.3: Sơ đồ tuần tự “Nạp dữ liệu Từ điển” của ứng dụng CSDictManager .....89 Hình 8.4: Sơ đồ tuần tự “Cập nhật từ” của ứng dụng CSDictManager ...................90 Hình 8.5: Màn hình chính của ứng dụng CSDictManager .......................................91 Hình 8.6: Màn hình biên soạn từ của ứng dụng CSDictManager.............................92 Hình 9.1: Mô hình cài đặt ứng dụng Từ điển...........................................................94 Hình 9.2: Giao diện chính ........................................................................................96 Hình 9.3: Hướng dẫn các chức năng màn hình chính.............................................97 Hình 9.4: Hướng dẫn các chức năng màn hình quản lý Từ điển .............................99 Hình 9.5: Hướng dẫn chức năng màn hình chọn tập tin Từ điển...........................100 KH OA C NT T – Đ H KH TN viii Hình 9.6: Hướng dẫn chức năng màn hình thay đổi định dạng của phần hiển thị nội dung nghĩa của từ.............................................................................................101 Hình 9.7: Hướng dẫn chức năng màn hình điều chỉnh đường dẫn ........................102 KH OA C NT T – Đ H KH TN ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Hỗ trợ các tập ký tự khác nhau trên các hệ điều hành họ Microsoft .......28 Bảng 5.1: Thời gian truy xuất dữ liệu 100 từ ngẫu nhiên của Từ điển Anh – Việt .40 Bảng 7.1: Danh sách các Actor ................................................................................51 Bảng 7.2: Danh sách các Use case chính .................................................................52 Bảng 7.3: Danh sách các lớp....................................................................................61 Bảng 7.4: Danh sách các xử lý chính.......................................................................62 Bảng 7.5: Danh sách các màn hình giao diện chính ................................................71 Bảng 7.6: Các thành phần của của màn hình chính .................................................73 Bảng 7.7: Các thành phần của thanh trình đơn ........................................................75 Bảng 7.8: Các thành phần của thanh công cụ ..........................................................75 Bảng 7.9: Các thành phần của màn hình quản lý dữ liệu Từ điển ...........................77 Bảng 7.10: Các thành phần của thanh công cụ ........................................................77 Bảng 7.11: Các thành phần của màn hình chọn tập tin dữ liệu Từ điển..................79 Bảng 7.12: Các thành phần của màn hình thay đổi thông số ...................................80 Bảng 7.13: Các thành phần của màn hình thay đổi các thông số hiển thị ...............81 Bảng 7.14: Các thành phần của màn hình thay đổi đường dẫn tới các tập tin dữ liệu ...........................................................................................................................82 Bảng 8.1: Danh sách các Actor của ứng dụng CSDictManager ..............................84 Bảng 8.2: Danh sách các Use case chính của ứng dụng CSDictManager ...............84 Bảng 8.3: Danh sách các lớp chính của ứng dụng CSDictManager ........................87 Bảng 8.4: Danh sách các xử lý chính của ứng dụng CSDictManager .....................88 Bảng 8.5: Danh sách các màn hình giao diện chính của ứng dụng CSDictManager ...........................................................................................................................90 Bảng 9.1: Các thành phần trong mô hình cài đặt .....................................................94 Bảng 9.2: Một số thử nghiệm trên máy ảo................................................................95 Bảng 9.3: Một số thử nghiệm trên máy thật .............................................................96 KH OA C NT T – Đ H KH TN Chương 1. Tổng quan 1 Chương 1 Tổng quan 1.1 Vai trò của Từ điển Ngày nay, khái niệm Từ điển đã trở nên quá quen thuộc với chúng ta. Nó là một công cụ tra cứu rất hữu ích phục cho nhu cầu học tập, nghiê