Đồ án điện công nghiệp

CHÖÔNG I CAÁU TRUÙC VAØ CAÙC LEÄNH CÔ BAÛN CUÛA PLC S7 – 200 I. Caùc Thaønh Phaàn Chính Cuûa S7 - 200 1. Modul CPU S7 - 200 Modul CPU S7 - 200 ñöôïc keát hôïp giöõa moät CPU (Central Processing Unit) nguoàn cung caáp vôùi caùc ñaàu vaøo vaø caùc ñaàu ra . + CPU: thi haønh caùc chöông trình vaø löu tröõ hoaëc xöû lyù döõ lieäu. Nguoàn cung caáp : cung caáp nguoàn cho Modul chính vaø caùc Modul môû roäng cuûa heä thoáng. Caùc ñaàu vaøo vaø caùc ñaàu ra : Caùc ñaàu vaøo: ñöôïc noái vôùi caùc thieát bò nhö laø sensor , caùc coâng taéc haønh trình. Caùc ñaàu ra : Ñeå ñieàu khieån ñoäng cô,maùy bôm, caùc solenoid … Caùc port giao tieáp : cho pheùp noái CPU vôùi caùc thieát bò caàn ñieàu khieån. Thoâng thöôøng PLC S7 - 200 coù 2 port giao tieáp. Ñeøn baùo traïng thaùi : nhaèm baùo hieäu traïng thaùi laøm vieäc cuûa CPU (chaïy hoaëc döøng) ñeøn baùo caùc ñaàu vaøo, caùc ñaàu ra , ñeøn baùo loãi. 2. Caùc Modul Môû Roäng : S7 - 200 cho pheùp môû roäng theâm moät soá modul nhaèm cung caáp theâm moät soá ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cho heä thoáng ñieàu khieån. Caùc modul môû roäng ñöôïc noái vôùi CPU thoâng qua Bus connector. Coù hai loaïi modul môû roäng : Modul Analog vaø Modul Digital. Modul môû roäng Analog: nhaèm cung caáp theâm moät soá ñaàu vaøo Analog ñeå ñieàu khieån cho heä thoáng. Modul môû roäng Digital : nhaèm cung caáp theâm moät soá ñaàu vaøo vaø moät soá ñaàu ra Digital cho heä thoáng ñieàu khieån. Ví duï: Module môû roäng Digital 223 cung caáp theâm 4 coång vaøo vaø 4 coång ra. Module môû roäng Analog 235 cung caáp theâm 4 coång vaøo vaø 1 coång ra. II. Caùc Nguyeân Taéc Laäp Trình S7 - 200 1. Chu Trình Hoaït Ñoäng Cuûa S7 - 200 Chöông trình ñöôïc löu tröõ trong CPU CPU ñoïc traïng thaùi ñaàu vaøo. Theo traïng thaùi ñaàu vaøo, CPU xaùc ñònh logic ñieàu khieån vaø chaïy chöông trình. Khi chöông trình chaïy, CPU caäp nhaät döõ lieäu. CPU ñöa döõ lieäu ñieàu khieån ra ngoaïi vi. 2. Phaàn Meàm Laäp Trình S7 - 200ram Coù 2 phaàn meàm ñeå laäp trình laø STEP7- MICRO/WIN vaø STEP7-MICRO/DOS. Trong S7 - 200 coù theå söû duïng 2 ngoân ngöõ laäp trình sau: + STATEMENT LIST (STL) : Söû duïng nhöõng maõ töø gôïi nhôù (memonic) ñaïi dieän cho caùc chöùc naêng cuûa CPU. + LADDER (LAD): Söû duïng ngoân ngöõ hình aûnh gioáng nhö sô ñoà duøng rôle. Caùc yeáu toá cô baûn cuûa LADDER : Khi vieát chöông trình trong LAD, ta phaûi taïo ra vaø saép xeáp caùc thaønh phaàn ñoà hoïa ñeå hình thaønh moät maïch logic Ví duï: + Contacts : (I 0.0, I 0.1, I 0.2) ñaïi dieän cho caùc tieáp ñieåm. Treân hình veõ I 0.0, I 0.2 laø tieáp ñieåm thöôøng môû, I 0.2 laø tieáp ñieåm thöôøng môû, I0.1 laø tieáp ñieåm thöôøng ñoùng. + Coil : (Q0.0) laø cuoän daây role hoaëc solenoid cuûa van. + Boxes : (T32) hoäp ñaïi dieän cho 1 chöùc naêng nhö timer, counter ñöôïc thi haønh khi I/O coù doøng ñieän chaïy qua hoäp. + Network : Caùc yeáu toá ñöôïc moâ taû treân hình taïo thaønh moät maïch hoaøn chænh. Doøng ñieän chaïy töø traùi qua coâng taéc (khi ñoùng laïi) vaø qua caùc Coil hoaëc Boxes. Trong ví duï treân, (Input) laø caùc loái vaøo PLC, Q (Output) laø caùc loái ra cuûa PLC. b. Caáu truùc STATEMENT LIST: STL laø moät ngoân ngöõ laäp trình maø moïi phaàn töû statement trong chöông trình goàm moät caáu truùc duøng maõ töø gôïi nhôù (memonic) ñeå ñaïi dieän cho moät chöùc naêng cuûa CPU. Keát hôïp caáu truùc naøy laïi ñeå taïo thaønh moät chöông trình ñieàu khieån. Theo ví duï treân, vieát theo STL nhö sau: Network 1 LD I0.0 AN I0.1 = Q0.0 Network 2 LD I0.2 TON T32 VW0 Choïn kieåu laømvieäc cho CPU Coâng taéc 3 vò trí cuûa S7 - 200 cho pheùp choïn 1 trong 3 cheá ñoä laøm vieäc. STOP : CPU khoâng thöïc hieän chöông trình. ÔÛ cheá ñoä naøy, CPU cho pheùp hieäu chænh chöông trình hoaëc naïp chöông trình môùi. RUN : ÔÛ cheá ñoä naøy PLC chaïy chöông trình ghi trong boä nhôù. Khi ôû cheá ñoä RUN khoâng theå naïp chöông trình vaøo CPU ñöôïc. TERM (Terminal) : cho pheùp maùy laäp trình töï quyeát ñònh moät trong caùc cheá ñoä cuûa laøm vieäc cuûa PLC (RUN hoaëc STOP). Khi PLC ñang ôû cheá ñoä RUN, PLC seõ töï ñoäng chuyeån sang cheá ñoä STOP neáu trong chöông trình gaëp leänh STOP hoaëc PLC coù söï coá. III. Caùc leänh vaøo/ra : 1. LEÄNH LOAD (LD) Naïp giaù trò logic cuûa tieáp ñieåm vaøo trong bit ñaàu tieân cuûa ngaên xeáp caùc giaù trò cuõ ñöôïc ñaåy luøi xuoáng 1 bit. 2. Leänh load not (LDN) Naïp giaù trò logic nghòch ñaûo cuûa moät tieáp ñieåm vaøo trong bit ñaàu tieân cuûa ngaên xeáp bò ñaåy luøi xuoáng moät bit. Cuù phaùp cuûa caùc leänh naøy nhö sau: LAD  STL  MOÂ TAÛ    LD n  Tieáp ñieåm thöôøng môû seõ ñöôïc ñoùng neáu n= 1    LND n  Tieáp ñieåm thöôøng ñoùng seõ môû khi n=1    LDI n  Tieáp ñieåm thöôøng môû seõ ñoùng töùc thôøi khi n=1   3. Leänh output Sao cheùp noäi dung cuûa bit ñaàu tieân trong ngaên xeáp vaøo n bit n ñöôïc chæ ñònh trong leänh. Noäi dung cuûangaên xeáp khoâng bò thay ñoåi. Cuù phaùp cuûa leänh naøy nhö sau: LAD  STL  MOÂ TAÛ    = n  Cuoän daây (Coil) ñaàu ra ôû traïng thaùi kích thích khi coù doøng ñieän ñieàu khieån ñi qua    = I n  Cuoän daây (Coil) ñaàu ra ñöôïc kích thích töùc thôøi khi coù doøng ñieàu khieån ñi qua   IV. Caùc Leänh Ghi Xoùa Caùc Giaù Trò Tieáp Ñieåm: * Leänh SET vaø RESET: Laø leänh coù ñieàu kieän (bit ñaàu cuûa ngaên xeáp baèng 1) duøng ñeå ñoùng vaø ngaét caùc tieáp ñieåm giaùn ñoaïn ñaõ ñöôïc thieát keá. Trong LAD, logic ñieàu khieån doøng ñieän ñoùng ngaét caùc cuoän daây ñaàu ra. Khi doøng ñieàu khieån ñeán caùc cuoän daây(coil) laøm ñoùng hoaëc môû caùc tieáp ñieåm töông öùng. Trong STL, leänh truyeàn traïng thaùi bit ñaàu cuûa ngaên xeáp ñeán caùc tieáp ñieåm thieát keá. Neáu bit naøy coù giaù trò baèng 1, caùc leänh S (Set) vaø R (Reset) seõ ñoùng ngaét caùc tieáp ñieåm. Moâ taû leänh naøy trong LAD vaø STL nhö sau: LAD  STL  Moâ TAÛ   S BIT n
 S n  Ñoùng moät maûng goàm n caùc tieáp ñieåm keå töø S bit.   R BIT n
 R n  Ngaét moät maûng goàm n caùc tieáp ñieåm keå töø S bit.   V. Caùc Leänh Ñieàu Khieån Timer: Timer laø boä taïo thôøi gian treã giöõa tín hieäu vaøo vaø tín hieäu ra. S7 - 200 coùhai loaïi Timer khaùc nhau ñoù laø: Timer taïo thôøi gian treã khoâng coù nhôù (On - delay Timer) kyù hieäu laø TON. Timer taïo thôøi gian treã coù nhôù (Retentive On-Delay Timer) kyù hieäu laø TONR. Caû timer kieåu TON vaø TONR cuøng baét ñaàu taïo thôøi gian treã tín hieäu keå töø thôøi ñieåm coù söôøn leân ôû tín hieäu ñaàu vaøo ñöôïc goïi laø thôøi ñieåm ñöôïc kích. Khi ñaàu vaøo coù gia ùtrò baèng 0, timer TON töï ñoäng RESET coøn ñöôïc goïi laø TONR thì khoâng töï ñoäng RESET. Timer TON ñöôïc duøng ñeå taïo thôøi gian treã trong nhieàu khoaûng khaùcnhau. Caùc timer TON vaø TONR coù 3 ñoä phaân giaûi khaùc nhau laø 1ms, 10ms, 100ms. Timer cuûa S7 - 200 coù nhöõng tính chaát cô baûn sau: Caùc boä timer ñöôïc ñieàu khieån bôûi moät coång vaøo vaø giaù trò töùc thôøi. Giaù trò ñeám töùc thôøi trong oâ nhôù trong thanh ghi 2-byte (goïi laø T-word) cuûa timer, xaùc ñònh khoaûng thôøi gian treã keå töø khi timer ñöôïc kích. Giaù trò ñaët tröôùc cuûa caùc boä timer ñöôïc kyù hieäu trong LAD vaø trong STL laø PT . Caùc loaïi timer cuûa S7 - 200 chia theo TON, TONR vaø ñoä phaân giaûi bao goàm: Leänh  Ñoä phaân giaûi  Giaù trò cöïc ñaïi  CPU 212  CPU 214   TON  1 ms  32,767 S  T32  T32,T96   TON  10 ms  327,67 S  T33-T36  T33-T36 T97-T100   TON  100 ms  3276,7 S  T37-T63  T37-T63 T101-T127   TONR  1 ms  32,767 S  T0  T0,T64   TONR  10ms  327,67 S  T1-T4  T1-T4 T65-T68   TONR  100 ms  3276,7 S  T5-T31  T5-T31 T69-T95   CHÖÔNG 2 GIÔÙI THIEÄU VEÀ THANG MAÙY I. Giôùi thieäu toång quaùt Haàu heát caùc toøa nhaø cao taàng, caùc toøa cao oùc, caùc khaùch saïn, beänh vieän….coù theå chöùa nhieàu daân cö, haønh khaùch,… Do ñoù naûy sinh ra vaán ñeà ñi laïi, di chuyeån raát khoù khaên. Cho neân coâng ngheä thang maùy ñaõ xuaát hieän töø ñoù, thang maùy laø moät loaïi maùy naâng vaän chuyeån leân xuoáng hieän ñaïi vaø tieän nghi. Noù giaûi quyeát hoaøn haûo vaán ñeà ñi laïi trong caùc toøa nhaø vaø vieäc ñi leân xuoáng caùc baät tam caáp raát naëng nhoïc, thay cho söùc löïc cô baép cuûa con ngöôøi ñôû toán thôøi gian nhaát laø ñoái vôùi nhöõng toøa nhaø nhieàu taàng. II. Caùc thaønh phaàn chính cuûa thang maùy Caáu taïo cô baûn cuûa baát kyø moät loaïi thang maùy naøo cuõng goàm caùc boä phaän sau: buoàng thang, hoäp giaûm toác, cô caáu haõm an toaøn, ñoái troïng, daây caùp, puly truyeàn ñoäng, ñoäng cô vaø khí cuï khoáng cheá… 1.Buoàng thang Hình daùng vaø kích thöôùc cuûa buoàng thang phuï thuoäc vaøo khoaûng khoâng gian daønh ñeå thieát keá buoàng thang. Hình daùng vaø kích thöôùc cuûa buoàng thang ñöôïc tính toaùn sao cho haøi hoøa giöõa ñoä daøi, ñoä roäng vaø chieàu cao sao cho buoàng thang hoaït ñoäng toát, vaän chuyeån khaùch hay haøng hoaù nhanh choùng ôû moãi taàng. Ngoaøi ra kích thöôùc thang maùy coøn phuï thuoäc vaøo yeâu caàu söû duïng . 2. Hoäp giaûm toác Hoäp giaûm toác laø boä phaän truyeàn löïc töø ñaàu ñoäng cô ñeán tang quay hay puly daãn ñoäng. Tuy nhieân coù nhöõng heä thoáng ngöôøi ta söû duïng ñoäng cô toác ñoä chaäm vaø khoaûng ñieàu chænh toác ñoä roäng ñeå truyeàn ñoäng tröïc tieáp töø ñaàu truïc ñoäng cô ñeán puly daãn ñoäng maø khoâng qua hoäp giaûm toác. Daïng truyeàn naøy thöôøng ñöôïc duøng cho loaïi thang coù toác ñoä cao nhö thang ñieän chuyeån haøng hoaù. Trong thöïc teá, ngöôøi ta hay söû duïng loaïi thang truyeàn ñoäng coù baùnh raêng. Ñoäng naêng treân truïc ñoäng cô ñöôïc daãn ñeán tang quay hay puly daãn ñoäng qua moät heä thoáng baùnh raêng, truïc vít ñeå giaûm toác. Vôùi caùch truyeàn ñoäng coù boä giaûm toác nhö vaäy ngöôøi ta coù theå duøng ñoäng cô coù toác ñoä giaûm, coâng suaát nhoû cho caùc loaïi thang coù toác ñoä chaäm. Coù hai loaïi hoäp giaûm toác thoâng duïng: Loaïi goàm nhieàu baùnh raêng aên khôùp. Loaïi coù baùnh raêng truïc vít. Hính 1.1 TRUYEÀN ÑOÄNG COÙ BAÙNH RAÊNG HAY TRUYEÀN ÑOÄNG TRÖÏC TIEÁP 1/Ñoäng cô toác ñoä thaáp; 2/Phanh haõm; 3/Puly Masat Vôùi kieåu hoäp giaûm toác goàm nhieàu baùng raêng aên khôùp, thì khaû naêng truyeàn löïc lôùn nhöng khoâng eâm vaø coàng keành khi caàn tæ soá truyeàn lôùn. Hình 1.2 TRUYEÀN ÑOÄNG COÙ BAÙNH RAÊNG VÔÙI ÑOÄNG CÔ TOÁC ÑOÄ CAO 1/ ñoäng cô toác ñoä cao; 2/phanh haõm; 3/Puly masat. Loaïi naøy thöôøng duøng khi toác ñoä ñoäng cô vaø toác ñoä tang quay khoâng cheânh leäch lôùn. Hieän nay loaïi hoäp naøy ít phoå bieán trong caùc heä thoáng thang maùy. Kieåu hoäp giaûm toác goàm baùnh raêng vaø truïc vít hieän nay ñöôïc söû duïng roäng raõi vì noù coù nhöõng öu ñieåm sau: Tæ soá truyeàn lôùn. Laøm vieäc eâm. Coù khaû naêng töï haõm. Hình 1.3 BAÙNH RAÊNG TRUÏC VÍT ÑÔN Hoäp giaûm toác naøy ñöôïc baûo veä trong moät hoäp kín an toaøn khi vaän haønh vaø choáng buïi baùm. Truïc vít ñöôïc laép ñaët phía döôùi baùnh raêng vaø caû heä thoáng ñöôïc chaïy trong moâi tröôøng daàu nhôùt ñeå traùnh ma saùt aên moøn. Hình daïng raêng cuûa truïc vít thích nghi cho truyeàn ñoäng cuûa nhöõng thang coù toác ñoä thaáp hôn nhieàu laàn so vôùi toác ñoä ñoäng cô vaø phuø hôïp vôùi nhöõng loaïi thang coù taûi troïng nheï. Do caáu taïo cuûa truïc vít neân khaû naêng töï haõm cuûa noù raát toát, vì khi truïc vít khoâng quay thì duø coù taùc ñoäng moät moment lôùn leân truïc baùnh raêng cuõng khoâng laøm noù quay ñöôïc. Beân caïnh ñoù, daïng raêng ren xoaén cuûa truïc vít laøm vieäc khoâng coù söï va ñaäp, neân söï truyeàn ñoäng cuûa thang raát eâm. Ñoái vôùi yeâu caàu taûi troïng naëng, ngöôøi ta thieát keá loaïi baùnh raêng truïc vít ñoâi hay coøn goïi laø cô caáu gheùp tröôùc sau. Hình 1.4 CÔ CAÁU BAÙNH RAÊNG TRUÏC VIT ÑOÂI Truïc vít cuûa heä thoáng naøy coù hai loaïi ren: Ren xoay traùi vaø ren xoay phaûi truyeàn löïc aên khôùp leân hai baùnh raêng trong hoäp giaûm toác. Sau ñoù hai baùnh raêng naøy môùi daãn ñoäng ra ñeán puly beân ngoaøi, do ñoù löïc taùc ñoäng ñöôïc phaân taùn ñeàu leân hai caëp baùnh raêng truïc vít, giuùp cho cô caáu ñoâi naøy chòu ñöôïc taûi troïng naëng. 3. Heä thoáng puly truyeàn ñoäng vaø caùp naâng Ñeå vaän haønh buoàng thang, ngöôøi ta duøng moät trong hai kieåu truyeàn ñoäng sau: Kieåu truyeàn ñoäng naêng cho daây caùp nhôø tang troáng. Kieåu truyeàn ñoäng naêng cho daây caùp nhôø puly ma saùt. a. Kieåu tang troáng Tang troáng ñöôïc gaén lieàn vôùi truïc ñoäng cô, daây caùp moät ñaàu gaén chaët treân tang troáng, moät ñaàu noái vôùi moùc ôû ñænh buoàng thang. Khi buoàng thang ôû vò trí thaáp nhaát, toaøn boä daây caùp seõ ñöôïc quaán leân tang troáng. Hình 1.5 TANG TROÁNG Trong heä thoáng truyeàn ñoäng duøng tang troáng, troïng löôïng cuûa buoàng thang moät phaàn seõ ñöôïc caân baèng nhôø ñoái troïng, giuùp giaûm naêng löôïng khi thang chuyeån ñoäng leân xuoáng. Ngoaøi ra, trong heä thoáng naøy coøn coù moät soá boä phaän phuï trôï nhö roøng roïc, puly phuï, ñeäm ñôõ giuùp söï vaän haønh an toaøn vaø chính xaùc. Hình 1.6 NGUYEÂN TAÉC TRUYEÀN ÑOÄNG DUØNG TANG TROÁNG 1/Tang troáng, 2/ Caùp treo, 3/Roøng roïc phuï, 4/ Buoàng thang, 5/Ñoái troïng. Tuy nhieân hieän nay phöông phaùp truyeàn ñoäng nhôø tang troáng coù moät soá nhöôïc ñieåm kieán noù ít phoå bieán vì: Trong tröôøng hôïp coâng taéc haønh trình cuûa taïm döøng cuoái cuøng bò hö thì ñoäng cô tieáp tuïc keùo buoàng thang ñi leân, caùp quaán ngöôïc laïi tang troáng laøm deã bò tuoät khoûi ñaàu noái. Tuoåi thoï cuûa daây caùp giaûm do bò uoán theo moät chieàu coá ñònh. Tang troáng seõ coàng keành khi laép ñaët ôû nhieàu nhieàu taàng. b. Kieåu puly ma saùt Phöông phaùp naøy phoå bieán hôn nhôø coù nhöõng öu ñieåm döïa treân nguyeân taéc söû duïng ma saùt giöõa daây caùp vaø puly ñeå truyeàn ñoäng naêng. Daây caùp naâng noái lieàn töø buoàng thang qua puly ma saùt vaø ñeán ñoái troïng. Coù hai hình thöùc boá trí truyeàn ñoäng: puly ma saùt ñöôïc thieát keá phía treân vaø phía döôùi. Hình 1.7 SÔ ÑOÀ BOÁ TRÍ PULY MA SAÙT PHÍA TREÂN 1/Puly Masat; 2/Caùp, 3/Ñoái troïng; 4/Buoàng thang Hình 1.8 SÔ ÑOÀ BOÁ TRÍ PULY MA SAÙT PHÍA DÖÔÙI 1/ Buoàng thang; 2/Roøng roïc ñeäm, 3/Caùp, 4/Ñoái troïng; 5/ Puly Masat. Ngoaøi ra, phöông phaùp truyeàn ñoäng duøng puly ma saùt raát ña daïng nhö hình 1.9 vaø hình 1.10 Hình 1.10: HEÄ THOÁNG ROØNG ROÏC TREO ÑOÁI TROÏNG VAØ BUOÀNG THANG Laø heä thoáng truyeàn ñoäng coù theâm roøng ruïc phuï giuùp thang coù khaû naêng vaän chuyeån caùc taûi troïng naëng. Kieåu truyeàn duøng puly ma saùt ñöôïc phaân ra laøm hai loaïi: Truyeàn ñoäng tröïc tieáp hay coøn goïi laø kieåu truyeàn 1:1, töùc ñoäng naêng töø puly ma saùt truyeàn tröïc tieáp ñeán buoàng thang vaø taûi troïng. * Truyeàn ñoäng giaùn tieáp hay coøn goïi laø kieåu truyeàn 2:1, thì ñoäng naêng töø puly ma saùt truyeàn ñeán buoàng thang vaø ñoái troïng thoâng qua caùc puly neùn. Cô caáu truyeàn ñoäng duøng puly ma saùt vaän haønh nheï nhaøng, tuoåi thoï daøi phuø hôïp vôùi cheá ñoä laøm vieäc ñoùng, môû, ñaûo chieàu quay lieân tuïc. Hôn nöõa, deã daøng trong vieäc caûi tieán, thay ñoåi cho neân hieän nay phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng roäng raõi. Ñoäng cô quay vôùi toác ñoä cao vaø ñoäng naêng töø truïc, ñöôïc truyeàn qua heä thoáng baùnh raêng, truïc vít ñeå giaûm toác, ñoäng naêng tieáp tuïc truyeàn qua puly ma saùt ñöôïc gaén cuøng vôùi baùnh raêng cuûa hoäp giaûm toác, puly ma saùt seõ daãn ñoäng cho daây caùp baèng kieåu quaán daây ñeå vaän chuyeån buoàng thang vaø ñoái troïng. Ngoaøi ra, trong sô ñoà coøn coù caùc thieát bò phuï trôï nhö baûn ñeäm ñaàu, phanh haõm vaø cô caáu an toaøn. 4. Ñoái troïng Söû duïng ñoái troïng giuùp giaûm bôùt moment caàn thieát maø ñoäng cô phaûi sinh ra ñeå di chuyeån buoàng thang, thöôøng thì khoái löôïng cuûa ñoái troïng ñöôïc tính baèng toång khoái löôïng cuûa buoàng thang vaø 70% khoái löôïng khi taûi naëng nhaát. Ñoái troïng coù daïng khung ñöôïc treo baèng caùp naâng tröïc tieáp nhö trong hình 1.14 Hai thaønh cuûa ñoái troïng coù daïng chöõ U ñeå coù theå loàng vaøo ñoù nhöõng thanh theùp hình chöõ nhaät khi caàn thieát phaûi thay ñoåi troïng löôïng cuûa ñoái troïng. 5. Cô caáu keïp ray Chöùc naêng cuûa cô caáu naøy laø keïp chaët laáy ray daãn höôùng, ghìm buoàng thang laïi khi coù söï coá ñöùt daây caùp truyeàn löïc hoaëc vaän toác buoàng thang vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp. Hieän nay söû duïng phoå bieán cô caáu keïp ray laø kieåu neâm, ngoaøi ra coøn coù moät soá côù caáu khaùc nhö: baùnh leäch taâm, moùc, truïc quay… Hình 1.16 GIÔÙI THIEÄU MOÄT SOÁ HÌNH DAÙNG CÔ CAÁU KEÏP RAY Söï hoaït ñoäng cuûa cô caáu ñöôïc moâ taû nhö sau: Cô caáu naèm trong moät caùi khung döôùi buoàng thang, troáng nhoû ñöôïc quaán daây caùp lieân heä vôùi boä khoáng cheá toác ñoä. Khi buoàng thang chuyeån ñoäng bình thöôøng loø xo caêng ra laøm môû hai môû kìm, cô caáu tröôïc treân ray daãn cuøng vôùi buoàng thang. Khi toác ñoä buoàng thang taêng quaù giôùi haïn cho pheùp, thì boä khoáng cheá toác ñoä taùc ñoäng cheøn daây chaõo laøm cho troáng di chuyeån ñoäng cuûa buoàng thang. Nhôø truïc vít giuùp neâm tyø vaøo ñuoâi cuûa hai moû kieàm keïp chaët vaøo ray daãn höôùng, ghìm buoàng thang laïi. Löïc caûn cuûa moû kìm ñoái vôùi ray laøm moment taêng daàn taùc ñoäng cuûa neâm. Boä khoáng cheá toác ñoä thöôøng laø boä ñieàu chænh ly taâm coù caùc con vaêng giuùp nhaän bieát toác ñoä cuûa buoàng thang, boä khoáng cheá coù moät cô caáu keïp, khi boä khoáng cheá taùc ñoäng thì cô caáu keïp naøy seõ bò keïp chaët daây caùp . Boä ly taâm ñöôïc ñaët treân ñænh vaø moät roøng roïc phuï ñaët döôùi taàng haàm. Daây caùp daãn qua hai puly cuûa boä ly taâm vaø roøng roïc phuï, moät ñaàu cuûa daây ñöôïc noái ñeán ñaàu kia noái vôùi troáng 4, khi buoàng thang chuyeån ñoäng daây caùp seõ keùo hai roøng roïc quay theo. Tuy nhieân, ñeå traùnh tình traïng cô caáu keïp ray hoaït ñoäng khi vaän toác buoàng thang chöa vöôït quaù toác ñoä cho pheùp thì ngöôøi ta thieát keá theâm moät coäng taéc ôû treân boä khoáng cheá sao cho coâng taéc naøy seõ ngaét nguoàn cung caáp ñieän cho ñoäng cô taïi toác ñoä maø cô caáu keïp ray seõ taùc ñoäng moät chuùt. 6. Coâng taéc buø caùp Coâng taéc buø caùp coù nhieäm vuï caét maïch ñieàu khieån ra khoûi nguoàn ñieän vaø döøng buoàng thang laïi nhôø roøng roïc haï thaáp taùc ñoäng leân tieáp ñieåm khi ñoåi löïc caêng daây. Do caáu taïo roøng roïc coù theå naâng leân vaø haï xuoáng theo truïc (I) nhö hình 1.18 Tröôøng hôïp buoàng thang baét kòp ray daãn thì roøng roïc seõ neân leân taùc ñoäng laøm môû coâng taéc buø caùp. 7. Boä phaän ñeäm daàu Ñeäm daàu laø thieát bò an toaøn giuùp cho buoàng thang vaø ñoái troïng khi chaïm ñeán ñænh hoaëc saøn haàm ñöôïc eâm, giaûm chaán ñoäng. Caáu taïo cuûa ñeäm daàu laø moät oáng xi lanh ñöïng daàu, xung quanh coù nhieàu loã nhoû ñeå phun daàu khi coù aùp löïc lôùn ñeø leân giuùp cho söï va ñaäp ñöôïc nheï nhaøng. Ngoaøi ra, ñeäm daàu caáu taïo baèng loø xo, tuøy theo coâng duïng trang bò cho töøng loaïi thang. 8. Phanh haõm ñieän töø Phanh haõm ñieän töø coù taùc duïng giaûm toác ñoä ñoäng cô, döøng vaø giöõ chính xaùc vò trí buoàng thang. ÔÛ traïng thaùi bình thöôøng (khoâng coù ñieän vaøo cuoän daây) loø xo 2 seõ keùo hai maù thaéng lôïi, oâm saùt troáng ma saùt, giöõ cho truïc ñoäng cô ñöùng laïi. Khi coän daây coù ñieän, löïc huùt sinh ra seõ huùt caøng 1 laøm cho ñeäm 3 ñaåy hai maù thaéng ra khoûi troáng ma saùt vaø truïc ñoäng cô quay töï do. 9. Ñoäng cô ñieän Ngöôøi ta coù theå duøng ñoäng cô DC hoaëc AC ñeå di chuyeån buoàng thang, nhöng hieän nay xu höôùng ñieàu trang bò ñoäng cô AC vôùi toác ñoä ñònh möùc khoaûng 600 - 1200v/phuùt. Truïc ñoäng cô noái vôùi puly ma saùt vaø coù hoaëc khoâng coù hoäp giaûm toác. Tuy nhieân, khi trang bò thang maù