1. Mở đầu
Xu thế toàn cầu hóa đang tạo ra một cơ hội lớn cho giới trẻ Việt Nam được giao lưu văn
hóa, mở rộng tầm nhìn, tiếp cận và hưởng thụ những thành tựu văn hóa đa dạng của thế giới. Thế
nhưng, nếu không có đủ khả năng chọn lọc, giới trẻ dễ bị “nhấn chìm” trong các hệ giá trị văn
hóa không phù hợp với chuẩn mực của dân tộc. Đứng trước thực tế đó, một số trường đại học đã
ban hành quy chế, nội quy, quy tắc ứng xử có văn hóa áp dụng đối với sinh viên và giảng viên
trên giảng đường. Mặt khác, nội dung giáo dục lối sống có văn hóa cũng được lồng ghép cho sinh
viên trong một số hoạt động của nhà trường, đặc biệt là các phong trào hoạt động của Đoàn Thanh
niên. Tuy nhiên, các hoạt động này chỉ dừng lại ở mức độ tuyên truyền, vận động nên chưa có mục
tiêu rõ ràng, nội dung còn chung chung, chưa có hình thức giám sát, kiểm tra và xử lí những hành
vi vi phạm, chưa có biện pháp cụ thể để tác động đến hành vi của sinh viên. Những thực trạng
này đã được nhiều tác giả như Phạm Minh Hạc [1], Phạm Thị Minh Hạnh [2], Phan Thanh Long
[4], Đồng Thị Quyên [6], Nguyễn Thành Trung [7]. đề cập đến trong công trình nghiên cứu của
mình. Những bất cập này cho thấy sinh viên trong các trường đại học sư phạm hiện nay cần được
giáo dục hành vi văn hóa học đường với những nội dung cụ thể và hình thức tổ chức phù hợp, hiệu
quả hơn.
7 trang |
Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 214 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm trong xu thế toàn cầu hóa, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0203
Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8B, pp. 151-157
This paper is available online at
GIÁO DỤC HÀNH VI VĂN HÓA HỌC ĐƯỜNG CHO SINH VIÊN
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRONG XU THẾ TOÀN CẦU HÓA
Nguyễn Thúy Quỳnh
Khoa Tâm lí - Giáo dục học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Tóm tắt. Trong những năm gần đây, xu thế toàn cầu hóa có ảnh hưởng to lớn đến văn hóa
của giới trẻ, đặc biệt là sinh viên các trường đại học. Bài viết tập trung làm rõ những vấn
đề chung nhất về giáo dục hành vi văn hóa học đường (VHHĐ) cho sinh viên các trường
đại học sư phạm (ĐHSP) trong xu thế toàn cầu hóa, bao gồm việc phân tích các khái niệm:
văn hóa học đường, hành vi văn hóa học đường, giáo dục hành vi văn hóa học đường. Trên
cơ sở đánh giá thực trạng, bài viết đưa ra một số nội dung và hình thức giáo dục hành vi
văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học sư phạm.
Từ khóa: Văn hóa học đường, hành vi văn hóa học đường, xu thế toàn cầu hóa, sinh viên
đại học sư phạm.
1. Mở đầu
Xu thế toàn cầu hóa đang tạo ra một cơ hội lớn cho giới trẻ Việt Nam được giao lưu văn
hóa, mở rộng tầm nhìn, tiếp cận và hưởng thụ những thành tựu văn hóa đa dạng của thế giới. Thế
nhưng, nếu không có đủ khả năng chọn lọc, giới trẻ dễ bị “nhấn chìm” trong các hệ giá trị văn
hóa không phù hợp với chuẩn mực của dân tộc. Đứng trước thực tế đó, một số trường đại học đã
ban hành quy chế, nội quy, quy tắc ứng xử có văn hóa áp dụng đối với sinh viên và giảng viên
trên giảng đường. Mặt khác, nội dung giáo dục lối sống có văn hóa cũng được lồng ghép cho sinh
viên trong một số hoạt động của nhà trường, đặc biệt là các phong trào hoạt động của Đoàn Thanh
niên. Tuy nhiên, các hoạt động này chỉ dừng lại ở mức độ tuyên truyền, vận động nên chưa có mục
tiêu rõ ràng, nội dung còn chung chung, chưa có hình thức giám sát, kiểm tra và xử lí những hành
vi vi phạm, chưa có biện pháp cụ thể để tác động đến hành vi của sinh viên. Những thực trạng
này đã được nhiều tác giả như Phạm Minh Hạc [1], Phạm Thị Minh Hạnh [2], Phan Thanh Long
[4], Đồng Thị Quyên [6], Nguyễn Thành Trung [7]... đề cập đến trong công trình nghiên cứu của
mình. Những bất cập này cho thấy sinh viên trong các trường đại học sư phạm hiện nay cần được
giáo dục hành vi văn hóa học đường với những nội dung cụ thể và hình thức tổ chức phù hợp, hiệu
quả hơn.
Ngày nhận bài: 5/7/2015 Ngày nhận đăng: 10/9/2015
Liên hệ:Nguyễn Thúy Quỳnh, e-mail: quynh_tl85@yahoo.com
151
Nguyễn Thúy Quỳnh
2. Nội dung nghiên cứu
2.1. Khái quát về hành vi văn hóa học đường và giáo dục hành vi văn hóa học
đường
2.1.1. Hành vi văn hóa học đường
a) Văn hóa học đường
Theo tác giả Phạm Minh Hạc, “Văn hóa hiểu theo nghĩa chung nhất là hệ thống các giá trị
vật chất và giá trị tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình hoạt động thực tiễn lịch sử -
xã hội, các giá trị ấy nói lên mức độ phát triển của loài người”. Mặt khác văn hóa còn là những
năng lực và thói quen từng người học được, đó chính là kết quả mà quá trình giáo dục mong đợi
đạt tới: sự hình thành và phát huy nhân cách văn hóa - bản sắc văn hóa, văn hóa ứng xử - hệ giá trị
của từng con người, từng tổ chức, từng nhà trường... [1]
Thuật ngữ “văn hoá học đường” xuất hiện trong các nước nói tiếng Anh vào khoảng đầu
những năm 1990 (Deal,T. & Peterson, 1993) [6]. Ở một số nước như Mỹ, Úc, bước đầu tìm hiểu
cho thấy, đã có Trung tâm nghiên cứu vấn đề này, đã tổ chức khảo sát thực tiễn, đã xây dựng tiêu
chí đánh giá và tiến hành đánh giá.
Tuy còn có những ý kiến khác nhau, nhưng khái quát lại, văn hoá học đường có thể được
hiểu là hệ thống các chuẩn mực, giá trị giúp các cán bộ quản lí nhà trường, các thầy cô, các vị phụ
huynh và các em học sinh, sinh viên có các cách thức suy nghĩ, tình cảm, hành động tốt đẹp.
b) Hành vi văn hóa học đường
Hành vi văn hóa học đường có thể hiểu là những hành vi được con người tự giác thực hiện,
có động cơ phù hợp với chuẩn mực xã hội, giúp các cán bộ quản lí nhà trường, các thầy cô, các vị
phụ huynh và các em học sinh, sinh viên có được nhận thức, thái độ và hành động tốt đẹp.
Theo tác giả Nguyễn Ánh Tuyết, người “có văn hóa” là người được giáo dục tử tế, có lối
sống đẹp, biết cư xử đúng mức với mọi người, lịch thiệp, hòa nhã, quan tâm đến vệ sinh cá nhân
và nơi công cộng, yêu cái đẹp, khao khát vươn tới cái đẹp chân chính, ghét cái thô bạo xấu xa, bẩn
thỉu trong quan hệ với người, thể hiện sự hiểu biết, sự phong phú của tâm hồn, tức là thể hiện hành
vi có văn hóa hay nói gọn hơn là hành vi văn hóa [7].
2.1.2. Giáo dục hành vi văn hóa học đường
Hình ảnh mẫu mực của một sinh viên đại học sư phạm không chỉ là tấm gương phản chiếu
quá trình dạy - học trong nhà trường sư phạm, nó còn ảnh hưởng lớn đến môi trường hình thành,
phát triển nhân cách của thế hệ trẻ mà sau này các sinh viên đó sẽ là người đảm nhiệm. Giáo dục
hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm là quá trình tác động của nhà giáo dục
đến các sinh viên, nhằm giúp họ hình thành những hành vi và thói quen mang tính chuẩn mực, giá
trị trong các mối quan hệ thầy trò, bạn vè và quan hệ với môi trường xung quanh.
Thực chất, việc giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên sư phạm cần được thực
hiện đồng thời trên cả ba mặt: nhận thức, thái độ và hành vi. Trong đó, mục tiêu cuối cùng của
quá trình này là tạo ra nét đẹp trong hành vi của sinh viên đối với các mối quan hệ mà họ tham gia
trong phạm vi nhà trường.
152
Giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm trong xu thế...
2.2. Giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm trong
xu thế toàn cầu hóa
2.2.1. Ảnh hưởng của xu thế toàn cầu hóa đến văn hóa học đường của sinh viên đại học sư
phạm
Ngày nay, toàn cầu hóa không còn là hiện tượng mới mẻ, nó là một xu thế khách quan mà
mọi dân tộc, dù muốn hay không, cũng đều chịu sự tác động của nó. Việt Nam là nước đang phát
triển, quá trình toàn cầu hóa tạo cho chúng ta những thời cơ thuận lợi nhưng cũng đặt ra nhiều
thách thức. Đó là thách thức trong việc giữ vững độc lập tự chủ, giữ gìn và phát huy bản sắc văn
hóa dân tộc... Những thách thức đó bao gồm cả nguy cơ suy thoái, đặc biệt là nguy cơ suy thoái về
đạo đức, lối sống của con người Việt Nam hiện nay.
Nhờ toàn cầu hóa, chúng ta tiếp cận được những thành tựu của cuộc cách mạng khoa học
và công nghệ, đặc biệt là công nghệ điện tử và tin học. Tuy nhiên, sự phát triển đó lại đặt ra nhiều
vấn đề khó giải quyết về mối quan hệ giữa con người với nhau và con người với thế giới tự nhiên.
Các công nghệ thông tin hiện đại đang truyền bá khắp thế giới lối sống sùng bái vật chất, cá nhân,
vị kỉ, thực dụng, đua đòi, ăn chơi xa hoa, lãng phí, ưa dùng bạo lực, bàng quan, thờ ơ với công việc
của cộng đồng và với những người xung quanh. Một số nam nữ thanh niên ở các thành phố lớn
còn đề cao tự do cá nhân, không muốn lập gia đình sớm hoặc chủ trương sống độc thân suốt đời,
nhưng lại có quan niệm khá thoải mái trong quan hệ nam nữ. Có thể thấy, những hiện tượng tiêu
cực kể trên là biểu hiện của sự xa rời những chuẩn mực đạo đức truyền thống, những chuẩn mực
vẫn còn giá trị trong xã hội hiện đại. Một khi những chuẩn mực đó không được giữ vững như là
định hướng trong họat động của con người thì sự suy thoái là điều không tránh khỏi. Vì vậy, việc
giữ vững định hướng chính trị và định hướng giá trị tinh thần cho con người trong thực tiễn xây
dựng đất nước là yêu cầu cần thiết và cấp bách.
Trong môi trường sư phạm - cái nôi đào tạo những thế hệ thầy, cô giáo tương lai của nền
giáo dục nước nhà, những ảnh hưởng tiêu cực của xu thế toàn cầu hóa cũng ảnh hưởng không nhỏ
đến nếp nghĩ, thái độ và hành vi của sinh viên. Một bộ phận sinh viên thường xuyên nói tục, chửi
bậy, sử dụng tiếng lóng không phù hợp trong giao tiếp với bạn bè. Tình trạng bỏ tiết, nhờ người
điểm danh, nhờ người học hộ, sử dụng điện thoại và các phương tiện công nghệ khác trong giờ
học, trốn tránh các hoạt động tập thể, cộng đồng v.v.. còn khá phổ biến. Nhiều sinh viên đến giảng
đường với những trang phục không lịch sự, đầu tóc, trang sức không phù hợp với môi trường sư
phạm. Trên giảng đường, một số ít sinh viên còn thể hiện tình cảm nam nữ ngay trong giờ học,
không thực hiện các nhiệm vụ học tập mà giảng viên yêu cầu, vứt rác bừa bãi sau giờ học v.v..
Trong giao tiếp với giảng viên, có những sinh viên tỏ thái độ bình đẳng một cách thái quá trong
xưng hô, sử dụng các trang mạng xã hội để đăng tải những nội dung nói xấu giảng viên và cán
bộ quả lí nhà trường, gọi thầy cô bằng những biệt danh không thiện cảm... Những hành vi không
đúng với tác phong, chuẩn mực của sinh viên trong môi trường đại học sư phạm đang ngày một
trở nên phổ biến và được các em đón nhận như một hiện tượng bình thường, không cần sự điều
chỉnh. Chính tâm lí chấp nhận những hành vi tiêu cực, không phù hợp với chuẩn mực đó có thể
dẫn đến việc nhân rộng các hành vi này ở một bộ phận sinh viên lớn hơn, ảnh hưởng không tốt đến
quá trình rèn dũa để trở thành người giáo viên mẫu mực trong tương lai của môi trường sư phạm.
Đứng trước thực tế đó, vấn đề giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên trong các trường
đại học sư phạm là nhiệm vụ hàng đầu cần được quan tâm, chú trọng.
153
Nguyễn Thúy Quỳnh
2.2.2. Thực trạng giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm hiện
nay
- Chưa xác định rõ mục tiêu giáo dục hành vi VHHĐ
Việc xác định rõ mục tiêu của quá trình giáo dục hành vi VHHĐ cho sinh viên có vai trò
hết sức quan trọng. Quá trình giáo dục hành vi VHHĐ trong nhà trường sư phạm nhằm giúp sinh
viên hình thành những hành vi và thói quen mang tính chuẩn mực, giá trị trong các mối quan hệ
thầy trò, bạn vè và quan hệ với môi trường xung quanh. Mục tiêu của quá trình này tại các trường
ĐHSP hiện nay mới chỉ được xác định một cách chung chung qua thông tin của các nội quy, quy
tắc, cẩm nang ứng xử dành cho sinh viên sư phạm. Do đó, nhiều sinh viên còn nhận thức chưa rõ
ràng về những giá trị, hành vi văn hóa học đường cần hình thành, rèn luyện trong nhà trường sư
phạm để trở thành người thầy, cô giáo tốt trong tương lai.
- Nội dung giáo dục hành vi VHHĐ chưa cụ thể
Nội dung giáo dục hành vi VHHĐ chưa được đưa vào các trường ĐHSP đúng với tầm quan
trọng của nó. Thông qua các hoạt động học tập - rèn luyện của nhà trường, nội dung chủ yếu
thường được chú trọng hơn cả là các chuẩn mực ứng xử của người giáo viên đối với học sinh. Các
nội dung khác của hành vi văn hóa học đường, bao gồm hành vi ứng xử với bản thân, với bạn bè và
những người xung quanh, hành vi ứng xử với môi trường... chỉ được đề cập với một tỉ lệ nhỏ trong
các hoạt động giáo dục. Do đó, nội dung giáo dục hành vi VHHĐ phần nào có sự rời rạc, không
hệ thống, ít có tác dụng điều chỉnh hành vi đối với những sinh viên có hành vi không phù hợp với
chuẩn mực văn hóa của nhà trường.
- Hình thức tổ chức giáo dục hành vi VHHĐ chưa hiệu quả
Những nội dung của hành vi văn hóa học đường thường được tổ chức giáo dục dưới ba hình
thức cơ bản: lồng ghép với một số môn học, phối hợp với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
và thông qua các phong trào hoạt động của Đoàn thanh niên nhà trường. Tuy nhiên, số môn học
có tác dụng bồi dưỡng, hình thành hành vi VHHĐ cho sinh viên khá ít, thời lượng dành cho nội
dung này trong từng môn học cũng hạn chế. Bên cạnh đó, việc lồng ghép những nội dung giáo
dục hành vi VHHĐ thông qua một số hoạt động như rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, các phong trào
hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên, các cuộc thi tìm hiểu, các cuộc vận động thường mang
tính chất tuyên truyền, vận động là chủ yếu.
- Chưa có tiêu chí đánh giá cụ thể việc thực hiện hành vi VHHĐ của sinh viên
Muốn quá trình giáo dục hành vi VHHĐ cho sinh viên đạt hiệu quả, các trường sư phạm
cần xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá nhằm khuyến khích những sinh viên tích cực, gương
mẫu và hạn chế những hành vi “thiếu văn hóa” ở sinh viên. Hiện nay các trường mới chỉ đề ra yêu
cầu thực hiện chứ chưa nêu rõ các tiêu chí và hành vi cụ thể để thể hiện nét đẹp văn hóa học đường
đối với sinh viên. Mặt khác, cơ chế khen thưởng, kỉ luật cũng chưa được thực hiện trong quá trình
giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên tại các trường ĐHSP. Điều này ít nhiều ảnh
hưởng đến tính tự giác, tích cực khi thực hiện các hành vi văn hóa học đường - vốn là hệ thống các
hành vi cần được rèn luyện thường xuyên để trở thành thói quen của sinh viên sư phạm.
2.2.3. Nội dung và hình thức giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư
phạm trong xu thế toàn cầu hóa
Quá trình giáo dục hành vi VHHĐ cho sinh viên đại học sư phạm trong xu thế toàn cầu hóa
cần quan tâm đến những nội dung sau:
- Giáo dục hành vi VHHĐ trong xây dựng môi trường, cảnh quan sư phạm
154
Giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm trong xu thế...
Học đường là nơi tiến hành hoạt động dạy và học với sự tham gia của cơ sở vật chất trường
học, cán bộ quản lí giáo dục, thầy, trò, chương trình, nội dung giáo dục. . . để thực hiện mục tiêu,
nhiệm vụ giáo dục đào tạo của từng trường học. Do vậy, nói đến văn hóa học đường trước hết phải
nói đến môi trường, cảnh quan sư phạm, gồm: giảng đường, thư viện, thực hành thí nghiệm, cây
xanh, vườn hoa, sân chơi, khu vui chơi, thể thao, giải trí, sinh hoạt. . . như thế nào. Tổng quan toàn
cảnh nhà trường từ cổng, hàng rào, bảng tên trường, bàn ghế, giảng đường học tập, nhà làm việc,
nhà vệ sinh. . . đều toát lên nét văn hóa của trường học. Văn hóa học đường tuy không phải là vật
thể nhưng văn hóa học đường thể hiện qua các vật thể ấy. Do đó, xây dựng, giữ gìn cảnh quan, môi
trường sư phạm là trách nhiệm của mọi sinh viên, giảng viên và cán bộ quản lí, nhân viên của nhà
trường.
Hiện nay, do chưa ý thức được vai trò, trách nhiệm của bản thân nên nhiều sinh viên đại học
sư phạm còn có tâm lí ỷ lại, cho rằng trách nhiệm xây dựng cảnh quan và môi trường nhà trường là
thuộc về các cán bộ quản lí, nhân viên. Việc giáo dục hành vi VHHĐ trước hết cần giúp các sinh
viên nhận thức được vai trò, trách nhiệm và có thái độ trân trọng, giữ gìn, bảo vệ cảnh quan của
ngôi trường mình đang theo học. Nhưng trên hết, các em cần hình thành và thực hiện các hành vi
cụ thể:
+ Giữ gìn vệ sinh công cộng ở giảng đường, thư viện, phòng thí nghiệm, sân trường...
+ Bảo vệ tài các tài sản chung tại nơi học tập, vui chơi, sinh hoạt.
+ Bảo vệ và chăm sóc vườn hoa, cây xanh, cây cảnh trong khuôn viên trường học.
+ Tiến hành các hoạt động vui chơi, học tập, giải trí, tụ tập bạn bè... đúng lúc, đúng nơi,
đúng chỗ.
+ Thực hiện đúng tác phong của sinh viên sư phạm trong mọi lời nói, cử chỉ, hành động,
cách ăn mặc v.v..
- Giáo dục hành vi VHHĐ trong thực hiện nền nếp, kỉ luật của nhà trường
Khi tham gia bất kì một tổ chức, đơn vị, câu lạc bộ, nhóm, lớp... nào, việc tôn trọng và thực
hiện nền nếp của tổ chức đó là một yêu cầu cơ bản và thể hiện nét đẹp trong hành vi VHHĐ của
con người. Trường học là một tổ chức, văn hóa học đường là văn hóa tổ chức. Một tổ chức sau khi
được hình thành, tồn tại và phát triển sẽ dần dần hình thành nên những nề nếp, chuẩn mực, lễ nghi,
niềm tin và giá trị. Đó là sợi dây vô hình gắn kết các thành viên trong tổ chức lại với nhau cùng
phấn đấu cho những giá trị chung của tổ chức.
Cách hành vi VHHĐ trong thực hiện nền nếp, kỉ luật cần được giáo dục cho sinh viên đại
học sư phạm bao gồm:
+ Thực hiện nghiêm túc các nghi lễ truyền thống, các quy tắc, nội quy của nhà trường.
+ Mặc đồng phục đúng với yêu cầu của các buổi lễ, những dịp trọng đại do nhà trường tổ
chức.
+ Xây dựng không khí học tập trật tự, sinh hoạt có nề nếp, đi học đúng giờ, nghiêm túc
tham gia các hoạt động.
+ Hiểu biết, tôn trọng, đoàn kết nhau, cùng nhau bảo vệ danh dự uy tín chung của nhà
trường.
- Giáo dục hành vi VHHĐ trong giao tiếp - ứng xử
Văn hóa học đường là hành vi ứng xử của các chủ thể tham gia hoạt động giáo dục đào tạo
trong nhà trường, là lối sống văn minh trong trường học thể hiện như:
+ Ứng xử của thầy, cô giáo với học sinh, sinh viên: Được thể hiện như sự quan tâm đến học
155
Nguyễn Thúy Quỳnh
sinh, sinh viên, biết tôn trọng người học, biết phát hiện ra ưu điểm, nhược điểm người học để chỉ
bảo. . . Thầy, cô luôn gương mẫu trước học sinh, sinh viên.
+ Ứng xử của học sinh, sinh viên với thầy, cô giáo thể hiện bằng sự kính trọng, yêu quý của
người học với thầy, cô giáo. Hiểu được những chỉ bảo giáo dục của thầy, cô và thực hiện điều đó
tự giác, có trách nhiệm.
+ Ứng xử giữa lãnh đạo với giáo viên, nhân viên thể hiện người lãnh đạo phải có năng lực
tổ chức các hoạt động giáo dục. Người lãnh đạo có lòng vị tha, độ lượng, tôn trọng giáo viên, nhân
viên xây dựng được bầu không khí lành mạnh trong tập thể nhà trường.
+ Ứng xử giữa các đồng nghiệp, học sinh, sinh viên với nhau phải thể hiện qua cách đối xử
mang tính tôn trọng, thân thiện, giúp đỡ lẫn nhau.
Trong giáo dục hành vi VHHĐ trong giao tiếp - ứng xử cho sinh viên đại học sư phạm, cần
giúp các em hình thành hành vi, thói quen sau:
+ Đối với bản thân: loại bỏ các thói hư tật xấu như nói tục, chửi thề, lối sống thiếu lành
mạnh, ham chơi v.v..
+ Đối với người khác: Đối xử tôn trọng, hòa nhã, hợp tác, giúp đỡ bạn bè; Kính trọng, lễ
phép, cư xử đúng mực với giảng viên; Lễ phép, kính trọng, hòa nhã với cán bộ quản lí và nhân
viên của nhà trường.
+ Đối với tập thể: Tôn trọng ý kiến chung của tập thể, thực hiện nghiêm túc nội quy, nguyên
tắc của tập thể; Đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau để xây dựng truyền thống, dư luận tốt đẹp trong tập
thể...
Những nội dung trên có thể được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau như:
- Thông qua giảng dạy, học tập các môn học, đặc biệt là các môn khoa học xã hội như: Tâm
lí học đại cương, Tâm lí học giáo dục, Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ứng xử sư phạm v.v.. Có thể nói,
nếu nội dung giáo dục hành vi VHHĐ được thực hiện một cách có chủ đích, xác định rõ mục tiêu
và những nội dung cơ bản cần hình thành cho sinh viên thì đây là con đường cơ bản và hiệu quả
hơn cả.
- Thông qua hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm.
Đối với các trường đại học sư phạm, hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm có ý nghĩa rất
quan trọng đối với việc hình thành các phẩm chất, năng lực của người giáo viên trong tương lai.
Thông qua hình thức này, các trường có thể giúp sinh viên nhận thức được đâu là những giá trị
văn hóa tốt đẹp cần gìn giữ, phát huy trong thời đại mới, đâu là những giá trị văn hóa lạc hậu hoặc
những giá trị văn hóa không phù hợp với dân tộc.
- Thông qua các hoạt động của tổ chức Đoàn thanh niên.
Các phong trào hoạt động của Đoàn Thanh niên trong trường sư phạm có ưu điểm lớn là
nội dung phong phú, hấp dẫn, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ, thu hút đông đảo sinh viên tham gia và
có sự quản lí, giám sát thường xuyên của các cán bộ Đoàn đối với mọi đoàn viên. Nếu tổ chức tốt,
các nội dung giáo dục hành vi VHHĐ có thể thấm nhuần đến từng đoàn viên - sinh viên mà vẫn
không mang nặng tính chất lí thuyết như các hoạt động học tập trên giảng đường.
- Thông qua các đợt thi đua, phát động, tuyên truyền về lối sống có văn hóa, xây dựng môi
trường văn hóa sư phạm.
Công tác giáo dục hành vi VHHĐ cũng cần được tuyên truyền, phát động để trở thành một
nét đẹp văn hóa trong môi trường sư phạm. Một môi trường tốt sẽ góp phần củng cố những hành
vi tích cực, tốt đẹp và giảm thiểu những hành vi tiêu cực, không phù hợp với chuẩn mực, văn hóa
156
Giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên đại học sư phạm trong xu thế...
nhà trường.
Các con đường này đều có những ưu, nhược điểm của nó. Các trường đại học sư phạm cần
vận dụng linh hoạt và phối hợp nhiều hình thức khác nhau để quá trình giáo dục hành vi VHHĐ
đạt hiệu quả cao.
3. Kết luận
Giáo dục hành vi văn hóa học đường cho sinh viên các trường đại học sư phạm là hết sức
cần thiết trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa. Quá trình này nhằm giúp sinh viên hình thành, phát
triển những phẩm chất cần có của một công dân toàn cầu trong thời kì hội nhập mà vẫn giữ được
bản sắc tốt đẹp