Giáo dục sớm và xây dựng mô hình “Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0 – 3 tuổi” – một giải pháp huy động sức mạnh tổng hợp nhằm đưa giáo dục sớm đến với cộng đồng

JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE DOI: 10.18173/2354-1075.2015-0233 Educational Sci., 2015, Vol. 60, No. 8C, pp. 133-138 This paper is available online at GIÁO DỤC SỚM VÀ XÂY DỰNG MÔ HÌNH “CÂU LẠC BỘ GIA ĐÌNH GIÁO DỤC SỚM TRẺ EM TỪ 0 – 3 TUỔI” – MỘT GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG SỨC MẠNH TỔNG HỢP NHẰM ĐƯA GIÁO DỤC SỚM ĐẾN VỚI CỘNG ĐỒNG Từ Đức Văn Khoa Tâm lí – Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Tóm tắt. Giáo dục sớm trẻ em 0 - 6 tuổi hiện nay đã được nghiên cứu và triển khai từ rất sớm ở các nước phát triển (Hoa Kì, Nhật Bản, Italia, Trung Quốc..). Từ các kết quả nghiên cứu và triển khai mô hình giáo dục sớm trẻ em đã khẳng định vai trò vô cùng to lớn và quan trọng trong việc phát triển trí tuệ, thể chất trong những năm đầu đời của trẻ. Sự phát triển đó không có gì khác đó là dựa trên sự kích hoạt sớm não phải (Phần vô thức) của trẻ và là cơ sở tiếp nối với hoạt động của não trái (Phần ý thức). Ở Việt Nam chúng ta, bước sang kỉ nguyên mới của thế kỉ XXI, một số nhà khoa học giáo dục đã quan tâm nghiên cứu và tổ chức triển khai mô hình giáo dục sớm cho trẻ ở các giai đoạn khác nhau của trẻ từ 0 - 6 tuổi; trong đó có Viện giáo dục Phát triển tiềm năng con người (IPD). Đây là kết quả bước đầu nghiên cứu về cơ sở khoa học, thực trạng giáo dục sớm trẻ 0 - 3 tuổi và sự cần thiết giáo dục sớm cho trẻ 0 - 3 tuổi thông qua nhiều giải pháp; trong đó có xây dựng mô hình "Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0- 3 tuổi" trong điều kiện của nước ta. Từ khóa: Giáo dục sớm, não phải, não trái, thực trạng, mô hình, câu lạc bộ. 1. Mở đầu Từ những năm 70 - 80 của thế kỉ XX, các nhà khoa học giáo dục của một số nước phát triển đã nghiên cứu thành công giáo dục sớm cho trẻ em từ 0-6 tuổi dựa trên kết quả nghiên cứu về não bộ và sự kích hoạt não phải kết hợp với não trái đúng thời điểm tạo nên sự phát triển trí tuệ và thể chất trong những năm đầu đời của trẻ [1, 2, 3, 7;32]. Công trình nghiên cứu của GS. Roger Sperry (Hoa Kì) đạt giải Nobel về Y học và Sinh lí học (1981) đã tạo nên cuộc cách mạng mềm về giáo dục sớm cho trẻ từ 0 - 6 tuổi; đặc biệt trẻ từ 0 - 3 tuổi có não bộ phát triển mạnh, mạng liên kết các nơ ron thần kinh được hình thành với tốc độ nhanh hơn bất kì giai đoạn nào khác trong cuộc đời mỗi con người. Đây lại là "giai đoạn vàng", là cơ hội để trẻ phát triển các tiềm năng, tố chất thiên bẩm về thể lực và trí tuệ nếu như trẻ được chăm sóc giáo dục ở gia đình theo phương pháp khoa học và với tình thương yêu và trách nhiệm của cha mẹ. Ngày nhận bài: 10/8/2015. Ngày nhận đăng: 5/10/2015. Liên hệ: Từ Đức Văn, e-mail: vantd57@gmail.com 133 Từ Đức Văn 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Cơ sở khoa học để xây dựng mô hình “Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0 – 3 tuổi” 2.1.1. Giáo dục sớm và đặc điểm tâm sinh lí của trẻ từ 0 – 3 tuổi 1) Thế nào là giáo dục sớm? Giáo dục sớm là một lĩnh vực mới mẻ, có nhiều quan niệm khác nhau: - Con người là động vật có tinh thần. Não là bộ máy của trí tuệ. Chức năng bộ não được Engels ca ngợi là “loài hoa đẹp nhất trên trái đất”. Thời kì 0 tuổi (thai nhi) – 6 tuổi là thời kì bộ não phát triển nhanh chóng. Trước thời kì bộ não phát triển, nó là thời kì sớm nhất của con người. Ở thời kì này, chúng ta nên dành cho trẻ sự ảnh hưởng, dẫn dắt, bồi dưỡng khai phá tiềm năng, tức gọi là giáo dục sớm. - Giáo dục sớm là một môn khoa học, hiểu theo ý nghĩa nào đó, cũng có thể là một môn khoa học mới ra đời. Nhất là giáo dục từ lúc thai nhi đến lúc 3 tuổi, cơ hồ nó chỉ còn là một khoảng không, một khoảng đất hoang chưa khai khẩn, chờ mọi người đi khai khẩn, cày ruộng và làm cỏ. - Giáo dục sớm theo định nghĩa của giáo sư Phùng Đức Toàn, cha đẻ của Giáo dục sớm đương đại Trung Quốc, là một môn khoa học giáo dục mới phát triển. Thời kì 0 tuổi (thai nhi) đến sáu tuổi là giai đoạn não bộ phát triển nhanh nhất. Tác động, dẫn dắt, bồi dưỡng, phát triển tiềm năng thể lực và trí tuệ cho trẻ trong thời kì này được gọi là giáo dục sớm. Đó là quá trình giáo dục tố chất toàn diện, bất đầu từ khi trẻ nằm trong bào thai, không chỉ là quá trình bồi dưỡng những tố chất toàn diện (cơ bản) mà còn là một quá trình mềm dẻo, linh hoạt cả về nội dung, kế hoạch, phương pháp và hình thức giáo dục [1;364]: - Giáo dục sớm là một loại khách quan tồn tại. Do đó, giáo dục sớm là giáo dục được mọi người tham gia và phổ biến nhất, số người tham gia đông nhất, lịch sử giáo dục dài nhất. Những nhà khoa học khởi xướng giáo dục sớm, chính là những người có ý thức, tự giác, tâm huyết, có khoa học, căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lí của thai nhi, trẻ sơ sinh, để tiến hành giáo dục sớm, có thể khai thác đầy đủ tiềm năng của trẻ sơ sinh, làm cho bé trưởng thành toàn diện. Nghiên cứu giáo dục trẻ thông minh sớm chỉ ra rằng: Chúng ta đang lãng phí một nguồn tài nguyên não bộ vô cùng to lớn bởi một người bình thường mới chỉ khai thác được từ 3 - 10% khả năng kì diệu của não bộ. Nhà Tâm lí học nổi tiếng người Mĩ B. Bloom sau hàng loạt nghiên cứu đã nói: Nếu một người trưởng thành đến 17 tuổi trí lực đạt 100%, thì lúc 4 tuổi đã đạt 50%, 8 tuổi đạt 80%, trong 9 năm từ 8 tuổi đến 17 tuổi phát triển 20% khả năng còn lại [1]. 2) Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ từ 0 – 3 tuổi Hiện nay, khoa học đã khám phá ra, ngay trong bụng mẹ, não phải của con người đã được hình thành trước, sau đó não trái mới hình thành. Trong ba năm đầu đời, não trái chưa bắt đầu hoạt động tốt và não phải đóng vai trò là não chủ đạo. Từ 0 - 3 tuổi là thời kì phát triển của não phải. Đây là giai đoạn thần đồng. Từ ba đến sáu tuổi, vị trí chủ đạo của não phải dần chuyển sang não trái. Đó là lí do tại sao cần tận dụng kích hoạt não phải trong giai đoạn trước 3 tuổi khi não phải vẫn đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển trí tuệ của trẻ. Theo các nghiên cứu khoa học về sự phát triển của trẻ nhỏ, giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi là "thời kì vàng" để phát triển các tố chất tiềm năng của trẻ. Nếu bỏ qua cơ hội chỉ đến một lần trong đời lúc này thì tiềm năng não bộ của trẻ sẽ giảm dần theo quy luật “Sử dụng nó hay đánh mất nó”, nghĩa là giáo dục càng muộn thì tiềm năng có được của con người được phát huy càng ít. Tóm lại, giáo dục sớm chính là giáo dục nhằm thúc đẩy chức năng não bộ (hai bên bán cầu não phải và trái) của con người phát triển một cách tối ưu ngay từ những tháng năm đầu của cuộc đời. Mục tiêu của 134 Giáo dục sớm và xây dựng mô hình “Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0 – 3 tuổi”... phương pháp giáo dục sớm không phải để nhồi nhét tri thức mà phải góp phần kích hoạt được các năng lực thiên bẩm của trẻ. 2.1.2. Một số mô hình giáo dục sớm trên thế giới Từ những kết quả nghiên cứu về bộ não kì diệu của trẻ sơ sinh và lứa tuổi mầm non, thế kỉ 21 đã có những công trình nghiên cứu nổi tiếng về giáo dục đào tạo trẻ thông minh sớm, về giáo dục não phải, bồi dưỡng nhân tài; trong đó phải kể đến những người đi tiên phong trong cuộc cách mạng giáo dục sớm với những tên tuổi nổi tiếng xuất thân từ các nước Mĩ, Nhật Bản, và Trung Quốc; đó là: - Giáo sư Glenn Doman (Mĩ), với phương pháp giáo dục nhằm khơi dậy và phát triển trí thông minh của trẻ nhỏ được hình thành dựa trên 3 yếu tố cơ bản: 1) kĩ năng đọc, 2) khả năng toán học và 3) năng lực nhận thức sâu và rộng. Ông tin rằng “học đọc” là cơ sởcủa mọi sựhọc tập, lĩnh hội tri thức và sự thành công. Theo ông, dạy đọc cho một em bé 6-24 tháng tuổi ở nhà dễ dàng hơn dạy em bé 6 tuổi ở trường [2, 7] - Giáo sư Shichida Makoto (Nhật bản) đã chủ trương tiến hành một “cuộc cách mạng về giáo dục bán cầu não phải” nhằm phát triển hết tiềm năng của bán cầu não phải. Ngày nay đã có hàng trăm cơ sở giáo dục của Shichida trên toàn nước Nhật Bản và các nước khác như Singapore, Malaysia, Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Indonesia, Úc, Mĩ, Canada, Việt Nam. . . . Những thành quả của ông đang giúp cho hàng ngàn các cha mẹ và trẻ em phát triển nền tảng cho những thành công trong tương lai. Trung Quốc đi sau Mĩ, Nhật, nhưng với khát vọng vươn lên của một quốc gia có dân số lớn nhất thế giới, trường phái giáo dục sớm của giáo sư Feng De Quan (GS. Phùng Đức Toàn) với “Phương án 0 tuổi” (gọi tắt là PAOT), là phương án khai mở trí thông minh và những tố chất tiềm ẩn của trẻ ngay từ 0 tuổi (thai nhi) đến 6 tuổi. Ông theo đuổi một lí tưởng cao cả, đó là “Biến gánh nặng dân số thành nguồn tài nguyên nhân tài vô tận, biến sự vất vả khó khăn trong nuôi dạy con cái thành niềm hạnh phúc vô bờ bến” [1;9], và với mục tiêu nâng cao tố chất cho trẻ nhỏ cho đến nay, ông đã đào tạo được hàng triệu trẻ em thông minh, tài năng, trở thành làn sóng giáo dục sớm tại quốc gia đông dân này [1]. - Ở Hàn Quốc, dịch vụ giáo dục cho trẻ mầm non tại gia đình đang được các bậc cha mẹ đầu tư mạnh mẽ; và hiện nay đang xuất hiện các chương trình theo mô đun đi sâu vào từng lĩnh vực giáo dục sớm như toán, ngôn ngữ, hội họa, âm nhạc.. và cho ra hàng loạt các sản phẩm thành công về giáo dục có bản quyền và đã gia nhập vào thị trường giáo dục ở Việt Nam. - Tại Singapore, Hồng kông, Thái Lan, Indonesia và Malaysia đã nhanh chóng áp dụng các nghiên cứu về não, áp dụng chương trình Giáo dục não phải vào các lĩnh vực giáo dục đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng các nhu cầu của tất cả các lứa tuổi và để bổ sung và tăng cường hiệu quả của các chương trình giáo dục mà hầu hết trẻ em đã có thể được tham gia. Họ mở rộng dần dịch vụ đến các thị trường nước ngoài với tên gọi “Cuộc cách mạng não bộ - Brain Revolution”. 2.1.3. Vai trò của gia đình trong giáo dục sớm trẻ em từ 0 – 3 tuổi Các nhà giáo dục đã khẳng định gia đình là trường học đầu tiên.Cha mẹ chính là người thầy đầu tiên ảnh hưởng sâu sắc đến đứa trẻ. Mahatma Gandhi đã từng nói “không có một ngôi trường nào tốt bằng gia đình và không có người thầy nào tốt như cha mẹ”. Chính vì trẻ nhỏ trong độ tuổi từ 0 - 3 tuổi chủ yếu được chăm sóc và nuôi dưỡng trong môi trường gia đình nên việc áp dụng giáo dục sớm tại gia đình là thực sự cần thiết để không lãng phí tiềm năng của trẻ. Một trong những nội dung đầu tiên của giáo dục sớm là gia đình phải tiến hành thai giáo (giáo dục trẻ em từ trong bào thai), làm cơ sở để khai mở và tạo tiền đề cho giáo dục trẻ sơ sinh. 135 Từ Đức Văn Công việc thai giáo không ai có thể thay thế được vai trò của các bà mẹ với sự hỗ trợ của các ông bố tương lai và các thành viên trong gia đình. Nhà khoa học Nhật Bản, Junichi Abe, người chủ trì “Công trình đào tạo nhân tài” đã rút ra kết luận “trí tuệ của thế hệ sau rõ ràng chịu ảnh hưởng của các nhân tố trong thời kì thai nhi”. Tiếp nối giai đoạn bào thai là giai đoạn sơ sinh. Nhà sinh học người Nga, Ivan Petrovich Pavlovcó nói “trẻ sơ sinh đến ngày thứ 3 mới bắt đầu dạy dỗ là đã chậm mất 2 ngày”. Giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi là giai đoạn mà trẻ tiếp xúc với cha mẹ hoặc những người thân trong gia đình nhiều nhất. Gia đình cần tiếp cận nội dung, phương pháp giáo dục sớm để phát triển toàn diện các tố chất, tiềm năng, thể lực, trí lực cho trẻ [1;11]. Ngược lại, quan niệm sai lầm về năng lực của trẻ sơ sinh ở một bộ phận cha mẹ dẫn đến việc quá chú trọng vào mặt chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ mà quên mất bồi dưỡng đời sống tinh thần, phát triển tố chất cho trẻ. Đồng thời, sự thiếu kinh nghiệm và kiến thức trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ của các bậc cha mẹ, của những người trực tiếp chăm sóc trẻ đã dẫn đến những sự lãng phí tiềm năng vô cùng đáng tiếc ở mỗi đứa trẻ. 2.1.4. Thực trang việc chăm sóc và giáo dục trẻ từ 0 – 3 tuổi Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản nhằm thể chế hoá công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em như: Chiến lược phát triển gia đình Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030; Luật Phổ cập Giáo dục mầm non 5 tuổi; Đề án Giáo dục 5 triệu bà mẹ nuôi, dạy con tốt (giai đoạn 2010 – 2015)... đã tạo cơ hội phát triển công tác chăm sóc và giáo dục trẻ em. Từ các văn bản, chính sách ở trên, có thể thấy rằng: - Các chính sách đã thể hiện sự quan tâm của Đảng, Chính phủ, của các Bộ, ngành liên quan đến công tác chăm sóc - giáo dục trẻ thơ, đến vai trò của giáo dục gia đình. Điều này thể hiện rõ ở mục tiêu của các chính sách.Tuy nhiên, các nội dung, nhiệm vụ triển khai hoạt động, các giải pháp mới dừng lại ở mức độ chung hướng tới nhiều vấn đề tồn tại trong gia đình, xã hội như việc chấp hành chủ trương, đường lối, pháp luật, phòng chống bạo lực gia đình, thực hiện bình đẳng giới trong gia đình, phòng chống tệ nạn xã hội xâm nhập vào gia đình. . .mà chưa xây dựng nội dung, phương pháp giáo dục trẻ từ 0 – 6 tuổi. Hiện nay, hệ thống nhà trẻ, các trường mầm non không đáp ứng nhu cầu chăm sóc – giáo dục trẻ thơ do thiếu phòng học, thiếu phương tiện học liệu, thiếu đội ngũ giáo viên mầm non. Các cơ sở giáo dục mầm non công lập chủ yếu ưu tiên huy động trẻ em mẫu giáo đến trường để đảm bảo hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi, do đó số trẻ dưới 3 tuổi tỉ lệ đến trường lớp mầm non còn rất thấp. Hàng năm có đến 70% trẻ em dưới 3 tuổi chưa được hưởng quyền lợi học tập tại các cơ sở giáo dục mầm non; đặc biệt trẻ em vùng sâu, vùng xa [9;5]. 2.1.5. Thực trạng giáo dục sớm ở Việt Nam Bên cạnh những bậc cha mẹ vẫn giữ những quan niệm lạc hậu về giáo dục trẻ trong thời kì sơ sinh, ngày càng nhiều các bậc cha mẹ tiến bộ ở Việt Nam đã tìm hiểu và áp dụng giáo dục sớm cho con cái họ. Câu lạc bộ P.E.E là nơi tập hợp những cha mẹ có niềm hứng khởi và say mê với sự nghiệp giáo dục sớm. Diễn đàn của câu lạc bộ này là nơi trao đổi thông tin, chia sẻ thắc mắc và những thành công trong quá trình áp dụng giáo dục sớm. Hội quán các bà mẹ lại là một điểm đến yêu thích của các cha mẹ thực thi giáo dục sớm tại thành phố Hồ Chí Minh. Có thể nhận thấy, giáo dục sớm tại gia đình thực sự đang trở thành một chủ đề được đông đảo các bậc cha mẹ quan tâm. Tuy nhiên, giáo dục sớm tại gia đình hiện nay đang được nhen nhóm, hình thành một cách tự phát và chưa được tổ chức đồng bộ trong cộng đồng cha mẹ Việt Nam. Tại các thành phố lớn, nơi mà cơ hội tiếp cận thông tin tiên tiến nhờ vào sự phát triển của mạng internet, các bậc cha mẹ có nhiều cơ hội cập nhật, bổ sung các phương pháp giáo dục sớm. Trong khi đó, những cha mẹ ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa hầu như không có điều kiện để tham gia vào các cộng đồng 136 Giáo dục sớm và xây dựng mô hình “Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0 – 3 tuổi”... cha mẹ thực hiện giáo dục sớm cho trẻ. Cho đến nay, cả nước mới chỉ có một tổ chức phi chính phủ và một số ít trường mầm non tư thục, đã có quan tâm đến sự nghiệp giáo dục sớm với việc nghiên cứu thực hành chương trình giáo dục sớm dựa vào "Phương án 0 tuổi" của Phùng Đức Toàn (Trung Quốc) và các phương pháp sớm của Shichida Makoto (Nhật Bản), của Glenn Doman (Hoa Kì), Maria Montessori (Italia). . . , bước đầu đã đạt được một số kết quả khích lệ trên trẻ em Việt Nam. Có thể nói mô hình giáo dục sớm ở nước ta chưa được định hình có hệ thống và ở tầm vĩ mô. Trẻ nhỏ chưa được tiếp cận với các thành quả nghiên cứu về giáo dục sớm của thế giới mang lại. Đây là một thiệt thòi lớn không chỉ cho các cháu nhỏ mà còn là sự lãng phí tiềm năng vô cùng to lớn của các gia đình và cả đất nước. 2.2. Sự cần thiết phải xây dựng mô hình “Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0 – 3 tuổi” Việc chăm sóc – giáo dục trẻ em từ 0 – 3 tuổi hiện đang phụ thuộc chủ yếu vào giáo dục gia đình. Trong khi đó công tác hướng dẫn phương pháp nuôi dạy trẻ theo khoa học cho bố mẹ và những người chăm sóc trẻ từ 0 – 3 tuổi chưa được quan tâm đúng mức. Hiện nay, tài liệu hướng dẫn cha mẹ về chăm sóc và giáo dục trẻ, cho nhóm từ 0-3 tuổi mới chỉ tập trung vào sức khoẻ và dinh dưỡng, chưa đề cập đến kiến thức và kĩ năng giáo dục trẻ từ 0 – 3 tuổi, đặc biệt là tài liệu về nội dung, phương pháp giáo dục sớm chưa được biên soạn. Từ cơ sở lí luận và thực tiễn nói trên cho thấy: - Việc xây dựng mô hình “Câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm cho trẻ từ 0 – 3 tuổi” thực sự là giải pháp cần thiết trong chăm sóc – giáo dục trẻ từ 0 – 3 tuổi nhằm huy động sức mạnh tổng hợp đưa giáo dục sớm cho trẻ đến với cộng đồng. - Câu lạc bộ sẽ góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng xã hội, cho các bậc cha mẹ về những vấn đề chăm sóc – giáo dục trẻ em từ 0 – 3 tuổi. - Tham gia câu lạc bộ các bậc cha mẹ sẽ được được tiếp cận những kiến thức, kĩ năng và phương pháp giáo dục sớm, đảm bảo sự bình đẳng cho mọi trẻ em, nhất là trẻ em chưa có điều kiện đến trường, lớp, cơ sở giáo dục mầm non. Đặc biệt Câu lạc bộ sẽ huy động được sức mạnh tổng hợp của từng cá nhân, mỗi gia đình, mỗi dòng họ, các cấp chính quyền, các tổ chức đoàn thể để xây dựng giáo dục sớm trở thành nét văn hóa tốt đẹp [5, 8]. 3. Kết luận Với những thành tựu nghiên cứu về sự phát triển não bộ của trẻ trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi và hàng loạt kì tích của trẻ em trong giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi nhờ áp dụng giáo dục sớm tại gia đình ở trên thế giới và ở Việt Nam; có thể khẳng định rằng: vai trò của giáo dục gia đình không chỉ dừng lại ở công tác chăm sóc, nuôi dưỡng thể chất và tinh thần cho trẻ mà còn ở quá trình tác động phát triển; Giáo dục sớm tại gia đình chính là nền tảng, giáo dục nhà trường là sự nối dài sự nghiệp giáo dục sớm tại gia đình. Nhà nước và xã hội cần xác định vị trí, vai trò của giáo dục sớm tại gia đình là một bộ phận quan trọng của giáo dục quốc dân. Các bậc phụ huynh là người đồng hành cùng nhà trường trong sự nghiệp giáo dục sớm nói riêng và giáo dục nói chung cho mọi trẻ em. Thừa nhận giáo dục sớm tại gia đình góp phần quan trọng trong sự nghiệp giáo dục sớm của toàn xã hội do giai đoạn từ 0 đến 3 tuổi là "thời kì vàng" để phát triển tiềm năng não bộ của trẻ, cũng chính là giai đoạn trẻ chủ yếu được sinh hoạt trong môi trường gia đình. Điều này khẳng định nhà trường chỉ là sự nối dài cho sự nghiệp giáo dục sớm tại gia đình thay vì quan niệm nhà trường chịu trách nhiệm chính trong việc giáo dục trẻ phát triển toàn diện. 137 Từ Đức Văn TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Phùng Đức Toàn, 2009. Phương án 0 tuổi - Chiếc nôi ươm hạt giống tài năng (Dành cho trẻ từ 0 – 6 tuổi). Nxb Lao động - Xã hội. [2] Glenn Doman, Janet Doman, 2011. Dạy trẻ thông minh sớm. Nxb Lao động - Xã hội. [3] Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, 2014. Kỉ yếu Hội thảo khoa học: Phương pháp giáo dục Montessori trong điều kiện giáo dục mầm non tại thành phố Hà Nội, 75 tr. [4] Từ Đức Văn, 2011. Phương án 0 tuổi- một hướng tiếp cận mới trong giáo dục mầm non ở Việt Nam. Tạp chí Giáo dục, số 259 (kì 1- 4/2011), Tr. 23- 25. [5] Từ Đức Văn, 2012. Gia đình với sự nghiệp giáo dục sớm. Tạp chí Giáo dục, số 288 (kì 2- 6/2012), Tr.11-12 và Tr. 20. [6] Từ Đức Văn, 2012. Giáo dục hướng tới sự khai mở tố chất cơ bản tiềm năng của mọi trẻ em. Tạp chí Giáo dục, số Đặc biệt 4/2012, Tr. 52- 54. [7] Từ Đức Văn, 2013. Chương trình giáo dục sớm Glenn Doman và việc triển khai vào Việt Nam. Tạp chí Giáo dục, số Đặc biệt (7/2013), Tr. 32-33 và Tr.39. [8] Từ Đức Văn, 2015. Giải pháp thực thi Giáo dục sớm tại các gia đình Việt Nam. Tạp chí Thiết bị Giáo dục, số Đặc biệt (4/2015), Tr. 159- 161 và Tr. 168. [9] Viện Phát triển Giáo dục tiềm năng (IPD), 2014. Hội thảo đề xuất chính sách và giới thiệu mô hình câu lạc bộ gia đình giáo dục sớm trẻ em từ 0- 3 tuổi, 75 trang. ABSTRACT Early education and the club-family model of early education for children from birth to three years of age Early education for children from birth to six years of age has been researched and implemented in many developed countries, including the United States of America, Japan, Italy and China. Research showed that early education has been significantly beneficial for children’s physical and intellectual development in their early years. Early education can be started with the early activation of the right brain (unconcious part), and the connectivity with the left brain (concious part) at a later time. In Vietnam, some educators and researchers, particularly researchers of the Institute of Education for Human Potential Development (IPD), have been conducting research on early education and implementing pilot models of early e