Giáo dục truyền thống hiếu học cho sinh viên trong bối cảnh hội nhập ở Việt Nam hiện nay

Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 45 GIÁO DỤC TRUYỀN THỐNG HIẾU HỌC CHO SINH VIÊN TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ThS. Nguyễn Thị Tiến Khoa Lý luận Chính trị, Trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt Trong suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước, trải qua mọi thăng trầm của lịch sử, hiếu học là một truyền thống, là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, luôn được đề cao và coi trọng ở nước ta. Trong giai đoạn hội nhập hiện nay, khi mà trình độ khoa học công nghệ đang phát triển như vũ bão, hơn bao giờ hết cần thiết phải giáo dục cho sinh viên phải có tinh thần hiếu học, ham học hỏi thật sự. Học không chỉ giúp sinh viên có thêm tri thức, đầu óc mở mang; mà học để biết cách tạo cho sinh viên một lí tưởng sống đúng đắn, cao đẹp để nó có thể làm ngọn đèn soi sáng con đường đi đến thành công của bản thân Từ khoá: Giáo dục, truyền thống, hiếu học, sinh viên Việt Nam, hội nhập. 1. Đặt vấn đề Dân tộc Việt Nam là một dân tộc hiếu học. Có thể nói đối với mỗi người dân Việt Nam học là quá trình lĩnh hội, tiếp thu tri thức của con người, chính vì thế mỗi người luôn luôn có tinh thần ham học hỏi, luôn cố gắng rèn luyện để phát triển cho bản thân, là người công dân có ích cho gia đình và cho xã hội. Chính vì thế có thể thấy rằng, tinh thần hiếu học của nhân dân ta thật vô cùng đáng quý, đáng trân trọng. Tinh thần hiếu học là một trong những truyền thống đáng quý của dân tộc ta, nó nêu cao tinh thần học hỏi, phát triển tri thức của cá nhân, nâng cao được triết lý nhân sinh của xã hội. Tinh thần hiếu học đó đề cao sự học hỏi, không ngừng tiếp thu về tri thức, con người cũng như phát triển được giá trị cho bản thân, xã hội và nâng cao tri thức của mỗi con người. Việt Nam là một trong những đất nước, từ xưa đến nay, tinh thần đó luôn được đề cao, nó thể hiện truyền thống quý báu của dân tộc, có nhiều vị hiền tài của đất nước, họ đứng lên là những mầm non tương lai, là những người có nhiều công lao to lớn cho sự nghiệp của dân tộc. Tinh thần hiếu học của người Việt Nam được hình thành từ lâu đời và đã trở thành một truyền thống tốt đẹp. Người Việt nhận thức được rằng học hành không chỉ là quyền lợi mà còn là nghĩa vụ của mỗi cá nhân. Trên bia tiến sĩ năm Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba tại Văn Miếu Quốc Tử Giám có ghi: Hiền tài là nguyên khí của nhà nước, nguyên khí vững thì thế nước mạnh và thịnh, nguyên khí kém thì thế nước yếu và suy, cho nên các bậc thánh, đế, minh vương không ai không chăm lo việc gây Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 46 dựng nhân tài, bồi đắp nguyên khí mỗi cá nhân. Tinh thần hiếu học được thể hiện trước hết ở tinh thần ham học hỏi, thích hiểu biết một cách tự nguyện và bền vững; người hiếu học là người có nhu cầu học tập suốt đời. Lịch sử dân tộc đã từng biết đến rất nhiều tấm gương hiếu học của các bậc hiền tài, đức cao đạo trọng như: Lý Công Uẩn, Trần Hưng Đạo, Chu Văn An, Mạc Đĩnh Chi, Lương Thế Vinh, Lê Thánh Tông, Phùng Khắc Khoan, Lê Quý Đôn, Hồ Chí Minh cùng không ít dòng họ hiếu học trên khắp mọi miền đất nước. Hiếu học còn được thể hiện ở thái độ luôn coi trọng sự học, coi trọng người có học. Từ đó hình thành đạo lý “Tôn sư trọng đạo”. Nguyễn Trãi - người anh hùng, nhà văn hóa của dân tộc - cho rằng, sự học là cội nguồn của tất thảy những thành công dù đó là nghề gì, dù người ấy là ai, và đây cũng chính là quan niệm của người Việt truyền thống: “Học ăn, học nói, học gói, học mở”, “Nên thợ nên thầy nhờ có học, Có ăn có mặc bởi hay làm”. Vì vậy, làm nghề gì cũng cần học, có học mới tinh thông nghề nghiệp. Từ một nước thuộc địa nữa phong kiến, 95% dân số mù chữ, thất học, chỉ sau không đầy nữa thế kỷ, dân tộc Việt đã giành lấy độc lập cho đất nước, tự do cho mỗi người dân và đang vươn lên xây dựng một Tổ quốc Việt Nam XHCN dân chủ và giàu mạnh, trí tuệ Việt Nam đã vươn lên ngang tầm với thời đại. Tuy nhiên trong xã hội cũng xuất hiện những con người không có tinh thần học hỏi, nhất là đối với lứa tuổi sinh viên, vẫn còn rất nhiều người ham chơi, không có tinh thần học hỏi, chỉ muốn tận hưởng những thú vui mà quên đi nhiệm vụ to lớn là học tập, để rồi rơi vào con đường tệ nạn, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Như vậy, có thể thấy, người Việt Nam luôn coi trọng việc học, lấy việc học làm điều căn bản để thực hiện đạo lí làm người. Nhờ có tinh thần hiếu học mà nhân ta luôn có ý thức chính trị, có trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ đạo đức. Trải qua lịch sử dựng nước và giữ nước, hiếu học trở thành truyền thống, là nguồn sức mạnh tinh thần to lớn luôn được nhân dân ta giữ gìn, đề cao và tôn trọng. 2. Tính tất yếu phải giáo dục truyền thống hiếu học cho sinh viên trong bối cảnh hội nhập Sinh viên Việt Nam là những người đang học tập, hoạt động tại các trường đại học và cao đẳng. Đây là độ tuổi mà con người đã có những bước trưởng thành nhất định cả về mặt tâm lý và mặt xã hội. Họ là một tầng lớp xã hội đặc thù bao gồm những thanh niên xuất thân từ các giai cấp, tầng lớp xã hội khác nhau, đang trong quá trình học tập, chuẩn bị “hành trang” nghề nghiệp cần thiết để bước vào cuộc sống tự lập. Sinh viên đã bước đầu ý thức được trách nhiệm của người công dân cũng như nghĩa vụ của mình đối với đất nước. Hoạt động chính của sinh viên là học tập, nhưng đây cũng là giai đoạn chuyển từ học tập là cơ bản sang hoạt Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 47 động chủ đạo là lao động về sau này, đồng thời cũng là giai đoạn chuẩn bị trở thành nhà trí thức tương lai. Sinh viên Việt Nam hiện nay được sống trong hòa bình, độc lập, có điều kiện học tập, lao động, thể hiện năng lực, giá trị bản thân và cống hiến cho sự nghiệp đổi mới của đất nước. Sinh viên được học tập, nghiên cứu chuyên sâu nên ý thức rất rõ về truyền thống dân tộc, lối sống của con người Việt Nam. Các thế hệ sinh viên ngày nay luôn thể hiện sự trân trọng với công ơn của các thế hệ đi trước đã đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, tạo nên những giá trị bền vững của dân tộc. Sinh viên cũng là lớp người được học hỏi, tìm hiểu, giao lưu với các nền văn hóa, lối sống của các quốc gia, dân tộc trên thế giới. Qua quá trình đó, sinh viên sẽ hiểu sâu sắc hơn về truyền thống hiếu học của dân tộc mình, đồng thời họ sẽ có sự so sánh nhất định để tìm ra những điểm hạn chế hoặc không còn phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống mới. Từ đó, những chuẩn mực, giá trị truyền thống sẽ được nhận thức mới hơn, được bổ sung đầy đủ, sâu sắc hơn, để hình thành những chuẩn mực, giá trị của lối sống mới. Với đặc trưng năng động, sáng tạo, nhạy cảm với cái mới, lại được học tập và hoạt động trong điều kiện toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nên sinh viên Việt Nam ngày nay đang nhận thức và tiếp thu được nhiều giá trị văn minh, tiến bộ của nhân loại. Qua đó bổ sung và làm giàu cho truyền thống hiếu học của dân tộc. Những thay đổi nhanh chóng về kinh tế - xã hội, quá trình hội nhập quốc tế hiện nay đang tác động mạnh mẽ đến lối sống của sinh viên trên cả hai mặt: tính tích cực, chủ động, sáng tạo, nhạy bén trong học tập và sinh hoạt xã hội, nắm bắt những xu thế mới của thế giới, từ đó, giàu kiến thức về nhiều lĩnh vực (ví dụ: giỏi ngoại ngữ, tin học) vừa mang tính hiện đại, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; đồng thời cũng làm xuất hiện xu hướng tuyệt đối hóa yếu tố vật chất, vị kỷ, chạy theo lối sống ngoại lai, thích tiêu xài hưởng thụ, lười học tập, hoặc học tập một cách thực dụng, mang vẻ bề ngoài... Một trong những điểm yếu của sinh viên là sự non trẻ, bồng bột, thiếu kinh nghiệm nên rất dễ bị cám dỗ, lôi cuốn vào vòng xoáy của đồng tiền, của lợi ích vật chất, quên đi những giá trị tinh thần, những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Vì vậy, giáo dục tinh thần hiếu học của dân tộc sẽ trở thành chỗ dựa tinh thần vững chắc, khơi dậy ở sinh viên lòng tự hào, tự tôn dân tộc, ý chí độc lập kiên cường giúp họ vươn lên làm chủ cuộc sống, sự ham học, ham lao động, ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình, cộng đồng, xây dựng và giữ gìn lối sống tốt đẹp của con người Việt Nam trong giai đoạn mới. Tinh thần hiếu học sẽ là nền tảng để tạo ra đội ngũ trí thức tương lai, góp phần phát huy nguồn lực con người trong bối cảnh hiện nay. Thực tiễn cuộc sống đã khẳng định vai trò to lớn của tri thức đối với hoạt động của con người. Tri thức đẹp sẽ làm cho hành Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 48 động của con người trở nên có văn hóa hơn trong lao động sản xuất cũng như trong ứng xử hàng ngày. Chỉ có tri thức chứa đựng những giá trị tốt đẹp, bền vững giúp cho cuộc sống của con người hài hòa, ổn định và phát triển. Ngày nay, đời sống vật chất đang được cải thiện rõ rệt, và nó trở thành điều kiện, tiền đề cho đời sống tinh thần ngày càng phong phú, lành mạnh. Tuy nhiên, nguy cơ và biểu hiện của một thế hệ con người phiến diện, tha hóa về nhân cách, lối sống, tuyệt đối hóa mặt vật chất cũng đang hiện hữu. Điều đó đòi hỏi sinh viên phải có đủ bản lĩnh để đấu tranh và chiến thắng những tiêu cực. Và ở đây, tri thức sẽ đóng vai trò là cơ sở, nền tảng cho sinh viên vươn lên. Quá trình hội nhập hiện nay đang làm xuất hiện và thúc đẩy quá trình tác động, xâm nhập, bổ sung, thậm chí xung đột lẫn nhau giữa các hệ giá trị, các chuẩn mực truyền thống và hiện đại, dân tộc và quốc tế. Sự du nhập các quan điểm, các học thuyết tư sản phương Tây về đạo đức, lối sống trái ngược với các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thậm chí là phản giá trị, phản văn hóa, kích thích con người ham muốn hưởng lạc, tạo ra những quan niệm sống bất chấp luân thường, đạo lý, coi vật chất, tiền bạc là thước đo duy nhất của mọi giá trị; lối sống nghĩa tình, chung thủy, có trước có sau, cần cù, chịu khó,...dần dần nhường chỗ cho lối sống vị kỷ, bản năng, vụ lợi, gấp gáp... Sự thay đổi nhanh chóng của các chuẩn mực giá trị, chuẩn mực hành vi dẫn đến tình trạng người lớn tuổi ngày càng suy giảm khả năng thích nghi với cái hiện đại, còn tuổi trẻ thì nhạy cảm với cái mới, cái lạ, có khả năng và hào hứng tiếp thu nhanh chóng những quan niệm mới, lối sống mới từ đó tạo ra sự xung đột giữa các thế hệ ngày một rõ nét. Ngày nay, toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế đang có tác động mạnh mẽ đến mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó có việc giáo dục truyền thống hiếu học để xây dựng lối sống mới, trang bị những kiến thức cần thiết cho sinh viên. Hội nhập quốc tế sẽ có điều kiện tiếp cận với nền giáo dục với những triết lý đa dạng và giáo dục quốc tế sẽ nhảy vào đầu tư, khai mở thị trường giáo dục Việt Nam. Hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và toàn diện đã tạo ra những cơ hội để cho mọi công dân có thể mở rộng sự giao lưu và tìm kiếm cơ hội phát triển. Đối với sinh viên thì điều này càng trở nên quan trọng hơn bởi tuổi trẻ luôn năng động, sáng tạo, nhiệt huyết, nhanh nhạy nên có nhiều hơn các cơ hội để giao lưu, học tập. Hội nhập quốc tế giúp cho sinh viên có cơ hội tiếp xúc và hiểu biết sâu sắc hơn về các dân tộc trên thế giới, từ đó có sự chọn lọc để tiếp thu những cái hay, cái đẹp trong văn hóa, lối sống của các dân tộc và làm phong phú thêm văn hóa, lối sống của dân tộc mình. Đây là cơ sở để định hướng giáo dục truyền thống hiếu học nhằm xây dựng lối sống mới cho sinh viên trong học tập, lao động, hoạt động chính trị xã hội Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 49 và các quan hệ ứng xử hàng ngày. Tuy nhiên, hội nhập quốc tế một cách dễ dàng, không có sự sàng lọc dễ làm cho sinh viên học theo các xu hướng lối sống lai căng, mất bản sắc dân tộc, bắt chước xô bồ biểu hiện ngày càng rõ nét trên nhiều phương diện. Dân tộc Việt Nam là một dân tộc thông minh và có truyền thống hiếu học, “Tôn sư trọng đạo” và lấy đó làm điều căn bản để thực hiện đạo lý làm người. Vì vậy, truyền thống hiếu học cần phải được sinh viên kế thừa trong quá trình học tập và xây dựng lối sống mới hiện nay. Mỗi sinh viên phải xác định trở thành những công dân có năng lực sáng tạo, với tinh thần dám suy nghĩ một cách độc lập, tự tin vào khả năng của bản thân để có thể vượt khó hoàn thành ước mơ, hoài bão của mình. Kế thừa truyền thống hiếu học cùng với lòng yêu nước sẽ trở thành cơ sở quan trọng để sinh viên xác định vai trò của mình đối với tương lai phát triển của đất nước, với quá trình hội nhập vào nền kinh tế tri thức thế giới theo xu hướng chung của thời đại hiện nay. Muốn có đủ tri thức, kỹ năng, bản lĩnh và sẵn sàng hội nhập với lòng yêu nước nồng nàn, đưa đất nước đi lên, mỗi sinh viên cần tâm niệm một điều: học là để trang bị kiến thức, kỹ năng hành động, hoạt động thực tiễn. Vì vậy, ngoài kiến thức chuyên môn nghiệp vụ còn cần phải có được kiến thức văn hóa nền tảng như văn học nghệ thuật, luật học, lịch sử học, tin học và ngoại ngữ. Bởi vì mọi sự phát triển bền vững, lâu dài chỉ có được trên cơ sở nền tảng văn hóa vững chắc. Ngày nay, việc học cần phải kết hợp cả hai phương thức học: học có hệ thống để làm giàu tri thức một cách toàn diện và học theo yêu cầu, cần gì học nấy, học để nâng cao tay nghề phục vụ sản xuất, tích lũy vốn tri thức, hiểu biết, tự trang bị cho mình một ngành nghề phù hợp để vững bước vào đời. Hiếu học là một quá trình tích luỹ lâu dài, không chỉ giới hạn vào việc đạt kết quả cho riêng một giai đoạn nào. Vì vậy, mỗi sinh viên không tự thoả mãn với thành tích của mình mà cần không ngừng rèn luyện để có một tinh thần ham học hỏi, cầu thị: học thầy cô, học bạn, học những người đi trước và học trong cuộc sống. Chỉ có chí thú trong sự học, không bị đòi hỏi mà vẫn học, dốc lòng dốc sức theo đuổi tiến bộ thì khát vọng thành công cho cuộc sống sau này của sinh viên mới chắc chắn trở thành sự thật. Quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ cùng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang tác động đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội làm cho việc học tập để tiếp cận với trình độ của thế giới càng trở nên cấp thiết. Cho nên, muốn đồng hành cùng nhân loại, dân tộc Việt Nam, đặc biệt là sinh viên không thể không kế thừa truyền thống hiếu học. Việc giáo dục truyền thống hiếu học của sinh viên ngày nay cần gắn liền với tính thiết thực, gắn với hành động. Bởi vì suy cho cùng học là để hành động, để phục vụ cho hoạt động thực tiễn, học là để thực hành, nên học cũng phải thiết thực. Trong Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 50 điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN và chủ động hội nhập quốc tế ngày nay, việc học gắn với tính thiết thực, hành động của sinh viên càng trở nên cần thiết. Kinh tế thị trường với các quy luật khách quan vốn có, lấy chất lượng, hiệu quả làm thước đo của suy nghĩ, hành động, đòi hỏi tư duy phải thiết thực, hành động. Kinh tế thị trường không chấp nhận lối tư duy viển vông, phi thực tế. Bất kỳ một sự tư duy sai lầm, không gắn với thực tế, tư duy không hành động sẽ phải trả giá hoặc không phát huy tác dụng trong kinh tế thị trường. Quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng đòi hỏi sinh viên cần học thiết thực, dám nghĩ, dám hành động và lấy hành động làm phương châm sống và thể hiện giá trị, năng lực bản thân. Trong thời kỳ đổi mới, tinh thần hiếu học ngày càng được nhân rộng khắp mọi tầng lớp nhân dân. Có được điều này, là nhờ vào vai trò lãnh đạo của Đảng trên lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Trong suốt hơn 30 năm đổi mới, Đảng luôn ban hành các Cương lĩnh, Nghị quyết để chỉ đạo một cách kịp thời, từ đó đưa giáo dục và đào tạo của nước ta lên một tầm cao mới. Nghị quyết Đại hội VIII của Đảng (1996) nhấn mạnh với những nội dung chủ yếu: cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Tư tưởng chỉ đạo trên được phát triển bổ sung hoàn thiện cho phù hợp với yêu cầu thực tế qua các kỳ Đại hội VI VII VIII IX X của Đảng cộng sản Việt Nam. Đặc biệt sự nghiệp Giáo dục Đại hội toàn quốc lần thứ X đặc biệt quan tâm và nhấn mạnh hơn nữa nhằm giáo dục con người phát triển toàn diện nhất là thế hệ trẻ. Tại Đại hội IX, về vấn đề giáo dục và đào tạo, Nghị quyết nêu rõ: “... Tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục; thực hiện “chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá”. Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề, đẩy mạnh phong trào tự học tập trong nhân dân bằng những hình thức giáo dục chính quy và không chính quy, thực hiện “giáo dục cho mọi người”, “cả nước trở thành một xã hội học tập”. Đại hội X đã xác định mục tiêu giáo dục là nhằm bồi dưỡng thế hệ trẻ tinh thần yêu nước lòng tự tôn dân tộc lý tưởng chủ nghĩa xã hội lòng nhân ái ý thức tôn trọng pháp luật tinh thần hiếu học ý chí tiến thủ lập nghiệp không cam chịu nghèo nàn đào tạo lớp người lao động có kiến thức cơ bản làm chủ năng lực nghề nghiệp quan tâm hiệu quả thiết thực nhạy cảm với chính trị có ý chí vươn lên về khoa học - công nghệ. Phong trào học tập và nghiên cứu khoa học được sinh viên nhiều trường đại học hưởng ứng và ngày càng đi vào chiều sâu, trở thành động lực kích thích khả năng sáng tạo to lớn đang tiềm ẩn trong sinh viên. Đã có nhữngtấm gương sinh viên tiêu biểu, xuất sắc trong học tập, nghiên cứu khoa học Bản tin Khoa học và Công nghệ Newsletter of Science and Technology Số 1/2019 No 1/2019 51 xuất hiện và ngày càng mở rộng. Nhờ vậy, mà trong giai đoạn hiện nay có rất nhiều tấm gương vươn lên trong học tập, có nhiều thành tích cao trong quá trình học tập và lao động. Nhiều sinh viên Việt Nam dù trong hoàn cảnh nào cũng đã đạt giải cao trong các kỳ thi trong nước và quốc tế như: Giải thưởng IELTS (British Council IELTS Prize) 2015, Giải thưởng Olympic và kỳ thi lập trình quốc tế, Giải thưởng Hoa Trạng Nguyên, Giải thưởng Eureka 2018 Phong trào thi đua học tập, các hoạt động sáng tạo, thi tìm hiểu kiến thức khoa học, thi “Những nhà sáng tạo trẻ”...cũng góp phần tích cực thúc đẩy phong trào học tập và lao động sáng tạo. Cuộc vận động “Sinh viên 5 tốt” (Đạo đức tốt, Học tập tốt, Thể lực tốt, Kỹ năng tốt, Hội nhập tốt) đã nhanh chóng lan tỏa trong sinh viên và trở thành một phong trào thường xuyên. “Sinh viên 5 tốt” đã và đang trở thành một danh hiệu có giá trị lớn, một phẩm chất đẹp của sinh viên thời đại mới. Các kết quả trên cho thấy, sinh viên Việt Nam hiện nay đang tích cực tham gia học tập, nghiên cứu sáng tạo, qua đó truyền thống hiếu học của cha ông được kế thừa và phát huy trong điều kiện mới. Nhiều tấm gương sáng về tinh thần hiếu học cũng được ghi nhận và đánh giá cao ở trong nước và nước ngoài như: Tường Vân được tổng thống Mỹ 4 lần trao bằng khen, Bích Thủy được báo chí Nga nức lời ca ngợi, Hữu Hậu sinh viên nước ngoài xuất sắc nhất Bulgaria... là các du học sinh làm rạng danh đất nước Việt Nam. Tấm gương hiệp sĩ công nghệ thông tin Nguyễn Công Hùng, là một trong những tấm gương điển hình vượt khó vươn lên trở thành người có ích cho xã hội. Bị bại liệt từ nhỏ, thể trạng gần như mất hoàn toàn khả năng vận động, anh vẫn miệt mài tự mày mò, nghiên cứu và trở thành một chuyên gia giỏi v