Giáo trình nhập môn khoa học thư viện và thông tin

PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 1 TRUNG TÊM THÖNG TIN THÛ VIÏÅN ÀAÅI HOÅC QUÖËC GIA HAÂ NÖÅI Haâ Nöåi - 2001 PGS. TS. PHAN VÙN THS. NGUYÏÎN HUY CHÛÚNG NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 2 Lôøi noùi ñaàu Giaùo trình nhaäp moân khoa hoïc thö vieän vaø thoâng tin (Introduction to Library and Information Science) ñöôïc bieân soaïn theo chöông trình khung cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo (coù boå sung vaø söûa ñoåi moät soá ñeà muïc) nhaèm muïc ñích trang bò nhöõng kieán thöùc ñaïi cöông veà thö vieän hoïc vaø thoâng tin hoïc cho sinh vieân caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø cao ñaúng sö phaïm. Giaùo trình naøy giôùi thieäu cho sinh vieân moät caùch coù heä thoáng nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa lí luaän vaø thöïc tieãn hoaït ñoäng thö vieän vaø thoâng tin tö lieäu. Sinh vieân naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa saùch vaø caùc vaät mang tin, nhaän thöùc saâu saéc saùch - laø tri thöùc, laø coâng cuï lao ñoäng, laø phöông tieän giaùo duïc chính trò tö töôûng, hieåu roõ vai troø taùc duïng cuûa saùch trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Cung caáp cho sinh vieân phöông phaùp mang tính keá thöøa truyeàn thoáng vaø tieáp caän vôùi coâng ngheä thoâng tin môùi ñeå thu thaäp caùc nguoàn tin, xöû lí phaân tích tin, saép xeáp, tra tìm, khai thaùc, söû duïng taøi lieäu ñeå naâng cao hieäu quaû, chaát löôïng hoïc taäp vaø nghieân cöùu khoa hoïc. Hoïc xong chöông trình nhaäp moân khoa hoïc thö vieän vaø thoâng tin sinh vieân bieát xaây döïng muïc luïc taøi lieäu tham khaûo trong khoaù luaän, ñoà aùn hoaëc luaän vaên toát nghieäp vaø caùc coâng trình nghieân cöùu. Ñoàng thôøi bieát söû duïng phöông phaùp hoïc taäp môùi - töï hoïc, töï nghieân cöùu gaén lieàn vôùi saùch vôùi thö vieän vaø tö lieäu thoâng tin trong quaù trình ñöôïc ñaøo taïo vaø töï ñaøo taïo. PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 3 PHAÂN COÂNG BIEÂN SOAÏN Chöông I: Saùch vaø caùc vaät lieäu mang tin PGS, TS PHAN VAÊN Chöông II: Cô sôû thö vieän hoïc vaø Thoâng tin hoïc PGS, TS PHAN VAÊN Chöông III: Boä maùy tra cöùu THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG PH AÂN COÂN G BIEÂN SOAÏN PGS. TS. Phan Vaên THS. Nguyeãn Huy Chöông NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 4 Muïc luïc Lôøi noùi ñaàu............................................................................2 Phaân coâng bieân soaïn............................................................. 3 Muïc luïc chöông I...................................................................5 Chöông I: Saùch vaø vaät lieäu mang tin....................................... 7 I.1. Khaùi nieäm veà saùch...........................................................7 I.2. Vai troø taùc duïng cuûa saùch trong ñôøi soáng xaõ hoäi...............10 I.3. Caùc vaät lieäu mang tin.....................................................31 Caâu hoûi oân taäp chöông I...................................................... 40 Muïc luïc chöông II................................................................41 Chöông II: Cô sôû thö vieän hoïc vaø thoâng tin hoïc..................... 43 II.1. Cô sôû thö vieän hoïc........................................................43 II.2. Thoâng tin hoïc...............................................................90 Caâu hoûi oân taäp chöông II....................................................125 Muïc luïc chöông III.............................................................126 Chöông III: Boä maùy tra cöùu.................................................128 III.1. Boä maùy tra cöùu truyeàn thoáng.......................................128 III.2. Boä maùy tra cöùu hieän ñaïi............................................. 153 Caâu hoûi oân taäp chöông III...................................................164 Taøi lieäu tham khaûo.............................................................165 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 5 CHÖÔNG I: SAÙCH VAØ CAÙC VAÄT LIEÄU MANG TIN............... 7 I.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ SAÙCH.....................................................7 I.1.1 Khaùi nieäm veà saùch treân cô sôû vaät lieäu ghi cheùp............. 7 I.1.2 Khaùi nieäm saùch döïa vaøo vaên töï, chöõ vieát...................... 8 I.1.3 Theo quan ñieåm cuûa Löu Quoác Quaân Trung Quoác......... 8 I.1.4 Quaù trình nghieân cöùu phaân tích vaø toång hôïp ................ 8 I.1.5 Caùc loaïi hình saùch......................................................10 I.2 VAI TROØ TAÙC DUÏNG CUÛA SAÙCH TRONG ÑÔØI SOÁNG XAÕ HOÄI...............................................................................10 I.2.1 Caùc chöùc naêng cuûa saùch..............................................12 I.2.1.1 Chöùc naêng thoâng tin.................................................12 I.2.1.2 Chöùc naêng höôùng daãn hoïc taäp...................................12 I.2.1.3 Chöùc naêng kích thích höùng thuù ñoïc saùch...................12 I.2.1.4 Chöùc naêng kinh doanh cuûa saùch................................13 1.2.2 Chuû nghóa Maùc Leâ nin, tö töoûng Hoà Chí Minh baøn veà vai troø vaø taùc duïng cuûa saùch baùo................................................14 I.2.2.1 Caùc Maùc vôùi saùch baùo...............................................14 I.2.2.2 V.I. Leâ nin vôùi saùch baùo............................................16 I.2.2.3 Hoà Chí Minh vôùi saùch baùo........................................17 Muïc luïcChöông I NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 6 I.2.3 Caùc nhaø hoaït ñoäng chính trò, khoa hoïc, vaên hoïc ngheä thuaät baøn veà taùc duïng cuûa saùch baùo......................................22 I.2.4 Ñaûng coäng saûn Vieät Nam baøn veà taùc duïng cuûa saùch baùo.24 I.2.5 Vai troø taùc duïng cuûa saùch baùo ñoái vôùi thanh nieân..........26 I.2.6 Saùch laø coâng cuï lao ñoäng vaø laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp saéc beùn...............................................................................27 I.2.6.1 Saùch laø coâng cuï lao ñoäng..........................................27 I.2.6.2 Saùch laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp..............................29 I.3 CAÙC VAÄT LIEÄU MANG TIN............................................31 I.3.1 Caùc vaät lieäu mang tin thoâ sô töø thôøi coå ñaïi, trung ñaïi.....31 I.3.1.1 Ñaát seùt nung.............................................................31 I.3.1.2 Papirut.....................................................................32 I.3.1.3 Saùch baèng da............................................................32 I.3.1.4 Saùch baèng xöông thuù mai ruøa.....................................32 I.3.1.5 Saùch baèng ñoàng........................................................33 I.3.1.6 Saùch baèng ñaù............................................................33 I.3.1.7 Saùch baèng tre...........................................................34 I.3.1.8 Saùch baèng goã............................................................35 I.3.1.9 Saùch baèng luïa...........................................................35 I.3.1.10 Giaáy......................................................................36 I.3.2 Caùc vaät tin töø khi phaùt minh ra maùy in cho ñeán nay......36 I.3.2.1 In aán (Print) saùch, baùo, taïp chí..................................36 I.3.2.2 Khoâng in aán (Non -print)...........................................38 CAÂU HOÛI OÂN TAÄP CHÖÔNG I.............................................40 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 7 CHÖÔNG I SAÙCH VAØ CAÙC VAÄT LIEÄU MANG TIN Saùch - laø moät trong nhöõng nguoàn löïc coâng ngheä thoâng tin cöïc kyø quan troïng trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Trong coâng cuoäc ñoåi môùi phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, xaây döïng neàn saûn xuaát lôùn xaõ hoäi chuû nghóa, chuùng ta caàn hoïc taäp kinh nghieäm vaø coâng ngheä tieân tieán maø nhaân loaïi ñaõ saùng taïo ra, phaûi tieáp thu “Toång soá tri thöùc” maø loaøi ngöôøi ñaõ tích luõy ñöôïc töø coå ñaïi cho ñeán hieän ñaïi. Saùch laø trí tueä, laø kinh teá. laø chính trò, laø khoa hoïc, laø söùc maïnh giaùo duïc con ngöôøi naém vöõng quaù khöù, hieåu bieát hieän taïi, döï baùo töông lai. Chuùng ta caàn vuõ trang cho sinh vieân caùc tröôøng Ñaïi hoïc vaø Cao ñaúng phöông phaùp hoïc taäp môùi gaén lieàn vôùi saùch, vôùi thö vieän, phöông phaùp khai thaùc söû duïng saùch ñeå nghieân cöùu, naâng cao hieäu quaû, chaát löôïng hoïc taäp trong quaù trình ñaøo taïo. Trong chöông thöù nhaát naøy chuùng toâi seõ trình ba yù: Khaùi nieäm veà saùch, vai troø, taùc duïng saùch trong ñôøi soáng xaõ hoäi, caùc vaät lieäu mang tin ñeå chuyeån taûi thoâng tin ñeán vôùi baïn ñoïc, vôùi ngöôøi duøng tin. I.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ SAÙCH Trong quaù trình nghieân cöùu lyù luaän saùch, nhieàu nhaø khoa hoïc ñaõ neâu leân caùc khaùi nieäm khaùc nhau veà saùch, chuùng toâi xin khaùi quaùt maáy khaùi nieäm sau: I.1.1 Khaùi nieäm veà saùch treân cô sôû vaät lieäu ghi cheùp Tieáng La Tinh saùch laø “Liber” xuaát phaùt töø “Thôù voû caây”. Ngöôøi Anh goïi saùch laø “Book” treân cô sôû töø goã duøng ñeå cheá ra giaáy. Ngöôøi Ñöùc duøng töø goã “Buk” ñeå goïi saùch. göôøi Phaùp duøng töø “Livre” treân cô sôû töø thôù voû caây trong goác La tinh “Liber”. Ngöôøi Nga goïi saùch laø “Kniga” nghóa laø reã caây. Ngöôøi Trung Quoác goïi saùch laø “Kinh” coù nghóa laø “Sôïi chæ NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 8 vaûi” laø nguyeân lieäu cheá ra giaáy. Töø ñoù daãn ñeán khaùi nieäm: Saùch laø nhöõng trang giaáy ghi laïi nhöõng tri thöùc cuûa nhaân loaïi,... giaáy ñöôïc coi laø ñaëc tröng cô baûn cuûa saùch. I.1.2 Khaùi nieäm saùch döïa vaøo vaên töï, chöõ vieát Saùch - laø vaên töï (Xuaát phaùt töø chöõ coå Hy Laïp coù nghóa laø chöõ vieát, vaên töï, thö tín...) do aán loaùt hoaëc cheùp tay vôùi soá löôïng trang nhaát ñònh hôïp thaønh. Thö tòch laø bieåu hieän neàn vaên minh tieán boä vaø vó ñaïi nhaát cuûa loaøi ngöôøi, laø vuõ khí ñaáu tranh chính trò maïnh meõ, laø nhaân toá coù hieäu quaû ñeå naém chaéc toaøn boä tri thöùc cuûa nhaân loaïi ñaõ tích luõy ñöôïc. (Trích Ñaïi baùch khoa toaøn thö Lieân Xoâ). I.1.3 Theo quan ñieåm cuûa Löu Quoác Quaân Trung Quoác Khaùi nieäm veà saùch: “Saùch laø nhöõng tri thöùc ñöôïc ghi laïi nhôø coù vaên töï vaø hình veõ”...Keát hôïp noäi dung vaø hình thöùc saùch nhaèm muïc ñích truyeàn baù tri thöùc töø theá heä naøy qua theá heä khaùc trong caùc thôøi kyø lòch söû cuûa moãi daân toäc1 I.1.4 Quaù trình nghieân cöùu phaân tích vaø toång hôïp chuùng ta coù theå ruùt ra keát luaän ñaày ñuû hôn, khoa hoïc hôn Khaùi nieäm veà saùch: Saùch _ ñaây laø saûn phaåm ñaëc bieät phaûn aùnh vaên hoùa vaät chaát vaø ñôøi soáng tinh thaàn cuûa xaõ hoäi. Nhö theá naøo laø saûn phaåm vaên hoùa vaät chaát? Saùch bieåu hieän ôû baûn thaân noù laø nhöõng baûn cheùp tay (Baûn thaûo) hoaëc saùch in, ñöôïc trình baøy döôùi hình thöùc nhieàu tôø rôøi ñoùng laïi thaønh quyeån (taäp), trong ñoù ñöôïc ghi cheùp baèng chính vaên hoaëc minh hoïa baèng ñoà hình. Saûn phaåm vaên hoùa vaät chaát ñeå caáu thaønh saùch bao goàm: vaên töï, chöõ vieát, vaät lieäu ghi cheùp töø thoâ sô ñeán hieän ñaïi nhö: ñaát seùt nung, xöông thuù, mai ruøa, da, tre, goã luïa, giaáy, baêng töø, ñóa töø, ñóa quang hoïc..., nhöõng phöông tieän aán loaùt nhö: möïc in, chöõ in, maùy in, cheá baûn ñieän 1 Trích: Sô giaûn lòch söû saùch Trung quoác cuûa Löu Quoác Quaân. Baéc kinh, 1958 PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 9 töû, hình veõ, ñoùng saùch, bìa saùch, khoå saùch, khoái löôïng trang... Nhö theá naøo laø ñôøi soáng tinh thaàn cuûa xaõ hoäi? Trong saùch trình baøy caùc taùc phaåm coù noäi dung veà chính trò, khoa hoïc töï nhieân, khoa hoïc xaõ hoäi vaø nhaân vaên, khoa hoïc tö duy, khoa hoïc kyõ thuaät vaø coâng ngheä, vaên hoùa, ngheä thuaät... töø thöïc teá sinh ñoäng ñuùc keát thaønh lyù luaän, thaønh nhöõng quy luaät phaùt trieån töï nhieân vaø xaõ hoäi. Saùch laø vuõ khí ñaáu tranh giai caáp saéc beùn, laø coâng cuï giaùo duïc tö töôûng, tình caûm, lao ñoäng vaø phoå bieán kieán thöùc khoa hoïc kyõ thuaät, laø phöông tieän thuùc ñaåy söï tieán boä cuoäc soáng tinh thaàn cuûa loaøi ngöôøi. Khoâng coù saùch nhaân loaïi khoâng theå phaùt trieån töø thôøi ñaïi ñoà ñaù cho ñeán neàn vaên minh coâng ngheä thoâng tin toaøn caàu, thôøi ñaïi haït nhaân nguyeân töû. Goârôki M. nhaø vaên haøo voâ saûn Nga ñaõ vieát: “Saùch laø moät kyø coâng phöùc taïp vaø vó ñaïi nhaát trong taát caû caùc kyø coâng tuyeät dieäu maø loaøi ngöôøi saùng taïo ra treân con ñöôøng tieán tôùi haïnh phuùc vaø töông lai töôi saùng”2 Noäi dung vaø hình thöùc cuûa saùch: Saùch ñaõ traûi qua con ñöôøng daøi phaùt trieån. Hình thöùc cuûa saùch ñaõ laøm thay ñoåi noäi dung vaø muïc ñích cuûa noù. Saùch laø loaïi saûn phaåm coâng nghieäp coù tính chaát ngheä thuaät, hình thöùc trình baøy trang trí myõ thuaät do con ngöôøi taïo ra. Xeùt veà hình thöùc trình baøy cuûa saùch ta coù theå hieåu ñöôïc trình ñoä vaên minh cuûa loaøi ngöôøi qua caùc thôøi ñaïi. Maët khaùc, noäi dung cuûa saùch dieãn ñaït trí tueä, tö töôûng, tình caûm, nhaän thöùc cuûa con ngöôøi ñoái vôùi theá giôùi xung quanh, phaûn aùnh quy luaät töï nhieân vaø xaõ hoäi coù taùc duïng thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån lòch söû xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Do ñoù, saùch coù hai phöông dieän: hình thöùc vaø noäi dung. Noäi dung cuûa saùch coù taùc duïng to lôùn ñoái vôùi con ngöôøi, nhöng noäi dung ñoù phaûi döïa vaøo hình thöùc vaät chaát môùi theå hieän ñöôïc. Vì vaäy noäi dung vaø hình thöùc cuûa saùch laø moät theå thoáng nhaát luoân luoân gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån kinh teá, chính trò, khoa hoïc, kyõ thuaät vaø coâng ngheä, xaõ hoäi qua caùc thôøi ñaïi cuûa caùc daân toäc treân theá giôùi. 2 Trích: Lôøi giôùi thieäu muïc luïc cuûa nhaø xuaát baûn Vaên hoïc theá giôùi.- Petecbua, 1959.- tr.5 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 10 I.1.5 Caùc loaïi hình saùch Saùch coù nhieàu loaïi hình khaùc nhau. Khi phaân loaïi saùch, ngöôøi ta thöôøng döïa theo caùc yeâu caàu vaø muïc ñích khaùc nhau ñeå xaùc ñònh. Khi xeùt veà phöông dieän chaát lieäu vaø kyõ thuaät ñeå laøm ra saùch, ngöôøi ta chia saùch thaønh caùc loaïi: Saùch laøm baèng ñaát nung, saùch cheùp tay, saùch in treân giaáy (In khaéc goã, in Litoâ, in oáp xeùt, in tipoâ, vaø in baèng cheá baûn ñieän töû...) Khi xeùt veà phöông dieän noäi dung, ngöôøi ta chia saùch theo caùc lónh vöïc tri thöùc khoa hoïc khaùc nhau: Saùch chính trò, saùch kinh teá, saùch khoa hoïc, saùch vaên hoïc, saùch kyõ thuaät, saùch ngheä thuaät.... Khi xeùt veà phöông dieän taùc duïng vaø giaù trò söû duïng, ngöôøi ta chia saùch theo caùc loaïi: saùch giaùo khoa, saùch höôùng daãn, töø ñieån, saùch soå tay ngheà nghieäp.... Khi xeùt veà phöông dieän phuïc vuï cho caùc ñoái töôïng trong xaõ hoäi, ngöôøi ta chia saùch theo caùc loaïi: saùch thieáu nhi, saùch maãu giaùo, saùch phoå thoâng, saùch khaûo cöùu... Khi xeùt veà caáu truùc cuûa saùch, ngöôøi ta chia saùch theo caùc loaïi: saùch bìa cöùng, saùch bìa meàm, saùch ñoùng chæ, saùch ñoùng keïp, saùch gaáp neáp.... Hieän nay, nhieàu nöôùc tieán boä treân theá giôùi ñaõ laäp “Vieän saùch” ñeå nghieân cöùu söï phaùt sinh vaø phaùt trieån saùch. Trong thöïc tieãn ñaõ hình thaønh ngaønh nghieân cöùu lyù luaän veà saùch trong xaõ hoäi. I.2 VAI TROØ TAÙC DUÏNG CUÛA SAÙCH TRONG ÑÔØI SOÁNG XAÕ HOÄI Saùch laø nguoàn tri thöùc phong phuù nhaát cuûa loaøi ngöôøi, laø coâng cuï maïnh meõ thuùc ñaåy söï tieán boä veà vaên hoùa, khoa hoïc, kyõ thuaät vaø coâng ngheä. Nhöõng phaùt minh vó ñaïi, nhöõng tö töôûng khoa hoïc thieân taøi, nhöõng thaønh töïu coâng ngheä tin hoïc noåi PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 11 tieáng tìm ra ñöôïc laø nhôø coù saùch. Saùch coù taùc duïng giuùp cho loaøi ngöôøi ghi laïi nhöõng tri thöùc, nhöõng kinh nghieäm ñaõ tích luõy ñöôïc qua haøng traêm theá kyû trong taát caû caùc lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa noù. Saùch laø saûn phaåm ñaëc bieät trong xaõ hoäi coù chöùc naêng giaùo duïc con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän veà ñaïo ñöùc, trí tueä, theå löïc, thaåm myõ, taâm hoàn, tình caûm, loái soáng cao ñeïp, coù baûn lónh ngang taàm vôùi thôøi ñaïi, vôùi söï nghieäp ñoåi môùi cuûa ñaát nöôùc hieän nay. NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 12 I.2.1 Caùc chöùc naêng cuûa saùch Moãi loaïi saùch ñeàu coù nhöõng ñaëc thuø. Tuy nhieân, ñaõ laø saùch thì duø loaïi naøo, ñeàu coù nhöõng ñieåm chung nhaát veà chöùc naêng. Ñoù laø nhöõng chöùc naêng chuû yeáu sau ñaây: I.2.1.1 Chöùc naêng thoâng tin: Ñaây laø chöùc naêng thoâng baùo noäi dung tri thöùc, giaù trò tö töôûng, khoa hoïc vaø ngheä thuaät cuûa saùch. Trong thôøi ñaïi ngaøy nay coù nhöõng nguoàn thoâng tin voâ cuøng phong phuù, ña daïng, nhöng saùch laø moät trong nhöõng nguoàn thoâng tin cô baûn nhaát, thöïc hieän baèng hai phöông phaùp chuû yeáu: chöõ vieát (Keânh chöõ) vaø hình aûnh, sô ñoà, ñoà hình, ñoà thò, baûn veõ...(Keânh hình). I.2.1.2 Chöùc naêng höôùng daãn hoïc taäp: Chöùc naêng naøy ñoøi hoûi saùch phaûi goùp phaàn phaùt trieån tö duy, naâng cao tính ñoäc laäp, saùng taïo, boài döôõng kyõ naêng vaø naêng khieáu töï hoïc, töï reøn luyeän, phöông phaùp ñoïc saùch trong quaù trình ñöôïc ñaøo taïo vaø töï ñaøo taïo. I.2.1.3 Chöùc naêng kích thích höùng thuù ñoïc saùch: Ngoaøi hai chöùc naêng thoâng tin vaø höôùng daãn hoïc taäp, saùch coøn coù chöùc naêng kích thích loøng say meâ ñoïc saùch, yeâu thích saùch vaø taïo nieàm vui, nieàm haïnh phuùc trong lao ñoäng hoïc taäp, khaùm phaù vaø saùng taïo trong quaù trình ñoïc saùch, khaéc phuïc tình traïng löôøi hoïc, löôøi ñoïc. Thöïc hieän chöùc naêng naøy baèng phöông phaùp saùch phaûi trình baøy heát söùc khoa hoïc, baèng hình aûnh haáp daãn, maøu saéc haøi hoøa, ngoân ngöõ gôïi caûm, trong saùng, deã hieåu... Ba chöùc naêng treân cuûa saùch khoâng phaûi laø ba vaán ñeà taùch bieät, maø coù moái quan heä taùc ñoäng laãn nhau. Neáu löôïng thoâng tin phong phuù, chính xaùc ñoàng thôøi laïi coù phöông phaùp höôùng daãn töï hoïc toát, thì nieàm say meâ ñoïc, hoïc taäp caøng ñöôïc kích thích theâm. Maët khaùc, nieàm say meâ hoïc taäp ñöôïc höôùng daãn PGS. TS. PHAN VAÊN THS. NGUYEÃN HUY CHÖÔNG 13 baèng moät phöông phaùp toát laø tieàn ñeà ñeå phaùt huy khaû naêng tieáp thu vaø vaän duïng saùng taïo löôïng thoâng tin trong saùch vaøo thöïc tieãn ñôøi soáng xaõ hoäi coù hieäu quaû cao nhaát I.2.1.4 Chöùc naêng kinh doanh cuûa saùch: Ngoaøi ba chöùc naêng treân ñaây saùch coøn laø saûn phaåm haøng hoùa, vì vaäy noù coøn coù chöùc naêng kinh doanh. Trong ñieàu kieän cô cheá thò tröôøng, saùch coøn laø moät loaïi haøng hoùa ñaëc bieät bôûi vì noù chöùa ñöïng giaù trò tinh thaàn vaø haøm löôïng trí tueä cao. Trong quaù trình laøm phong phuù veà hình thöùc vaø thoáng nhaát veà noäi dung cuûa vieäc taùi saûn xuaát môû roäng, saùch giöõ vai troø quan troïng. Caùc Maùc ñaõ vieát: “Saûn xuaát, phaân phoái, trao ñoåi, tieâu duøng töï chuùng taïo thaønh nhöõng boä phaän nguyeân veïn nhöng khaùc nhau trong söï thoáng nhaát”3 . Löu thoâng laø söï lieân keát giöõa saûn xuaát vaø tieâu duøng, noù tröïc tieáp thöïc hieän vieäc trao ñoåi saùch thaønh tieàn, ñaûm baûo khaû naêng vaät chaát cho taùi saûn xuaát môû roäng saùch, naâng cao chaát löôïng saùch. Ñieàu quan troïng ñaëc bieät laø coù söï khaùc nhau veà nguyeân taéc löu thoâng saùch vaø caùc ngheà buoân baùn khaùc. Cuõng coù söï khaùc nhau giöõa 3 Trích: Caùc Maùc toaøn taäp. T.12.- H.: Söï thaät, 1962.- tr.361 NHAÄP MOÂN KHOA HOÏC THÖ VIEÄN VAØ THOÂNG TIN 14 saûn xuaát saùch vôùi taát caû caùc kieåu saûn xuaát khaùc. Söï khaùc nhau ñoù laø ôû ñoái töôïng hoaït ñoäng cuûa chuùng. Saùch laø moät loaïi haøng hoùa ñaëc bieät bôûi vì giaù trò vaø giaù trò söû duïng cuûa saùch thöôøng khoâng thoáng nhaát. Giaù trò cuûa saùch chuû yeáu do noäi dung cuûa saùch quyeát ñònh. Trong chöùc naêng kinh doanh saùch phaûi thöïc hieän hai yeáu toá cô baûn: kinh teá vaø xaõ hoäi trong ñoù caàn coi