Hãy thử dùng máy tính casio fx–570es & 570es plus để giải nhanh một số bài tập trắc nghiệm vật lý 12

GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 1 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 1 HÃY THỬ DÙNG MÁY TÍNH CASIO fx–570ES & 570ES Plus Để GIẢI NHANH một số bài tập TRẮC NGHIỆM VẬT LÝ 12! I.GIẢI TÌM NHANH MỘT ĐẠI LƯỢNG CHƯA BIẾT TRONG BIỂU THỨC VẬT LÝ: 1.Sử dụng SOLVE ( Chỉ dùng trong COMP: MODE 1 ) a)Ví dụ 1: Tính khối lượng m của con lắc lò xo dao động, khi biết chu kỳ T =0,1pi(s) và độ cứng k=100N/m. Ta dùng biểu thức 2= mT k pi Chú ý: phím gán biến X: ALPHA ) ; SOLVE: SHIFT CALC ; Dấu = trong biểu thức: ALPHA CALC Phương pháp truyền thống Phương pháp dùng SOLVE Ta có : 2= mT k pi > 2 24= mT k pi Suy ra: 2 2 . 4 = k T m pi Thế số: 2 2 100.(0,1 ) 4 =m pi pi =0,25kg Vậy :khối lượng m của con lắc 0,25kg -Với máy FX570ES: Bấm: MODE 1 -Bấm: 0.1 SHIFT X10X pi ALPHA CALC = 2 SHIFT X10X pi

ALPHA ) X ∇ 100 Màn hình xuất hiện: 0.1 2 100 = X pi pi -Tiếp tục bấm: SHIFT CALC SOLVE = ( chờ khoảng 6s ) Màn hình hiển thị: Vậy : m= 0,25 kg Bạn thử dùng đồng hồ lần lượt đo thời gian khi giải cả 2 phương pháp rồi rút ra kết luận ! Từ ví dụ này chúng ta có thể suy luận cách dùng các công thức khác!!! b)Ví dụ 2:Tính độ cứng của con lắc lò xo dao động, khi biết chu kỳ T =0,1pi(s) và khối lượng =0,25kg. .-Ta dùng biểu thức 2= mT k pi làm Tương tự như trên, cuối cùng màn hình xuất hiện: 0.250.1 2= X pi pi -Tiếp tục bấm:SHIFT CALC SOLVE = ( chờ khoảng 6s ),Màn hình hiển thị như hình bên : Vậy : k =100N/m 0 .1 2 1 0 0 = X pi pi X= 0.25 L--R = 0 0 .2 50 .1 2= X pi pi X= 100 L--R = 0 GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 2 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 2 II.GIẢI NHANH TỔNG HỢP DAO ĐỘNG NHỜ MÁY TÍNH CASIO fx–570ES, 570ES Plus. A.KIẾN THỨC: 1. Tổng hợp hai dao động điều hoà cùng phương cùng tần số như sau: x1 = A1cos (ωt + ϕ1) và x2 = A2cos (ωt + ϕ2) thì: x = x1 + x2 ta được x = Acos (ωt + ϕ) . Với: Biên độ: A2=A12+ A22+2A1A2cos (ϕ2 - ϕ1); Pha ban đầu ϕ : tan ϕ = 2211 2211 coscos sinsin ϕϕ ϕϕ AA AA + + với ϕ1 ≤ ϕ ≤ ϕ2 (nếu ϕ1 ≤ ϕ2 ) 2.Nếu một vật tham gia đồng thời nhiều dao động điều hoà cùng phương cùng tần số: x1 = A1cos (ωt + ϕ1), x2 = A2cos (ωt + ϕ2) và x3 = A3cos (ωt + ϕ3) ... thì dao động tổng hợp cũng là dao động điều hoà cùng phương cùng tần số: x = Acos (ωt + ϕ) . Chiếu lên trục Ox và trục Oy trong hệ xOy. Ta được: Ax = Acos ϕ = A1cos ϕ1+ A2cos ϕ2+ A3cos ϕ3 + .. và Ay = A sin ϕ = A1sin ϕ1+ A2sin ϕ2+ A3sin ϕ3 + .. Biên độ: : A = 2 2 x yA A+ và Pha ban đầu ϕ : tan ϕ = y x A A với ϕ ∈ [ϕ Min, ϕ Max] 3.Khi biết dao động thành phần x1=A1cos (ωt + ϕ1) và dao động tổng hợp x = Acos(ωt + ϕ) thì dao động thành phần còn lại là x2 =x - x1 . với x2 = A2cos (ωt + ϕ2) . Biên độ: A22=A2+ A12-2A1Acos(ϕ -ϕ1); Pha tan ϕ2= 1 1 1 1 sin sin cos cos A A A A ϕ ϕ ϕ ϕ − − với ϕ1≤ ϕ ≤ ϕ2 (nếu ϕ1≤ ϕ2) 4.Nhược điểm của phương pháp trên khi làm trắc nghiệm: Mất nhiều thời gian để biểu diễn giản đồ véctơ, đôi khi khó biểu diễn được với những bài toán tổng hợp từ 3 dao động trở lên, hay đi tìm dao động thành phần. Nên việc xác định A và ϕ của dao động tổng hợp theo phương pháp trên mất nhiều thời gian và dễ nhầm lẫn cho học sinh, thậm chí ngay cả với giáo viên. -Việc xác định góc ϕ hay ϕ2 thật sự khó khăn đối với học sinh bởi vì cùng một giá trị tanϕ  luôn tồn tại hai giá trị của ϕ (ví dụ: tanϕ=1 thì ϕ = pi/4 hoặc -3pi/4), vậy chọn giá trị nào cho phù hợp với bài toán!. B. GIẢI PHÁP : Dùng máy tính CASIO fx – 570ES, 570ES Plus hoặc CASIO fx – 570MS. (Giúp các em học sinh và hỗ trợ giáo viên kiểm tra nhanh được kết quả bài toán tổng hợp dao động trên). 1. Cơ sở lý thuyết: +Dao động điều hoà  x = Acos(ωt + ϕ) có thể được biểu diễn bằng vectơ quay ur A có độ dài tỉ lệ với biên độ A và tạo với trục hoành một góc bằng góc pha ban đầu ϕ. +Mặt khác cũng có thể được biểu diễn bằng số phức dưới dạng: z = a + bi +Trong tọa độ cực: z =A(sinϕ +i cosϕ) (với môđun: A= 2 2a b+ ) hay Z = Aej(ωt + ϕ). +Vì các dao động có cùng tần số góc ω nên người ta thường viết với quy ước z = AeJϕ, trong máy tính CASIO fx- 570ES kí hiệu dưới dạng là: r ∠ θ (ta hiểu là: A ∠ ϕ). +Đặc biệt giác số ϕ được hiện thị trong phạm vi : -1800< ϕ < 1800 hay -pi<ϕ < pi rất phù hợp với bài toán tổng hợp dao động điều hoà. Vậy tổng hợp các dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số bằng phương pháp Frexnen đồng nghĩa với việc cộng các số phức biểu diễn của các dao động đó. GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 3 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 3 Bấm: MODE 2 xuất hiện chữ CMPLX 2.Chọn chế độ thực hiện phép tính về số phức của máy tính: CASIO fx – 570ES, 570ES Plus Các bước Chọn chế độ Nút lệnh Ý nghĩa- Kết quả Cài đặt ban đầu (Reset all): Bấm SHIFT 9 3 = = Reset all Hiển thị1 dòng (MthIO) Bấm SHIFT MODE 1 Màn hình xuất hiện Math. Thực hiện phép tính về số phức Bấm MODE 2 Màn hình xuất hiện chữ CMPLX Tính dạng toạ độ cực: r ∠θ (ta hiểu là:A∠ϕ ) BấmSHIFT MODE
3 2 Hiển thị số phức kiểu r ∠θ Tính dạng toạ độ đề các: a + ib. Bấm SHIFT MODE
3 1 Hiển thị số phức kiểu a+bi Chọn đơn vị đo góc là độ (D) Bấm: SHIFT MODE 3 Màn hình hiển thị chữ D Chọn đơn vị đo góc là Rad (R) Bấm: SHIFT MODE 4 Màn hình hiển thị chữ R Để nhập ký hiệu góc ∠ Bấm SHIFT (-). Màn hình hiển thị ký hiệu ∠ Ví dụ: Cách nhập: Máy tính CASIO fx – 570ES Cho: x= 8cos(ωt+ pi/3) sẽ được biểu diễn với số phức 8∠ 600 hay 8∠pi/3 ta làm như sau: -Chọn mode: Bấm máy: MODE 2 màn hình xuất hiện chữ CMPLX -Chọn đơn vị đo góc là độ (D) ta bấm: SHIFT MODE 3 trên màn hình hiển thị chữ D -Nhập máy: 8 SHIFT (-) 60 sẽ hiển thị là: 8∠ 60 -Chọn đơn vị đo góc là Rad (R) ta bấm: SHIFT MODE 4 trên màn hình hiển thị chữ R -Nhập máy: 8 SHIFT (-) (pi:3 sẽ hiển thị là: 8∠ 1 pi 3 Kinh nghiệm: Nhập với đơn vị độ nhanh hơn đơn vị rad nhưng kết quả sau cùng cần phải chuyển sang đơn vị rad cho những bài toán theo đơn vị rad. (Vì nhập theo đơn vị rad phải có dấu ngoặc đơn ‘(‘‘)’nên thao tác nhập lâu hơn, ví dụ: Nhập 90 độ thì nhanh hơn nhập (pi/2) Bảng chuyển đổi đơn vị góc: ϕ(Rad)= (D).pi 180 ϕ Đơn vị góc (Độ) 15 30 45 60 75 90 105 120 135 150 165 180 360 Đơn vị góc (Rad) 1 pi 12 1 pi 6 1 pi 4 1 pi 3 5 pi 12 1 pi 2 7 pi 12 2 pi 3 9 pi 12 5 pi 6 11 pi 12 pi 2pi 3.Lưu ý :Khi thực hiện phép tính kết quả được hiển thị dạng đại số: a +bi (hoặc dạng cực: A∠ ϕ ). -Chuyển từ dạng : a + bi sang dạng: A∠ ϕ , bấm SHIFT 2 3 = Ví dụ: Nhập: 8 SHIFT (-) (pi:3 ->Nếu hiển thị: 4+ 4 3 i , muốn chuyển sang dạng cực A∠ ϕ : - Bấm phím SHIFT 2 3 = kết quả: 8∠ 1 pi 3 -Chuyển từ dạng A∠ ϕ sang dạng : a + bi : bấm SHIFT 2 4 = Ví dụ: Nhập: 8 SHIFT (-) (pi:3 -> Nếu hiển thị: 8∠ 1 pi 3 , muốn chuyển sang dạng phức a+bi : - Bấm phím SHIFT 2 4 =  kết quả :4+4 3 i Bấm SHIFT 2 màn hình xuất hiện như hình bên Nếu bấm tiếp phím 3 = kết quả dạng cực (r ∠ θ ) Nếu bấm tiếp phím 4 = kết quả dạng phức (a+bi ) ( đang thực hiện phép tính ) GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 4 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 4 4. Tìm dao động tổng hợp xác định A và ϕ bằng cách dùng máy tính thực hiện phép cộng: a.Với máy FX570ES: Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX. -Chọn đơn vị đo góc là độ (D) ta bấm: SHIFT MODE 3 trên màn hình hiển thị chữ D (hoặc Chọn đơn vị đo góc là Rad (R) ta bấm: SHIFT MODE 4 trên màn hình hiển thị chữ R ) -Nhập A1 ,bấm SHIFT (-) , nhập φ1, bấm +, Nhập A2, bấm SHIFT (-) ,nhập φ2 nhấn = hiển thị kết quả. (Nếu hiển thị số phức dạng: a+bi thì bấm SHIFT 2 3 = hiển thị kết quả: A∠ϕ) b.Với máy FX570MS : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX. Nhập A1, bấm SHIFT (-) nhập φ1 , bấm + , Nhập A2 , bấm SHIFT (-) nhập φ2 nhấn = Sau đó bấm SHIFT + = hiển thị kết quả là: A. SHIFT = hiển thị kết quả là: φ c.Lưu ý Chế độ hiển thị màn hình kết quả: Sau khi nhập ta ấn dấu = có thể hiển thị kết quả dưới dạng số vô tỉ, muốn kết quả dưới dạng thập phân ta ấn SHIFT = (hoặc dùng phím S
D ) để chuyển đổi kết quả Hiển thị. d.Các ví dụ: Ví dụ 1: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số có phương trình: x1 = 5cos(pi t +pi /3) (cm); x2 = 5cospi t (cm). Dao động tổng hợp của vật có phương trình A. x = 5 3 cos(pi t -pi /4 ) (cm) B.x = 5 3 cos(pi t + pi /6) (cm) C. x = 5cos(pi t + pi /4) (cm) D.x = 5cos(pi t - pi /3) (cm) Đáp án B Phương pháp truyền thống Phương pháp dùng số phức Biên độ: 2 21 2 1 2 2 12. .cos( )= + + −A A A A A ϕ ϕ Pha ban đầu ϕ: tan ϕ = 2211 2211 coscos sinsin ϕϕ ϕϕ AA AA + + Thế số: A= 2 25 5 2.5.5.cos( / 3) 5 3+ + =pi (cm) tan ϕ = 5.sin( / 3) 5.sin 0 5. 3 / 2 315cos( / 3) 5.cos0 35. 1 2 + = = + + pi pi => ϕ = pi/6. Vậy :x = 5 3 cos(pi t + pi /6) (cm) -Với máy FX570ES: Bấm: MODE 2 -Đơn vị đo góc là độ (D)bấm: SHIFT MODE 3 Nhập: 5 SHIFT (-)∠ (60) + 5 SHIFT (-) ∠ 0 = Hiển thị kết quả: 5 3 ∠30 Vậy :x = 5 3 cos(pi t + pi /6) (cm) (Nếu Hiển thị dạng đề các:15 5 3 2 2 + i thì Bấm SHIFT 2 3 = Hiển thị: 5 3 ∠30 ) Bạn thử dùng đồng hồ lần lượt đo thời gian khi giải cả 2 phương pháp rồi rút ra kết luận ! Giải khi dùng đơn vị đo góc là Rad (R): SHIFT MODE 4 Bấm chọn MODE 2 màn hình xuất hiện: CMPLX. Tìm dao động tổng hợp: Nhập :5 SHIFT (-).∠ (pi/3) + 5 SHIFT (-) ∠ 0 = Hiển thị: 5 3 ∠ 1 pi 6 Ví dụ 2: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số x1=cos(2pit + pi)(cm), x2 = 3 .cos(2pit - pi/2)(cm). Phương trình của dao động tổng hợp A. x = 2.cos(2pit - 2pi/3) (cm) B. x = 4.cos(2pit + pi/3) (cm) C. x = 2.cos(2pit + pi/3) (cm) D. x = 4.cos(2pit + 4pi/3) (cm) GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 5 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 5 Giải: Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX Chọn đơn vị đo góc là rad (R): SHIFT MODE 4 -Nhập máy: 1 SHIFT(-) ∠ pi + 3  SHIFT(-) ∠ (-pi/2 = Hiển thị 2∠- 2 pi 3 . Đáp án A Ví dụ 3: Một vật dao động điều hòa xung quanh vị trí cân bằng dọc theo trục x’Ox có li độ )() 2 2cos( 3 4))( 6 2cos( 3 4 cmtcmtx pi pi pi pi +++= . Biên độ và pha ban đầu của dao động là: A. . 3 ;4 radcm pi B. . 6 ;2 radcm pi C. . 6 ;34 radcm pi D. . 3 ; 3 8 radcm pi Đáp án A Giải 1: Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX Chọn đơn vị đo góc là radian(R): SHIFT MODE 4 Nhập máy: 4 3

SHIFT (-). ∠ (pi/6) + 4 3

SHIFT (-). ∠ (pi/2 = Hiển thị: 4 ∠ 1 pi 3 Giải 2: Với máy FX570ES : Chọn đơn vị đo góc là độ Degre(D): SHIFT MODE 3 Nhập máy: 4 3

SHIFT (-). ∠ 30 + 4 3

SHIFT (-). ∠ 90 = Hiển thị: 4 ∠ 60 Ví dụ 4: Ba dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số có phương trình lần lượt là x1= 4 cos(pit - pi/2) (cm) , x2= 6cos(pit +pi/2) (cm) và x3=2cos(pit) (cm). Dao động tổng hợp của 3 dao động này có biên độ và pha ban đầu là A. 2 2 cm; pi/4 rad B. 2 3 cm; - pi/4 rad C.12cm; + pi/2 rad D.8cm; - pi/2 rad Giải: Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX Chọn đơn vị góc tính rad (R). SHIFT MODE 4 Tìm dao động tổng hợp, nhập máy: 4 SHIFT(-)∠ (- pi/2) + 6 SHIFT(-)∠ (pi/2) + 2 SHIFT(-)∠ 0 = Hiển thị: 2 2 ∠ pi/4. Chọn A Ví dụ 5: Dao động tổng hợp của hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số x1= a 2 cos(pit+pi/4)(cm) và x2 = a.cos(pit + pi) (cm) có phương trình dao động tổng hợp là A. x = a 2 cos(pit +2pi/3)(cm) B. x = a.cos(pit +pi/2)(cm) C. x = 3a/2.cos(pit +pi/4)(cm) D. x = 2a/3.cos(pit +pi/6)(cm) Chọn B Giải: Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX chọn đơn vị góc tính theo độ (D) Bấm : SHIFT MODE 3 ( Lưu ý : Không nhập a) Tìm dao động tổng hợp: Nhập máy : 2  SHIFT(-)∠45 + 1 SHIFT(-)∠180 = Hiển thị: 1∠ 90, e. Trắc nghiệm vận dụng : Câu 1: Cho hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số x1= 3 cos(5pit +pi/2) (cm) và x2 = 3 cos( 5pit + 5pi/6)(cm). Phương trình dao động tổng hợp là A. x = 3 cos ( 5pit + pi/3) (cm). B. x = 3 cos ( 5pit + 2pi/3) (cm). C. x= 3 cos ( 5pit + 2pi/3) (cm). D. x = 4 cos ( 5pit +pi/3) (cm) Đáp án B Câu 2: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số theo các phương trình: x1 = 4cos(pit )(cm) và x2 = 4 3 cos(pit + pi/2) (cm). Phương trình của dao động tổng hợp A. x1 = 8cos(pit + pi/3) (cm) B. x1 = 8cos(pit -pi/6) (cm) C. x1 = 8cos(pit - pi/3) (cm) D. x1 = 8cos(pit + pi/6) (cm) Đáp án A Câu 3: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số theo các phương trình: x1 = acos(pit + pi/2)(cm) và x2 = a 3 cos(pit) (cm). Phương trình của dao động tổng hợp A. x = 2acos(pit + pi/6) (cm) B. x = 2acos(pit -pi/6) (cm) C. x = 2acos(pit - pi/3) (cm) D. x = 2acos(pit + pi/3) (cm) Đáp án A GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 6 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 6 5. Tìm dao động thành phần ( xác định A2 và ϕ2 ) bằng cách dùng máy tính thực hiện phép trừ: Ví dụ tìm dao động thành phần x2: x2 =x - x1 với: x2 = A2cos(ωt + ϕ2) Xác định A2 và ϕ2? a.Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 màn hình xuất hiện chữ: CMPLX -Chọn đơn vị đo góc là độ ta bấm: SHIFT MODE 3 trên màn hình hiển thị chữ D (hoặc Chọn đơn vị đo góc là Radian ta bấm: SHIFT MODE 4 trên màn hình hiển thị chữ R ) Nhập A , bấm SHIFT (-) nhập φ; bấm - (trừ), Nhập A1 , bấm SHIFT (-) nhập φ1 , nhấn = kết quả. (Nếu hiển thị số phức thì bấm SHIFT 2 3 = hiển thị kết quả trên màn hình là: A2 ∠ ϕ2 b.Với máy FX570MS : Bấm chọn MODE 2 màn hình xuất hiện chữ: CMPLX Nhập A , bấm SHIFT (-) nhập φ ;bấm - (trừ), Nhập A1 , bấm SHIFT (-) nhập φ1 nhấn = Sau đó bấm SHIFT + = hiển thị kết quả là: A2. bấm SHIFT = hiển thị kết quả là: φ2 c.Các ví dụ : Ví dụ 6: Một chất điểm dao động điều hoà có phương trình dao động tổng hợp x=5 2 cos(pit+5pi/12)(cm) với các dao động thành phần cùng phương, cùng tần số là x1=A1 cos(pit + ϕ1) và x2=5cos(pit+pi/6)(cm), Biên độ và pha ban đầu của dao động 1 là: A. 5cm; ϕ1 = 2pi/3 B.10cm; ϕ1= pi/2 C.5 2 (cm) ϕ1 = pi/4 D. 5cm; ϕ1= pi/3 Giải: Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX -Chọn đơn vị đo góc là rad (R): SHIFT MODE 4 . Tìm dao động thành phần: Nhập máy : 5 2  SHIFT(-) ∠ (5pi/12) – 5 SHIFT(-) ∠ (pi/6 = Hiển thị: 5 ∠ 2 pi 3 , chọn A Ví dụ 7: Một vật đồng thời tham gia 3 dao động cùng phương, cùng tần số có phương trình dao động: x1 = 2 3 cos(2pit + pi/3) (cm), x2 = 4cos(2pit +pi/6) (cm) và x2 = A3 cos(pit + ϕ3) (cm). Phương trình dao động tổng hợp có dạng x = 6cos(2pit - pi/6) (cm). Tính biên độ dao động và pha ban đầu của dao động thành phần thứ 3: A. 8cm và - pi/2 . B. 6cm và pi/3. C. 8cm và pi/6 . D. 8cm và pi/2. Chọn A Giải: Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX Chọn đơn vị đo góc là rad (R) SHIFT MODE 4 . Tìm dao động thành phần thứ 3: x3 = x - x1 –x2 Nhập máy: 6 SHIFT(-) ∠ (-pi/6) - 2 3  SHIFT(-) ∠ (pi/3) - 4 SHIFT(-) ∠ (pi/6 = Hiển thị: 8 ∠- 1 pi 2 . d. Trắc nghiệm vận dụng : Câu 4: Một vật đồng thời tham gia 2 dao động cùng phương, cùng tần số có phương trình dao động: x1 = 8cos(2pit + pi/2) (cm) và x2 = A2 cos(pit + ϕ2) (cm). Phương trình dao động tổng hợp có dạng x=8 2 cos(2pit + pi/4) (cm). Tính biên độ dao động và pha ban đầu của dao động thành phần thứ 2: A. 8cm và 0 . B. 6cm và pi/3. C. 8cm và pi/6 . D. 8cm và pi/2. Câu 5: Một vật đồng thời tham gia 3 dao động cùng phương, cùng tần số có phương trình dao động: x1 = 8cos(2pit + pi/2) (cm), x2 = 2cos(2pit -pi/2) (cm) và x3 = A3 cos(pit + ϕ3) (cm). Phương trình dao động tổng hợp có dạng x = 6 2 cos(2pit + pi/4) (cm). Tính biên độ dao động và pha ban đầu của dao động thành phần thứ 3: A. 6cm và 0 . B. 6cm và pi/3. C. 8cm và pi/6 . D. 8cm và pi/2. Câu 6: Một vật đồng thời tham gia 3 dao động cùng phương, cùng tần số có phương trình dao động: x1 = a.cos(2pit + pi/2) , x2 = 2a.cos(2pit -pi/2) và x3 = A3 cos(pit + ϕ3). Phương trình dao động tổng hợp có dạng x = a 2 cos(2pit - pi/4) (cm). Tính biên độ dao động và pha ban đầu của dao động thành phần thứ 3: A. a và 0 . B. 2a và pi/3. C. a 2 và pi/6 . D. 2a 2 và pi/2. GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 7 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 7 III. BÀI TOÁN CỘNG ĐIỆN ÁP XOAY CHIỀU DÙNG MÁY TÍNH FX-570ES 1.Cách 1: Phương pháp giản đồ véc tơ: Dùng phương pháp tổng hợp dao động điều hoà. -Ta có: u1 = U01 1os( )c tω ϕ+ và u2 = U01 2os( )c tω ϕ+ -Thì điện áp tổng trong đoạn mạch nối tiếp: u = u1 +u2 = 01 021 2os( ) os( )+ + +U c t U c tω ϕ ω ϕ -Điện áp tổng có dạng: u = U0 sin( )tω ϕ+ Với: U02 = U201+ U022 + 2.U02.U01. Cos( 1 2)ϕ ϕ− ; 01 1 02 2 01 1 02 2 sin .sin cos cos U U tg U U ϕ ϕϕ ϕ ϕ + = + Ví Dụ 1: Cho mạch gồm: Đoạn AM chứa: R, C mắc nối tiếp với đoạn MB chứa cuộn cảm L,r. Tìm uAB = ?Biết: uAM = 100 2 s os(100 )3c t pi pi − (V) 1100( ), 3 AMU V piϕ→ = = − uMB = 100 2 os(100 )6c t pi pi + (V) ->UMB = 100(V) và 2 6 piϕ = Bài giải: Dùng công thức tổng hợp dao động: uAB =uAM +uMB + UAB = 2 2100 100 2.100.100.cos( ) 100 2( )3 6 V pi pi + + − − = => U0AB = 200(V) + 100sin( ) 100sin( ) 3 6tan 100cos( ) 100cos( 1 3 6 2) = − − + = → − + pi pi ϕ pi pi piϕ + Vậy uAB = 100 2 2 os(100 )12c t pi pi − (V) hay uAB = 200 os(100 2)1−c tpi pi (V) 2.Cách 2: Dùng máy tính FX-570ES: uAB =uAM +uMB để xác định U0AB và ϕ. ( RẤT NHANH!) a.Chọn chế độ mặc định của máy tính: CASIO fx – 570ES + Để cài đặt ban đầu (Reset all), Bấm SHIFT 9 3 = = + Máy CASIO fx–570ES bấm SHIFT MODE 1 hiển thị 1 dòng (MthIO) Màn hình xuất hiện Math. + Để thực hiện phép tính về số phức thì bấm máy : MODE 2 màn hình xuất hiện CMPLX + Để tính dạng toạ độ cực : r ∠θ (ta hiểu là A∠ϕ) , Bấm máy: SHIFT MODE
3 2 -Chọn đơn vị đo góc là độ (D) ta bấm máy : SHIFT MODE 3 màn hình hiển thị chữ D -Chọn đơn vị đo góc là Rad (R) ta bấm máy: SHIFT MODE 4 màn hình hiển thị chữ R +Để nhập ký hiệu góc ∠ ta bấm: SHIFT (-). b.Ví dụ: Cho: uAM = 100 2 s os(100 )3c t pi pi − (V) sẽ biểu diễn 100 2 ∠ -600 hoặc 100 2 ∠- 1 pi 3 Máy tính CASIO fx – 570ES : Chọn MODE: Bấm máy: MODE 2 màn hình xuất hiện chữ CMPLX -Chọn đơn vị đo góc là độ (D) ta bấm: SHIFT MODE 3 trên màn hình hiển thị chữ D Nhập máy: 100 2 SHIFT (-) -60 hiển thị : 100 2 ∠ -60 -Chọn đơn vị đo góc là Rad (R) ta bấm: SHIFT MODE 4 trên màn hình hiển thị chữ R Nhập máy: 100 2 SHIFT (-) (-pi:3  hiển thị : 100 2 ∠- 1 pi 3 -Cần chọn chế độ mặc định theo dạng toạ độ cực r ∠θ (ta hiểu là A ∠ϕ  ) - Chuyển từ dạng : a + bi sang dạng A∠ ϕ , ta bấm SHIFT 2 3 = (- Chuyển từ dạng A∠ ϕ sang dạng : a + bi , ta bấm SHIFT 2 4 = ) c. Xác định U0 và ϕ bằng cách bấm máy tính: +Với máy FX570ES : Bấm chọn MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX. -Nhập U01 bấm SHIFT (-) nhập φ1; bấm +, Nhập U02 , bấm SHIFT (-) nhập φ2 nhấn = kết quả. (Nếu hiển thị số phức dạng: a+bi thì bấm SHIFT 2 3 = hiển thị kết quả : A∠ϕ +Với máy FX570MS : Bấm MODE 2 trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX. Hình uAM B A R L,r uMB M C GV:Đoàn Văn Lượng -ĐT: 0915718188 - 0906848238 8 GV:Đoàn Văn Lượng- Email: doanvluong@yahoo.com ; doanvluong@gmail.com Trang 8 Nhập U01, bấm SHIFT (-) nhập φ1 , bấm + , Nhập U02 , bấm SHIFT (-) nhập φ2 nhấn = Sau đó bấm SHIFT + = hiển thị kết quả là: A SHIFT = hiển thị kết quả là: φ +Lưu ý Chế độ hiển thị kết quả trên màn hình: Sau khi nhập, ấn dấu = hiển thị kết quả dưới dạng số vô tỉ, muốn kết quả dưới dạng thập phân ta ấn SHIFT = ( hoặc dùng phím S
D ) để chuyển đổ