Hoa và những cung bậc của tình yêu

HOA VÀ NHỮNG CUNG BẬC CỦA TÌNH YÊU Không ai biết từ bao giờ, hoa được coi là thứ ngôn ngữ không lời phổ biến và quan trọng nhất trong việc bày tỏ tình cảm, nhất là tình yêu của con người. Phải chăng, chỉ có hoa mới đủ để diễn tả các cung bậc của tình yêu Thật vậy, nếu tĩnh tâm nhìn lại một chút sẽ thấy được ngôn ngữ của hoa giống như tình yêu đôi lứa. Khi còn đương nụ thì hoa giống như một tình yêu mới chớm. Thế rồi, nắng, gió, nhựa sống từ lòng đất sẽ nuôi dưỡng để đơm hoa. Điều đó cũng giống như trong tình yêu khi đã được nuôi dưỡng đủ lớn thì sẽ đạt đến sự thăng hoa, để sau đó cho quả ngọt. Cỏ cây hoa lá tuy là những vật vô tình nhưng hữu ý. Khi tình cảm con người tương đồng với cảnh sắc của thiên nhiên thì lúc ấy chính là sự thăng hoa của nghệ thuật. Những tình cảm được ngôn ngữ chuyển tải đã vượt ra khỏi ý nghĩa của những ký tự làm rung động lòng người. Từ xa xưa, cả phương Đông lẫn phương Tây, có nhiều những giai thoại và truyền thuyết về tình yêu gắn liền với các loài hoa. Nếu như phương Tây, ngay trong đêm trường Trung cổ, sự bất diệt của tình yêu đã được biết đến bằng một giai thoại về loài hoa lưu ly - “forget-me-not” (xin đừng quên em/anh). Truyền thuyết kể rằng, trong thời Trung cổ, một hiệp sĩ cùng người tình đi dọc bờ sông. Chàng hiệp sĩ nhổ một cụm hoa nhưng do bận áo giáp nặng nề đã khiến anh rơi xuống nước. Trước khi bị chìm, chàng hiệp sĩ vẫn kịp trao bó hoa cho người yêu của mình và kêu lên “forget-me-not”. Từ đó, loài hoa này gắn liền với câu chuyện tình lãng mạn và nó thường được các cô gái mang theo như là biểu hiện của lòng chung thủy và một tình yêu vĩnh cửu. Ở nửa bên này của trái đất, phương Đông, hoa cũng được gắn với một câu chuyện tình lãng mạn nhuốm màu huyền sử. Giai thoại kể rằng, vào thời nhà Đường (Trung Hoa), sĩ tử Thôi Hộ, trong lần hỏng thi, nhân tiết thanh minh đi dạo chơi phía Nam kinh thành Lạc Dương. Từ xa, chàng trông thấy một vườn đào đang rực rỡ khoe sắc trong gió xuân. Thấy khát, Thôi Hộ bèn đi về phía ấy để xin nước uống. Đến nơi, chàng thấy một thiếu nữ vô cùng diễm lệ đang đứng tựa cành đào má ửng hồng, mắt mơ màng nhìn xa xa. Cảnh và người đã làm rung động tâm hồn thi nhân. Chàng và nàng, tuy “tình trong như đã” nhưng cũng chỉ trao cho nhau những cái nhìn đầy tình ý bởi phần do lễ nghĩa ràng buộc, phần vì Thôi Hộ vốn là người sống khép kín, ít giao du nên sau đó chàng đã bỏ đi. Đến tiết thanh minh năm sau, cái nhớ nhung đã thôi thúc chàng trai Thôi Hộ trở lại vườn xưa chốn cũ. Nhưng khi đến nơi, chàng chỉ thấy hoa đào cười cợt với gió xuân còn người đâu chẳng thấy. Trước mặt chàng chỉ là cửa đóng then cài mà cất tiếng gọi thì chẳng thấy ai thưa. Bồi hồi trước cảnh cũ mà vắng bóng người xưa, Thôi Hộ bèn viết một bài thơ tứ tuyệt dán lên cổng, trong đó có 2 câu nổi tiếng: Nhân diện bất tri hà xứ khứ/ Đào hoa y cựu tiếu Đông phong.(Sau này, 2 câu thơ được đại thi hào Nguyễn Du dịch nghĩa để tả tâm trạng chàng Kim khi trở lại vườn Kiều: Trước sau nào thấy bóng người/Hoa đào năm ngoái còn cười gió Đông). Hoa Tulip (ảnh sưu tầm) Ít lâu sau, không cầm lòng được trước nỗi thầm thương trộm nhớ, Thôi Hộ bèn tìm lại chốn cũ. Đến nơi, trong nhà vẳng ra tiếng khóc, rồi một lão ông chạy ra hỏi chàng có phải Thôi Hộ không và cho biết con gái cụ sau khi đọc bài thơ của chàng thì đã mắc bệnh tương tư, nhớ thương, sầu thảm, bỏ ăn uống mà sinh bệnh, giờ chỉ còn là cái xác không hồn. Nghe vậy, Thôi Hộ bèn chạy đến bên giường của nàng bày tỏ nỗi lòng mình rồi khóc thảm thiết và cầu xin quỷ thần cho nàng sống lại. Tình yêu như một phép màu kỳ diệu khiến cô gái sống lại và họ kết duyên vợ chồng. Sau đó, vào năm 796, Thôi Hộ thi đỗ tiến sĩ. Bài thơ, mà cảnh vật được mượn ý chính là hoa đào, đã trở thành tác phẩm bất hủ ghi lại mối tơ duyên vừa thực vừa ảo như sắc màu của tình yêu đôi lứa. Trong hơn 2 vạn bài Đường thi, tuy Thôi Hộ chỉ có vỏn vẹn vài ba tác phẩm, nhưng bài thơ về mối duyên thiên định này vẫn được truyền tụng cho đến hôm nay. Vậy, hoa nói lên điều gì của cuộc sống? Ở phương Tây, người ta đặt cho mỗi màu hoa một ý nghĩa nhất định, như màu trắng thể hiện sự trong sạch (vì vậy mà trong các đám cưới chỉ dùng hoa trắng), màu hoàng yến chỉ sự kiêu hãnh, màu phấn hồng biểu thị sự êm ái, màu xanh nhạt chỉ sự xoa dịu, đam mê, màu tím là sự an ủi đau thương, màu đỏ sậm tượng trưng cho máu lửa... và hoa hồng được độc tôn dùng để tượng trưng cho tình yêu. Tuy nhiên, không phải lúc nào giữa các nền văn hóa cũng có sự tương đồng với nhau trong việc sử dụng hoa làm ngôn ngữ chuyển tải tình cảm. Ví dụ như phương Tây coi hoa mai là sự vô tình thì phương Đông lại chỉ một tâm hồn thanh cao (Cao Bá Quát từng nói: Cả đời chỉ cúi đầu trước hoa mai (nhất sinh đê thủ bái mai hoa); hay hoa thủy tiên phương Đông dùng để chỉ sự chung thủy thì phương Tây lại coi là kiêu căng, ích kỷ... Có thể biểu thị của mỗi loài hoa thay đổi theo quan niệm của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc nhưng tựu trung lại, những ngôn ngữ mà hoa mang đến đều nhằm biểu thị tình cảm của con người. Thông qua muôn màu, muôn sắc của hoa mà những thông điệp về tình cảm bạn bè, tình yêu đôi lứa... trong cuộc sống được thể hiện. Đó thực sự là một thứ ngôn ngữ không lời để người với người xích lại gần nhau hơn. Ý nghĩa một số loài hoa Hoa hồng: tình yêu bất diệt ; hồng baby: tình yêu ban đầu; hồng nhung: say đắm và nồng nhiệt; hồng vàng : kiêu sa và rực rỡ; hồng đỏ; đậm đà, mãnh liệt. Hoa thược dược: dịu dàng và thầm kín; thược dược trắng: bắt đầu yêu; đỏ: một tình yêu mãi mãi; vàng: vui sướng vì tình yêu. Hoa sen: độ lượng, từ bi, bác ái; sen hồng: hân hoan, tươi vui; sen trắng: cung kính, tôn nghiêm. Hoa cúc: tình bạn mãi cao quý; cúc trắng: ngây thơ và duyên dáng; cúc vàng: quý mến, hân hoan; cúc tím (thạch thảo): lưu luyến khi chia tay; cúc đại đóa: lạc quan; cúc vạn thọ: đau buồn, thất vọng. Lưu ly (forget-me-not): xin đừng quên em/anh. Hoa mai, hoa đào: một mùa xuân tràn trề ước mơ và hy vọng. Hoa tulip: lời tỏ bày tình yêu. Hoa hướng dương: niềm tin và hy vọng. Hoa lan: thành thật