Kế toán ngân hàng

1 Trường Cao đẳng Công nghệ thông tin Tp. Hồ Chí Minh Khoa Tài chính Ngân hàng BÀI GIẢNG MÔN: KẾ TOÁN NGÂN HÀNG GVTH: Trần Nguyễn Trùng Viên Tháng 11/ 2012 2 Tài liệu lưu hành nội bộ CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN NGÂN HÀNG Nội dung: 1. Khái niệm, đối tượng, mục tiêu của Kế toán Ngân hàng 2. Đặc điểm của Kế toán Ngân hàng 3. Tổ chức Kế toán Ngân hàng 1. Khái niệm, đối tượng, mục tiêu của Kế toán Ngân hàng 1.1.Khái niệm: Kế toán là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động. (Luật Kế toán Việt Nam 2003) Vì vậy: Kế toán Ngân hàng là việc thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính về tình hình hoạt động của ngân hàng. 1.2. Đối tượng:  Từ phương trình kế toán ( Bảng cân đối kế toán): Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu (Assets = Liabilities + Owner’s equity) Trong đó: Tài sản: Nguồn lực do NH kiểm soát và có thể thu được lợi ích kinh tế trong tương lai. Lợi ích kinh tế trong tương lai mà tài sản mang lại là tiềm năng làm tăng nguồn tiền và các khoản tương đương tiền của Ngân hàng, hoặc làm giảm bớt các khoản tiền mà Ngân hàng chi ra. Bao gồm các loại sau: – Tiền mặt – Tiền gửi NHNN hoặc các tổ chức tín dụng khác 3 – Cho vay – Tín phiếu kho bạc, chứng khoán chiết khấu – Chứng khoán đầu tư – Góp vốn đầu tư – Tài sản cố định – Tài sản khác Nợ phải trả: Nghĩa vụ hiện tại của NH phát sinh từ các giao dịch và sự kiện đã qua mà NH phải thanh toán từ nguồn lực của mình. Bao gồm: – Tiền gửi của kho bạc Nhà nước, tiền gửi của các tổ chức tín dụng khác – Tiền vay ngân hàng Nhà nước và vay của các tổ chức tín dụng khác – Tiền gửi của khách hàng – Các công cụ tài chính phái sinh – Phải trả về phát hành giấy tờ có giá – Các khoản phải trả khác Vốn chủ sở hữu: là vốn của ngân hàng được tính bằng số chênh lệch giữa giá trị tài sản của ngân hàng trừ nợ phải trả. Bao gồm: – Vốn điều lệ – Thặng dư vốn cổ phần – Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ – Quỹ dự phòng tài chính – Các quỹ khác  Từ Báo cáo kết quả kinh doanh: 4 Lợi nhuận: là thước đo kết quả kinh doanh của ngân hàng Lợi nhuận = Tổng doanh thu – Tổng chi phí Trong đó: Doanh thu: là tổng lợi ích kinh tế ngân hàng thu được trong kỳ kế toán phát sinh từ hoạt động kinhdoanh thông thường và các hoạt động khác của ngân hàng, góp phần tăng vốn chủ sở hữu ( không bao gồm khoản góp vốn của chính chủ sở hữu) Chi phí: là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hay phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, ngoại trừ các khoản phân phối cho cổ đông hay chủ sỡ hữu. Các chi phí ghi nhận trong Báo cáo kết quả kinh doanh phải tuân thủ nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí. 2. Đặc điểm của Kế toán Ngân hàng 2.1.Giới hạn và phạm vi phản ánh của KTNH:  Chủ thể kinh doanh: Hội sở - Chi nhánh Hoạt động liên tục: Báo cáo tài chính của ngân hàng thương mại được lập dựa trên giả định là ngân hàng vẫn hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình thường trong tương lai gần, trừ khi ngân hàng có ý định hay buộc phải ngừng kinh doanh hoặc thu hẹp quy mô kinh doanh đáng kể. 5 Đơn vị tiền tệ ổn định: Tất cả các ngân hàng đều tổ chức công tác kế toán trên cơ sở đơn vị đo lường duy nhất là tiền tệ. Kỳ kế toán: Hoạt động kinh doanh của ngân hàng diễn ra liên tục, tuy nhiên để cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định cần chia thời gian hoạt động đó thành những kỳ bằng nhau để kế toán có thể lập Báo cáo tài chính và gọi là kỳ kế toán. Ở Việt Nam, năm tài chính bắt đầu từ ngày 1/1 và kết thúc vào ngày 31/12 hàng năm. 2.2.Các nguyên tắc kế toán áp dụng Giá gốc:  TS phải được ghi nhận theo giá gốc. Giá gốc của TS được tính theo số tiền hoặc khoản tương đương tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị hợp lý của TS đó vào thời điểm TS được ghi nhận. Giá gốc của TS không được thay đổi trừ khi có quy định khác trong chuẩn mực kế toán cụ thể. Cơ sở dồn tích:  Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của NH liên quan đến TS, NPT, nguồn vốn CSH, DT, CP phải được ghi sổ kế toán vào thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền Phù hợp: • Việc ghi nhận DT và CP phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một khoản DT thì phải ghi nhận một khoản CP tương ứng có liên quan đến việc tạo ra DT đó. CP tương ứng với DT gồm CP của kỳ tạo ra DT và CP của các kỳ trước hoặc CP phải trả nhưng liên quan đến DT của kỳ đó. Nhất quán: • Các chính sách và phương pháp kế toán NH đã chọn phải được áp dụng thống nhất ít nhất trong một kỳ kế toán năm. Trường hợp có thay đổi chính sách và phương pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong phần thuyết minh BCTC Thận trọng: • Phải lập các khoản dự phòng nhưng không lập quá lớn; • Không đánh giá cao hơn giá trị của các tài sản và các khoản thu nhập; 6 • Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí; • Doanh thu và thu nhập chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích kinh tế, còn chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí. Trọng yếu:  Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu thiếu thông tin hoặc thiếu chính xác của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng kể BCTC, làm ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng BCTC 3. Tổ chức Kế toán Ngân hàng 3.1.Tài khoản KTNH Tính chất hạch toán của tài khoản: Tài khoản tổng hợp – Loại TK (1 chữ số): x – TK cấp 1 (2 chữ số): xx – TK cấp 2 (3 chữ số): xxx – TK cấp 3 (4 chữ số): xxxx 7 Tài khoản chi tiết xxxx. xx. xxx 3.2.Hệ thống tài khoản KTNH Hệ thống tài khoản kế toán của các Tổ chức tín dụng gồm các tài khoản trong bảng cân đối kế toán và các tài khoản ngoài bảng cân đối kế toán, được bố trí thành 9 loại : - Các tài khoản trong bảng cân đối kế toán gồm 8 loại (từ loại 1 đến loại 8). - Các tài khoản ngoài bảng cân đối kế toán có 1 loại (loại 9). 3.3.Chứng từ KTNH Phân loại: căn cứ vào nội dung nghiệp vụ kinh tế:  Chứng từ tiền mặt: phản ánh các nghiệp vụ có liên quan đến tiền mặt.  Chứng từ chuyển khoản: các chứng từ phản ảnh các nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt.  Các chứng từ phản ánh nghiệp vụ liên quan đến tài sản ngoại bảng: phiếu nhập, xuất tài khoản ngoại bảng;chứng từ khác, Tổ chức luân chuyển chứng từ kế toán NH: 8  Nguyên tắc:  Đảm bảo nguyên tắc ghi chép kế toán: Nợ trước, Có sau.  Chứng từ kế toán phải được luân chuyển trong nội bộ một NH hoặc nội bộ hệ thống NH, không quay lại KH để sửa chữa sau khi chứng từ đã được giao dịch viên tiếp nhận và xử lý trừ trường hợp đặc biệt.  Đảm bảo chứng từ được kiểm soát chặt chẽ và luân chuyển nhanh chóng, an toàn.  3.4.Tổ chức công việc KTNH Kế toán giao dịch Kế toán tổng hợp Công việc Tiếp xúc khách hàng, lập chứng từ, thực hiện hạch toán, quản lý sổ kế toán chi tiết, Kiểm soát, đối chiếu, tổng hợp số liệu giao dịch, quản lý sổ kế toán tổng hợp, Kết quả Bảng liệt kê chứng từ, sổ kế toán chi tiết, các báo cáo sao kê (tình hình hoạt động). Các báo cáo kế toán tài chính, báo cáo kế toán quản trị theo yêu cầu. 9 CHƯƠNG 2: KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ HUY ĐỘNG VỐN Nội dung: 1. Các hình thức huy động vốn 2. Các phương pháp tính và trả lãi 3. Phương pháp kế toán 1. Các hình thức huy động vốn 1.1. Voán huy ñoäng thöôøng xuyeân: 1.1.1. Tieàn göûi: – Ñoái töôïng: taát caû caùc toå chöùc, caù nhaân coù nhu caàu môû vaø söû duïng taøi khoaûn tieàn göûi taïi ngaân haøng. – Thuû tuïc: khaùch haøng laøm thuû tuïc môû taøi khoaûn taïi ngaân haøng theo quy ñònh cuûa ngaân haøng. – Muïc ñích: söû duïng caùc dòch vuï cuûa ngaân haøng hoaëc höôûng laõi. – Phöông thöùc giao dòch: giao dòch treân taøi khoaûn. 10 – Phöông thöùc tính vaø traû laõi: laõi ñöôïc tính vaø traû vaøo taøi khoaûn (TG khoâng kyø haïn) hoaëc traû tröïc tieáp cho KH (TG kyø haïn). – Laõi suaát: TG khoâng kyø haïn laõi suaát thaáp, TG coù kyø haïn laõi suaát cao. 1.1.2. Tieát kieäm: – Ñoái töôïng: chæ aùp duïng cho caù nhaân. – Thuû tuïc: NH laøm thuû tuïc môû soå tieát kieäm cho khaùch haøng. – Muïc ñích: khuyeán khích KH göûi tieàn tích luõy, tieàn nhaøn roãi (TK khoâng kyø haïn) hoaëc höôûng laõi (TK coù kyø haïn). – Phöông thöùc giao dòch: giao dòch treân STK, moãi khi giao dòch göûi hoaëc ruùt tieàn, KH xuaát trình CMND vaø STK. – Phöông thöùc tính vaø traû laõi: laõi ñöôïc traû vaøo STK (TK khoâng kyø haïn) hoaëc traû cho tröïc tieáp cho KH (TK coù kyø haïn). – Laõi suaát: TK khoâng kyø haïn laõi suaát thaáp, TK coù kyø haïn laõi suaát cao. 1.2. Voán huy ñoäng khoâng thöôøng xuyeân: Ñaây laø hình thöùc NHTM phaùt haønh GTCG ñeå huy ñoäng voán. – Thủ tục: NHTM phaûi laøm phöông aùn trình NHNN tröôùc khi thöïc hieän. – Caùc tröôøng hôïp phaùt haønh GTCG:  Phaùt haønh ñuùng meänh giaù.  Phaùt haønh coù chieát khaáu.  Phaùt haønh coù phuï troäi. – Phöông phaùp tính vaø traû laõi: Laõi tính theo soá dö vaø traû vaøo ñaàu kyø, ñònh kyø hoaëc cuoái kyø. – Khi ñeán haïn: Khi ñeán haïn neáu KH khoâng ñeán NH ñeå thanh toaùn thì NH seõ chuyeån qua TK thích hôïp vaø NH seõ traû laõi khoâng kyø haïn cho khaùch haøng theo soá ngaøy göûi thöïc teá. 11 – Trình baøy treân BCTC: Giaù trò cuûa GTCG ñöôïc trình baøy theo giaù trò thuaàn. 1.3. Quy trình huy ñoäng voán aûnh höôûng ñeán KT: 1.3.1. Voán huy ñoäng khoâng kyø haïn: 1.3.2. Voán huy ñoäng coù kyø haïn: 2. Caùc phöông phaùp tính laõi: 2.1. Nguyeân taéc keá toaùn:  Chi phí traû laõi ñöôïc haïch toaùn tuaân thuû nguyeân taéc cô sôû doàn tích vaø nguyeân taéc phuø hôïp.  Ñaûm baûo tính theo thôøi haïn göûi thöïc teá cuûa khaùch haøng vaø laõi suaát ñaõ thoûa thuaän. 12 2.2. Tính laõi khoâng kyø haïn: Coâng thöùc: Trong ñoù: Di: Soá dö thöïc teá thöù i Nj: soá ngaøy duy trì Di Laõi suaát = laõi suaát bình quaân theo ngaøy. Tieàn laõi sau khi tính seõ ñöôïc NH traû vaøo taøi khoaûn cho khaùch haøng. Ví dụ tính laõi khoâng kyø haïn: 1. Ñaàu thaùng (ngaøy 1): dö coù 2. Trong thaùng: a. Ngaøy 3 göûi: b. Ngaøy 7 ruùt: c. Ngaøy 15 göûi: c. Ngaøy 20 göûi: d. Ngaøy 24 ruùt: 3. Laõi suaát: 0,3%/ thaùng. Tính laõi ñeán ngaøy 30.  Tích soá=  Tieàn laõi= 2.3. Tính laõi coù kyø haïn: 13 Coâng thöùc: Tieàn laõi tieàn göûi = Soá dö * kyø haïn * Laõi suaát Tieàn laõi sau khi tính seõ ñöôïc NH traû cho KH vaøo ñaàu kyø, ñònh kyø hoaëc cuoái kyø. 3. Phöông phaùp keá toaùn: 3.1. Tieàn göûi – Tieát kieäm khoâng kyø haïn: 3.1.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: Taøi khoaûn söû duïng: -Taøi khoaûn tieát kieäm KKH VND - 4231: haïch toaùn töông töï 4211 -Caùc taøi khoaûn khaùc: tieàn maët, tieàn göûi khaùc, thanh toaùn voán, chi phí laõi (801), Chöùng töø söû duïng: 14 3.1.2. Haïch toaùn: 3.2. Tieàn göûi – Tieát kieäm coù kyø haïn: 3.2.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: Taøi khoaûn söû duïng: 15 Löu yù: Neáu TK tieàn göûi – 4212 heát soá dö thì TK laõi phaûi traû – 4911 phaûi ñöôïc taát toaùn. – Taøi khoaûn tieát kieäm coù KH VND - 4232: haïch toaùn töông töï 4212 – Caùc taøi khoaûn khaùc: tieàn maët, tieàn göûi khaùc, thanh toaùn voán, chi phí laõi (801), thu nhaäp khaùc (709), Chöùng töø söû duïng: töông töï TG – TK khoâng kyø haïn. 3.2.2. Haïch toaùn: – Khi khách hàng gửi tiền: Nợ TK Thích hợp – TM, TG khác Có TK TG, TK có kỳ hạn của khách hàng – Nếu hạch toán lãi phải trả: 16 Nợ TK Chi phí lãi – 8010 Có TK Lãi phải trả khách hàng – 491 – Khi đến hạn thanh toán: Nợ TK TG, TK có kỳ hạn: Tiền gốc Nợ TK Lãi phải trả khách hàng – 491: Tiền lãi đã dự trả Nợ TK Chi phí lãi 801: Tiền lãi thực trả Có TK Thích hợp – TM, TG không kỳ hạn – Đối với khách hàng gửi tiết kiệm mà khách hàng không đến ngân hàng thanh toán: Ngân hàng nhập lãi đến hạn vào gốc ( nếu có): Nợ TK Lãi phải trả khách hàng – 491: Tiền lãi đã dự trả Nợ TK Chi phí lãi – 8010: Tiền lãi thực trả Có TK tiết kiệm có kỳ hạn của khách hàng Đồng thời chuyển sang kỳ hạn tương ứng và xử lý như một sổ tiền gửi mới. – Trường hợp rút tiền trước hạn: Tiền gốc: trả đủ cho khách hàng Tiền lãi: trả cho khách hàng theo thỏa thuận Nếu TK Lãi phải trả còn số dư: thoái chi Nếu TK 8010 còn số dư: Nợ TK Lãi phải trả cho khách hàng – 491 Có TK Chi phí lãi – 8010 Nếu TK 8010 hết số dư: Nợ TK Lãi phải trả cho khách hàng – 491 Có TK Thu nhập khác – 7090 3.3. Phaùt haønh GTCG: 17 3.3.1. Taøi khoaûn – chöùng töø söû duïng: Taøi khoaûn söû duïng: TK Mệnh giá GTCG – 4310 Bên Nợ: Mệnh giá ngân hàng mua lại Thanh toán khi đến hạn Bên Có: Mệnh giá khi phát hành GTCG Số Dư bên Có: Mệnh giá GTCG chưa đến hạn TK Chiết khấu phát hành GTCG – 4320 Bên Nợ: Chiết khấu khi phát hành GTCG Bên Có: Phân bổ vào chi phí lãi Số Dư bên Nợ: Chiết khấu chưa phân bổ hết TK Phụ trội phát hành GTCG – 4330 Bên Nợ: Phân bổ giảm chi phí lãi Chiết khấu khi phát hành GTCG Bên Có: Phụ trội khi phát hành GTCG Số Dư bên Có: Phụ trội chưa phân bổ hết 18 - Taøi khoaûn laõi phaûi traû GTCG - 4921: haïch toaùn töông töï taøi khoaûn 4911. - Caùc taøi khoaûn khaùc: tieàn maët, tieàn göûi, thanh toaùn voán, chi phí laõi (803), laõi traû tröôùc, Chöùng töø söû duïng: • Chöùng töø tieàn maët: GNT, GRT, • Chöùng töø chuyeån khoaûn: UNC, PCK, Leänh thanh toaùn, • Chöùng töø khaùc: GTCG, Hôïp ñoàng mua GTCG, baûng keâ laõi, Hạch toán: – Khi ngân hàng phát hành GTCG ngang mệnh giá: Nợ TK Thích hợp – TM, TG, TTV: Tổng mệnh giá Có TK Mệnh giá GTCG – 4310: Tổng mệnh giá – Khi ngân hàng phát hành GTCG có chiết khấu: Nợ TK Thích hợp – TM, TG, TTV: Số tiền thực tế Nợ TK Chiết khấu phát hành GTCG – 4320: Giá trị chiết khấu Có TK Mệnh giá GTCG – 4310: Tổng mệnh giá – Khi ngân hàng phát hành GTCG có phụ trội: Nợ TK Thích hợp – TM, TG, TTV: Số tiền thực tế Có Phụ trội phát hành GTCG – 4330: Giá trị phụ trội Có TK Mệnh giá GTCG – 4310: Tổng mệnh giá – Ñònh kyø phaân boå giaù trò chiết khấu (neáu coù): Nợ TK Chi phí lãi GTCG – 8030: Giá trị phân bổ Có TK Chiết khấu phát hành GTCG – 4320: Giá trị phân bổ – Ñònh kyø phaân boå giaù trò phuï troäi (neáu coù): 19 Nếu 8030 còn số dư: Nợ TK Phụ trội phát hành GTCG – 4330: Giá trị phân bổ Có TK Chi phí lãi GTCG – 8030: Giá trị phân bổ Nếu 8030 hết số dư: Nợ TK Phụ trội phát hành GTCG – 4330: Giá trị phân bổ Có TK Thu nhập khác – 7090: Giá trị phân bổ – Khi đến hạn thanh toán cho khách hàng: Nợ TK Mệnh giá GTCG – 4310: Tổng mệnh giá Nợ TK Lãi phải trả khách hàng – 4921: Tiền lãi đã dự trả Nợ TK Chi phí lãi GTCG – 8030: Tiền lãi thực trả Có TK Thích hợp – TM, TG không kỳ hạn – Khi đến hạn, nếu khách hàng không đến thanh toán: Nợ TK Mệnh giá GTCG – 4310: Tổng mệnh giá Nợ TK Lãi phải trả khách hàng – 4921: Tiền lãi đã dự trả Nợ TK Chi phí lãi GTCG – 8030: Tiền lãi thực trả Có TK Phải trả khác - 4599 20 CHƯƠNG 3: KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ THANH TOÁN QUA NGÂN HÀNG Nội dung: 1. Khái quát về thanh toán vốn qua ngân hàng 2. Các dịch vụ thanh toán qua ngân hàng 3. Kế toán các phương tiện thanh toán 1. Khái quát về thanh toán vốn qua ngân hàng 1.1. Moät soá khaùi nieäm: Thanh toaùn voán: Thanh toaùn voán giöõa caùc ngaân haøng laø nghieäp vuï chuyeån tieàn, qua ñoù ñeå thanh toaùn caùc khoaûn nôï phaùt sinh trong noäi boä moät heä thoáng ngaân haøng (giöõa caùc chi nhaùnh), hoaëc giöõa caùc ngaân haøng. Leänh thanh toaùn Coù: Laø leänh thanh toaùn cuûa ngöôøi phaùt leänh nhaèm ghi Nôï taøi khoaûn cuûa ngöôøi phaùt leänh taïi ñôn vò phuïc vuï ngöôøi phaùt leänh moät khoaûn tieàn xaùc ñònh vaø ghi Coù cho taøi khoaûn cuûa ngöôøi nhaän leänh taïi ñôn vò phuïc vuï ngöôøi nhaän leänh veà khoaûn tieàn ñoù. Leänh thanh toaùn Nôï: Laø leänh thanh toaùn cuûa ngöôøi phaùt leänh nhaèm ghi Nôï taøi khoaûn cuûa ngöôøi nhaän leänh taïi ñôn vò phuïc vuï ngöôøi nhaän leänh moät khoaûn tieàn xaùc ñònh ñeå ghi Coù taøi khoaûn cuûa ngöôøi phaùt leänh môû taïi ñôn vò khôûi taïo veà khoaûn tieàn ñoù. 1.2. Caùc phöông thöùc thanh toaùn voán: 1.2.1. Thanh toaùn lieân haøng: Quan heä thanh toaùn: Laø quan heä thanh toaùn giöõa caùc chi nhaùnh NH trong cuøng moät heä thoáng. 21 Ñaëc ñieåm:  Qui trình thanh toaùn do moãi NH töï quy ñònh theo quy ñònh chung cuûa NHNN.  Khi thöïc hieän thanh toaùn khoâng caàn xeùt ñeán nguoàn voán ñeå thanh toaùn (ñieàu chuyeån voán noäi boä).  Taát caû caùc leänh thanh toaùn ñeàu ñöôïc chuyeån veà TTTT xöû lyù tröôùc khi chuyeån tieáp cho ñôn vò nhaän. Taøi khoaûn söû duïng: 1.2.2. Thanh toaùn buø tröø (TTBT): Quan heä thanh toaùn: Laø quan heä thanh toaùn giöõa caùc chi nhaùnh NH treân cuøng ñòa baøn vaø coù tham gia TTBT. Ñaëc ñieåm:  Coù moät ñôn vò NH treân ñòa baøn ñoùng vai troø trung taâm thanh toaùn (NH chuû trì). 22  Caùc CN NH thaønh vieân phaûi laøm thuû tuïc tham gia vaø môû taøi khoaûn tieàn göûi KKH taïi NH chuû trì.  Caùc NH thaønh vieân phaûi ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn. Neáu vi phaïm nhieàu laàn seõ bò khai tröø.  Cuoái moãi phieân thanh toaùn, caùc NH thaønh vieân seõ nhaän keát quaû thanh toaùn töø NH chuû trì. Vaø caùc NH thaønh vieân chæ thanh toaùn phaàn cheânh leäch. Neáu PS Nôï TK TTBT > PS Coù TK TTBT: Phaûi thu. Neáu PS Nôï TK TTBT < PS Coù TK TTBT: Phaûi traû. Taøi khoaûn söû duïng: 1.2.3. Thanh toaùn töøng laàn qua NHNN: Quan heä thanh toaùn: Laø quan heä thanh toaùn giöõa caùc chi nhaùnh NH khaùc heä thoáng vaø khoâng tham gia TTBT. Ñaëc ñieåm: 23  Caùc CN NHTM phaûi môû taøi khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn taïi CN NHNN treân ñòa baøn.  Khi coù nhu caàu thanh toaùn qua NHNN, CN NHTM laäp Leänh thanh toaùn hoaëc söû duïng UNC.  CN NHNN chæ thöïc hieän thanh toaùn khi TK cuûa CN NHTM ñuû khaû naêng thanh toaùn. Taøi khoaûn söû duïng: 2. Các dịch vụ thanh toán qua ngân hàng: 2.1. Ñieàu kieän söû duïng: Taát caû caùc khaùch haøng coù nhu caàu môû vaø söû duïng taøi khoaûn tieàn göûi khoâng kyø haïn (taøi khoaûn thanh toaùn) taïi NH ñeàu coù theå söû duïng caùc dòch vuï thanh toaùn cuûa NH. 2.2. Yeâu caàu ñoái vôùi KH:  KH phaûi ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn cho caùc khoaûn thanh toaùn phaùt sinh.  KH phaûi chòu traùch nhieäm veà noäi dung vaø tính chaát phaùp lyù cuûa caùc khoaûn thanh toaùn qua NH. 24  KH phaûi tuaân thuû caùc quy ñònh veà thanh toaùn theo yeâu caàu cuûa NH treân cô sôû caùc cam keát ñaõ ñöôïc thoûa thuaän.  KH phaûi traû phí dòch vuï thanh toaùn cho NH. 2.3. Yeâu caàu ñoái vôùi NH:  NH phaûi ñaûm baûo phuïc vuï khaùch haøng nhanh choùng, kòp thôøi vaø chính xaùc.  NH phaûi trang bò cô sôû vaät chaát ñeå thöïc hieän thanh toaùn hieäu quaû vaø an toaøn.  NH phaûi tuaân thuû caùc quy cheá veà thanh toaùn do NHNN quy ñònh.  Neáu NH thanh toaùn chaäm treã hoaëc coù sai soùt gaây thieät haïi cho KH thì NH phaûi boài thöôøng cho KH.  NH ñöôïc thu phí dòch vuï thanh toaùn khi thöïc hieän thanh toaùn cho KH. 2.4. Caùc theå thöùc thanh toaùn chuû yeáu: 2.4.1. UÛy Nhieäm Chi (UNC): * Khaùi nieäm: UNC (Leänh chi) laø moät PTTT do ngöôøi traû tieàn laäp theo maãu do NH quy ñònh, göûi ñeán NH phuïc vuï mình yeâu caàu NH traû khoâng ñieàu kieän moät soá tieàn cho ngöôøi thuï höôûng. * Ñaëc ñieåm:  UNC do ngöôøi traû tieàn laäp.  UNC ñöôïc söû duïng thanh toaùn tieàn haøng hoaù, dòch vuï, noäp ngaân saùch hoaëc chuyeån tieàn cho caù nhaân.  UNC chæ ñöôïc thanh toaùn moät laàn cho toaøn boä soá tieàn.  KH söû duïng UNC coù theå coù hoaëc khoâng coù taøi khoaûn. 25 * Qui trình thanh toaùn: 1. Cung