Kế toán quản trị

1Kế toán quản trị Vũ Hữu Đức Giới thiệu về 2 Mục tiêu • Sau khi học xong chương này, người học có thể: – Giải thích được chức năng quản lý trong tổ chức – Nêu vai trò của thông tin trong việc giúp nhà quản lý thực hiện chức năng của mình – Giải thích được bản chất của kế toán quản trị là hệ thống thông tin phục vụ cho quyết định quản lý – Nêu các khác biệt giữa kế toán quản trị với kế toán tài chính – Trình bày sự phát triển của nghề nghiệp kế toán quản trị 23 Nội dung • Chức năng quản lý trong tổ chức • Vai trò của thông tin trong việc đưa ra quyết định quản lý • Bản chất của kế toán quản trị • Các khác biệt giữa kế toán quản trị với kế toán tài chính • Sự phát triển của nghề nghiệp kế toán quản trị 4 Chức năng quản lý Các nhà quản lý – Họ đang làm gì? 35 Chức năng quản lý Hoạch định Ra quyết định Kiểm soát 6 Chức năng quản lý Hoạch định Ra quyết định Kiểm soát Xác lập các mục tiêu của tổ chức Xác lập chiến lược để đạt được mục tiêu 47 Chức năng quản lý Hoạch định Ra quyết định Kiểm soát Lựa chọn giữa những cách làm khác nhau 8 Chức năng quản lý Hoạch định Ra quyết định Kiểm soát Thu thập thông tin về kết quả thực tế So sánh với mục tiêu đề ra Điều chỉnh mục tiêu nếu cần thiết 59 Thí dụ 1 Hoạch định Ra quyết định Kiểm soát Mua một thiết bị thay vì thuê ngoài x Theo dõi tình chi phí thực tế phát sinh x Dự kiến sẽ tăng ROI lên 20% sau 5 năm x Sẽ thâm nhập thị trường ASEAN x Cần tuyển chọn đội ngũ kỹ sư giỏi x Sẽ cắt giảm chi phí 15% đối với các sản phẩm tiêu thụ trong nước x Yêu cầu các báo cáo về doanh thu x Đối chiếu giữa ROI thực tế năm nay và mục tiêu nhận thấy đạt 60%. x 10 Các cấp độ quản lý • Hoạch định và kiểm soát chiến lược • Hoạch định và kiểm soát chiến thuật • Hoạch định và kiểm soát tác nghiệp 611 Thí dụ 2 • Trường đại học tư thục XPT đề ra mục tiêu của mình như sau: – Cung cấp một chương trình đào tạo chuyên gia máy tính chất lượng cao nhằm đạt được kết quả là sau 5 năm sẽ có 95% sinh viên tốt nghiệp ra trường được tuyển vào các công ty lớn trong ngành công nghệ thông tin • Hãy xác định các kế hoạch chiến lược, chiến thuật và tác nghiệp của nhà trường 12 Thông tin và quản lý • Các quyết định cần có thông tin: – Thích hợp – Đầy đủ – Xác thực – Kịp thời – Cân đối lợi ích và chi phí – Dễ hiểu – Có thể tiếp cận và sử dụng thuận lợi 713 Thông tin và quản lý Dữ liệu Thông tin Ra quyết định 14 Khái niệm kế toán quản trị • Kế toán quản trị là hệ thống thu thập, xử lý và truyền đạt thông tin cho nhà quản lý nhằm phục vụ cho việc đưa ra các quyết định hướng đến các mục tiêu của tổ chức. – Kế toán quản trị thì khác nhau ở các tổ chức khác nhau. – Thông tin kế toán quản trị phục vụ cho các cấp quản lý khác nhau cũng khác nhau 815 Thí dụ 3 • Quốc Thanh là giám đốc điều hành của một doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm từ giấy. Lâm là quản đốc một phân xưởng của công ty, và Minh phụ trách một dây chuyền sản xuất trong phân xưởng. • Yêu cầu: Giải thích vì sao nhu cầu thông tin kế toán của ba nhà quản lý lại khác nhau và mô tả loại thông tin mà từng người cần. 16 Sự khác biệt với kế toán tài chính • Mục đích • Nội dung • Tính pháp lý • Tính linh hoạt • Thước đo • Định kỳ • Thời gian • Phạm vi • Bảo mật 917 Thí dụ 4 KT tài chính KT quản trị Xác định lợi nhuận của từng mặt hàng. Tham gia việc xây dựng giá bán sản phẩm mới. Xác định giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ và tính giá thành sản phẩm từng mặt hàng. So sánh giá thành thực tế và giá thành định mức, phân tích nguyên nhân. Lập báo cáo tài chính Lập các dự toán về kết quả hoạt động kinh doanh, cân đối kế toán và lưu chuyển tiền tệ. Theo dõi tình hình chi phí của từng phân xưởng, phòng ban để đánh giá hiệu quả hoạt động. Theo dõi chi tiết công nợ từng khách hàng 18 Vai trò của kế toán quản trị • Quan hệ với các chức năng trong đơn vị – Các quyết định marketing – Các quyết định sản xuất – Các quyết định tài chính – Các quyết định nhân sự 10 19 Thí dụ 5 • Một xưởng sản xuất phụ tùng xe hơi đang trong tình trạng tài chính khó khăn và bị khách hàng than phiền về sản phẩm kém chất lượng và giao hàng chậm trễ. Một vài loại sản phẩm công ty đã sản xuất không đủ cung cấp, một số khác lại sản xuất thừa so với nhu cầu. Bộ phận marketing của công ty thường khuyến mãi những sản phẩm đem lại lợi nhuận thấp thay vì là những loại sản phẩm đem lại lợi nhuận cao hơn. • Yêu cầu: Những vấn đề của công ty có thể giảm bớt bằng cách cung cấp thông tin giữa các bộ phận kế toán, marketing, và kinh doanh như thế nào? 20 Sự phát triển của KTQT • Kế toán quản trị bắt nguồn từ kế toán chi phí với mục tiêu ban đầu là ghi chép và tính toán giá thành 11 21 Sự phát triển của KTQT • Yêu cầu cung cấp thông tin cho các quyết định quản lý thúc đẩy kế toán quản trị tách ra khỏi kế toán tài chính 22 Sự phát triển của KTQT • Tiến bộ kỹ thuật, toàn cầu hóa, cạnh tranh thúc đẩy kế toán quản trị tiếp tục phát triển theo hướng gắn chặt với chức năng quản lý 12 23 Sự phát triển của KTQT Nhu cầu Kinh doanh Sự kiện Kinh doanh Dữ liệu Thông tin Tri thức Quyết định Kế toán quản trị Vị trí kế toán quản trị trong chuỗi giá trị thông tin Nguồn: IMA, SMA: Definition of Management Accounting, 2008 24 Thí dụ 6 • Sự thất bại của ngành sản xuất ô tô Hoa Kỳ vào thập kỷ 1970 13 25 Thí dụ 6 Khả năng giảm chi phí sản xuất 26 Thí dụ 6 Chi phí mục tiêu (target costing) Giá mục tiêu Lợi nhuận mục tiêu Chi phí mục tiêu Khách hàng Đối thủ Chiến lược công ty Cổ đông - = 14 27 Sự phát triển của kế toán quản trị • Giai đoạn 1: Xác định chi phí và kiểm soát tài chính – Ghi nhận và phân tích chi phí – Lập dự toán để kiểm soát chi phí 28 Sự phát triển của kế toán quản trị • Giai đoạn 2: Cung cấp thông tin cho việc hoạch định và kiểm soát quản lý – Phát triển hệ thống kiểm soát quản lý – Bước đầu đánh giá hoạt động bằng các chỉ tiêu phi tài chính liên quan đến hoạt động. – Xây dựng dự toán dài hạn 15 29 Sự phát triển của kế toán quản trị • Giai đoạn 3: Giảm lãng phí nguồn lực – Sử dụng phương pháp tính giá thành và lập dự toán dựa trên mức độ hoạt động (ABC) – Mở rộng đánh giá hoạt động bằng các chỉ tiêu phi tài chính sang lĩnh vực liên quan đến nhân viên. – Đánh giá rủi ro các khoản đầu tư 30 Sự phát triển của kế toán quản trị • Giai đoạn 4: Tạo ra giá trị cho tổ chức thông qua sử dụng hiệu quả nguồn lực – Chi phí mục tiêu – Phân tích khả năng sinh lợi của khách hàng – Phân tích chuỗi giá trị. – Phân tích vòng đời sản phẩm – Phân tích ngành, phân tích đối thủ cạnh tranh 16 31 Sự phát triển của kế toán quản trị • Sự can dự của kế toán vào quản lý – Xác định chiến lược – Thiết lập hệ thống và cung cấp thông tin – Tham gia quá trình ra quyết định 32 Vai trò kế toán quản trị trong tổ chức Controller Assistant Controller Planning and Control Budgets Cost Reports Performance and Variance Analysis Assistant Controller System and data processing General Accounting System Data Processing 17 33 Các nhiệm vụ của kế toán quản trị • Trong tổ chức, kế toán quản trị thường thực hiện các nhiệm vụ: – Thiết lập và duy trì hệ thống kế toán chi phí – Lập dự toán và kiểm soát chi phí – Đánh giá thành quả bộ phận – Xây dựng giá bán – Tham gia các hoạt động phân tích, hoạch định chiến lược 34 Phát triển nghề nghiệp • Các tổ chức nghề nghiệp của người kế toán quản trị hình thành: – CIMA (Chartered Institute of Management Accountants- ) – IMA (Institute of Management Accountants - • Sự hình thành các tiêu chuẩn đạo đức của người kế toán quản trị 18 35 Các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp • Năm nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp của CIMA – Trung thực – Khách quan – Năng lực chuyên môn và cẩn trọng – Bảo mật – Giữ gìn tư cách nghề nghiệp