ỞViệt Nam, để đáp ứng nhu cầu đổi mới công nghệnhằm cạnh tranh
trên thịtrường của các doanh nghiệp, cũng như đểthực hiện mục tiêu Công
nghiệp hoá, Hiện đại hoá nền kinh tế, thực hiện chính sách của Đảng và Nhà
nước nhằm nhanh chóng đưa đất nước bắt kịp tốc độphát triển của thếgiới thì
nhu cầu vốn đầu tưrất lớn. Mặc dù Nhà nước ta đã tích cực tìm mọi biện
pháp đểthu hút vốn đầu tưtrong nước và nước ngoài, chủtrương đa dạng hoá
các loại hình cung ứng vốn và tập trung đầu tưcho phát triển sản xuất kinh
doanh nhưng nguồn vốn vẫn khan hiếm và là bài toán làm đau đầu các doanh
nghiệp. Thực tếcho thấy, khảnăng tích luỹvốn của các doanh nghiệp rất hạn
chế, khảnăng tái đầu tư, đổi m ới thiết bịcũng rất thấp dẫn đến chất lượng sản
phẩm kém, giá thành cao. Do đó, doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiêu thụvà
cạnh tranh. Mặt khác, doanh nghiệp cũng khó vay được vốn ngân hàng bởi
vốn cho sản xuất kinh doanh là vốn trung và dài hạn trong khi ngân hàng chỉ
dưthừa vốn ngắn hạn. Hơn nữa, khi cho vay, nếu doanh nghiệp làm ăn thua
lỗ, ngân hàng khó có thểthu hồi được vốn bởi đất đai, tài sản của doanh
nghiệp lại do Nhà nước nắm giữ, dây chuyền thiết bịlại lạc hậu, giá trịthanh
toán thấp. Chính vì những lý do đó nên sốcác doanh nghiệp làm ăn thua lỗ
ngày càng nhiều. Tình trạng nợnần kéo dài, kểcảnợngân sách và nợchiếm
dụng vốn lẫn nhau diễn ra khá phổbiến. Đứng trước thực trạng này, Cho thuê
tài chính nhưmột phương thuốc hữu hiệu giải quyết căn bệnh trầm kha thiếu
nguồn vốn. Đây là công cụvừa giảm thiểu rủi ro đối với vốn đầu tưvừa
nhanh chóng đáp ứng nhu cầu đổi mới công nghệcủa doanh nghiệp, đưa nền
kinh tếsớm tiếp cận với trình độkhoa học kỹthuật tiên tiến nhất trên thếgiới.
96 trang |
Chia sẻ: franklove | Lượt xem: 2432 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khóa luận Giải pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Đề tài: Giải pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt
Nam
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG
*************************
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHẾ ĐỘ CHO
THUÊ TÀI CHÍNH Ở VIỆT NAM
NGƯỜI VIẾT : NGUYỄN PHƯƠNG HUYỀN
LỚP : TRUNG 3 - K37D
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN : CÔ LÊ THỊ THANH
HÀ NỘI, 2002
Đề tài: Giải pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt
Nam
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
LỜI NÓI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở Việt Nam, để đáp ứng nhu cầu đổi mới công nghệ nhằm cạnh tranh
trên thị trường của các doanh nghiệp, cũng như để thực hiện mục tiêu Công
nghiệp hoá, Hiện đại hoá nền kinh tế, thực hiện chính sách của Đảng và Nhà
nước nhằm nhanh chóng đưa đất nước bắt kịp tốc độ phát triển của thế giới thì
nhu cầu vốn đầu tư rất lớn. Mặc dù Nhà nước ta đã tích cực tìm mọi biện
pháp để thu hút vốn đầu tư trong nước và nước ngoài, chủ trương đa dạng hoá
các loại hình cung ứng vốn và tập trung đầu tư cho phát triển sản xuất kinh
doanh nhưng nguồn vốn vẫn khan hiếm và là bài toán làm đau đầu các doanh
nghiệp. Thực tế cho thấy, khả năng tích luỹ vốn của các doanh nghiệp rất hạn
chế, khả năng tái đầu tư, đổi mới thiết bị cũng rất thấp dẫn đến chất lượng sản
phẩm kém, giá thành cao. Do đó, doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiêu thụ và
cạnh tranh. Mặt khác, doanh nghiệp cũng khó vay được vốn ngân hàng bởi
vốn cho sản xuất kinh doanh là vốn trung và dài hạn trong khi ngân hàng chỉ
dư thừa vốn ngắn hạn. Hơn nữa, khi cho vay, nếu doanh nghiệp làm ăn thua
lỗ, ngân hàng khó có thể thu hồi được vốn bởi đất đai, tài sản của doanh
nghiệp lại do Nhà nước nắm giữ, dây chuyền thiết bị lại lạc hậu, giá trị thanh
toán thấp. Chính vì những lý do đó nên số các doanh nghiệp làm ăn thua lỗ
ngày càng nhiều. Tình trạng nợ nần kéo dài, kể cả nợ ngân sách và nợ chiếm
dụng vốn lẫn nhau diễn ra khá phổ biến. Đứng trước thực trạng này, Cho thuê
tài chính như một phương thuốc hữu hiệu giải quyết căn bệnh trầm kha thiếu
nguồn vốn. Đây là công cụ vừa giảm thiểu rủi ro đối với vốn đầu tư vừa
nhanh chóng đáp ứng nhu cầu đổi mới công nghệ của doanh nghiệp, đưa nền
kinh tế sớm tiếp cận với trình độ khoa học kỹ thuật tiên tiến nhất trên thế giới.
Hoạt động cho thuê tài chính ở Việt Nam tuy còn là một hoạt động cấp
tín dụng trung và dài hạn hết sức mới mẻ nhưng có thể thấy nhu cầu của nền
Đề tài: Giải pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt
Nam
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
kinh tế nước ta đối với hoạt động này là rất lớn. Nhưng qua thời gian thực tế
thực hiện cho thấy sự phát triển của hoạt động này trên thị trường Việt Nam
còn chậm, chưa tương xứng với vai trò, khả năng và chưa phát huy hết những
ưu điểm của nó. Một trong các nguyên nhân chính là hành lang pháp lý của
chúng ta còn thiếu, nhiều sơ hở và chưa đồng bộ.
Sự không phù hợp của pháp luật trong mối quan hệ với kinh tế nói
chung và trong mối quan hệ với hoạt động cho thuê tài chính nói riêng sẽ kìm
hãm sự phát triển của hoạt động này.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, qua tìm hiểu thực tế và tiến hành
phân tích đánh giá các quy định của pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động
Cho thuê tài chính, em đã lựa chọn viết khoá luận tốt nghiệp với đề tài: “Giải
pháp hoàn thiện Chế độ cho thuê tài chính ở Việt Nam”.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài
- Tìm hiểu một cách hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt
động cho thuê tài chính. Tìm hiểu tình hình cho thuê tài chính trên thế giới
một cách khái quát và cụ thể để rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu
cho việc hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt Nam.
- Tìm hiểu và đánh giá thực trạng của hoạt động cho thuê tài chính
cũng như chế độ cho thuê tài chính ở Việt Nam để tìm ra những khó khăn
vướng mắc cần tháo gỡ, và dựa trên việc phân tích cơ sở pháp lý của hoạt
động cho thuê tài chính rút ra được những khó khăn thuận lợi cho việc thực
hiện chế độ cho thuê tài chính. Từ đó đưa ra những giải pháp và kiến nghị cụ
thể góp phần hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính theo pháp luật Việt Nam.
3. Phạm vi nghiên cứu:
Khóa luận đi vào nghiên cứu cho thuê tài chính và chế độ của nó ở Việt
Nam, trong đó tập trung phân tích các quy định của pháp luật hiện hành trực
tiếp điều chỉnh hoạt động cho thuê tài chính để từ đó đề xuất các giải pháp
phù hợp.
Đề tài: Giải pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt
Nam
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
4. Phương pháp nghiên cứu:
Khoá luận được thực hiện trên cơ sở phương pháp duy vật lịch sử và
duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin kết hợp với tư tưởng Hồ Chí
Minh và những quan điểm đổi mới kinh tế của Đảng và Nhà nước.
Khoá luận còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học khác
như: phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh...
5. Bố cục của Khoá luận:
Ngoài phần Lời nói đầu, Kết luận, Phụ lục, Nội dung của khoá luận
được chia làm 3 chương:
CHƯƠNG I: Tổng quan về cho thuê tài chính và chế độ cho thuê tài chính
CHƯƠNG II: Thực trạng chế độ cho thuê tài chính hiện nay ở Việt Nam
CHƯƠNG III: Giải pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính ở Việt Nam
Do cho thuê tài chính là một lĩnh vực còn mới và việc nghiên cứu đề xuất giải
pháp hoàn thiện chế độ cho thuê tài chính là vấn đề đòi hỏi Chính phủ cùng nhiều cơ
quan Bộ ngành tham gia và phối hợp thực hiện , nên mặc dù đã cố gắng bằng tất cả
tâm huyết và năng lực hiểu biết của mình để hoàn thành khoá luận một cách tốt đẹp
nhất nhưng khoá luận chắc chắn vẫn không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn
chế. Vì vậy, em rất mong nhận được sự góp ý để khoá luận được hoàn thiện hơn.
Em cũng xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trường Đại học Ngoại Thương,
đặc biệt là Cô giáo Lê Thị Thanh và bà Đoàn Xuân Thanh - phó giám đốc
Vietcombank Financial Company cùng các cán bộ Vụ quản lý các công ty cho thuê
tài chính Ngân hàng Nhà nước và công ty cho thuê tài chính Ngân hàng Ngoại
thương Việt Nam đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành khoá luận này.
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
1
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ CHO THUÊ TÀI CHÍNH VÀ
CHẾ ĐỘ CHO THUÊ TÀI CHÍNH
I. KHÁI QUÁT VỀ CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1. Khái niệm Cho thuê tài chính và Chế độ cho thuê tài chính
Hoạt động cho thuê tài chính xuất hiện là một tất yếu khách quan do
nhu cầu của đời sống xã hội ngày càng cao, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất
kinh doanh. Bởi vậy cho thuê tài sản thông thường không còn khả năng đáp
ứng được những đòi hỏi của bên thuê cũng như bên cho thuê và khái niệm
cho thuê tài chính ra đời đánh dấu sự thay đổi căn bản về tính chất của hoạt
động cho thuê tài sản thông thường.
Cho thuê tài chính là một giao dịch thuê tài sản trong đó, hoặc là bên
đi thuê được chuyển giao quyền sở hữu tài sản khi kết thúc hợp đồng thuê,
hoặc bên đi thuê được quyền lựa chọn mua tài sản, hoặc thời hạn thuê tương
đối dài so với thời hạn hữu dụng của tài sản, hoặc tổng số tiền thanh toán của
một hợp đồng thuê tương đối lớn so với giá trị của tài sản.
Khái niệm cho thuê tài chính xuất hiện trên thế giới lần đầu tiên tại Mỹ
vào khoảng những năm 50 của thế kỷ XX và nhanh chóng lan truyền sang các
quốc gia khác do những ưu điểm nổi bật của hoạt động này so với nhiều
phương thức tài trợ vốn khác trong khi nền kinh tế của hầu hết các quốc gia
đều cần thu hút vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.
Theo Uỷ ban Tiêu chuẩn kế toán quốc tế (International Accounting
Standard Committee – IASC) thì bất cứ một giao dịch nào thoả mãn ít nhất 1
trong 4 tiêu chuẩn sau đây đều được gọi là thuê tài chính:
1.Quyền sở hữu tài sản được chuyển giao chậm nhất là khi kết thúc hợp
đồng (ownership transferred by the end of the lease term).
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
2
2.Hợp đồng có quy định quyền mặc cả mua (Bargain purchasing
option).Quyền mặc cả mua là quyền được lựa chọn mua tài sản thuê với giá
thấp hơn giá trị thị trường ở một thời điểm nào đó trong thời hạn hợp đồng
hoặc khi chấm dứt hợp đồng. (The option of purchasing the leased asset at
less than fair value at some point during or at the end of the lease period).
3.Thời hạn hợp đồng bằng phần lớn thời hạn của hoạt động tài sản
(lease term for major part of asset’s useful life).
4.Hiện giá (giá trị hiện tại)của các khoản tiền thuê lớn hơn hoặc gần
bằng giá trị của tài sản. (Present value of minimum lease payments greater
than or subtantially equal to asset’s value).
Tuỳ theo mỗi nước, căn cứ vào tình hình kinh tế, sự phát triển của khoa
học kỹ thuật...khác nhau mà các tiêu chuẩn trên được quy định cụ thể hơn.
Chẳng hạn như ở Mỹ, tiêu chuẩn 3 và 4 được quy định như sau:
3.Thời hạn thuê bằng 75% hoặc cao hơn so với đời sống hoạt động ước
tính của tài sản thuê. (The period of lease is 75% or more of estimated
service life of leased asset).
4.Hiện giá các khoản tiền thuê tối thiểu là 90% hoặc lớn hơn giá trị thị
trường của tài sản thuê. (The present value of the minimum lease payment is
90% or more of the faire value of the leased asset).
Khái niệm về cho thuê tài chính lần đầu tiên được đề cập ở nước ta
trong Qui chế tạm thời về tổ chức và hoạt động của công ty cho thuê tài chính
tại Việt Nam ban hành kèm theo Nghị định số 64/ NĐ- CP ngày 9/10/1995.
Luật các tổ chức tín dụng được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam thông qua ngày 12/12/1997 có hiệu lực từ ngày 1/8/1998, tại
khoản 11 điều 20 quy định: “ Cho thuê tài chính là hoạt động tín dụng trung
và dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài sản giữa bên cho thuê là toỏ chức
tín dụng với khách hàng thuê. Khi kết thúc thời hạn thuê, khách hàng thuê
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
3
mua lại hoặc tiếp tục thuê tài sản đó theo điều kiện đã thoả thuận trong hợp
đồng thuê. Trong thời hạn thuê, các bên không được đơn phương huỷ bỏ hợp
đồng”.
Để cụ thể hoá qui định trên của Luật Các tổ chức tín dụng, Nghị định
số 16/2000/NĐ-CP ngày 2/5/2001 về tổ chức và hoạt động của các công ty
cho thuê tài chính được ban hành thay thế Nghị định số 64/NĐ-CP ngày
9/10/1995, tại khoản 1.2 Điều 1 qui định: “ Cho thuê tài chính là một hoạt
động tín dụng trung, dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc, thiết
bị,phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê
giữa bên cho thuê và bên thuê. Bên cho thuê cam kết mua máy móc, thiết bị,
phưong tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu cầu của bên thuê và
nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê. Bên thuê sử dụng tài sản thuê
và thanh toán tiền thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai bên thoả thuận.
Khi kết thúc thời hạn thuê, bên thuê được quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê
hoặc tiếp tục thuê theo các điều kiện đã thoả thuận trong hợp đồng cho thuê
tài chính. Tổng số tiền thuê một loại tài sản quy định tại hợp đồng cho thuê tài
chính ít nhất phải tương đương với giá trị của tài sản đó tại thời điểm ký hợp
đồng”.
Ở mỗi quốc gia khác nhau có hoạt động cho thuê tài chính đều có
những quy định khác nhau về hoạt động cho thuê tài chính do thể chế Nhà
nước và trình độ phát triển kinh tế xã hội. Nhưng nhìn chung hoạt động cho
thuê tài chính mang những đặc điểm cơ bản sau:
- Bên cho thuê thường là các công ty chuyên doanh.
- Người thuê có quyền lựa chọn tài sản thuê, bên cung ứng tài sản thuê
và sử dụng tài sản đó trong thời hạn thuê theo những mục đích hợp pháp của
mình.
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
4
- Thời hạn cho thuê trong hợp đồng cho thuê tài chính là trung hoặc dài
hạn, chiếm phần lớn thời gian hữu dụng của tài sản cho thuê (từ 60- 70%).
- Hợp đồng cho thuê tài chính là hợp đồng không được huỷ ngang.
- Tổng số tiền thuê tài sản thường lớn hơn hoặc bằng giá trị của tài sản
tại thời điểm ký kết hợp đồng.
- Bên cho thuê sở hữu tài sản trong suốt quá trình thuê.
- Phần lớn chi phí vận hành, bảo hiểm tài sản được chuyển giao từ bên
cho thuê sang bên thuê.
Chế độ cho thuê tài chính được hiểu là tổng thể các quy phạm pháp
luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành điều chỉnh các quan hệ
xã hội phát sinh trong lĩnh vực cho thuê tài chính.
Nội dung chủ yếu của chế độ này gồm các quy định về việc tổ chức,
thành lập và hoạt của các công ty cho thuê tài chính, về hợp đồng cho thuê tài
chính, về bên thuê, về tài sản cho thuê, về việc quản lý nhà nước đối với hoạt
động này...
Chỉ mới sơ qua về cho thuê tài chính nhưng ta đã có thể thấy cho thuê
tài chính có những ưu điểm hơn hẳn các hình thức huy động vốn khác và
nghiên cứu để hoàn thiện chế độ phát triển thị trường này quả là cần thiết,
nhất là đối với Việt Nam chúng ta.
2. Sự khác biệt giữa cho thuê tài chính với hình thức cho thuê vận hành
và các hình thức tín dụng khác
Việc phân biệt hoạt động cho thuê tài chính với hoạt động cho thuê tài
sản thông thường (cho thuê vận hành), với hình thức thuê mua trả góp và với
hoạt động vay vốn của các tổ chức tín dụng để mua tài sản và giúp cho việc
nhận diện một giao dịch trên thực tế có phải là giao dịch cho thuê tài chính
hay không là rất cần thiết, vì nó còn liên quan đến vấn đề xác định luật áp
dụng và chế độ điều chỉnh.
a) Phân biệt cho thuê tài chính và cho thuê vận hành
Bảng 1 : Phân biệt cho thuê tài chính và cho thuê vận hành
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
5
Tiêu chí Cho thuê tài chính Cho thuê vận hành
Bên cho thuê Công ty cho thuê tài chính Bất kỳ cá nhân, tổ chức
nào có đủ năng lực chủ
thể và có tài sản cho
thuê.
Thời hạn thuê Chiếm phần lớn thời gian
hữu ích của tài sản
Thường rất ngắn so với
thời gian hữu ích của tài
sản.
Quyền huỷ ngang
hợp đồng
Không được quyền huỷ
ngang hợp đồng
Được quyền huỷ ngang
hợp đồng
Tiền thuê tài sản Thường lớn hơn hoặc bằng
giá trị của tài sản cho thuê
tại thời điểm ký kết hợp
đồng
Thường nhỏ hơn rất
nhiều so với giá trị của
tài sản cho thuê
Việc cung ứng tài
sản thuê
Tài sản thuê do bên thuê
đặt mua theo yêu cầu của
mình và sử dụng tài sản đó
Tài sản thuê thường do
bên cho thuê cung cấp
Chi phí vận hành,
bảo trì, bảo hiểm
và rủi ro liên quan
đến tài sản
Do bên thuê chịu Do bên cho thuê chịu
Chuyển quyền sở
hữu khi kết thúc
hợp đồng
Do hai bên thoả thuận và
nếu bên thuê mua lại tài
sản thì sẽ được ưu tiên
mua với giá danh nghĩa
thấp hơn giá trị thực tế của
tài sản thuê tại thời điểm
kết thúc hợp đồng
Thường không xảy ra
Hình thức pháp lý Hợp đồng cho thuê tài
chính
Hợp đồng thuê tài sản
Luật điều chỉnh Pháp luật về cho thuê tài
chính
Pháp luật dân sự
b) Phân biệt cho thuê tài chính và thuê mua trả góp
Bảng 2: Phân biệt Cho thuê tài chính và Thuê mua trả góp
Tiêu thức Cho thuê tài chính Thuê mua trả góp
Bên cho thuê Công ty cho thuê tài
chính
Nhà cung cấp hoặc
Công ty cho thuê tài
chính
Bên đi thuê Các pháp nhân Các pháp nhân và thể
nhân
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
6
Thời hạn hợp đồng Có thời hạn dài từ 1 đến
20 năm thậm chí dài
hơn
Có thời hạn trung bình
từ 1 đến 5 năm
Giá trị còn lại Có thể chuyển giao cho
người thuê khi hết hạn
hợp đồng
Chuyển giao cho người
thuê khi hết hạn hợp
đồng
Quyền sở hữu Quyền sở hữu thuộc về
bên cho thuê và có thể
được chuyển giao cho
bên thuê khi kết thúc
hợp đồng
Chuyển giao cho bên
thuê vào thời điểm kết
thúc hợp đồng
c) Phân biệt cho thuê tài chính với vay vốn tổ chức tín dụng để mua tài sản
Bảng 3: Phân biệt cho thuê tài chính với vay vốn tổ chức tín dụng
Tiêu chí Cho thuê tài chính Vay vốn để mua tài sản
Hình thức tài
trợ
Bằng hiện vật. Không nhất
thiết phải có tài sản bảo đảm
Bằng tiền và thường
phải có tài sản bảo đảm
Quyền sở hữu
tài sản
Tài sản thuộc quyền sở hữu
của bên cho thuê trong suốt
quá trình thuê
Người vay vốn dùng
tiền vay để mua tài sản
và là người sở hữu tài
sản đó
Thời hạn hợp
đồng
Trung hoặc dài hạn Ngắn, trung, dài hạn
Hình thức pháp
lý
Hợp đồng cho thuê tài chính Hợp đồng tín dụng
3. Các phương thức và hình thức cho thuê tài chính
3.1. Các phương thức cho thuê tài chính
Để thực hiện một giao dịch cho thuê tài chính, người ta có thể sử dụng
nhiều phương thức khác nhau nhằm đảm bảo sự thuận tiện và mang lại những
lợi ích tốt nhất cho cả bên thuê và bên cho thuê. Dưới đây là một số phương
thức cho thuê được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước:
* Cho thuê liên kết (Syndicate Lease)
Theo phương thức này bên cho thuê có thể là hai hay nhiều công ty
cùng liên kết với nhau để tài trợ cho một bên thuê (đồng tài trợ). Vì vậy, tài
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
7
sản thuê trong trường hợp này thường là những tài sản có giá trị lớn. Việc
thanh toán tiền thuê cũng như phương thức xử lý tài sản khi kết thúc thời hạn
thuê sẽ thực hiện theo sự thoả thuận của các bên trong hợp đồng.
* Cho thuê bắc cầu (Leveraged Lease)
Trong thực tế, công ty cho thuê tài chính thường có nhiều khách hàng
và không phải lúc nào họ cũng đủ nguồn vốn để thực hiện tất cả giao dịch cho
thuê. Do đó, khi thực hiện giao dịch cho thuê, công ty cho thuê tài chính có
thể đi vay từ bên thứ ba (thường là các ngân hàng hoặc định chế tài chính
khác) để mua tài sản cho thuê. Nhằm đảm bảo sự an toàn của giao dịch, pháp
luật các nước thường giới hạn khoản tiền vay so với giá trị tài sản.
Vai trò của các bên trong giao dịch này thể hiện như sau:
Bên cho vay:
- Cho vay phần lớn số tiền mua tài sản.
- Nhận tiền trả nợ (cả gốc và lãi) từ bên cho thuê.
Bên cho thuê:
- Vay phần lớn số tiền tài trợ từ bên cho vay với vật thế chấp chính là tài
sản cho thuê hình thành từ vốn vay.
- Giữ quyền sở hữu tài sản và cho thuê lại tài sản đó.
- Phải trả nợ vay và được hưởng các khoản chênh lệch giữa tiền cho thuê
và tiền trả nợ.
Bên thuê:
- Trả tiền thuê cho bên cho thuê theo yêu cầu của họ và chịu mọi rủi ro
có thể xảy ra với tài sản.
- Sử dụng tài sản.
*Cho thuê giáp lưng (Under Lease)
Một trong những đặc điểm của cho thuê tài chính là các bên không
được huỷ ngang hợp đồng trước thời hạn. Do đó, nếu sau khi ký hợp đồng,
bên thuê không còn nhu cầu sử dụng tài sản nữa và thời hạn thuê vẫn chưa hết
Chương I: Tổng quan về CTTC và chế độ CTTC
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP Nguyễn Phương Huyền - Trung3 -K37D
8
thì họ sẽ ở trong tình trạng hết sức bất lợi. Để khắc phục tình trạng này, bên
thuê có thể tìm một bên thứ hai để cho thuê lại tài sản. Bên thuê thứ hai sẽ trả
tiền thuê cho bên thuê thứ nhất đồng thời có mọi quyền lợi, nghĩa vụ khác
trong việc sử dụng tài sản thuê. Tuy nhiên, vì hợp đồng ký giữa bên cho thuê
và bên thuê thứ nhất vẫn còn hiệu lực nên bên thuê thứ nhất vẫn có nghĩa vụ
trả tiền thuê và phải chịu trách nhiệm liên đới đối với những rủi ro, thiệt hại
có thể xảy ra đối với tài sản. Việc cho thuê lại tài sản chỉ được tiến hành nếu
có sự đồng ý đơn giản, nhanh gọn. Đây cũng là một trong những yếu tố làm
tăng sức cạnh tranh của cho thuê tài chính với các hình thức cấp tín dụng
khác.
- Cho thuê tài chính giúp bên cho thuê mở rộng diện khách hàng, đa
dạng hoá việc sử dụng vốn đồng thời mở rộng mối kinh doanh đa phương.
Vốn cấp tín dụng sử dụng linh hoạt hơn vì tiền thuê được thu hồi dần về từng
kỳ và bên cho thuê có thể sử dụng ngay cho việc tái đầu tư, dẫn đến hiệu quả
sử dụng vốn cao.
Đây cũng có thể coi là hình thức bán hàng bổ sung nếu bên cho thuê