Khóa luận Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp đông lạnh thủy sản AFIEX

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH    HUỲNH XUÂN VINH KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX Chuyên ngành: Kế Toán Doanh Nghiệp KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Long Xuyên, tháng 6 - 2007 TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH    KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX Chuyên ngành: Kế Toán Doanh Nghiệp SVTH: HUỲNH XUÂN VINH LỚP: ĐH4KT MSSV: DKT030277 GVHD: Ths. VÕ NGUYÊN PHƯƠNG Long Xuyên, tháng 6 - 2007 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH ĐẠI HỌC AN GIANG Người hướng dẫn : Ths. Võ Nguyên Phương (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 1 : ………….. (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 2 : ………….. (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Khoá luận được bảo vệ tại Hội đồng chấm bảo vệ luận văn Khoa Kinh tế-Quản trị kinh doanh ngày ….. tháng ….. năm …… TÓM TẮT KHÓA LUẬN  Xuất khẩu thủy sản luôn là một trong các mặt hàng xuất khẩu quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Tuy nhiên, với sự hội nhập vào kinh tế thị trường như hiện nay việc xuất khẩu thủy sản của các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp những khó khăn về các quy định về kỹ thuật của các nước nhập khẩu, vấn đề này làm tăng chi phí sản xuất sản phẩm thủy sản gây ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Do đó, để tìm hiểu rõ hơn về việc tăng chi phí có ảnh hưởng như thế nào đối với giá thành sản phẩm thủy sản đông lạnh, cũng như cách hạch toán tính giá thành của sản phẩm thủy sản chế biến, tôi đã chọn đề tài “KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX” để làm nội dung cho Khóa luận tốt nghiệp Đại học của mình. Khóa luận bao gồm có 5 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Nói về lý do chọn đề tài, nội dung nghiên cứu là tìm hiểu về cách hạch toán tính giá thành sản phẩm và phân tích biến động chi phí của Xí nghiệp tương ứng với phạm vi nghiên cứu là tháng 12/2006 và tổng chi phí phát sinh trong năm 2005 và 2006, với phương pháp thu thập và xử lý số liệu số liệu phù hợp với nội dung đề tài. Chương 2: Là phần cơ sở lý luận, nêu lên các đặc trưng của chi phí sản xuất cũng như cách tính giá thành của các Doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, qua đó làm cơ sở cho việc hạch toán chi phí và các phương pháp tính giá thành sản phẩm mà Doanh nghiệp có thể áp dụng. Chương 3: Là phần giới thiệu về công ty AFIEX, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xuất khẩu thủy sản trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Công ty qua đó giới thiệu về lịch sử hình thành, nhiệm vụ, đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý, nhiệm vụ của bộ máy kế toán của Xí Nghiệp Đông Lạnh Thủy Sản AFIEX, đồng thời giới thiệu về những khó khăn, thuận lợi và phương hướng hoạt động trong năm 2007 của Xí nghiệp. Chương 4: Giới thiệu về đặc điểm công nghệ để sản xuất sản phẩm cá tra fillet đông lạnh đóng gói, đồng thời giới thiệu về đặc điểm, cách thức hạch toán các khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung cũng như các tính giá thành sản phẩm cá tra fillet đông lạnh. Trong chương này cũng tiến hành tổng hợp và phân tích các biến động chi phí sản xuất sản phẩm cá tra fillet đông lạnh đóng gói loại 1 trong hai năm 2005 và 2006. Chương 5: Nêu nhận xét của tác giả về công tác kế toán và phương pháp hạch toán, tính giá thành của Xí nghiệp, đồng thời nêu lên các biện pháp kế toán để giúp Xí nghiệp theo dõi chính xác hơn về chi phí và nêu lên một số biện pháp có thể giúp Xí nghiệp giảm giá thành sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm và qua đây cũng có một số kiến nghị đối với Nhà nước, các bộ ngành, công ty AFIEX để giúp cho việc xuất khẩu thủy sản được thuận lợi hơn. Kết luận: Qua nội dung nghiên cứu, khẳng định lại tầm quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của Xí nghiệp, nhằm giúp Xí nghiệp quản lý tốt hơn về chi phí và tạo lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu sản phẩm thủy sản đông lạnh đóng gói. MỤC LỤC TRANG Chương 1: MỞ ĐẦU ..................................................................................... 1 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.................................................................................. 1 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2 1.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................... 2 1.4.1. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................. 2 1.4.2. Phương pháp xử lý số liệu ...................................................................... 2 1.5. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.............................................................................. 2 Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN ..................................................................... 4 2.1. KHÁI QUÁT VỀ SẢN XUẤT CÔNG NGHỆP.............................................. 4 2.2. CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ................................... 4 2.2.1. Chi phí sản xuất ..................................................................................... 4 2.2.1.1. Khái niệm ........................................................................................ 4 2.2.1.2. Phân loại chi phí sản xuất................................................................. 5 2.2.2. Giá thành sản phẩm................................................................................ 6 2.2.2.1. Khái niệm ........................................................................................ 6 2.2.2.2. Phân loại giá thành sản phẩm ........................................................... 6 2.3. TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM .......................................................................................................... 7 2.3.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành và kỳ tính giá thành ........................................................................................................ 7 2.3.1.1. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất ................................................... 7 2.3.1.2. Đối tượng tính giá thành................................................................... 7 2.3.1.3. Kỳ tính giá thành.............................................................................. 8 2.3.2. Kết cấu chi phí trong giá thành sản phẩm ............................................... 8 2.4. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT ................................................................... 8 2.4.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................................ 8 2.4.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp ........................................................ 9 2.4.3. Kế toán chi phí sản xuất chung............................................................... 10 2.4.4. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất .......................................................... 11 2.4.1.1. Phương pháp kê khai thường xuyên.................................................. 11 2.4.1.2. Phương pháp kiểm kê định kỳ .......................................................... 12 2.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM DỞ DANG CUỐI KỲ ....... 13 2.5.1. Phương pháp đánh giá theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (hoặc nguyên vật liệu chính) ........................................................................................... 13 2.5.2. Phương pháp ước lượng sản phẩm hoàn thành tương đương................... 13 2.5.3. Phương pháp định mức .......................................................................... 14 2.5.4. Phương pháp 50% chi phí chế biến ........................................................ 14 2.6. CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM .............................. 14 2.6.1. Phương pháp trực tiếp có loại trừ giá trị sản phẩm phụ........................... 14 2.6.2. Phương pháp tỷ lệ .................................................................................. 14 2.6.3. Phương pháp phân bước......................................................................... 14 2.6.4. Phương pháp đơn đặt hàng..................................................................... 15 Chương 3: GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY AFIEX.................................. 16 3.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH............................................................................... 16 3.2. GIỚI THIỆU VỀ XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX................ 17 3.2.1. Chức năng hoạt động của Xí nghiệp ....................................................... 18 3.2.2. Nhiệm vụ của Xí nghiệp ........................................................................ 18 3.3. ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC QUẢN LÝ TẠI XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX .............................................................................................. 19 3.3.1. Đặc điểm tổ chức quản lý....................................................................... 19 3.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn từng bộ phận .................................................... 19 3.4. ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX ...................................................................... 20 3.4.1. Tổ chức bộ máy kế toán ......................................................................... 20 3.4.2. Nhiệm vụ và chức năng của từng phần hành kế toán .............................. 20 3.4.3. Hình thức kế toán được áp dụng tại Xí Nghiệp....................................... 21 3.5. KHÁI QUÁT KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH TẠI XÍ NGHIỆP TRONG NHỮNG NĂM QUA .............................................................................. 23 3.6. THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN SẮP TỚI ....................................................................................................................... 25 3.6.1. Thuận lợi ............................................................................................... 25 3.6.2. Khó khăn ............................................................................................... 26 3.6.3. Phương hướng nhiệm vụ năm 2007........................................................ 26 3.6.3.1. Mục tiêu........................................................................................... 26 3.6.3.2. Các giải pháp chủ yếu ...................................................................... 26 Chương 4: KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP ĐÔNG LẠNH THỦY SẢN AFIEX...................................................................................................... 28 4.1. ĐẶC ĐIỂM QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ ........................................................ 28 4.2. TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT TẠI XÍ NGHIỆP...................... 29 4.2.1. Đối tượng hạch toán chi phí ................................................................... 29 4.2.2. Đối tượng tính giá thành ........................................................................ 29 4.2.3. Kỳ tính giá thành ................................................................................... 30 4.3. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT TẠI XÍ NGHIỆP........................................ 30 4.3.1. Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.................................... 30 4.3.1.1. Đặc điểm nguyên liệu sử dụng ......................................................... 30 4.3.1.2. Chứng từ sử dụng và trình tự hạch toán ............................................ 30 4.3.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp ........................................................ 31 4.3.2.1. Đặc điểm.......................................................................................... 32 4.3.2.2. Hình thức trả lương .......................................................................... 32 4.3.2.3. Định mức lương và hệ số lương ....................................................... 32 4.3.2.4. Cách tính lương................................................................................ 33 4.3.2.5. Chứng từ sử dụng và trình tự hạch toán ............................................ 34 4.3.3. Kế toán chi phí sản xuất chung............................................................... 35 4.3.3.1. Đặc điểm.......................................................................................... 35 4.3.3.2. Chứng từ sử dụng và trình tự hạch toán ............................................ 36 4.4. KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM .......................................................................................................... 38 4.4.1. Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất .......................................................... 38 4.4.2. Hạch toán các khoản làm giảm giá thành................................................ 39 4.4.3. Đặc điểm phân bổ chi phí sản xuất của Xí Nghiệp.................................. 39 4.4.4. Đánh giá sản phẩm dở dang: .................................................................. 42 4.4.5. Tính giá thành sản phẩm ........................................................................ 42 4.5. PHÂN TÍCH SỰ BIẾN ĐỘNG CỦA CÁC KHOẢN MỤC CHI PHÍ CẤU THÀNH NÊN GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ................................................... 43 4.5.1. Phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.............................. 45 4.5.2. Phân tích biến động chi phí nhân công trực tiếp ..................................... 47 4.5.3. Phân tích biến động chi phí sản xuất chung ............................................ 48 Chương 5: CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ HẠ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI XÍ NGHIỆP.................................................................... 51 5.1. NHẬN XÉT VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ........................................................................................... 51 5.1.1. Ưu điểm................................................................................................. 51 5.1.2. Những vấn đề tồn tại.............................................................................. 52 5.2. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC KẾ TOÁN ..................... 52 5.3. GIẢI PHÁP HẠ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM................................................... 56 5.3.1. Giảm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.................................................... 56 5.3.2. Giảm chi phí nhân công trực tiếp ........................................................... 56 5.3.3. Đảm bảo một quy mô sản xuất hợp lý so với công suất .......................... 57 5.3.4. Tiết giảm các chi phí khác trong giá thành sản phẩm.............................. 57 5.4. KIẾN NGHỊ ................................................................................................... 57 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 60 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ................................9 Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tập hợp chi phí nhân công trực tiếp........................................10 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ tập hợp chi phí sản xuất chung ..............................................11 Sơ đồ 2.4: Kế toán tổng hợp TK 154 ................................................................12 Sơ đồ 2.5: Kế toán tổng hợp TK 631 ................................................................13 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ tổ chức quản lý......................................................................19 Sơ đồ 3.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán .........................................................20 Sơ đồ 3.3: Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán hình thức “Chứng từ ghi sổ” ...............23 Sơ đồ 4.1: Quy trình chế biến cá tra fillet đông lạnh đóng gói ..........................28 Sơ đổ 4.2: Sơ đồ kế toán tổng hợp TK 621.......................................................31 Sơ đồ 4.3: Sơ đồ kế toán tổng hợp TK 622.......................................................35 Sơ đồ 4.4: Sơ đồ kế toán tổng hợp TK 6271.....................................................37 Sơ đồ 4.5: Sơ đồ kế toán tổng hợp TK 627.......................................................38 Sơ đồ 5.1: Sơ đồ hạch toán TK 335..................................................................55 DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1: Bảng kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty AFIEX....................... 24 Bảng 3.2: Kim ngạch xuất khẩu trực tiếp các mặt hàng chung của công ty AFIEX .................................................................................................................. 25 Bảng 4.1: Lương hệ số cấp bậc ............................................................................. 33 Bảng 4.2: Bảng phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp...................................... 41 Bảng 4.3: Bảng phân bổ chi phí nhân công trực tiếp ............................................. 41 Bảng 4.4: Bảng phân bổ chi phí sản xuất chung .................................................... 42 Bảng 4.5: Bảng tính giá thành sản phẩm tháng 12/2006 ........................................ 43 Bảng 4.6: Bảng tổng hợp giá thành sản phẩm cá tra Fillet loại 1 qua hai năm 2005 và 2006......................................................................................................... 44 Bảng 4.7: Bảng phân tích biến động các khoản mục giá thành đơn vị của sản phẩm cá tra Fillet loại 1 ......................................................................................... 44 Bảng 4.8: Bảng chi phí nguyên vật liệu của sản phẩm cá tra Fillet loại 1............... 45 Bảng 4.9: Chi phí nhân công trực tiếp của sản phẩm cá tra Fillet loại 1 ................. 47 Bảng 4.10: Chi phí sản xuất chung của sản phẩm cá tra Fillet loại 1...................... 48 Bảng 4.11: Bảng phân tích biến động chi phí sản xuất chung của sản phẩm cá tra fillet loại 1........................................................................................................ 49 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BH: Bán hàng. BHYT: Bảo hiểm y tế. BHXH; Bảo hiểm xã hội. CCDV: Cung cấp dịch vụ. CK: Cuối kỳ. CNSXTT: Công nhân sản xuất trực tiếp. CP: Chi phí. Đ: Đồng. ĐK: Đầu kỳ. ĐV: Đơn vị. ĐVT: Đơn vị tính. Fi: Fillet. GĐ: Giai đoạn. KH: Kế hoạch. KT: Kế toán. M: Tiêu hao. NCTT: Nhân công trực tiếp. NSTP: Nông sản thực phẩm. NVL: Nguyên vật liệu.. NVLTT: Nguyên vật liệu trực tiếp. P: Giá. P. KH: Phòng kế hoạch. QL: Quản lý. SXC: Sản xuất chung. SX: Sản xuất. SP: Sản phẩm. SL: Số lượng. TK: Tài khoản. TSCĐ: Tài sản cố định. XDCB: Xây dựng cơ bản. XNK: Xuất nhập khẩu. Chương 1 MỞ ĐẦU 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong những năm gần đây, mậu dịch thuỷ sản thế giới ở trong xu hướng gia tăng, do đó tốc độ tăng trưởng xuất khẩu thuỷ sản rất nhanh ở một số thị trường thế giới, đưa thủy sản Việt Nam trở thành ngành kinh tế quan trọng bên cạnh dầu thô và dệt may. Các mặt hàng nông thủy sản xuất khẩu đã mang lại nguồn ngoại tệ cho đất nước với kim ngạch xuất khẩu năm 2006 đạt 3,2 tỷ USD, kế hoạch xuất khẩu thủy sản năm 2007 là 3,5 tỷ USD. Thủy sản luôn là một trong bốn mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Đến nay, thủy sản Việt Nam đã có mặt ở 105 Quốc gia và vùng lãnh thổ với nhiều mặt hàng, chủng loại khác nhau. Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả đạt được thì thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam cũng gặp những thách thức không nhỏ trên thị trường thế giới. Đó là trình độ công nghệ chế biến thủy sả