Khóa luận Quản lý rác thải tại bệnh viên đa khoa Thủ Đức, hiện trạng một số giải pháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG …………................. SV: TRẦN LÊ PHƯƠNG THẢO QUẢN LÝ RÁC THẢI TẠI BỆNH VIÊN ĐA KHOA THỦ ĐỨC HIỆN TRẠNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: QUẢN TRỊ BỆNH VIỆN TP. HCM, THÁNG 7/2009 Khóa luận tốt nghiệp Đại học ii GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG Độc lập – Tự do – Hạnh phúc KHOA QUẢN TRỊ BỆNH VIỆN NHIỆM VỤ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP  Họ và tên : TRẦN LÊ PHƯƠNG THẢO – Lớp : 05 QB Ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH Chuyên ngành : QUẢN TRỊ BỆNH VIỆN Tên đề tài : “QUẢN LÝ RÁC THẢI TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC THỦ ĐỨC – HIỆN TRẠNG – MỘT SỐ GIẢI PHÁP” Mục tiêu, nội dung KLTN :  Tìm hiểu một số khái niệm cơ bản về rác thải bệnh viện, nguồn gốc, phân loại, mức độ gây ô nhiễm của rác thải đối với môi trường và sức khỏe, hệ thống quản lý rác thải .  Khảo sát hiện trạng và hệ thống quản lý rác thải tại Bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức hiện nay.Những mặt tích cực và một số tồn tại cần khắc phục .  Kiến nghị một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý rác thải tại Bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức trong thời gian tới. Ngày nhận đề tài KLTN ............................................................................................. Họ và tên giảng viên hướng dẫn Họ và tên giảng viên phản biện ............................................. .............................................. Ngày hoàn thành KLTN Ngày hoàn tất phản biện ( ký và ghi rõ họ tên) ( ký và ghi rõ họ tên) Nội dung yêu cầu KLTN đã được khoa thông qua Ngày ……Tháng……năm…… Trưởng khoa Khóa luận tốt nghiệp Đại học iii GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB Qua 4 năm sống và học tập dưới đại gia đình Hùng Vương em đã được thầy cô truyền đạt rất nhiều kiến thức và kinh nghiệm để bước vào tương lai . Đầu tiên con xin cám ơn ba, mẹ đã nuôi dạy con nên người. Em xin gởi đến thầy cô trường ĐH Hùng Vương nói chung và tập thể thầy cô Khoa Quản Trị Bệnh Viện nói riêng những lời cảm ơn chân thành nhất.Các thầy cô đã tạo mọi điều kiện cho em trong suốt quá trình học tập tại nơi đây, đặt biệt là thầy Huỳnh Tấn Tiến đã hướng dẫn tận tình truyền đạt những kiến thức bổ ích để em hoàn thành tốt đề tài này. Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức ,nhất là các cô chú, anh ,chị phòng HCQT đã tận tình giúp đỡ cung cấp tài liệu trong thời gian em khảo sát thực tế ở bệnh viện để hoàn thành khóa luận.Nhưng vì nguồn kiến thức còn hạn chế và thiếu kinh nghiệm trong thực tế nên sẽ khó tránh khỏi những thiếu sót ,sai lầm.Vì vậy em rất mong sự giúp đỡ ,đóng góp ý kiến từ quý thầy cô để có thể bổ sung,hoàn thiện bài luận văn này tốt hơn. Kính chúc quý thầy cô nhiều sức khỏe,các cô chú ,anh, chị công tác tại bệnh viện đạt được thành công trong công việc Khóa luận tốt nghiệp Đại học iv GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB Trang Nhiệm vụ KLTN .................................................................................................. i Lời cảm ơn ......................................................................................................... ii Mục lục .............................................................................................................................. iii Danh sách các từ viết tắt................................................................................................... ix Danh sách các bảng biểu ....................................................................................................x Danh sách các hình vẽ,biểu đồ......................................................................................... xi PHẦN 1: MỞ ĐẦU 1. Đặt vấn đề :...............................................................................................................1 2. Lý do chọn đề tài:......................................................................................................2 3. Mục tiêu của đề tài: ...................................................................................................2 4. Phạm vi nghiên cứu: .................................................................................................2 5. Phương pháp thực hiện: ............................................................................................2 PHẦN 2: NỘI DUNG KHẢO SÁT Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN RÁC THẢI BỆNH VIỆN 1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ RÁC THẢI BỆNH VIỆN ..................................4 1.1.1Các khái niệm về rác thải bệnh viện và hệ thống quản lý rác thải .....................4 1.1.1.1 Chất thải y tế: ................................................................................................4 1.1.1.2 Rác thải y tế : ................................................................................................4 a) Thành phần vật lý..................................................................................................5 Khóa luận tốt nghiệp Đại học v GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB b) Thành phần hóa học..............................................................................................5 c) Thành phần sinh học .............................................................................................5 1.1.1.3 Chất thải y tế nguy hại..................................................................................5 1.1.1.4 Hệ thống quản lý rác thải .............................................................................5 1.1.2. Quy chế Quản lý rác thải y tế .............................................................................6 1.1.3. Tình hình rác thải bệnh viện ở TP.Hồ Chí Minh ...............................................6 1.1.3.1 Thành phần và khối lượng rác thải phát sinh tại các cơ sở y tế .................7 a) Thành phần: ..........................................................................................................7 b) Khối lượng: ...........................................................................................................8 1.1.3.2 Các yếu tố nguy cơ của rác thải bệnh viện và ảnh hưởng của nó đối với sức khỏe................................................................................................................9 a) Đối với chất thải nhiễm khuẩn: ...........................................................................9 b) Đối với vật sắc nhọn: ...........................................................................................10 c) Đối với chất thải hóa học và dược phẩm: ...........................................................10 d) Đối với thuốc gây độc tế bào: ..............................................................................10 e) Đối với chất thải phóng xạ:..................................................................................11 f) Tính nhạy cảm của cộng đồng đối với rác thải bệnh viện .................................11 1.1.4 Nguồn gốc phát sinh rác thải bệnh viện ..............................................................11 1.1.5 Phân loại chất thải y tế: ........................................................................................12 Khóa luận tốt nghiệp Đại học vi GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB 1.1.5.1 Chất thải lây nhiễm:......................................................................................12 1.1.5.2 Chất thải phóng xạ: ......................................................................................12 1.1.5.3 Chất thải hoá học nguy hại:..........................................................................13 1.1.5.4 Các bình chứa khí có áp suất.......................................................................14 1.1.5.5 Chất thải thông thường: ...............................................................................14 1.1.6 Tác hại của rác thải bệnh viện:.......................................................................15 1.1.7 Mức độ gây ô nhiễm của rác thải bệnh viện đối với môi trường:................16 1.2.TỔ CHỨC QUẢN LÝ RÁC THẢI BỆNH VIỆN ....................................................17 1.2.1 Các khái niệm về tổ chức quản lý rác thải bệnh viện .........................................17 1.2.2 Ý nghĩa và tầm quan trọng về việc quản lý rác thải bệnh viện .........................18 1.2.3 Nội dung tổ chức quản lý rác thải bệnh viện ......................................................19 1.2.3.1 Hệ thống quản lý hành chính ......................................................................19 1.2.3.2 Hệ thống quản lý kỹ thuật ...........................................................................20 1.2.4.Các phương pháp xử lý rác thải bệnh viện hiện nay của Việt Nam và Thế giới......................................................................................................................21 1.2.4.1 Khái niệm xử lý rác thải: ...............................................................................21 1.2.4.2 Các phương pháp xử lý chính .......................................................................22 a) Phương pháp khử trùng......................................................................................22 b) Phương pháp chôn lấp........................................................................................23 c) Phương pháp thiêu đốt rác .................................................................................24 1.2.4.3 Mô hình, công nghệ xử lý và tiêu hủy chất thải rắn y tế .............................24 a) Mô hình ...............................................................................................................25 b) Công nghệ xử lý và tiêu hủy chất thải y tế nguy hại ........................................25 c) Phương pháp xử lý ban đầu chất thải có nguy cơ lây nhiễm ca ......................25 d) Các phương pháp xử lý và tiêu hủy chất thải lây nhiễm..................................25 e) Phương pháp xử lý, tiêu hủy chất thải hóa học ................................................26 Khóa luận tốt nghiệp Đại học vii GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB f) Xử lý và tiêu hủy chất thải dược phẩm .............................................................26 g) Xử lý và tiêu hủy chất thải gây độc tế bào........................................................26 h) Xử lý và tiêu hủy chất thải chứa kim loại nặng:...............................................26 i) Xử lý và tiêu hủy chất thải phóng xạ.................................................................27 j) Xử lý và tiêu hủy các bình áp suất ....................................................................27 k) Xử lý và tiêu hủy chất thải rắn thông thường ...................................................27 Chương 2: HIỆN TRẠNG RÁC THẢI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC THỦ ĐỨC 2.1.GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC THỦ ĐỨC ...28 2.1.1.Lịch sử hình thành và phát triển bệnh viện: ........................................................28 2.1.1Chức năng – nhiệm vụ : ........................................................................................28 2.1.3.Nhân sự - cơ cấu tổ chức của bệnh viện..............................................................29 2.2. HIỆN TRẠNG – QUẢN LÝ RÁC THẢI TẠI BỆNH VIỆN THỦ ĐỨC..............33 2.2.1.Tình hình rác thải bệnh viện Thủ Đức ................................................................33 2.2.1.1 Nguồn gốc rác thải tai bệnh viện Thủ Đức ................................................33 2.2.1.2 Hiện trạng phân loại ,thu gom,vận chuyển ,bảo quản và xử lý rác thải ...36 a) Rác sinh hoạt.........................................................................................................36 b) Rác y tế nguy hại ..................................................................................................37 2.2.2. Chi phí xử lý rác thải ............................................................................................43 2.2.2.1 Đối với rác sinh hoạt....................................................................................43 2.2.2.2 Đối với rác Y tế............................................................................................44 2.2.3. Hệ thống quản lý rác thải tại bệnh viện Thủ Đức..............................................44 2.2.3.1 Hệ thống quản lý hành chính ......................................................................44 a) Phân công trách nhiệm, tổ chức thực hiện - giám sát ........................................44 Khóa luận tốt nghiệp Đại học viii GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB b) Đào tạo nhân viên quản lý, giám sát việc thực hiện...........................................47 c) An toàn trong công tác quản lý rác thải ..............................................................47 2.2.3.2 Hệ thống quản lý kỹ thuật .............................................................................48 a) Phân loại rác thải ngay tại nguồn phát sinh: ......................................................48 b) Thu gom: .............................................................................................................48 c) Xử lý sơ bộ ban đầu: ...........................................................................................49 d) Vận chuyển: .........................................................................................................49 e) Bảo quản: .............................................................................................................49 f) Xử lý:.....................................................................................................................50 2.2.4 Đánh giá thực trạng quản lý rác thải tại bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức ...........................................................................................................................52 2.2.4.1 Mặt tích cực...................................................................................................52 2.2.4.2 Một số tồn tại cần khắc phục .....................................................................53 Chương 3 : KIẾN NGHỊ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ RÁC THẢI TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC THỦ ĐỨC 3.1. Hoàn thiện hệ thống quản lý hành chính...................................................................55 3.1.1.Củng cố và hoàn thiện mạng lưới quản lý rác thải bệnh viện ...........................55 3.1.2. Phân công, bố trí nhân sự rõ ràng trong tổ chức thực hiện giám sát quản lý rác thải ...............................................................................................................56 3.1.3. Tăng cường tổ chức đào tạo nhân viên quản lý, giám sát hệ thống quản lý rác thải và nhân viên thực hiện ........................................................................56 3.1.4. Ban lãnh đạo,nhân viên quản lý ,giám sát phải thương xuyên kiểm tra, giám sát hệ thống quản lý rác thải.................................................................................58 Khóa luận tốt nghiệp Đại học ix GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB 3.1.5. Xây dựng báo cáo thống kê rác tại các khoa, phòng.........................................59 3.1.6. Sử dụng hiệu quả kinh phí đầu tư cho việc quản lý rác thải .............................59 3.2. Hoàn thiện hệ thống quản lý kỹ thuật .....................................................................60 3.2.1. Củng cố công tác phân loại rác thải ...................................................................60 3.2.2. Củng cố công tác thu gom...................................................................................60 3.2.3. Củng cố công tác vận chuyển .............................................................................60 3.2.4. Nơi lưu trữ rác y tế. .............................................................................................61 3.3 Kết quả đạt được do áp dụng 1 số giải pháp...........................................................61 PHẦN BA: KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. xii PHỤ LỤC 1 ..................................................................................................... xiii PHỤ LỤC 2 ..................................................................................................................... xiv PHỤ LỤC 3 ...................................................................................................... xv PHỤ LỤC 4 ..................................................................................................................... xvi PHỤ LỤC 5 .................................................................................................................... xvii PHỤ LỤC 6 ................................................................................................................... xviii PHỤ LỤC 7 ..................................................................................................................... xix Khóa luận tốt nghiệp Đại học x GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB BV : Bệnh viện BGĐ : Ban Giám Đốc CLS : Cận lâm sàng CBCC : Cán bộ công chức CBNV : Cán bộ nhân viên CTYT : Chất thải Y tế HCQT : Phòng Hành Chính Quản Trị KL : Khối lượng KHTH : Phòng Kế Hoạch Tổng Hợp LS : Lâm sàng PGĐ : Phó Giám Đốc QLRT : Quản lý rác thải RTBV : Rác thải bệnh viện RTYT : Rác thải Y tế UBND TPHCM : Ủy ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh W.H.O : World Health Organization ( Tổ chức Y tế Thế giới ) Khóa luận tốt nghiệp Đại học xi GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB STT NỘI DUNG TÊN TRANG 1. Lượng chất thải rắn Y tế thay đổi theo thu nhập từng nước Bảng 1.1 8 2. Lượng chất thải rắn Y tế theo từng loại bệnh viện Bảng 1.2 9 3. Lượng chất thải rắn Y tế theo từng khoa phòng Bảng 1.3 9 4. Cơ cấu nhân sự theo trình độ học vấn tại bệnh viện đa khoa khu vục Thủ Đức Bảng 2.1 29 5. Nguồn gốc và phân loại rác thải tại bệnh viện Thủ Đức Bảng 2.2 35 6 Khối lượng RYT trong 4 quý của năm 2008 và 2 quý đầu năm 2009 Bảng 2.3 42 Khóa luận tốt nghiệp Đại học xii GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB STT NỘI DUNG TÊN TRANG 1 Nguồn gốc và phân loại rác thải bệnh Hình 1.1 15 2 Sơ đồ tóm tắt ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác quản lý rác thải bệnh viện Hình 1.2 19 3 Hệ thống quản lý kỹ thuật rác thải bệnh viện Hình 1.3 21 4 Tỷ lệ nguồn nhân lực theo trình độ học vấn Biểu đồ 2.1 30 5 Sơ đồ nguồn phát sinh rác thải bệnh viện Hình 2.1 39 6 Quy trình thu gom rác y tế Hình 2.2 40 7 Khối lượng RYT trong 4 quý năm 2008 và 2 quý đấu năm 2009 Biểu đồ 2.2 43 8 Quy trình xử rác y tế Hình 2.3 51 9 Quy trình xử lý rác sinh hoạt Hình 2.4 52 10 Mạng lưới Quản lý RTBV Hình 3.1 58 Khóa luận tốt nghiệp Đại học xiii GVHD: TS.BS.Huỳnh Tấn Tiến SVTH: Trần Lê Phương Thảo Lớp 05QB 1. Bộ Y Tế - Quy chế bệnh viện.NXB Y học Hà Nội 2. Bộ Y Tế - Quản lý bệnh viện.NXB Y học Hà Nội 3. Bộ Y Tế ,Viện Y học lao động và vệ sinh môi trường – Quản lý chất thải bệnh viện ở các nước phát triển 4. Báo cáo sơ kết công tác thu gom ,vận chuyển,xử lý rác thải rác của các cơ sở Y tế năm 2003 – Cty Môi trường đô thị 5. Tài liệu hướng dẫn cách xử lý chất thải – Phòng điều dưỡng Bệnh viện đa khoa khu vực Thủ Đức 6. Tài liệu hướng dẫn thực hành Quản lý chất thải Y tế - Bộ Y Tế,Vụ điều trị 7. Quy chế quản lý chất thải Y tế - Bộ Y Tế, ban hành ngày 30 tháng 11 năm 2007 8. Bảng xác nhận khối lượng RYT năm 2008 và 6 tháng đầu năm 2009 của Bệnh viện đa khoa