Kinh tế vĩ mô - Chiến lược phát triển hoà bình của Trung Quốc – Các vấn đề lý luận và thực tiễn

Chiến lược phát triển hoà bình của Trung Quốc – các vấn đề lý luận và thực tiễnCơ sở chiến lược – tranh luận quốc tế về sự trỗi dậy của TQ“Chú gấu trúc dễ thương”Cường quốc nguyên trạng (status-quo power)TQ là nạn nhânTham vọng/khả năng có giới hạnTính đặc thù của sự trỗi dậy của TQCS: TQ là đối tác cần can dự“Con rồng háu đói”Cường quốc xét lại (revisionist state/non-status quo power) TQ là mối đe dọaTham vọng vô giới hạnCon đường tất yếu của các cường quốc trỗi dậyCS: TQ là đối thủ cần kiềm chếCơ sở chiến lược: Lý luậnTư tưởng truyền thống: Khổng Tử - “Đại đồng” (sự hòa hợp vĩ đại của thế giới) và “hòa nhi bất đồng” (hòa nhưng không đồng)Lý luận Đặng Tiểu Bình: Hòa bình và phát triển (70s), giấu mình chờ thời (90s)Giang Trạch Dân: Khái niệm an ninh mới (1996)Hồ Cẩm Đào: (2003) Trỗi dậy hòa bình (heping jueqi – hòa bình quật khởi) – (2004) phát triển hòa bìnhCơ sở chiến lược – tình hình trong nướcThành tựu vượt bậc trong quá trình phát triểnHạn chế và khó khăn: Tính không bền vững của mô hình KTTính chính đáng của ĐCS giảmMâu thuẫn xã hội và nguy cơ bạo loạn trong nước và can thiệp từ bên ngoàiTương lai chưa xác định của con đường phát triển TQChuyển giao thế hệ lãnh đạoNội dung chiến lượcMục tiêu: xây dựng sức mạnh quốc gia toàn diện, không nhằm mục tiêu tranh giành bá quyền hay bành trướng quân sự mà chỉ để xử lý các thách thức đối với quá trình phát triển của TQ và xây dựng hình ảnh nước lớn.Khả năng: dựa vào nội lực là chính đồng thời tận dụng thời cơ, bối cảnh quốc tế thuận lợi.Triển khai: thực thi CSĐN hòa bình, cố gắng phát triển trong nước hài hòa, tìm cách hòa giải với Đài Loan (对外谋求和平，对内 谋求和谐，台海谋求和解). Biện pháp: hòa bình, ngoại giao, sức mạnh mềm kết hợp sử dụng sức mạnh cứng hạn chế, chủ yếu mang tính phòng vệ. Thời gian: Là một quá trình phát triển lâu dài, lấy phát triển KT làm trọng tâm tiến đến phát triển và hòa nhập toàn diện.Kết quả (dự kiến): TQ trỗi dậy hòa bình, mang lại cơ hội cho thế giới, không đe dọa ổn định thế giới.Triển khai: CS Đối NộiXã hội khá giả (tiểu khang)Xã hội hài hòaPhát triển khoa họcXã hội hạnh phúcCải cách chính trịTìm kiếm mô hình KT mới thay thếTriển khai: CS Đối NgoạiThừa nhận vai trò No.1 của Mỹ: “nhất siêu, đa cường”Tìm kiếm khái niệm an ninh mới: an ninh chung, an ninh hợp tác, cùng thắngGiới thiệu khái niệm “Thế giới hài hòa”Thúc đẩy hình ảnh thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế (responsible stakeholder) thông qua các thể chế QTXây dựng trật tự chính trị-kinh tế quốc tế mớiTriển khai: Vấn đề Đài LoanTầm quan trọng: hàn thử biểu cho tư duy “phát triển hòa bình” của TQ + vấn đề duy nhất có khả năng cao dẫn đến một cuộc đụng độ Trung-Mỹ trong tương lai.TQ thử ‘nắn gân’ Mỹ: 1954-1955 (TQ lấy đảo Tachen), 1958 (TQ bắn đạn pháo vào Kim Môn-Mã Tổ), 1996 (phong tỏa eo biển ĐL)Thay đổi đối sách: sức mạnh mềm, diễn biến hòa bìnhĐánh giá chiến lượcThể hiện sự khôn ngoan, linh hoạt và phản ứng kịp thời của TQ trước thời, thế.Phù hợp cho giai đoạn “giấu mình chờ thời” của TQ.Những động thái mới: biển Đông (với ASEAN), biển Hoa Đông (với Nhật)Bài học: “Xây thì khó, phá thì dễ”Nguy cơ trong phán đoán & dự báoSelf-fulfilling prophesyQuá tin tưởng vào một dự đoán và hành xử theo niềm tin đó khiến nó trở thành sự thậtPhản tác dụngVd: CS ngăn chặnMisapplication effect Quá lạc quan và ảo tưởng, k đề phòngÁp dụng sai chính sách.Vd: CS MunichPhương pháp dự báoPhương pháp lịch sử: nhìn lại lịch sử hình thành và phát triển của vấn đề, rút ra những đặc điểm và quy luật chung để dự báo tương laiPhương pháp Delphi: nghiên cứu các tranh luận của các học giả đương thời (thuộc một hoặc nhiều trường phái lý thuyết) về vấn đềPhương pháp xây dựng kịch bản: xây dựng các kịch bản có thể xảy ra và đánh giá về khả năng có thể trở thành hiện thực của chúng theo thứ tự Phương pháp lịch sửPaul Kenedy: “Hưng thịnh và suy vong của các cường quốc”Chu kỳ: 100 nămChuyển giao quyền lực thường xảy ra chiến tranhMột số ngoại lệ: Đức (dưới thời Bismarck), kết thúc chiến tranh lạnhPhương pháp DelphiOrganski: Thuyết chuyển giao quyền lực (Power transition theory): nguy cơ chiến tranh hệ thống lớn nhất khi cường quốc trỗi dậy bắt kịp và vượt cường quốc đang suy yếu.J. Mearsheimer (hiện thực tấn công) vs. Brezinski (hiện thực phòng thủ)Thuyết hòa bình dân chủ vs. thuyết chuyển đổi sang nền dân chủ (democratic transition theory)A. Friedberg: tương lai châu Á sẽ giống quá khứ châu Âu (“Europe’s past, Asia’s future”)D. Kang: tương lai châu Á sẽ lập lại quá khứ của chính mình (“Asia’s past will be its future”)A. Acharya: châu Á tìm tòi con đường riêng (“Asia goes its own way”)Xây dựng kịch bảnVD: Bốn kịch bản đối với tình hình biển Đôngi) tốt lên (có thể đạt được COC, tiến tới giải quyết tranh chấp)ii) xấu đi và có thể gây ra xung đột lớn, iii) xấu đi nhưng không dẫn đến xung đột,iv) nguyên trạng như hiện nay. Dự đoán: 5 năm tới (iii, iv), 10 năm tới+ (i, ii)Thảo luận 2 (ngày 31.5): Sự trỗi dậy của Trung Quốc – Tác động đối với an ninh quốc tế, khu vực và VNNhóm 5: Kịch bản 1 - TQ trỗi dậy hòa bìnhNhóm 6: Kịch bản 2 - TQ trỗi dậy không hòa bìnhNhóm 7: Kịch bản 3 - TQ và Mỹ bắt tay nhau phân chia thế giới (G2)Nhóm 8: Kịch bản 4 - TQ sụp đổ YÊU CẦU:Bài tập giả định và dự báo (trong vòng 30 năm tới)Các yếu tố và điều kiện nào dẫn đến kịch bản đó?An ninh quốc tế, khu vực và VN sẽ như thế nào trong kịch bản đó?Đánh giá về khả năng kịch bản có thể trở thành hiện thựcThời gian: 20 phút trình bày + 10 phút Q&AHình thức thể hiện: mở (thuyết trình, phóng sự, đóng kịch, kể chuyện)