Liên kết gen & hoán vị gen

T.H.MORGAN PTC : Thân xám Cánh dài Thân đen Cánh cụt  F1 : 100% Xám - Dài Lai phân tích F1 : Pa : ♂ Xám-Dài I. LIÊN KẾT GEN 1. Thí nghiệm Em hãy giải thích thí nghiệm của Mocgan và viết sơ đồ lai từ P-> Fa? 2. Giải thích thí nghiệm : 1 - Ở F1 : 100% Xám-Dài  gen B : Thân Xám , b : Thân Đen ; Gen V : Cánh Dài , v : Cánh cụt P t/c  F1 dị hợp tử 2 cặp gen (Bb, Vv) Trong lai phân tích : Fa phân ly 1 Xám, Dài : 1 Đen,cụt  Ruồi đực F1 chỉ cho 2 loại giao tử: BV = bv = 50% => Trong quá trình sinh giao tử ở ruồi đực F1 : ▪ Gen B và V đã phân li cùng nhau  do cùng nằm trên 1NST,kí hiệu là BV ▪ Gen b và v luôn phân li cùng nhau do nằm trên NST tương đồng còn lại, kí hiệu là bv  Các gen qui định tính trạng màu thân và chiều dài cánh cùng nằm trên 1 một cặp NST tương đồng Pt/c B B V V X b v b v Gp B V b v F1 B V b v PB : GP : B V b v b v b v B V b v b v X FB : BV bv bv bv (XAÙM, DAØI) (ÑEN, CUÏT) Pt/c Gp F1 Pa X G Fa * SƠ ĐỒ LAI 3. KẾT LUẬN Các gen cùng nằm trên một NST tạo thành…… ……………………………và có xu hướng… ……………………………………………….. -> liên kết gen Số nhóm gen liên kết ở mỗi loài bằng ………………………………………………. 4. Ý nghĩa của hiện tượng liên kết gen Các gen ………………………luôn di truyền cùng nhau -> giúp duy trì sự ổn định các tính trạng của loài Ứng dụng: Chuyển những gen có lợi vào cùng………. ……………………………..nhằm tạo giống có gen mong muốn nhóm gen liên kết di truyền cùng nhau bằng số lượng NST trong bộ NST đơn bội trên cùng 1 NST một NST II.HOÁN VỊ GEN 1.Thí nghiệm của Morgan: Lai phân tích ruồi cái F1 : PB : ♀ Xám-Dài  ♂ Đen,Cụt FB : Xám-Dài 965 Đen- Cụt 944 Xám- Cụt 206 Đen-Dài 185 kiểu hình giống P kiểu hình khác P 2. Giải thích thí nghiệm Fa xuất hiện 4 tổ hợp giao tử mà ruồi đực thân đen cánh cụt chỉ cho 1 loại giao tử => Ruồi cái F1 cho 4 loại giao tử : BV, bv, Bv, Bv => Trong quá trình phát sinh giao tử cái có sự hoán vị giữa các gen alen B và b => ngoài hai giao tử liên kết BV, bv còn xuất hiện hai giao tử hoán vị Bv và bV Quan sát hình và cho biết vì sao ruồi cái F1 lại cho được 4 loại giao tử? * Nguyên nhân: Vì trong quá trình giảm phân tạo giao tử cái, ở một số tế bào khi các NST tương đồng tiếp hợp với nhau giữa chúng xảy ra hiện tượng trao đổi đoạn NST ( trao đổi chéo)-> các gen có thể đổi vị trí cho nhau và làm xuất hiện tổ hợp gen mới-> hiện tượng hoán vị gen * Tần số hoán vị gen ( f): - Tính bằng tỉ lệ phần trăm số cá thể có tái tổ hợp gen - Ví dụ: f = X 100 =17% - Tần số hoán vị gen dao động từ 0 % -> 50 % Vì sao tần số hoán vị gen không vượt quá 50%? Vì chỉ có một số ít tế bào khi giảm phân mới có xảy ra trao đổi chéo dẫn đến hoán vị gen -> tỉ lệ giao tử có hoán vị trên tổng số giao tử luôn nhỏ hơn 50% - Tần số hoán vị gen thể hiện được khoảng cách giữa các gen : Hai gen càng gần nhau thì tần số hoán vị gen càng thấp PB : GP : B V b v b v b v B V b v b v X FB : B v b V 0, 085 0, 085 0,415 0,415 FB : B V B v b V b v b v 0,415 0,085 0,085 0,415 1.0 0,415 0,085 0,085 0,415 X XAÙM, DAØI F1 ÑEN, CUÏT PB : GPB : BV bv bv bv BV bv Bv bV = 0,415 = 0,415 = 0,085 = 0,085 bv = 1,00 Giao töû coù gen lieân keát Giao töû coù gen hoaùn vò FB : BV bv : : : 0,415 bv bv 0,415 Bv bv 0,085 bV bv 0,085 (XAÙM, DAØI) (ÑEN, CUÏT) (XAÙM, CUÏT) (ÑEN, DAØI) * SƠ ĐỒ LAI BV bv 3. Ý nghĩa của hiện tượng hoán vị gen - Hoán vị gen tạo ra các loại giao tử mang tổ hợp gen mới -> hình thành các biến dị tổ hợp là nguồn nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống - Căn cứ vào tần số hoán vị gen -> xác định khoảng cách giữa các gen -> lập bản đồ di truyền-> có ý nghĩa trong chọn giống và nghiên cứu di truyền học - Đơn vị đo khoảng cách : 1% hoán vị gen = 1 cM Ký hiệu gen Khoảng cánh tính bằng đơn vị bản đồ I II III IV y w v Bar 0 1,5 57 ru 0 se Mi 48 106,2 bt 0 ey 0,1 = Sơ lược bản đồ gen của 4 NST ở ruồi giấm ? Làm thế nào để biết 2 gen nào đó liên kết hay phân li độc lập? CŨNG CỐ * Dùng phép lai phân tích ta có thể xác định được 2 gen nào nào đó là phân li độc lập nhau hay liên kết với nhau. + Nếu kết quả lai phân tích cho tỉ lệ phân li kiểu hình 1:1:1:1 thì 2 gen quy định 2 tính trạng nằmtrên 2 NST khác nhau + Nếu tỉ lệ phân li kiểu hình với nhau. 1:1 thì 2 gen liên kết hoàn toàn với nhau. + Kết quả lai phân tích cho ra 4 kiểu hình với tỉ lệ không bằng nhau trong đó 2 loại kiểu hình chiếm đa số (trên 50%) thì 2 gen cùng nằm trên 1 NST và đã có hoán vị gen xảy ra. Caâu hoûi traéc nghieäm Caâu 1 : Caùc gen cuøng naèm treân moät NST ñöôïc di truyeàn theo nhöõng quy luaät : A. Lieân keát gen B. Phaân li ñoäc laäp C. Hoaùn vò gen D. Caû a vaø b D Caâu 2 : Hieän töôïng hoaùn vò gen ñöôïc giaûi thích: A. Söï phaân li ngaãu nhieân, toå hôïp töï do cuûa caùc NST. B. Söï baét cheùo giöõa các NST xaûy ra ôû kì giữa cuûa giaûm phaân I. C. trong quá trình giảm phân, các NST tương đồng tiếp hợp với nhau, giữa chúng xảy ra sự trao đổi đoạn D. Do ñoät bieán chuyeån ñoaïn trong giaûm phaân. C Caâu 3 : Lai caø chua thaân cao (A), quaû troøn (B) vôùi thaân thaáp (a), quaû baàu duïc (a) ôû F1 thu ñöôïc 81 cao troøn, 79 thaáp baàu duïc, 21 cao baàu duïc, 19 thaáp troøn. Kieåu gen caây cao, troøn ôû P vaø taàn soá hoaùn vò laø: A. f = 20% B. f = 20% C. f = 40% D. f = 40% A