Luận văn Kế toán nguyên vật liệu công cụ công dụng trong các doanh nghiệp

1 …………..o0o………….. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: Kế toán nguyên vật liệu công cụ công dụng trong các doanh nghiệp THÀNH PHỐ HCM, NGÀY………..THÁNG…………..NĂM 2 PhÇn I lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu (nvl) - c«ng cô dông cô trong c¸c doanh nghiÖp i. c¬ së h¹ch to¸n nvl, c«ng cô dông cô trong c¸c doanh nghiÖp 1 - Kh¸i niÖm NVL Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt NVL lµ nh÷ng ®èi t­îng lao ®éng,thÓ hiÖn d­íi d¹ng vËt ho¸ lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh tham gia vµo s¶n xuÊt kinh doanh, NVL chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, NVL bÞ tiªu hao toµn bé vµ kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu mµ gi¸ trÞ cña NVL ®­îc chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm míi lµm ra. 2 - §Æc ®iÓm vµ vai trß cña NVL trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt (c«ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n) vËt liÖu lµ mét bé phËn cña hµng tån kho thuéc TSC§ cña Doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, nã cßn lµ nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu, lµ c¬ së vËt chÊt vµ ®iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm. Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i vËt liÖu th­êng chiÕm mét tØ träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Do ®ã vËt liÖu kh«ng chØ quyÕt ®Þnh ®Õn mÆt sè l­îng cña s¶n phÈm, mµ nã cßn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm t¹o ra. NVL cã ®¶m b¶o ®óng quy c¸ch, chñng lo¹i, sù ®a d¹ng th× s¶n phÈm s¶n xuÊt míi ®¹t ®­îc yªu cÇu vµ phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña X· héi. 3 Nh­ ta ®· biÕt, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé kh«ng gi÷ nguyªn ®­îc h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã chuyÓn mét lÇn toµn bé vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm míi t¹o ra. Do ®ã, t¨ng c­êng qu¶n lý c«ng t¸c kÕ to¸n NVL ®¶m b¶o viÖc sö dông tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng thu nhËp cho Doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt quan träng. ViÖc qu¶n lý vËt liÖu ph¶i bao gåm c¸c mÆt nh­: sè l­îng cung cÊp, chÊt l­îng chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ. Bëi vËy, c«ng t¸c kÕ to¸n NVL lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong toµn bé c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña Nhµ n­íc nh»m cung cÊp kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ ®ång bé nh÷ng vËt liÖu cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt, kiÓm tra ®­îc c¸c ®Þnh møc dù tr÷, tiÕt kiÖm vËt liÖu trong s¶n xuÊt, ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ mÊt m¸t, h­ háng, l·ng phÝ trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Æc biÖt lµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c bé phËn kÕ to¸n nh»m hoµn thµnh tèt nhiÖm vô kÕ to¸n qu¶n trÞ. 3- C¸c ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i NVL 1 - Ph©n lo¹i vËt liÖu. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i víi c¸c néi dung kinh tÕ, c«ng dông vµ tÝnh n¨ng lý – ho¸ häc kh¸c nhau vµ th­êng xuyªn cã sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó thuËn lîi cho qu¸ tr×nh qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n tíi chi tiÕt tõng lo¹i vËt liÖu ®¶m b¶o hiÖu qu¶ sö dônh trong s¶n xuÊt th× Doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vËt liÖu. Ph©n lo¹i vËt liÖu lµ qu¸ tr×nh s¾p xÕp vËt liÖu theo tõng lo¹i, tõng nhãm trªn mét c¨n cø nhÊt ®Þnh nh­ng tuú thuéc vµo tõng lo¹I h×nh cô thÓ cña tõng Doanh nghiÖp theo tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt, theo néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖn nay c¸c Doanh nghiÖp th­êng c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ph©n chia vËt liÖu thµnh c¸c lo¹i sau: * Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh: lµ ®èi t­îng lao ®éng chñ yÕu cña C«ng ty vµ lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ vËt chÊt chñ yÕu cña s¶n 4 phÈm nh­: xi m¨ng, s¾t thÐp trong x©y dùng c¬ b¶n, v¶i trong may mÆc.... NVL chÝnh dïng vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm h×nh thµnh nªn chi phÝ NVL trùc tiÕp. * VËt liÖu phô: còng lµ ®èi t­îng lao ®éng, chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt ®­îc dïng víi vËt liÖu chÝnh lµm t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm, nh­ h×nh d¸ng mµu s¾c hoµn chØnh s¶n phÈm hoÆc phôc vô cho c«ng viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt. VËt liÖu phô bao gåm: thuèc nhuém, thuèc tÈy, s¬n c¸c lo¹i, c¸c lo¹i phô gia bªt«ng, dÇu mì b«i tr¬n, x¨ng ch¹y m¸y.... * Nhiªn liÖu: lµ nh÷ng vËt liÖu ®­îc sö dông ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, kinh doanh nh­ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhiªn liÖu bao gåm c¸c lo¹i nh­: x¨ng dÇu ch¹y m¸y, than cñi, khÝ ga... * Phô tïng thay thÕ: lµ c¸c chi tiÕt phô tïng, sö dông ®Ó thay thÕ söa ch÷a c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. * VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu vµ thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn l¾p ®Æt vµo c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n cña Doanh nghiÖp x©y l¾p. * VËt liÖu kh¸c: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu cßn ®­îc xÐt vµo c¸c lo¹i kÓ trªn nh­ phÕ liÖu thu håi tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh, tõ s¶n xuÊt kinh doanh nh­ bao b×, vËt ®ãng gãi * PhÕ liÖu: lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu thu ®­îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thanh lý tµi s¶n cã thÓ sö dông hay b¸n ra ngoµi.( ph«i bµo, v¶i vôn) V× vËy c¨n cø vµo môc ®Ých vµ n¬i sö dông NVL th× toµn bé NVL cña Doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh NVL dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ NVL dïng vµo c¸c nhu cÇu kh¸c. Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt cña tõng Doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu nªu trªn l¹i ®­îc chia thµnh tõng nhãm, tõng quy c¸ch tõng lo¹i mét c¸ch chi tiÕt h¬n. 5 II- C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ NVL vµ nghiÖp vô kÕ to¸n NVL 1 - §¸nh gi¸ NVL. §¸nh gi¸ NVL lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, kÕ to¸n nhËp xuÊt tån kho NVL ph¶i ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc tÕ, khi xuÊt kho còng ph¶i x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo ®óng ph­¬ng ph¸p quy ®Þnh. Tuy nhiªn trong kh«ng Ýt Doanh nghiÖp ®Ó ®¬n gi¶n vµ gi¶m bít khèi l­îng ghi chÐp, tÝnh to¸n hµng ngµy cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt liÖu. Nh­ vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ vËt liÖu c¸c Doanh nghiÖp th­êng dïng tiÒn ®Ó biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña chóng. Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n ë c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt th× vËt liÖu ®­îc ®¸nh gi¸ theo hai ph­¬ng ph¸p chÝnh: - §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. - §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n. 1.1 - §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. 1.1.1 - Gi¸ vËt liÖu thùc tÕ nhÊp kho. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt - x©y dùng c¬ b¶n, vËt liÖu ®­îc nhËp tõ nhiÒu nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña chóng trong tõng lÇn nhËp ®­îc x¸c ®Þnh cô thÓ nh­ sau: - §èi víi vËt liÖu mua ngoµi: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ trÞ mua ghi trªn ho¸ ®¬n céng víi c¸c chi phÝ thu mua thùc tÕ (bao gåm chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, b¶o hiÓm...) céng thuÕ nhËp khÈu (nÕu cã) trõ c¸c kho¶n gi¶m gi¸ triÕt khÊu (nÕu cã). Gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n nÕu tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× b»ng gi¸ ch­a thuÕ, nÕu tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× b»ng gi¸ cã thuÕ. - §èi víi vËt liÖu Doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn vËt liÖu: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt ®em gia c«ng 6 chÕ biÕn céng c¸c chi phÝ gia c«ng, chÕ biÕn vµ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì (nÕu cã). - §èi víi vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn gi¸ thùc tÕ gåm: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn céng víi c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì ®Õn n¬i thuª chÕ biÕn vÒ Doanh nghiÖp céng sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ng­êi nhËn gia c«ng chÕ biÕn. - Tr­êng hîp Doanh nghiÖp nhËn vèn gãp vèn liªn doanh cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c b»ng vËt liÖu th× gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh thèng nhÊt ®Þnh gi¸. Céng víi chi phÝ kh¸c (nÕu cã) - PhÕ liÖu thu håi nhËp kho: TrÞ gi¸ thùc tÕ nhËp kho chÝnh lµ gi¸ ­íc tÝnh thùc tÕ cã thÓ b¸n ®­îc. - §èi víi vËt liÖu ®­îc tÆng th­ëng: th× gi¸ thùc tÕ tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng t­¬ng ®­¬ng. Céng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiÕp nhËn 1.1.2 - Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. VËt liÖu ®­îc thu mua nhËp kho th­êng xuyªn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, do vËy gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn, ®ît nhËp kho kh«ng hoµn toµn gièng nhau. §Æc biÖt, ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ hay theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT vµ c¸c Doanh nghiÖp kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT th× gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu thùc tÕ nhËp kho l¹i cµng cã sù kh¸c nhau trong tõng lÇn nhËp. V× thÕ mçi khi xuÊt kho, kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cho c¸c nhu cÇu, ®èi t­îng sö dông kh¸c nhau theo ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®· ®¨ng ký ¸p dông vµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n trong niªn ®é kÕ to¸n. §Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p sau: a>TÝnh theo gi¸ ph­¬ng ph¸p ®¬n vÞ b×nh qu©n: theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng trong kú ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè l­îng vËt liÖu xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ, vËt liÖu tån ®Çu kú. 7 =  +)B×nh qu©n cuèi kú tr­íc : Gi¸ ®¬n vÞ; b×nh qu©n cuèi; kú tr­íc = Error! §iÒu kiÖn ¸p dông: - ChØ ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh xuÊt vËt liÖu trong kú mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn gi¸ NVL biÕn ®éng trong kú nªn ®é chÝnh x¸c kh«ng cao +) B×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp: Gi¸ ®¬n vÞ; b×nh qu©n sau ; mçi lÇn nhËp = Error! §iÒu kiÖn ¸p dông: - Cã ®é chÝnh x¸c cao - Kh«ng thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i hµng vµ th­êng xuyªn xuÊt dïng Trong ®ã gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n ®­îc tÝnh theo 1 trong 3 d¹ng sau: +) TÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn: theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®­îc c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho trong kú vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n ®Ó tÝnh. =  Trong ®ã: + = Ph­¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó tÝnh to¸n gi¸ vèn vËt liÖu xuÊt kho cho tõng lo¹i vËt liÖu. §iÒu kiÖn ¸p dông: + §¬n vÞ chØ dïng mét lo¹i gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi sæ §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ tån kho ®Çu kú Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt trong kú Sè l­îng vËt liÖu xuÊt dïng trong kú §¬n vÞ b×nh qu©n Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt trong kú Sè l­îng vËt liÖu xuÊt trong kú §¬n vÞ b×nh qu©n TrÞ gi¸ thùc tÕ VL nhËp trong kú Sè l­îng VL tån kho ®Çu kú Sè l­îng VL nhËp kho trong kú 8 + Theo dâi ®­îc sè l­îng vµ gi¸ trÞ cña tõng thø vËt liÖu nhËp, xuÊt kho. c>TÝnh theo gi¸ nhËp tr­íc xuÊt tr­íc (FIFO) Theo ph­¬ng ph¸p nµy ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp vµ gi¶ thiÕt tµi s¶n nµo nhËp tr­íc th× xuÊt tr­íc, hµng nµo nhËp sau th× xuÊt sau. Sau ®ã c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp tr­íc ®èi víi l­îng xuÊt kho ®èi víi lÇn nhËp tr­íc, sè cßn l¹i ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp tiÕp theo. Nh­ vËy, gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp kho thuéc c¸c lÇn mua vµo sau cïng. §iÒu kiÖn ¸p dông: + ChØ dïng ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó theo dâi chi tiÕt vÒ sè l­îng vµ ®¬n gi¸ cña tõng lÇn nhËp - xuÊt kho. + Khi gi¸ vËt liÖu trªn thÞ tr­êng cã biÕn ®éng chØ dïng gi¸ thùc tÕ ®Ó ghi vµo sæ. d>TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau xuÊt tr­íc (LIFO) Theo ph­¬ng ph¸p nµy nh÷ng vËt liÖu nhËp kho sau th× xuÊt tr­íc vµ khi tÝnh to¸n mua thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho theo nguyªn t¾c: tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp sau cïng ®èi víi sè l­îng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp sau cïng, sè cßn l¹i ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña c¸c lÇn nhËp tr­íc ®ã. Nh­ vËy, gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån kho cuèi kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu thuéc c¸c lÇn nhËp ®Çu kú. §iÒu kiÖn ¸p dông: gièng nh­ ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc - xuÊt tr­íc. e>TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh: Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c vËt liÖu cã gi¸ trÞ cao, c¸c lo¹i vËt liÖu ®Æc chñng. Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho ®­îc c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ nhËp kho (mua) thùc tÕ cña tõng hµng, tõng lÇn nhËp 9 tõng l« hµng vµ sè l­îng xuÊt kho theo tõng lÇn nhËp. Hay nãi c¸ch kh¸c, vËt liÖu nhËp kho theo gi¸ nµo th× khi xuÊt kho ghi theo gi¸ ®Êy. §iÒu kiÖn ¸p dông: - Theo dâi chi tiÕt vÒ sè l­îng vµ ®¬n gi¸ cña tõng lÇn nhËp - xuÊt theo tõng ho¸ ®¬n mua riªng biÖt. - §¬n vÞ chØ dïng mét lo¹i gi¸ thùc tÕ ghi sæ - Trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n ë kho th× ph©n biÖt theo tõng l« hµng nhËp - xuÊt. f) Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ mua lÇn cuèi: §iÒu kiÖn ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i hµng, mÉu m· kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp th­êng xuyªn xuÊt kho. Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ lµm nh­ng ®é chÝnh x¸c l¹i kh«ng cao Tæng gi¸ thùc tÕ; NVL xuÊt kho = Tæng gi¸ thùc tÕ; tån ®Çu kú + Tæng gi¸ thùc tÕ; nhËp trong th¸ng - Tæng gi¸ thùc tÕ;NVL tån cuèi kú Trong ®ã: Tæng gi¸ thùc tÕ; tån kho ®Çu kú = Sè l­îng NVL; tån kho cuèi kú x §¬n gi¸ mua; lÇn cuèi kú 2.2 - §¸nh gi¸ vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n. Do NVL cã nhiÒu lo¹i, th­êng t¨ng gi¶m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mµ yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n NVL ph¶i ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng vµ sè liÖu cã cña NVL nªn trong c«ng t¸c h¹ch to¸n NVL cã thÓ sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp xuÊt NVL hµng ngµy. Khi ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy toµn bé vËt liÖu biÕn ®éng trong kú ®­îc tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n (gi¸ kÕ to¸n hay mét lo¹i gi¸ æn ®Þnh trong kú). Hµng ngµy kÕ to¸n sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ chi tiÕt gi¸ trÞ vËt liÖu nhËp xuÊt. 10 Cuèi kú ph¶i tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng trong kú theo c¸c ®èi t­îng theo gi¸ mua thùc tÕ b»ng c¸ch x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ gi÷a gi¸ mua thùc tÕ vµ gi¸ mua h¹ch to¸n cña vËt liÖu lu©n chuyÓn trong kú. - Tr­íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh hÖ sè gi÷a thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu + = + - Sau ®ã tÝnh gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt kho trong kú, c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n xuÊt kho vµ hÖ sè gi¸. =  Ph­¬ng ph¸p nµy sö dông trong ®iÒu kiÖn: - Doanh nghiÖp dïng hai lo¹i gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n. - Doanh nghiÖp kh«ng theo dâi ®­îc vÒ sè l­îng vËt liÖu. - TÝnh theo lo¹i nhãm vËt liÖu. 2 - NhiÖm vô cña kÕ to¸n NVL. 2.1 - Yªu cÇu qu¶n lý NVL. VËt liÖu lµ tµi s¶n dù tr÷ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc tµi s¶n l­u ®éng, th­êng xuyªn biÕn ®éng. §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra b×nh th­êng, c¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i th­êng xuyªn mua NVL vµ xuÊt dïng cho s¶n xuÊt. Mçi lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt ®­îc sö dông tõ nhiÒu thø, nhiÒu lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau, ®­îc nhËp vÒ tõ nhiÒu nguån vµ gi¸ c¶ cña vËt liÖu th­êng xuyªn biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng. Bëi vËy ®Ó t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý, vËt liÖu ph¶i ®­îc theo dâi chÆt chÏ tÊt c¶ c¸c kh©u tõ kh©u thu mua b¶o qu¶n, sö dông tíi HÖ sè gi¸ Gi¸ thùc tÕ VL tån ®Çu kú Tæng gi¸ thùc tÕ VL nhËp trong kú Gi¸ VL tån ®Çu kú h¹ch to¸n Tæng gi¸ h¹ch to¸n VL nhËp trong kú HÖ sè gi¸ Gi¸ h¹ch to¸n VL xuÊt kho trong kú Gi¸ thùc tÕ VL xuÊt kho trongkú 11 kh©u dù tr÷. Trong qu¸ tr×nh nµy nÕu qu¶n lý kh«ng tèt sÏ ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng, gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Do ®ã yªu cÇu qu¶n lý c«ng t¸c NVL ®­îc thÓ hiÖn ë mét sè ®iÓm sau: Trong kh©u thu mua: §ßi hái ph¶i qu¶n lý vÒ khèi l­îng, chÊt l­îng, quy c¸ch, chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua còng nh­ kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é, thêi gian phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Trong kh©u b¶o qu¶n: §Ó tr¸nh mÊt m¸t, h­ háng, hao hôt, ®¶m b¶o an toµn vËt liÖu, th× viÖc tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i, thùc hiÖn ®óng chÕ ®é qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i vËt liÖu còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong kh©u sö dông: §ßi hái ph¶i thùc hiÖn sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm trªn cë së c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ nh»m h¹ thÊp møc tiªu hao vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng thu nhËp, tÝch luü cho Doanh nghiÖp. V× vËy, trong kh©u nµy cÇn tæ chøc tèt viÖc ghi chÐp, ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö dông vËt liÖu trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong kh©u dù tr÷: Doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu cho tõng lo¹i vËt liÖu ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc b×nh th­êng, kh«ng bÞ ng­ng trÖ, gi¸n ®o¹n do viÖc cung øng kh«ng kÞp thêi hoÆc g©y t×nh tr¹ng ø ®äng vèn do dù tr÷ qu¸ nhiÒu. Tãm l¹i vËt liÖu lµ yÕu tè ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. Muèn s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn, chÊt l­îng cao vµ ®¹t ®­îc uy tÝn trªn thÞ tr­êng nhÊt thiÕt ph¶i tæ chøc viÖc qu¶n lý vËt liÖu. §©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý tµi s¶n ë Doanh nghiÖp. 2.2 - NhiÖm vô cña kÕ to¸n NVL. Khi tiÕn hµnh c«ng t¸c kÕ to¸n NVL trong Doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ x©y dùng c¬ b¶n kÕ to¸n cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: 12 - Thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i vËt liÖu phï hîp víi nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña Doanh nghiÖp. - Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n tæng hîp víi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ¸p dông trong Doanh nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n lo¹i tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt liÖu trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Tham gia vµo viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua, t×nh h×nh thanh to¸n víi ng­êi b¸n, ng­êi cung cÊp vµ t×nh h×nh sö dông vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Iii kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. 1. Chøng tõ sö dông. §Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý Doanh nghiÖp, kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo tõng kho, tõng lo¹i, nhãm vËt liÖu vµ ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi ë kkho vµ phßng kÕ to¸n trªn cïng mét c¬ së chøng tõ. Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n quy ®Þnh van hµnh theo Q§1141/TC/C§KT ngµy 1 th¸ng 1 n¨m 1995 cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh vµ Q§ 885 ngµy 16 th¸ng 7 n¨m 1998 cña Bé tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n vËt liÖu C«ng ty sö dông bao gåm: - PhiÕu nhËp kho (mÉu sè 01- VT) - PhiÕu xuÊt kho (mÉu sè 02 – VT) - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu sè 03 – VT) - PhiÕu xuÊt vËt t­ theo h¹n møc (mÉu sè 04 – VT) - Biªn b¶n kiÓm nghiÖm (mÉu sè 05 – VT) - PhiÕu b¸o vËt t­ cßn l¹i cuèi kú (mÉu sè 07 – VT) 13 - Biªn b¶n kiÓm kª vËt t­ (mÉu sè 08 – VT) - Chøng tõ, ho¸ ®¬n thuÕ GTGT (mÉu 01 – GTGT – 3LL) Bªn c¹nh ®ã, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ cña tõng Doanh nghiÖp thuéc c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng, thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau mµ kÕ to¸n sö dông c¸c chøng tõ kh¸c nhau. §èi víi c¸c chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt, b¾t buéc ph¶i ®­îc lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi dung ph­¬ng ph¸p lËp vµ ph¶i ®­îc tæ chøc lu©n chuyÓn theo tr×nh tù thêi gian do KÕ to¸n tr­ëng quy ®Þnh, phôc vô cho viÖc ghi chÐp kÕ to¸n tæng hîp vµ c¸c bé phËn liªn quan. §ång thêi ng­êi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ vÒ nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. 2- Sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu, tuú thuéc vµo ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong Doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ thÎ chi tiÕt sau: - Sæ (thÎ) kho (theo mÉu sè 06 – VT). - Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu, c«ng cô dông cô. - Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - Sæ sè d­. Sæ (thÎ) kho ®­îc sö dông ®Ó theo dâi sè l­îng nhËp xuÊt tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu theo tõng kho. ThÎ kho do phßng kÕ to¸n lËp vµ ghi c¸c chØ tiªu ®ã lµ: tªn, nh·n hiÖu quy c¸ch, ®¬n vÞ tÝnh, m· sè vËt liÖu, sau ®ã giao cho thñ kho ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô ë kho, kh«ng ph©n biÖt h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p nµo. ë phßng kÕ to¸n tuú theo tõng ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu mµ sö dông sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, sæ sè d­ ®Ó h¹ch to¸n nhËp xuÊt tån kho vÒ mÆt sè l­îng vµ gi¸ trÞ. 14 Ngoµi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn c¸c Doanh nghiÖp cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng kª luü kÕ tæng hîp nhËp xuÊt tån kho vËt t­ phôc vô cho h¹ch to¸n cña ®¬n vÞ m×nh. 3. C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt v