Luận văn Phân tích tài chính NHTM

Luận văn Phân tích tài chính NHTM Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 1 Môc lôc 2.1 Môc ®Ých Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM............................................................2 2.2 Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM ............................................................2 2.2.1 X¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu dµi h¹n cña ng©n hµng....................................... 2 2.2.2 C¸c chØ tiªu tµi chÝnh sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM.............. 4 2.3 Quy tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM:.........................................................7 2.4 C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM..................................................................9 2.4.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n...................................................................................... 9 2.4.2 B¸o c¸o thu nhËp ( KÕt qu¶ kinh doanh)................................................... 21 2.4.3 C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh quan träng kh¸c cña ng©n hµng............................ 27 2.4.3.1 B¸o c¸o vÒ nguån vèn vµ sö dông vèn......................................................... 27 2.4.3.2 B¸o c¸o vÒ vèn chñ së h÷u........................................................................... 28 2.5 C¸c m« h×nh ph©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lêi trong ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM .................................................................................................................30 2.5.1 M« h×nh ®¸nh ®æi gi÷a rñi ro vµ thu nhËp ................................................ 30 2.5.2 Ph©n chia tû lÖ thu nhËp trªn vèn chñ së h÷u........................................... 32 2.5.3 T¸ch c¸c chØ sè ph©n tÝch lîi nhuËn trªn tµi s¶n ...................................... 36 2.6. Bµi tËp .......................................................................................................................38 Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 2 2.1 Môc ®Ých Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c ng©n hµng ngµy nay ®ang ph¶i chÞu nh÷ng søc Ðp rÊt lín: mét mÆt ph¶i ®¸p øng c¸c môc tiªu cña cæ ®«ng, nh©n viªn, ng−êi göi tiÒn vµ c¸c kh¸ch hµng vay vèn; mÆt kh¸c l¹i ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu cña c¸c nhµ lËp ph¸p vÒ sù lµnh m¹nh cña nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc ng©n hµng, ngµy cµng cã nhiÒu ng©n hµng ph¶i viÖn tíi thÞ tr−êng tiÒn tÖ vµ thÞ tr−êng vèn ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn th«ng qua viÖc b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c c«ng cô nî ng¾n h¹n. Trong nhiÒu tr−êng hîp, thÞ tr−êng ®Þa ph−¬ng kh«ng thÓ cung cÊp ®ñ vèn (chñ yÕu lµ d−íi h×nh thøc tiÒn göi) ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu ngµy cµng t¨ng cña kh¸ch hµng vÒ tÝn dông vµ c¸c dÞch vô míi. Tuy nhiªn, viÖc ng©n hµng gia nhËp thÞ tr−êng më ®Ó huy ®éng thªm vèn còng cã nghÜa lµ c¸c b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh cña ng©n hµng ®−îc giíi ®Çu t− vµ c«ng chóng xem xÐt kü l−ìng. Thùc tÕ nµy ®· t¹o ra mét søc Ðp lín ®èi víi héi ®ång qu¶n trÞ trong viÖc ®Æt ra vµ ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu trong ho¹t ®éng ng©n hµng. Ph©n tÝch tµi chÝnh ng©n hµng víi viÖc sö dông c¸c chØ sè ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l−îng ®−îc sö dông réng r·i sÏ ®−îc øng dông rÊt hiÖu qu¶ trong trong viÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng ng©n hµng. Ph©n tÝch tµi chÝnh sÏ gióp nhµ l·nh ®¹o ng©n hµng thÊy ®−îc ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña ng©n hµng, tõ ®ã cã nh÷ng chiÕn l−îc, kÕ ho¹ch kinh doanh thÝch hîp. PhÇn nµy tËp trung vµo nh÷ng th«ng sè vÒ ho¹t ®éng quan träng nhÊt ®èi víi bÊt kú ng©n hµng nµo - kh¶ n¨ng sinh lêi vµ rñi ro. VÒ b¶n chÊt, ng©n hµng th−¬ng m¹i còng ®¬n gi¶n chØ lµ mét tËp ®oµn kinh doanh ®−îc tæ chøc v× môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cña cæ ®«ng víi møc rñi ro cã thÓ chÊp nhËn. Sù gia t¨ng ®ét ngét vÒ c¸c vô ph¸ s¶n cña ng©n hµng trªn toµn thÕ giíi gÇn ®©y cho thÊy râ rµng môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn víi møc rñi ro cã thÓ chÊp nhËn lµ kh«ng dÔ g× ®¹t ®−îc. ViÖc theo ®uæi môc tiªu nµy ®ßi hái ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng t×m kiÕm nh÷ng c¬ héi míi nh»m thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng, hiÖu qu¶ kÕ ho¹ch ho¸ vµ hiÖu qu¶ kiÓm so¸t. PhÇn nµy nghiªn cøu c¸c c«ng cô ®o l−êng quan träng nhÊt vÒ thu nhËp vµ rñi ro cña ng©n hµng. 2.2 Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM 2.2.1 X¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu dµi h¹n cña ng©n hµng B−íc ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh cña ng©n hµng lµ ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu mµ ng©n hµng ®ang hoÆc nªn theo ®uæi. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ph¶i ®−îc ®Þnh h−íng theo nh÷ng môc tiªu cô thÓ. §Ó cã thÓ ®¸nh Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 3 gi¸ c«ng b»ng t×nh h×nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng, tr−íc hÕt chóng ta cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña ng©n hµng trong viÖc ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu mµ Héi ®ång qu¶n trÞ ®· ®Ò ra. Ch¾c ch¾n mçi ng©n hµng cã c¸c môc tiªu ®éc t«n cña hä. Mét sè ng©n hµng mong muèn t¨ng tr−ëng nhanh h¬n vµ ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu t¨ng tr−ëng dµi h¹n. Ng−îc l¹i, cã ng©n hµng thÝch sù æn ®Þnh - tèi thiÓu ho¸ rñi ro, ®¶m b¶o sù lµnh m¹nh cho ng©n hµng nh−ng víi møc thu nhËp khiªm tèn cho c¸c cæ ®«ng. Tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ c«ng ty: Môc tiªu then chèt cña bÊt kú ng©n hµng nµo Trong khi tÊt c¶ c¸c môc tiªu nªu trªn ®Òu cã nh÷ng vÊn ®Ò cÇn xem xÐt, mäi ng©n hµng nhËn thÊy r»ng hä ph¶i tËp trung cao ®é vµ gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng. ThËt vËy, cïng víi sù trî gióp cña khoa häc kü thuËt, nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ qu¶n trÞ tµi chÝnh ®· kh¼ng ®Þnh ch¾c ch¾n r»ng tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng lµ mét môc tiªu then chèt cÇn ®−îc −u tiªn h¬n c¸c môc tiªu kh¸c. Ng©n hµng còng lµ doanh nghiÖp vµ c¸c cæ ®«ng còng rÊt quan t©m tíi ®iÒu g× sÏ x¶y ra víi gi¸ trÞ vµ thu nhËp cña cæ phiÕu. NÕu gi¸ trÞ cæ phiÕu kh«ng thÓ t¨ng nh− mong ®îi, c¸c nhµ ®Çu t− hiÖn t¹i cã thÓ t×m c¸ch b¸n cæ phiÕu cña hä vµ ng©n hµng sÏ gÆp ph¶i khã kh¨n trong viÖc huy ®éng thªm vèn míi ®Ó hç trî cho sù t¨ng tr−ëng trong t−¬ng lai. Râ rµng lµ khi ®ã ng©n hµng nªn theo ®uæi môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ cæ phiÕu. §iÒu g× dÉn tíi sù gia t¨ng trong gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng? Gi¸ trÞ cæ phiÕu cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Dßng cæ tøc mong ®îi trong t−¬ng lai E (D1) Gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng (P0) = Tû lÖ chiÕt khÊu = ∑ (1 + r)1 (1) * Tû lÖ chiÕt khÊu ®−îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ lîi nhuËn trªn vèn cæ phÇn tèi thiÓu mµ thÞ tr−êng yªu cÇu t−¬ng øng víi møc rñi ro cña mçi ng©n hµng) Trong ®ã E (D1) lµ cæ tøc mong ®îi trong t−¬ng lai ®−îc chiÕt khÊu theo tû lÖ thu nhËp tèi thiÓu (r) x¸c ®Þnh trªn c¬ së møc ®é rñi ro dù tÝnh cña ng©n hµng. Gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng sÏ cã xu h−íng t¨ng trong c¸c tr−êng hîp sau ®©y: Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 4 1. Gi¸ trÞ dßng cæ tøc trong t−¬ng lai ®−îc dù tÝnh t¨ng lªn nhê sù t¨ng tr−ëng gÇn ®©y cña mét vµi thÞ tr−êng do ng©n hµng phôc vô hoÆc do tiÒm n¨ng thu nhËp tõ viÖc ng©n hµng mua c¸c tæ chøc kh¸c. 2. Møc rñi ro dù tÝnh cña ng©n hµng gi¶m nhê nh÷ng chÝnh s¸ch t¨ng c−êng vèn chñ së h÷u hoÆc gi¶m tèn thÊt tÝn dông 3. C¸c nhµ ®Çu t− dù b¸o viÖc cæ tøc t¨ng vµ rñi ro gi¶m. Nh÷ng nghiªn cøu trong thêi gian qua cho thÊy gi¸ trÞ cæ phiÕu cña ng©n hµng rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi vÒ l·i suÊt, víi chu kú kinh tÕ vµ víi khu vùc thÞ tr−êng cña ng©n hµng. Râ rµng héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch t¨ng c−êng thu nhËp trong t−¬ng lai, h¹n chÕ rñi ro hoÆc theo ®uæi mét sù kÕt hîp cña c¶ 2 môc tiªu nµy nh»m lµm t¨ng gi¸ trÞ cæ phiÕu. 2.2.2 C¸c chØ tiªu tµi chÝnh sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM C¸c tû lÖ ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi C¸c chØ tiªu nµy ®¹i diÖn cho gi¸ trÞ cña cæ phiÕu. VÒ mÆt lý thuyÕt, gi¸ trÞ thÞ tr−êng (hay thÞ gi¸) cña cæ phiÕu lµ chØ sè tèt nhÊt ph¶n ¸nh t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty bëi v× nã thÓ hiÖn sù ®¸nh gi¸ cña thÞ tr−êng ®èi víi c«ng ty ®ã. Tuy nhiªn, chØ sè nµy th−êng kh«ng ®¸ng tin cËy trong lÜnh vùc ng©n hµng. Lý do ë ®©y lµ hÇu hÕt cæ phiÕu ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ cæ phiÕu cña c¸c ng©n hµng nhá kh«ng ®−îc giao dÞch tÝch cùc trªn thÞ tr−êng quèc tÕ còng nh− thÞ tr−êng trong n−íc. Thùc tÕ nµy buéc c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh ph¶i sö dông c¸c tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi ®Ó thay thÕ cho chØ sè gi¸ trÞ thÞ tr−êng. C¸c tû lÖ chñ yÕu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. C¸c tû lÖ quan träng nhÊt ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng ®−îc sö dông hiÖn nay gåm: Thu nhËp sau thuÕ Tû lÖ thu nhËp trªn vèn chñ së h÷u (ROE) = Vèn chñ së h÷u (2) Thu nhËp sau thuÕ Tû lÖ thu nhËp trªn tæng tµi s¶n (ROA) = Tæng tµi s¶n (3) Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 5 Thu l·i tõ c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t− chøng kho¸n - ChÝ phÝ tr¶ l·i cho tiÒn göi vµ nî kh¸c Tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn (NIM) = Tæng tµi s¶n (4) Thu ngoµi l·i - Chi phÝ ngoµi l·i Tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn = Tæng tµi s¶n (5) Tæng thu tõ ho¹t ®éng - Tæng chi phÝ ho¹t ®éng Tû lÖ thu nhËp ho¹t ®éng cËn biªn = Tæng tµi s¶n (6) Thu nhËp sau thuÕ + L·i (lç) tõ ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n + C¸c kho¶n bÊt th−êng kh¸c Thu nhËp cËn biªn tr−íc nh÷ng giao dÞch ®Æc biÖt (NRST) = Tæng tµi s¶n (7) Thu nhËp sau thuÕ Thu nhËp trªn cæ phiÕu (EPS) = Tæng sè cæ phiÕu th−êng hiÖn hµnh (8) Gièng nh− tÊt c¶ c¸c chØ sè tµi chÝnh kh¸c, mçi tû lÖ ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi th−êng cã nh÷ng biÕn ®éng lín qua c¸c n¨m vµ phô thuéc vµo tõng thÞ tr−êng ý nghÜa cña c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi: Nh÷ng khÝa c¹nh vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi mµ c¸c tû lÖ nªu trªn ph¶n ¸nh kh«ng kh¸c nhau ®¸ng kÓ. ROA lµ mét th«ng sè chñ yÕu vÒ tÝnh hiÖu qu¶ qu¶n lý. Nã chØ ra kh¶ n¨ng cña héi ®ång qu¶n trÞ ng©n hµng trong qu¸ tr×nh chuyÓn tµi s¶n cña ng©n hµng thµnh thu nhËp rßng. Ng−îc l¹i, ROE lµ mét chØ tiªu ®o l−êng tû lÖ thu nhËp cho c¸c cæ ®«ng cña ng©n hµng. Nã thÓ hiÖn thu nhËp mµ c¸c cæ ®«ng nhËn ®−îc tõ viÖc ®Çu t− vµo ng©n hµng (tøc lµ ®Çu t− chÊp nhËn rñi ro ®Ó hy väng cã ®−îc thu nhËp ë møc hîp lý). Tû lÖ thu nhËp ho¹t ®éng cËn biªn, tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn vµ tû lÖ l·i thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn lµ th−íc ®o tÝnh hiÖu qu¶ còng nh− kh¶ n¨ng sinh lêi. Chóng chØ ra n¨ng lùc cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ nh©n viªn ng©n hµng trong viÖc duy Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 6 tr× sù t¨ng tr−ëng cña c¸c nguån thu (chñ yÕu lµ chi phÝ tr¶ l·i cho tiÒn göi, nh÷ng kho¶n vay trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ, tiÒn l−¬ng nh©n viªn vµ phóc lîi). Tû lÖ thu nhËp l·i cËn biªn ®o l−êng møc chªnh lÖch gi÷a thu tõ l·i vµ chi phÝ tr¶ l·i mµ ng©n hµng cã thÓ ®¹t ®−îc th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm so¸t chÆt chÏ tµi s¶n sinh lêi vµ theo ®uæi c¸c nguån vèn cã chi phÝ thÊp nhÊt. Tr¸i l¹i, tû lÖ thu nhËp ngoµi l·i cËn biªn ®o l−êng møc chªnh lÖch gi÷a nguån thu ngoµi l·i, chñ yÕu lµ nguån thu phÝ tõ c¸c dÞch vô víi c¸c chi phÝ ngoµi l·i mµ ng©n hµng ph¶i chÞu (gåm tiÒn l−¬ng, chi phÝ söa ch÷a, b¶o hµnh thiÕt bÞ, vµ chi phÝ tån thÊt tÝn dông). §èi víi hÇu hÕt c¸c ng©n hµng chªnh lÖch ngoµi l·i th−êng lµ ©m - chi phÝ ngoµi l·i nh×n chung v−ît qu¸ thu tõ phÝ, mÆc dï tû lÖ thu tõ phÝ trong tæng c¸c nguån thu cña ng©n hµng ®· t¨ng rÊt nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Thu nhËp cËn biªn tr−íc c¸c giao dÞch ®Æc biÖt ®o l−êng thu nhËp cña ng©n hµng tõ nh÷ng nguån æn ®Þnh bao gåm c¶ thu nhËp tõ kho¶n cho vay, ®Çu t− vµ thu phÝ tõ viÖc b¸n c¸c dÞch vô tµi chÝnh, so víi tæng nguån vèn cña ng©n hµng. C¸c kho¶n môc bÊt th−êng nh− tiÒn lêi tõ viÖc b¸n tµi s¶n thiÕt bÞ hay nh÷ng kho¶n l·i vµ lç tõ kinh doanh chøng kho¸n th−êng kh«ng ®−îc c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh tÝnh tíi trong viÖc ®o l−êng kh¶ n¨ng sinh lêi cña ng©n hµng. Cuèi cïng, thu nhËp trªn cæ phiÕu (EPS) ®o l−êng trùc tiÕp thu nhËp cña nh÷ng ng−êi së h÷u ng©n hµng - c¸c cæ ®«ng - tÝnh trªn mçi cæ phiÕu hiÖn hang l−u hµnh. Mét biÖn ph¸p ®o l−êng hiÖu qu¶ chØ tiªu thu nhËp truyÒn thèng kh¸c mµ c¸c nhµ qu¶n lý sö dông ®Ó ®iÒu hµnh ng©n hµng lµ chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n (hay chªnh lÖch l·i suÊt ®Çu vµo - ®Çu ra), ®−îc tÝnh nh− sau: Thu tõ l·i Tæng chi phÝ tr¶ l·i Chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n = Tæng tµi s¶n sinh lêi - Tæng nguån vèn ph¶i tr¶ l·i (9) Chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n ®o l−êng hiÖu qu¶ ®èi víi ho¹t ®éng trung gian cña ng©n hµng trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn vµ cho vay, ®ång thêi nã còng ®o l−êng c−êng ®é c¹nh tranh trong thÞ tr−êng cña ng©n hµng. Sù c¹nh tranh gay g¾t cã xu h−íng thu hÑp møc chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n. NÕu c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi, chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n cña ng©n hµng sÏ gi¶m khi sù c¹nh tranh t¨ng lªn, buéc héi ®ång qu¶n trÞ ph¶i cè g¾ng t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p (nh− thu phÝ tõ c¸c dÞch vô míi) bï ®¾p møc chªnh lÖch l·i suÊt bÞ mÊt. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 7 Mét th−íc ®o kh¶ n¨ng sinh lêi kh¸c lµ tû lÖ hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n, b»ng tæng thu nhËp ho¹t ®éng chia cho tæng tµi s¶n. Tû lÖ nµy cã thÓ ®−îc chia thµnh 2 phÇn quan träng, phÇn thø nhÊt lµ møc thu l·i b×nh qu©n trªn tµi s¶n vµ møc thu ngoµi l·i b×nh qu©n trªn tµi s¶n. Bé phËn thø hai chñ yÕu gåm phÝ thu tõ c¸c dÞch vô (nh− tõ c¸c tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm hay c¸c dÞch vô tÝn th¸c). §iÒu nµy ®−îc thÓ hiÖn nh− sau: Tæng thu tõ ho¹t ®éng Thu nhËp l·i Thu nhËp ngoµi l·i Tæng tµi s¶n = Tæng tµi s¶n + Tæng tµi s¶n (10) Khi c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng tÝn dông gia t¨ng vµ c¸c kho¶n cho vay kÐm chÊt l−îng ngµy cµng nhiÒu th× mét sè lín c¸c ng©n hµng ®· chó träng vµo viÖc t¨ng nguån thu ngoµi l·i. Nh÷ng kho¶n phÝ nµy cñng cè tæng nguån thu, gióp t¨ng thu nhËp rßng cho cæ ®«ng cña ng©n hµng. Ngµy nay c¸c nhµ qu¶n lý ng©n hµng còng ®ang nç lùc h¹n chÕ tû träng tµi s¶n kh«ng sinh lêi (bao gåm tiÒn mÆt, tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n v« h×nh) trong tæng tµi s¶n. Mét th−íc ®o ph¶n ¸nh tÇm quan träng t−¬ng ®èi gi÷a tµi s¶n kh«ng sinh lêi vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c (nh− c¸c kho¶n cho vay vµ ®Çu t− chøng kho¸n) ®−îc sö dông mét c¸ch réng r·i lµ tû lÖ tµi s¶n sinh lêi: Tæng tµi s¶n sinh lêi C¸c kho¶n cho vay+C¸c kho¶n cho thuª+§Çu t− chøng kho¸n Tû lÖ tµi s¶n sinh lêi = Tæng tµi s¶n = Tæng tµi s¶n Tæng tµi s¶n - Tµi s¶n kh«ng sinh lêi = Tæng tµi s¶n (11) Nh×n chung, khi tû lÖ tµi s¶n sinh lêi gi¶m, héi ®ång qu¶n trÞ vµ nh©n viªn cña ng©n hµng ph¶i lµm viÖc tÝch cùc h¬n ®Ó cã thÓ duy tr× møc thu nhËp hiÖn t¹i. 2.3 Quy tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM: Quy tr×nh lµ tr×nh tù c¸c b−íc c«ng viÖc ®Ó thùc hiÖn mét hoÆc mét sè môc tiªu. Quy tr×nh ®¶m b¶o tr×nh tù thùc hiÖn mét c¸ch khoa häc, cã tÝnh kÕ ho¹ch, mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c thùc hiÖn. VËy ®Ó ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM hiÖu qu¶, chóng ta cÇn x©y dùng mét quy tr×nh ph©n tÝch ®Çy ®ñ víi tõng b−íc c«ng viÖc cô thÓ. ViÖc ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM dï tiÕn hµnh nh− thÕ nµo còng ph¶i ®¶m b¶o c¸c b−íc c«ng viÖc nh− sau: - B−íc 1: Lùa chän ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 8 - B−íc 2: Thu nhËp sè liÖu. - B−íc 3: Ph©n tÝch. + X¸c ®Þnh biÓu hiÖn ®Æc tr−ng. + T×m kiÕm nguyªn nh©n. - B−íc 4: Tiªn l−îng vµ chØ dÉn… + X¸c ®Þnh h−íng ph¸t triÓn. + §−a ra c¸c gi¶i ph¸p. Trong 4 b−íc trªn th× cã thÓ ®¶o vÞ trÝ hai b−íc 1 vµ 2 cho nhau tuú t×nh huèng cô thÓ. Víi ng−êi dÔ dµng t×m kiÕm c¸c sè liÖu hä sÏ x¸c ®Þnh ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tr−íc råi míi thu thËp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ph©n tÝch. §èi víi nh÷ng ng−êi cã nguån th«ng tin h¹n chÕ hä sÏ ph¶i thu thËp th«ng tin tr−íc råi míi cã thÓ quyÕt ®Þnh ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch. Trong ph©n tÝch tµi chÝnh, nhµ ph©n tÝch ph¶i thu thËp, sö dông mäi nguån th«ng tin: tõ néi bé doanh nghiÖp ®Õn nh÷ng th«ng tin bªn ngoµi doanh nghiÖp, tõ th«ng tin sè l−îng ®Õn th«ng tin gi¸ trÞ. Nh÷ng th«ng tin ®ã ®Òu cã thÓ gióp nhµ ph©n tÝch ®−a ra ®−îc nh÷ng nhËn xÐt tinh tÕ vµ thÝch ®¸ng. Trong nh÷ng th«ng tin bªn ngoµi, cÇn l−u ý thu thËp nh÷ng th«ng tin chung (th«ng tin liªn quan ®Õn tr¹ng th¸i kinh tÕ, c¬ héi kinh doanh, chÝnh s¸ch thuÕ, l·i suÊt), th«ng tin vÒ ngµnh ng©n hµng vµ c¸c th«ng tin vÒ ph¸p lý, kinh tÕ ®èi víi ng©n hµng. Tuy nhiªn, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch c¬ b¶n t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng©n hµng, cã thÓ sö dông th«ng tin kÕ to¸n trong néi bé doanh nghiÖp nh− lµ mét nguån th«ng tin quan träng bËc nhÊt. Víi nh÷ng ®Æc tr−ng vÒ hÖ thèng, ®ång nhÊt vµ phong phó, kÕ to¸n ho¹t ®éng nh− mét nhµ cung cÊp quan träng nh÷ng th«ng tin ®¸ng gi¸ cho ph©n tÝch tµi chÝnh. Ph©n tÝch tµi chÝnh ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh - ®−îc h×nh thµnh th«ng qu¸ viÖc xö lý c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n chñ yÕu: b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ. Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 9 2.4 C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña NHTM 2.4.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Tµi s¶n (ho¹t ®éng sö dông vèn tÝch luü) Nî vµ vèn chñ së h÷u (nguån vèn tÝch luü) TiÒn mÆt (dù tr÷ s¬ cÊp) TiÒn göi: Chøng kho¸n thanh kho¶n (dù tr÷ thø cÊp) - Giao dÞch Chøng kho¸n ®Çu t− - Trong tµi kho¶n NOWs Cho vay: - Trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ -Tiªu dïng - TiÕt kiÖm -Kinh doanh bÊt ®éng s¶n - Cã kú h¹n -Th−¬ng m¹i Vèn vay phi tiÒn göi -N«ng nghiÖp Vèn chñ së h÷u: -C¸c tæ chøc tµi chÝnh - Cæ phÇn -Tµi s¶n kh¸c (nhµ cöa, thiÕt bÞ…) -ThÆng d− vèn -Thu nhËp gi÷ l¹i - Dù tr÷ vèn C¸c kho¶n môc chÝnh cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña ng©n hµng B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (BC§KT) cña ng©n hµng (NH) hay cßn ®−îc gäi lµ B¸o c¸o vÒ tr¹ng th¸i, liÖt kª c¸c tµi s¶n, c¸c kho¶n nî vµ vèn chñ së h÷u do NH n¾m gi÷ hoÆc ®Çu t− t¹i mét thêi ®iÓm. Bëi v× NH vÒ b¶n chÊt còng lµ nh÷ng c«ng ty kinh doanh mét lo¹i h×nh s¶n phÈm cô thÓ nªn BC§KT cña NH còng cã C©n b»ng c¬ b¶n nh− sau: Tµi s¶n = Nî + Vèn chñ së h÷u (1) Tµi s¶n trong BC§KT cña NH bao gåm 4 lo¹i chÝnh: TiÒn mÆt trong kÐt vµ tiÒn göi t¹i c¸c tæ chøc nhËn tiÒn göi kh¸c (C), chøng kho¸n cña c«ng ty vµ chÝnh phñ ®−îc mua trªn thÞ tr−êng më (S), cho vay vµ cho thuª ®èi víi kh¸ch hµng (L) vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c (MA). C¸c kho¶n nî ®−îc chia thµnh hai nhãm chÝnh: TiÒn göi cña kh¸ch hµng (D) vµ nh÷ng nguån vèn vay phi tiÒn göi trªn thÞ tr−êng vèn vµ thÞ tr−êng tiÒn tÖ (NDB). Cuèi cïng vèn chñ së h÷u cho biÕt nguån vèn dµi h¹n mµ nh÷ng nguån së h÷u ®· ®ãng gãp vµo ng©n hµng (EC). (Xem b¶ng 4-2). Do ®ã, C©n b»ng c¬ b¶n trong BC§KT cña NH cã thÓ ®−îc minh ho¹ nh− sau: C + S +L + MA = NDB + EC (2) Tµi liÖu QTKD NHTM - Chuyªn ®Ò Ph©n tÝch tµi chÝnh NHTM Trung t©m Båi d−ìng vµ T− vÊn vÒ Ng©n hµng - Tµi chÝnh - §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 10 Tµi s¶n tiÒn mÆt (C) ®−îc h×nh thµnh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thanh kho¶n cña NH bao gåm yªu cÇu rót tiÒn göi, yªu cÇu vay vèn, vµ nh÷ng yªu cÇu tøc thêi hay kh«ng thÓ dù ®o¸n tr−íc ®èi víi tiÒn mÆt. Chøng kho¸n ®Çu t− (S) lµ mét nguån hç trî thanh kho¶n vµ còng lµ mét nguån t¹o thu nhËp cho NH. Nh÷ng kho¶n cho vay (L) lµ ho¹t ®éng chÝnh, lµ nguån thu nhËp quan träng nhÊt. Trong khi ®ã, nh÷ng tµi s¶n kh¸c (MA) th−êng lµ nh÷ng toµ nhµ vµ thiÕt bÞ thuéc së h÷u cña NH vµ nh÷ng kho¶n ®Çu t− vµo c¸c chi nh¸nh cña NH (nÕu cã). TiÒn göi (D) lµ nguån vèn c¬ b¶n cña NH, nh÷ng kho¶n