Luận văn Tổ chức công tác hạch toán kế toán thành phẩm, tiêu thụ thành phẩm và xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ ở nhà in Bộ Lao động Thương binh và xã hội

Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu Víi sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh ®¸ng kÓ, trong ®ã cã sù ®ãng gãp rÊt lín cña c¸c doanh nghiÖp. Nh­ng ®Ó thÝch øng kÞp thêi vµ hoµ m×nh thËt sù víi mét c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ khèi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i trë thµnh c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh h¹ch to¸n ®éc lËp, trong ®iÒu kiÖn ®ã mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc ph¶i chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh, kh¼ng ®Þnh ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm vµ chç ®øng cña m×nh trªn thÞ tr­êng, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã sù b×nh ®¼ng trong s¶n xuÊt kinh doanh nªn sù c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cµng nhiÒu, cµng v­ît kÕ ho¹ch cµng tèt song ®iÒu khã kh¨n h¬n c¶ lµ lµm sao ®Ó s¶n xuÊt phï hîp víi tiªu thô, v× cã tiªu thô ®­îc doanh nghiÖp míi cã thÓ bï ®¾p chi phÝ bá ra, thu håi ®­îc vèn ®Ó cã ®iÒu kiÖn tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, më réng s¶n xuÊt, tõ ®ã t¨ng vßng quay cña vèn l­u ®éng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tiªu thô thµnh phÈm cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mµ víi c¶ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× th«ng qua tiªu thô sÏ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, gi÷ v÷ng quan hÖ c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, vµ còng lµ nguån thu quan träng nh»m tÝch luü vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc . NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng trªn cïng víi qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ ë nhµ in Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ x· héi, víi sù gióp ®ì cña gi¸o viªn h­íng dÉn, còng nh­ c¸n bé, nh©n viªn nhµ in, t«i chän ®Ò tµi : “ Tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú ë nhµ in Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ x· héi ®Ó nghiªn cøu vµ thùc hiÖn luËn v¨n tèt nghiÖp” Néi dung chuyªn ®Ò ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã: Ch­¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt . Ch­¬ng II : Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë nhµ in Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ x· héi. Ch­¬ng III : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ë nhµ in Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ x· héi. Ch­¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I - ý nghÜa cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt . 1-Thµnh phÈm vµ yªu cÇu qu¶n lý thµnh phÈm. Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®· ®­îc chÕ t¹o xong ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng cña qui tr×nh c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp, ®­îc kiÓm nghiÖm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt qui ®Þnh vµ ®· nhËp kho. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ s¶n xuÊt ph¶i g¾n víi thÞ tr­êng th× chÊt l­îng s¶n phÈm cµng trë nªn cÇn thiÕt h¬n bao giê hÕt ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Thµnh phÈm s¶n xuÊt ra víi chÊt l­îng tèt, phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng ®· trë thµnh vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp. ViÖc duy tr× æn ®Þnh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc khi chÊt l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ngµy cµng tèt h¬n, phong phó h¬n vµ ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn. S¶n phÈm cña c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra chñ yÕu lµ thµnh phÈm, ngoµi ra cã thÓ cã b¸n thµnh phÈm. S¶n phÈm hµng ho¸ do doanh nghiÖp lµm ra ph¶i ®­îc tiªu thô kÞp thêi cho nhu cÇu cña x· héi. V× vËy thµnh phÈm cÇn ®­îc theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho, theo dâi chi tiÕt theo tõng kho, tõng nhãm vµ tõng lo¹i thµnh phÈm ®Ó cã nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm, tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô. 2- Qu¸ tr×nh tiªu thô vµ yªu cÇu qu¶n lý. Tiªu thô lµ kh©u quan träng trong qui tr×nh t¸i s¶n xuÊt, lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vèn ë doanh nghiÖp. Tiªu thô bao gåm: tiªu thô ra bªn ngoµi - lµ viÖc b¸n thµnh phÈm cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c, hoÆc c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi doanh nghiÖp, tiªu thô néi bé lµ viÖc cung cÊp gi÷a c¸c ®¬n vÞ néi bé trong cïng mét tæng c«ng ty hay cïng mét tËp ®oµn... Qu¸ tr×nh tiªu thô b¾t ®Çu tõ khi doanh nghiÖp xuÊt hµng giao cho kh¸ch hµng vµ kÕt thóc khi kh¸ch hµng thanh to¸n ®Çy ®ñ tiÒn hµng. Tuy nhiªn ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô khi kh¸ch hµng chÊp nhËn tr¶ tiÒn. Cã thÓ ph©n chia c¸c tr­êng hîp xuÊt hµng ®­îc coi lµ tiªu thô nh­ sau: - Giao hµng cho kh¸ch vµ thu håi tiÒn ngay (c¶ tiÒn øng tr­íc cña hä ) - Giao hµng cho kh¸ch ch­a thu tiÒn nh­ng ng­êi mua ®· chÊp nhËn thanh to¸n. Do viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau nªn viÖc giao hµng vµ thu tiÒn cã thÓ cã nh÷ng kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh vÒ thêi gian vµ kh«ng gian. Trong qu¸ tr×nh thanh to¸n cÇn ph©n biÖt hai kh¸i niÖm lµ doanh thu b¸n hµng vµ tiÒn b¸n hµng : - Doanh thu b¸n hµng lµ sè tiÒn tÝnh theo gi¸ b¸n cho sè l­îng hµng ®­îc coi lµ tiªu thô. - TiÒn b¸n hµng lµ sè tiÒn thu ®­îc cña doanh thu vÒ b¸n hµng ho¸ thµnh phÈm, cung cÊp lao vô dÞch vô. Do vËy nÕu xÐt vÒ mÆt l­îng t¹i mét thêi ®iÓm th× doanh thu b¸n hµng vµ tiÒn thu b¸n hµng cã thÓ kh«ng b»ng nhau nh­ng kÕt thóc mét vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng thµnh phÈm th× chóng b»ng nhau. Sù ph©n biÖt nµy gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè thuÕ ph¶i nép cho Nhµ n­íc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tiªu thô thµnh phÈm cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt còng nh­ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng qua tiªu thô sÏ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, gi÷ v÷ng quan hÖ c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng, gi÷a tiÒn vµ hµng ®èi víi doanh nghiÖp, qua tiªu thô sÏ thu håi ®­îc vèn, tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt, tõ ®ã t¨ng vßng quay cña vèn l­u ®éng. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng trªn c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra lµ: Qu¶n lý chÆt chÏ khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô, gi¸ thµnh, gi¸ b¸n, ph­¬ng thøc thanh to¸n, thêi h¹n thanh to¸n, ®ång thêi thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n­íc kÞp thêi, ®Çy ®ñ. §Ó ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, sö dông vèn cã hiÖu qu¶, c«ng t¸c tiªu thô cÇn biÕt cã tõng kho¶n thu nhËp nµo, nguyªn nh©n t¨ng gi¶m tõng kho¶n, qu¶n lý chi phÝ b¸n hµng chÆt chÏ, tæ chøc h¹ch to¸n thµnh phÈm kÕ ho¹ch, hîp lý, nh­ vËy míi hoµn thµnh tèt kh©u tiªu thô . 3- Vai trß vµ yªu cÇu cña kÕ to¸n trong viÖc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý thµnh phÈm, tiªu thô thµnh phÈm . Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm cã vai trß ®Æc biÖt quan träng, gióp cho ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt tiªu thô, tõ ®ã cã thÓ t×m ra ®­îc nh÷ng thiÕu sãt, mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c kh©u ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi . §Ó ®¸p øng tèt nh÷ng yªu cÇu qu¶n lý trªn vµ ®Ó ph¸t huy ®­îc vai trß cu¶ m×nh kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau : - Ph¶n ¸nh gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm vÒ sè l­îng , chÊt l­îng vµ chñng lo¹i . Tæ chøc theo dâi ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i s¶n phÈm trªn c¶ hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ . - Theo dâi vµ gi¸m ®èc chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô, tËp hîp vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, thu nhËp b¸n hµng, t×nh h×nh thanh to¸n víi kh¸ch hµng, thanh to¸n víi Nhµ n­íc vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô, cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan. §ång thêi ®Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch kinh tÕ ®èi víi ho¹t ®éng qu¶n lý vµ tiªu thô thµnh phÈm. Thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô trªn sÏ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chÆt chÏ thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp. Song toµn bé vai trß vµ nhiÖm vô nªu trªn cña kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm chØ thùc sù cã hiÖu qu¶ khi c¸n bé kÕ to¸n n¾m v÷ng néi dung cña viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n. II - Néi dung tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm . 1-Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n thµnh phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1.1-Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ thµnh phÈm. §Ó phôc vô cho môc ®Ých qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thµnh phÈm ë c¸c doanh nghiÖp th­êng ®­îc ph©n lo¹i theo chñng lo¹i , nhãm , thø h¹ng... Tuú theo ®Æc ®iÓm riªng cña thµnh phÈm mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph©n lo¹i thµnh phÈm theo c¸c tiªu thøc nh­ : c«ng dông , phÈm cÊp, kÝch cì ... Thµnh phÈm lµ mét bé phËn quan träng cña nhãm hµng tån kho. Hµng tån kho lµ mét phÇn quan träng trong tµi s¶n l­u ®éng cña nhiÒu doanh nghiÖp. Do vËy ®¸nh gi¸ vµ tr×nh bµy hµng tån kho cã mét ¶nh h­ëng quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh vµ b¸o c¸o t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. ViÖc ®¸nh gi¸ thµnh phÈm nãi riªng vµ hµng tån kho nãi chung ph¶i tu©n theo 3 nguyªn t¾c c¬ b¶n : - Nguyªn t¾c gi¸ thùc tÕ ( gi¸ vèn , gi¸ gèc ) - Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n - Nguyªn t¾c thËn träng +Nguyªn t¾c gi¸ thùc tÕ. Víi nguyªn t¾c nµy trÞ gi¸ thµnh phÈm ph¶n ¸nh trong kÕ to¸n tæng hîp (ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n , sæ tæng hîp...) ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ. ViÖc h×nh thµnh gi¸ thùc tÕ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh, gi¸ thùc tÕ ë tõng thêi ®iÓm ®­îc h×nh thµnh cïng víi sù vËn ®éng cña vèn, cña thµnh phÈm. V× vËy kÕ to¸n kh«ng thÓ sö dông mét tµi kho¶n ®Ó ph¶n ¸nh suèt qu¸ tr×nh nµy mµ ph¶i sö dông nhiÒu tµi kho¶n ®Ó ph¶n ¸nh sù vËn ®éng cña thµnh phÈm t¹i tõng thêi ®iÓm theo gi¸ thùc tÕ t¹i c¸c thêi ®iÓm ®ã ( TK 155, TK 632... ) Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp vµo ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp theo tõng nguån : Thµnh phÈm do doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt chÕ t¹o ra ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh c«ng x­ëng (gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ ) bao gåm: chi phi nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Thµnh phÈm thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ gia c«ng bao gåm : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (®em gia c«ng), chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng vµ chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh gia c«ng. Thµnh phÈm nhËp vµo tõ c¸c nguån kh¸c nhau nh­ mua bªn ngoµi còng ®­îc ®¸nh gi¸ theo trÞ gi¸ mua gièng nh­ c¸c lo¹i vËt t­ gåm: gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua. V× thµnh phÈm nhËp kho cã thÓ theo nh÷ng gi¸ thùc kh¸c nhau ë tõng thêi ®iÓm trong kú h¹ch to¸n nªn khi tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: - TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i thµnh phÈm, theo tõng lÇn nhËp (gi¸ ®Ých danh) - TÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n kú tr­íc - TÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn - TÝnh theo ®¬n gi¸ nhËp tr­íc - xuÊt tr­íc - TÝnh theo ®¬n gi¸ nhËp sau xuÊt tr­íc - TÝnh theo ®¬n gi¸ h¹ch to¸n ViÖc lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p trªn cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh nªn nã ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c c«ng khai toµn bé cña kÕ to¸n. ViÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo cÇn c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt , kh¶ n¨ng tr×nh ®é cña kÕ to¸n , c¸c c«ng cô sö dông ®Ó thu thËp th«ng tin còng nh­ yªu cÇu qu¶n lý cu¶ doanh nghiÖp. + Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n : ViÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ thµnh phÈm ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n . §iÒu ®ã cã nghÜa nguyªn t¾c nµy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ thµnh phÈm gièng nhau tõ kú nµy sang kú kh¸c, cã nh­ vËy c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c kú tiÕp nhau míi so s¸nh ®­îc . Môc ®Ých cña doanh nghiÖp lµ lµm sao chän ®­îc ph­¬ng ph¸p nµo cã thÓ lËp ®­îc b¸o c¸o tµi chÝnh thuËn lîi nhÊt, tuy nhiªn nÕu ®iÒu nµy cho phÐp c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh sÏ khã mµ so s¸nh b¸o c¸o cña doanh nghiÖp qua c¸c n¨m . NÕu l·i t¨ng lªn ng­êi xem b¸o c¸o sÏ kh«ng x¸c ®Þnh râ ®­îc sù t¨ng ®ã cã ph¶i tõ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ hay tõ viÖc thay ®æi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n . Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n sÏ gióp cho ®iÒu nµy kh«ng x¶y ra . Tuy vËy kh«ng cã nghÜa lµ doanh nghiÖp kh«ng bao giê cã thÓ thay ®æi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n . NÕu cã sù thay ®æi ®­îc chÊp nhËn nh­ lµ mét sù c¶i tiÕn trong qu¸ tr×nh lËp b¸o c¸o tµi chÝnh th× cã thÓ ®­îc thùc hiÖn nh­ng b¶n chÊt cña sù thay ®æi , ¶nh h­ëng cña sù thay ®æi ®Õn l·i rßng , tÊt c¶ ph¶i ®­îc c«ng khai trong phÇn ghi chó cña b¸o c¸o tµi chÝnh. +Nguyªn t¾c thËn träng. ViÖc ®¸nh gi¸ thµnh phÈm ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c thËn träng . Nguyªn t¾c nµy yªu cÇu khi gi¸ thÞ tr­êng xuèng thÊp h¬n gi¸ vèn th× kÕ to¸n ghi chÐp b¸o c¸o theo gi¸ thÞ tr­êng nh­ng khi gi¸ thÞ tr­êng lªn cao th× kÕ to¸n vÉn ghi theo gi¸ vèn . Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái thµnh phÈm tån kho kh«ng bao giê ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n gi¸ thùc tÕ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vµ thÊp h¬n gi¸ trÞ thuÇn tóy thùc hiÖn trõ ®i sè l·i gép b×nh th­êng . Khi cã dÊu hiÖu, b»ng chøng vÒ sù gi¶m gi¸ trªn thÞ tr­êng, theo nguyªn t¾c nµy doanh nghiÖp cã thÓ lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho, ®ã lµ viÖc tÝnh tr­íc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phÇn gi¸ trÞ bÞ gi¶m thÊp h¬n so víi gi¸ ghi sæ kÕ to¸n cña thµnh phÈm tån kho. 1.2 - Chøng tõ sö dông. Mäi nghiÖp vô biÕn ®éng cña thµnh phÈm ®Òu ®­îc ph¶n ¸nh ghi chÐp vµo chøng tõ ban ®Çu phï hîp vµ ®óng néi dung qui ®Þnh C¸c chøng tõ ®­îc sö dông trong kÕ to¸n bao gåm : - PhiÕu nhËp kho thµnh phÈm : do bé phËn s¶n xuÊt lËp - PhiÕu xuÊt kho thµnh phÈm : do phßng cung tiªu lËp - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé : ------------- - Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho : ------------------------- - ThÎ kho -Vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c ( biªn b¶n kiÓm kª, phiÕu t¸i nhËp...) KÕ to¸n thµnh phÈm sö dông sæ , thÎ kÕ to¸n chi tiÕt nh­: -Sæ thµnh phÈm -Sæ tæng hîp nhËp - xuÊt - tån thµnh phÈm - B¸o c¸o t×nh h×nh nhËp - xuÊt kho thµnh phÈm - C¸c b¶ng kª vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c +Thñ tôc nhËp , xuÊt kho thµnh phÈm diÔn ra nh­ sau: Khi s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng cña qui tr×nh c«ng nghÖ ®­îc bé phËn KCS kiÓm nghiÖm, nÕu ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt qui ®Þnh th× ph©n x­ëng sÏ viÕt phiÕu nhËp kho vµ cïng thñ kho tiÕn hµnh nhËp kho thµnh phÈm. Thñ kho c¨n cø vµo phiÕu nhËp kho ®Ó ®èi chiÕu víi sè l­îng thµnh phÈm thùc nhËp ®Ó ph¶n ¸nh v¸o thÎ kho. Khi nhËn ®­îc ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho kÕ to¸n kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ vµ duyÖt thanh to¸n. Khi xuÊt kho thµnh phÈm thñ kho còng kiÓm tra chøng tõ lµm c¨n cø xuÊt hµng vµ ghi thÎ kho. 1.3- H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo tõng kho , tõng lo¹i vµ tõng nhãm thµnh phÈm. Ph­¬ng thøc h¹ch to¸n thµnh phÈm ®­îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt hiÖn nay lµ ph­¬ng ph¸p sæ sè d­ vµ ph­¬ng ph¸p thÎ song song ( ngoµi ra cßn cã ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ) - Ph­¬ng ph¸p thÎ song song Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph­¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n vµ ®­îc ¸p dông phæ biÕn . Theo ph­¬ng ph¸p thÎ song song ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm ë kho thñ kho ghi chÐp, ph¶n ¸nh vÒ mÆt sè l­îng t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho lªn thÎ kho. ThÎ kho do kÕ to¸n lËp theo mÉu qui ®Þnh thèng nhÊt (mÉu 06 VT ) cho tõng danh ®iÓm, tõng kho , tõng lo¹i thµnh phÈm . Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú 3-5 ngµy mét lÇn sau khi ghi thÎ kho thñ kho ph¶i chuyÓn toµn bé chøng tõ nhËp, xuÊt, tån kho vÒ phßng kÕ to¸n. T¹i phßng kÕ to¸n ph¶i më sæ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm cho tõng kho, tõng lo¹i thµnh phÈm t­¬ng øng víi thÎ kho më ë kho. Khi nhËn ®­îc c¸c chøng tõ do thñ kho chuyÓn lªn kÕ to¸n thµnh phÈm kiÓm tra, ®èi chiÕu víi c¸c chøng tõ liªn quan, c¨n cø vµo ®ã tÝnh ra thµnh tiÒn vµ ph¶n ¸nh vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm c¶ vÒ mÆt sè l­îng vµ gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng sau khi kÕ to¸n tiÕn hµnh céng sæ tÝnh ra tæng sè nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng lo¹i, nhãm thµnh phÈm vµ ®èi chiÕu sè tån tªn sæ víi sè tån kho ghi trªn thÎ kho. §Ó thùc hiÖn viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n chi tiÕt vµ tæng hîp sau khi ®èi chiÕu víi thÎ kho cña thñ kho, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm lËp b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm. Sè liÖu cña b¶ng nµy ®­îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp ph¶n ¸nh trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh phÈm. - Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­ §Æc ®iÓm næi bËt cña ph­¬ng ph¸p nµylµ kÕt hîp chÆt chÏ viÖc h¹ch to¸n nghiÖp vô cña thñ kho víi viÖc ghi chÐp cña phßng kÕ to¸n vµ trªn c¬ së kÕt hîp ®ã , ë kho chØ h¹ch to¸n vÒ mÆt sè l­îng , ë phßng kÕ to¸n chØ h¹ch to¸n vÒ mÆt gi¸ trÞ cña thµnh phÈm , xo¸ bá viÖc ghi chÐp trïng l¾p gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n , t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn kiÓm tra th­êng xuyªn vµ cã hÖ thèng cña kÕ to¸n víi thñ kho, ®¶m b¶o sè liÖu chÝnh x¸c kÞp thêi. Sæ sè d­ do kÕ to¸n më cho tõng kho , dïng cho c¶ n¨m vµ giao cho thñ kho tr­íc ngµy cuèi th¸ng . Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã chñng lo¹i thµnh phÈm nhiÒu, viÖc xuÊt, nhËp kho diÔn ra th­êng xuyªn, doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®­îc hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n, hÖ thèng danh ®iÓm thµnh phÈm vµ tr×nh ®é kÕ to¸n t­¬ng ®èi cao. - Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng lo¹i thµnh phÈm theo tõng kho cho c¶ n¨m. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra sè liÖu gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp. Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã qui m« nhá , khèi l­îng vµ chñng lo¹i thµnh phÈm nhËp, xuÊt kh«ng nhiÒu, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp hµng ngµy. ViÖc lùa chän, ¸p dông ph­ong ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm cßn phô thuéc vµo t×nh h×nh thùc tÕ, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n. 1.4 - KÕ to¸n tæng hîp thµnh phÈm : Sö dông c¸c TK chñ yÕu nh­ : TK155 ( thµnh phÈm ), TK 157 (hµng göi ®i b¸n ), TK 632 ( gi¸ vèn hµng b¸n ) vµ mét sè TK kh¸c . Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong 2 ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n thµnh phÈm: ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh th­êng xuyªn, liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho thµnh phÈm trªn sæ kÕ to¸n. ( BiÓu sè 1) TK154 TK155 TK157,632 nhËp kho tp tp xuÊt b¸n, ®æi tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n TK338(1) TK138 tp ph¸t hiÖn tp ph¸t hiÖn thiÕu thõa khi kiÓm kª khi kiÓm kª TK128,222 TK157,721,911 tp gãp vèn liªn doanh hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK111,112 TK641,642 nhËp kho tp xuÊt kho tp dïng mua ngoµi cho b¸n hµng, qldn Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho cuèi kú trªn sæ kÕ to¸n vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho trong kú. (BiÓu sè 2) TK155 TK632 TK155 kÕt chuyÓn tp k/ c trÞ gi¸ tp tån tån kho ®Çu kú kho cuèi kú TK157 TK631 gi¸ trÞ thùc tÕ tp hoµn k/c tp xuÊt b¸n nh­ng thµnh nhËp kho ch­a ®­îc coi lµ tiªu thô trong kú TK911 k/ c trÞ gi¸ vèn hµng b¸n §Æc ®iÓm c¬ b¶n ph©n biÖt hai ph­¬ng ph¸p trªn ®ã lµ : ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n hµng tån kho ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh nhËp xuÊt trong kú, cßn theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú nhãm tµi kho¶n nµy chØ ®­îc dïng ®Ó kÕt chuyÓn sè doanh nghiÖp ®Çu kú vµ cuèi kú ( ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú ). Khi ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®­îc sö dông nhµ qu¶n lý cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t l­îng thµnh phÈm tån kho mét c¸ch liªn tôc , ®iÒu nµy gióp cho nhµ qu¶n lý cã c¬ së ®ª lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ tiªu thô phï hîp . Do viÖc theo dâi ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng “ Hµng tån kho “ lµ liªn tôc nªn ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín , nghiÖp vô xuÊt Ýt. Víi ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ph¶i thËn träng víi hµng tíi kho.ViÖc x¸c ®Þnh hµng tíi kho sÏ ¶nh h­ëng g©y nªn sai lÇm vÒ gi¸ víi hµng b¸n, l·i gép, l·i thuÇn tµi s¶n l­u ®éng vµ vèn chñ së h÷u. H¬n n÷a hµng tån kho cuèi kú cña kú nµy cßn lµ hµng tån kho cña kú tiÕp theo, nªn cã thÓ lµm h¹i mét c¸ch râ rµng ®Õn tÝnh h÷u dông cña b¸o c¸o tµi chÝnh. V× thÕ ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú chØ ¸p dông víi c¸c ®¬n vÞ cã chung lo¹i thµ