Luật hành chính Việt Nam - Chương 4: Hệ thống pháp luật các nước Hồi giáo

Chương 4Hệ thống pháp luật các nước Hồi giáoSự ảnh hưởng của giáo lý Hồi giáo với pháp luậtPháp luật đạo Hồi liên quan đến phần “Shary’a” có nghĩa là “con đường cần theo”. Nền tảng của pháp luật đạo Hồi một mặt chủ yếu dựa trên nền tảng cơ bản của tôn giáo (Côran và Sunna). Tư tưởng thống trị trong đạo Hồi là tư tưởng thần quyền Sự ảnh hưởng của giáo lý Hồi giáo với pháp luậtTrên nguyên tắc, pháp luật này chỉ áp dụng đối với những người theo đạo Hồi, nguyên tắc tôn giáo làm cơ sở cho pháp luật Hồi giáo sẽ không có hiệu lực nếu một trong các bên không phải là người theo đạo Hồi. Sự ảnh hưởng của giáo lý Hồi giáo với pháp luậtKhoảng 30 quốc gia trên thế giới theo Hồi giáo, và 1 số coi đó là Quốc giáoKhông 1 quốc gia nào áp dụng hoàn toàn luật hồi giáo, mà tồn tại song song đó là hệ thống luật thực địnhPháp luật thực định ở các nước Hồi giáoPháp luật chịu ảnh hưởng nhiều của các nước phương Tây, đặc biệt là của Anh và Pháp, những quốc gia đã từng thuộc địa hoá các nước Hồi giáo;Pháp luật chịu ảnh hưởng của đạo Hồi, nhất là các quốc gia coi đạo Hồi là quốc giáo như Iran, Afghanistan. Nhiều giáo điều của đạo Hồi được thể chế hoá trong luật thực định;Pháp luật cho phép các công dân, nhất là công dân Hồi giáo, khi đứng trước tranh chấp, lựa chọn hoặc luật Hồi giáo hoặc luật thực định của quốc gia. Chính vì vậy, trong các nước Hồi giáo, bên cạnh toà án nhà nước còn có toà án của đạo Hồi (Toà Shari’a).Pháp luật thực định ở các nước Hồi giáoNhóm thứ nhất: Albania và các nước Trung Á (đạo Hồi không được khuyến khích phát triễn. Tuy đạo Hồi vẫn tồn tại song ảnh hưởng của nó rất hạn chế.Nhóm thứ hai: bao gồm Afghanistan, Pakistan, các quốc gia ở bán đảo Arap (Arập Xê- út, Cộng hoà Arap Yemen, Oman và Maxcate, Liên bang các Tiểu Vương Quốc Arap, Bahrein, Koweit, Qatar). Pháp luật các nước này thừa nhận tính tối cao của luật Hồi giáo. Ngoại lệ: Kuweit và Arab Seud.Nhóm thứ ba: bao gồm những quốc gia trong đó luật Hồi giáo chỉ được dùng để điều chỉnh một số lĩnh vực của đời sống xã hội (vấn đề nhân thân, hoạt động của các tổ chức tôn giáo, đôi khi cả chế độ ruộng đất), trong khi đó pháp luật “hiện đại” điều chỉnh những khía cạnh mới của các quan hệ xã hội. Cấu trúc pháp luậtPhần Shary’a(luật thượng đế) Những quyếtđịnh của tòashary’a Cấu trúc pháp luậtLuật Hồi giáo bao gồm hai bộ phận. Bộ phận thứ nhất là học thuyết tôn giáo với các giáo điều mà một tín đồ phải tin. Bộ phận thứ hai là luật thần thánh quy định những gì mà một tín đồ phải làm và không được làm. Về nguyên tắc, luật Hồi giáo chỉ được áp dụng để điều chỉnh mối quan hệ giữa những người Hồi giáo. Mối quan hệ của những người không phải Hồi giáo, sống ở quốc gia Hồi giáo, sẽ được điều chỉnh bằng các quy phạm khác. Pháp luật là sản phẩm của ý chí thần thánh. Nó không thể bị sửa đổi, và nó là con đường duy nhất cho các tín đồ noi theo.Nguồn của pháp luật hồi giáoIdjmaKinh coranThánh kinh Coran gồm những lời dạy của Thánh Ala đối với người cuối cùng trong số những Nhà tiên tri và Sứ đồ của mình là Mahomed (570 - 632). Những quy định của Kinh Côran mang tính chất pháp lý trong số lượng nhất định các khổ thơ của Côran (luật gia Hồi giáo gọi là những khổ thơ pháp luật). Kinh Coran là một thánh kinh 114 chương, với 6.237 đoạn thơ bao gồm toàn bộ ý tưởng của Thánh Allâh dành cho Mohamet, là nguồn đầu tiên của luật Hồi giáo. Nội dung pháp lý của kinh Corann được tìm thấy trong khá nhiều đoạn, điều chỉnh nhiều vấn đề như: nhân dân (70 đoạn), quyền dân sự (70 đoạn), hình sự (30 đoạn), thủ tục tư pháp (13 đoạn), “hiến pháp” (10 đoạn), kinh tế và tài chính (10 đoạn), “luật quốc tế” (25 đoạn).Kinh coran“khi vay nợ nhau trong thời hạn xác định, cần viết ra thành văn tự. Phải nên có văn tự cụ thể giữa hai bên hãy để người vay nợ xác nhận rõ đừng ngần ngại viết ra dù nợ lớn hay nợ nhỏ, và thời gian cũng ghi rõ trên đó. Việc ấy sẽ hữu hiệu hơn như Thánh Allah nhận thấy, để được chắc chắn hơn về sau, và là cách tốt nhất để các bên khỏi nghi ngại nhau” (Coran, 2:282). “Thượng Đế đã cho rằng việc buôn bán là hợp luật, còn cho vay lấy lãi là không hợp luật” (Coran, 2:282).SunnaSunna kể về đời sống và hoạt động của Nhà tiên tri mà những người theo Hồi giáo cần phải theo. Sunna - tuyển tập những Adat - tức là những truyền thống liên quan đến những hành động và lời nói của Nhà tiên tri Mahomed do nhiều người sau này tái tạo lại.Chỉ những Adat chân chính mới có thể làm cơ sở để thảo ra những quy phạm pháp luật. Là nguồn thứ hai sau kinh CôranSunna có tác dụng tái tạo lại các quy phạm tập quán tồn tại trước khi Hồi giáo xuất hiện. KiasKias - Những suy xét theo sự việc tương tự. Nguồn này hình thành từ việc giải thích luật, đó là sự “kết hợp giữa Thánh kinh và lý trí của con người”. Kias được xem như là phương thức giải thích và áp dụng pháp luật Đặc trưng của Luật Hồi giáoKhó có thể phân biệt giữa các quy định của pháp luật và các quy định tôn giáo Luật Hồi giáo có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lĩnh vực pháp luật truyền thống như hôn nhân – gia đình, thừa kế, hình sự. Hành vi hợp pháp và bất hợp pháp, hành vi nên làm và hành vi bị khiển tráchCác văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành không thể làm thay đổi luật Hồi giáo mà chỉ có thể điều chỉnh những chi tiết mà luật Hồi giáo chưa cụ thể hoá hoặc còn bỏ trống. Các quy định của đạo Hồi được xây dựng ở mức rất khái quát, do đó tạo thuận lợi cho việc giải thích và áp dụng nó một cách mềm dẻo. Đặc trưng của Luật Hồi giáoVề nghề luật ở các nước Hồi giáo. Các bên tranh chấp không thường xuyên thuê luật sư đại diện, và đào tạo luật ở các nước này chủ yếu dành cho các học giả, hơn là cho những người hành nghề.Những người muốn làm thẩm phán hoặc luật sư phải theo học một khoá thần học, chứ không được đào tạo luật theo cách truyền thống. Luật sư được đào tạo chính quy không phải là người bào chữa duy nhất. Trên thực tế, người Hồi giáo thường tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa cho họ.Sinh viên thuyết trìnhĐề tài: Sự ảnh hưởng của Hồi giáo trong Luật hình sự Cộng hòa Hồi giáo Iran