Luật học - Những vấn đề chung về nhà nước

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC toanvs@gmail.com 2 THUYẾT THẦN HỌC TRƯỚC TK XVI: Thượng đế sắp đặt trật tự xã hội, sáng tạo ra nhà nước để bảo vệ con người. Quyền lực nhà nước là của chúa trời, nhà nước là vĩnh cửu toanvs@gmail.com 3 THUYẾT GIA TRƯỞNG nhà nước là kết quả của sự phát triển gia đình – một hình thức tổ chức của cuộc sống con người. toanvs@gmail.com 4 THUYẾT KHẾ ƯỚC XÃ HỘI TK 16: Nhaø nöôùc laø keát quaû cuûa kheá öôùc xaõ hoäi - CM daân chuû tö saûn, phoå bieán trong caùc nöôùc tö saûn. toanvs@gmail.com 5 Thuyết học Mác – Lênin: Nhà nước là kết quả khách quan của sự vận động xã hội, là kết quả của sự phân công lao động xã hội, kết quả của cuộc đấu tranh giai cấp. Cách mạng chủ nghĩa xã hội toanvs@gmail.com 6 I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC Các quan điểm trước đây về nhà nước: Nhà Nước có nguồn gốc từ một yếu tố nào đấy không phụ thuộc vào con người như thuyết thần học, Nhà Nước siêu trái đất . Nhà Nước là bất biến, cần phải phục tùng. toanvs@gmail.com 7 I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC Nhà Nước chỉ được thành lập theo ý chí, nguyện vọng của con người như khế ước xã hội, bạo lực, tâm lý, không phụ thuộc vào hoàn cảnh khách quan. Nhà Nước đã là của tất cả mọi công dân, do đó cũng cần phải triệt để phục tùng. toanvs@gmail.com 8 I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC Quan Điểm Duy Vật Biện Chứng Và Duy Vật Lịch Sử, Chủ Nghĩa Mác- Lênin chứng minh rằng NN không phải là một hiện tượng xã hội vĩnh cửu và bất biến. Nhà Nước xuất hiện và tồn tại không phụ thuộc vào ý chí của con người mà do nhu cầu khách quan của sự phát triển xã hội loài người. toanvs@gmail.com 9 I. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC Nhà Nước được tổ chức, thiết lập theo ý chí của con người, để phục vụ chính ý muốn của con người và NN luôn luôn vận động, phát triển và sẽ tiêu vong khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại của chúng không còn nữa. toanvs@gmail.com 10 II. ĐẶC TRƯNG CỦA NHÀ NƯỚC: Quyền lực công đặc biệt, tách rời ra khỏi xã hội, chỉ thuộc về giai cấp thống trị Phân chia dân cư theo lãnh thổ: Chủ quyền quốc gia: Ban hành pháp luật và buộc mọi thành viên thực hiện: Qui định các loại thuế và thu thuế toanvs@gmail.com 11 III. BẢN CHẤT NHÀ NƯỚC toanvs@gmail.com 12 1.Bản chất Giai cấp “Nhà nước là sản phẩm và là biểu hiện của những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được” Nhà Nước chủ nô, Nhà Nước phong kiến, Nhà Nước tư sản, Nhà Nước XHCN đều mang tính giai cấp sâu sắc và bảo vệ cho giai cấp cấp thống trị. toanvs@gmail.com 13  Nhà nước chăm lo cho sự phát triển của các tầng lớp trong xã hội.  Nhà Nước không thể tồn tại nếu chỉ phục vụ lợi ích của giai cấp thống trị. 2. Bản chất Xã hội: toanvs@gmail.com 14 Nhà nước: Một tổ chức đặc biệt của quyền lực chính trị thực hiện các chức năng quản lý đặc biệt nhằm duy trì trật tự xã hội, điều hòa mâu thuẫn giữa các giai cấp, thực hiện mục đích bảo vệ địa vị của giai cấp thống trị trong xã hội. toanvs@gmail.com 15 IV. CHỨC NĂNG NHÀ NƯỚC: Là những mặt hoạt động chủ yếu của nhà nước nhằm thực hiện những nhiệm vu, mục đích đặt ra. toanvs@gmail.com 16 CHÖÙC NAÊNG ÑOÁI NOÄI ÑOÁI NGOAÏI toanvs@gmail.com 17 V. HÌNH THỨC, CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ VÀ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC: toanvs@gmail.com 18 1. Hình thức nhà nước: Cách thức tổ chức quyền lực Nhà Nước và những phương pháp để thực hiện quyền lực Nhà Nước. Tức là phương thức chuyển ý chí giai cấp thống trị thành ý chí Nhà Nước. toanvs@gmail.com 19 1.1 Hình thức chính thể Cách thức hình thành và tổ chức quyền nhà nước. toanvs@gmail.com 20 Hình thöùc Chính theå Quaân chuû Coäng hoøa toanvs@gmail.com 21 Quân chủ: - Quyền lực tối cao của Nhà Nước tập trung toàn bộ (hay một phần) trong tay 1 cá nhân - không hạn chế về thời gian - Nguyên tắc thừa kế, truyền ngôi (không hình thành từ bầu cử) - Quyền lực vô hạn toanvs@gmail.com 22 Cộng hòa: - Quyền lực tối cao của nhà nước nằm trong tay một tập thể. - Người đứng đầu nhà nước được bầu ra trong một thời gian nhất định - Quyền lực bị hạn chế toanvs@gmail.com 23 Quaân chuû Tuyeät ñoái Haïn cheá Ngoaïi leä toanvs@gmail.com 24 Coäng Hoøa Ñaïi nghò Daân Chuû Nhaân daân Toång Thoáng toanvs@gmail.com 25 1.2 Hình thức cấu trúc Là cấu tạo của Nhà Nước dựa trên đơn vị hành chính- lãnh thổ và mối quan hệ giữa các bộ phận cấu thành (cơ quan Nhà Nước), giữa cơ quan trung ương với cơ quan địa phương. Hình thức cấu trúc Nhà Nước còn gọi là cấu trúc hành chính Nhà Nước. toanvs@gmail.com 26 Caáu truùc Nhaø nöôùc Ñôn nhaát Lieân Bang toanvs@gmail.com 27 Nhà nước đơn nhất Nhà Nước có chủ quyền chung, Hệ thống cơ quan quyền lực và quản lý thống nhất từ trung ương đến địa phương. Có lãnh thổ toàn vẹn, thống nhất, các bộ phận hợp thành Nhà Nước là các đơn vị hành chính- lãnh thổ không có chủ quyền quốc gia riêng; Một hệ thống pháp luật. toanvs@gmail.com 28 Nhà nước liên bang: Hai hay nhiều nước thành viên hợp lại. Trong đó có một số quốc gia hoặc lãnh thổ quốc gia riêng rẽ (cộng hoà, bang, lãnh địa) liên kết lại. Nhà Nước liên bang và Nhà Nước thành viên cũng có các dấu hiệu của Nhà Nước. Hai hệ thống quyền lực và quản lý: một - liên bang và một - mỗi nước thành viên; 2 hệ thống pháp luật. toanvs@gmail.com 29 2. Chế độ chính trị Tổng thể các phương pháp, cách thức, phương tiện mà các cơ quan Nhà Nước sử dụng để thực hiện quyền lực Nhà Nước. Mức độ đảm bảo quyền dân chủ, tự do cá nhân trong xã hội - mối quan hệ giữa các cá nhân, các nhân và cơ quan Nhà Nước trong những vấn đề của Nhà Nước toanvs@gmail.com 30 Cheá ñoä Chính trò Daân chuû Ñoäc ñoaùn (phaûn daân chuû) toanvs@gmail.com 31 Nhà Nước Dân chủ Sự tham gia của nhân dân trong quản lý nhà nước Cơ quan quyền lực nhà nước được hình thành do bầu cử Quyền tự do cơ bản của nhân dân được nhà nước đảm bảo: nhân dân được tự do. toanvs@gmail.com 32 Nhà nước pháp quyền: Là nhà nước, ở đó pháp luật có ý nghĩa tối thượng – tất cả mọi hoạt động của xã hội, người dân, cơ quan nhà nước, đảng phái đều phải triệt để tuân theo pháp luật. Pháp luật cao hơn mọi hình thức khác Tôn trọng và bảo đảm quyền con người trên cơ sở pháp luật. toanvs@gmail.com 33 3. Bộ máy nhà nước: 3.1 Nhận thức chung: Hệ thống các cơ quan của Nhà Nước thực hiện quyền lực Nhà Nước. Bộ máy Nhà Nước rất quan trọng, nhờ vào bộ máy này mà Nhà Nước thực hiện được chức năng của mình. toanvs@gmail.com 34 Là hệ thống các cơ quan từ trung ương đến địa phương, được tổ chức theo những nguyên tắc chung thống nhất tạo thành một cơ chế đồng bộ để thực hiện các nhiệm vụ và chức năng của Nhà Nước. Thể hiện quyền lực công đặc biệt của nhà nước. toanvs@gmail.com 35 3.2 Cơ quan nhà nước Bộ phận cơ bản tạo nên bộ máy Nhà Nước. Đó là một tổ chức chính trị có tính độc lập tương đối về tổ chức- cơ cấu, bao gồm những cán bộ, viên chức được giao những quyền hạn nhất định để thực hiện nhiệm vụ, chức năng của Nhà Nước. Các cơ quan nhà nước được phân cấp và phân quyền theo một nguyên tắc nhất định để đảm bảo cho sự ổn định và thịnh vượng của nhà nước. toanvs@gmail.com 36 3.3 Phân loại 3.3.1: Theo nguồn gốc CQNN CQ ñaïi dieän (tröïc tieáp) CQ haønh chính (thöù caáp) toanvs@gmail.com 37 3.3.2 Theo chức năng CQNN Laäp phaùp Haønh phaùp Tö phaùp