Luật hôn nhân và gia đình - Chương XXI: Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình

CHƯƠNG XXICÁC TỘI XÂM PHẠMCHẾ ĐỘ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNHMục tiêuCung cấp công cụ đểđịnh tội danh đối vớitội xâm phạm chế độHNGĐNỘI DUNGCác tội phạmcụ thểNhững vấnđề chungNHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH Mọi thành viên trong gia đình có nghĩa vụ: Thương yêu nhau; Giúp nhau cùng tiến bộ Nguyên tắc của hôn nhân là: Tự nguyện; Tiến bộ, một vợ, một chồng; Vợ chồng bình đẳng; Vợ chồng cùng nhau nuôi dạy con cái Kết hôn là việc nam nữ xác lập quan hệ vợ chồng theo quy định của PL về ĐK kết hôn và đăng ký kết hôn.ĐIỀU KIỆN KẾT HÔN Đang có vợ/chồng Tự nguyện kết hônCưỡng ép, cản trở Đ.146 Độ tuổi kết hônTổ chức tảo hôn, tảo hôn Đ.148 Cấm kết hôn (Đ.10 LHNGĐ) Mất NLHVDS Đang/đã có QH nuôi dưỡng, đã có QH cha, mẹ, con theo hôn nhân Cùng dòng máu trực hệCùng giới tính VP 1 vợ 1 chồng Đ.147 Loạn luân Đ.150KHÁI NIỆM VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠMCHẾ ĐỘ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH Là những HV vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc cơ bản của chế độ HN&GĐKHÁI NIỆM VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠMCHẾ ĐỘ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH Khách thể: Những nguyên tắc, chế độ HN&GĐ Đối tượng được bảo vệ chủ yếu là phụ nữ và con (nhất là con CTN)KHÁI NIỆM VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠMCHẾ ĐỘ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH MKQ: Hành vi VP nghiêm trọng chế độ HN&GĐ Vi phạm có hệ thống; Dùng thủ đoạn thô bạo, xảo quyệt; Gây HQ nghiêm trọng; Đã bị xử lý HC mà vẫn vi phạmKHÁI NIỆM VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠMCHẾ ĐỘ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH Chủ thể của tội phạm thường là những người đã thành niênTỘI CƯỠNG ÉP KẾT HÔN HOẶC CẢN TRỞ HÔNNHÂN TỰ NGUYỆN, TIẾN BỘ (ĐIỀU 146 BLHS99) Khách thể của tội phạm là: nguyên tắc hôn nhân tự nguyện, tiến bộTỘI CƯỠNG ÉP KẾT HÔN HOẶC CẢN TRỞ HÔNNHÂN TỰ NGUYỆN, TIẾN BỘ (ĐIỀU 146 BLHS99) MKQ của TP được biểu hiện: Cưỡng ép kết hôn: dùng mọi thủ đoạn bắt buộc người khác (nam/nữ/2 bên) phải kết hôn trái ý muốn Cản trở HN tự nguyện, tiến bộ: dùng mọi thủ đoạn Ngăn cản người khác không được kết hôn Ngăn cản người khác duy trì hôn nhân tự nguyện, tiến bộ.TỘI CƯỠNG ÉP KẾT HÔN HOẶC CẢN TRỞ HÔNNHÂN TỰ NGUYỆN, TIẾN BỘ (ĐIỀU 146 BLHS99) Các HV trên chỉ bị coi là PT khi người PT sử dụngmột trong những thủ đoạn sau: Hành hạ Ngược đãi Uy hiếp tinh thần Yêu sách của cải Thủ đoạn khác Người có HV trên đã bị xử lý HC mà vẫn vi phạm Lỗi cố ý trực tiếpCHÚ Ý:Không truy cứu TNHS thêm về Đ.110, Đ.151Phân biệt với: - Phong tục ở 1 số địa phương: bắt cóc cô dâu, thách cưới - Bị mắc lừa: (vi phạm tự nguyện nhưng không có cưỡng ép) - Cản trở hôn nhân trái PL dù có dùng vũ lựcKTCHẾ ĐỘHÔN NHÂNMỘT VỢMỘT CHỒNGMKQHÀNH VICHUNGSỐNG NHƯVỢCHỒNGKẾT HÔNHẬU QUẢNGHIÊMTRỌNGCTCHƯACÓ VỢ/CHỒNGĐANGCÓ VỢ/CHỒNGTỘI VI PHẠM CHẾ ĐỘ MỘT VỢ, MỘT CHỒNGKẾT HÔN: ĐỦ ĐK KẾT HÔN (TỰ NGUYỆN, ĐỘ TUỔI, CẤM KẾT HÔN) CÓ ĐĂNG KÝ KÊT HÔN (THỦ TỤC CÔNG NHẬN QH HÔN NHÂN THEO QUY ĐỊNH CỦA PL VỀ THẨM QUYỀN VÀ NGHI THỨC)CHUNG SỒNG NHƯ VỢ/CHỒNG:ĐANG CHUNG SỐNG VỚI NHAU (CÔNG KHAI/KHÔNG CÔNG KHAI, CÙNG SINH HOẠT CHUNG)MỤC ĐÍCH: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH (CÓ CON CHUNG, TS CHUNG)CÓ SỰ CHỨNG KIẾN: LỄ CƯỚI, ĐƯỢC GIA ĐÌNH CHẤP NHẬN, HÀNG XÓM COI NHƯ VỢ CHỒNGĐANG CÓ VỢ/CHỒNG:ĐANG TỒN TẠI 1 QHHN HỢP PHÁPĐANG CHUNG SỐNG NHƯ VỢ CHỒNG TỪ TRƯỚC 3/1/1987ĐANG CHUNG SỐNG NHƯ VỢ CHỒNG TỪ 3/1/1987 ĐẾN TRƯỚC 1/1/2001, CÓ ĐKKH TRONG THỜI HẠN TỪ - 1/1/2003 (SAU 1/1/2001 KHÔNG ĐKKH THÌ KHÔNG ĐƯỢC CÔNG NHẬN QUAN HỆ VỢ CHỒNG)HẬU QUẢ NGHIÊM TRỌNG: LÀM GIA ĐÌNH 1 TRONG 2 BÊN TAN VỠ DẪN ĐẾN LY HÔN, VỢ/ CHỒNG, CON VÌ THẾ TỰ SÁTNếu đã có quyết định tiêu hôn hoặc buộc chấm dứt việc chung sống như vợ chồng thì truy cứu theo K2 Đ.147, không truy cứu thêm tội không chấp hành bản án Đ.304TỘI TỔ CHỨC TẢO HÔN, TỘI TẢO HÔN (ĐIỀU 148)ĐÃ BỊ XỬ LÝ HCMÀ CÒN VI PHẠMCÓ QĐ CỦA TATIÊU HUỶ HNNGƯỜIĐÃTNNGƯỜICÓTR/NHCTNGUYÊNTẮCHNTBKTHVTẢOHÔNTỔCHỨCTẢOHÔNMKQTẢO HÔNLà việc lấy vợ/chồng khi 1 bên hoặc cả 2 bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của PL HNGĐ.Truy cứu TNHS khi có đủ dấu hiệu: - cố ý duy trì quan hệ VC trái PL với người chưa đủ tuổi KH - đã có QĐ của TA buộc chấm dứt QH đó - đã bị xử phạt HC về hành vi nàyChủ thể: có NLTNHS, đủ tuổi kết hônTỔ CHỨC TẢO HÔNLà việc tổ chức cho những người chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của PL HNGĐ lấy vợ/chồngLỗi cố ý trực tiếpTruy cứu TNHS khi đã bị xử lý HC về hành vi này mà còn vi phạmChủ thể: có NLTNHS, thông thường là ông, bà, cha mẹ, anh chị em, hoặc người thân thíchTỘI ĐĂNG KÝ KẾT HÔNTRÁI PHÁP LUẬT (ĐIỀU 149 BLHS99) HV phạm tội xâm phạm sựhoạt động đúng đắn của cơ quancó thẩm quyền đăng ký kết hôn Người phạm tội là người có tráchnhiệm trong việc đăng ký kết hônTỘI ĐĂNG KÝ KẾT HÔNTRÁI PHÁP LUẬT (ĐIỀU 149 BLHS99) HV phạm tội thể hiện: Ghi vào sổ KH và cấp GCNKH cho người: Không đủ điều kiện kết hôn Bị cấm kết hôn Đã bị xử lý KL mà còn vi phạm mới bị truycứu TNHS Lỗi cố ý trực tiếpTỘI LOẠN LUÂN (ĐIỀU 150 BLHS99)CHẾ ĐỘ GIA ĐÌNHKTTHUẦN PHONG MỸ TỤCNHỮNG NGƯỜI CÓ QUAN HỆ VỚI NHAUCTTHUẬN TÌNH GIAO CẤUVỚI NGƯỜI CÙNG DÒNG MÁU TRỰC HỆ,ANH CHỊ EM RUỘT, CÙNG CHA KHÁC...TPHT KHI CÓ HV GIAO CẤUMKQGiao cấu với những đối tượng cùng huyết thốngNếu có kèm theo dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực, lợi dụngthì truy cứu Đ.111 K2, e; Đ.112 K2, aNếu lợi dụng quan hệ lệ thuộc để bên kia miễn cưỡng giao cấuthì truy cứu Đ.113 K2, d; Đ.114 K2, aVới trẻ em < 13 T thì truy cứu Đ.112 K2, aGiao cấu thuận tình đ/v trẻ em 13T- <16T thì truy cứu K2 Đ.115 Tội xâm phạm: Nghĩa vụ đối với những người thân trong GĐ; TM, SK của họ. ĐTTĐ của TP là những người thân trong GĐTỘI NGƯỢC ĐÃI HOẶC HÀNH HẠ ÔNG BÀ, CHA MẸ,VỢ CHỒNG, CON, CHÁU, NGƯỜI CÓ CÔNGNUÔI DƯỠNG MÌNH (ĐIỀU 151 BLHS99) HV phạm tội: Ngược đãi hoặc Hành hạ HQ nghiêm trọngTỘI NGƯỢC ĐÃI HOẶC HÀNH HẠ ÔNG BÀ, CHA MẸ,VỢ CHỒNG, CON, CHÁU, NGƯỜI CÓ CÔNGNUÔI DƯỠNG MÌNH (ĐIỀU 151 BLHS99) Lỗi cố ý CT của TP: Những người có quan hệ GĐ hoặc nuôi dưỡng với người bị hạiTỘI NGƯỢC ĐÃI HOẶC HÀNH HẠ ÔNG BÀ, CHA MẸ,VỢ CHỒNG, CON, CHÁU, NGƯỜI CÓ CÔNGNUÔI DƯỠNG MÌNH (ĐIỀU 151 BLHS99)TỘI TỪ CHỐI HOẶC TRỐN TRÁNHNGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG (ĐIỀU 152 BLHS99) HV phạm tội xâm phạm quyền được cấp dưỡng theo quy định của PLTỘI TỪ CHỐI HOẶC TRỐN TRÁNHNGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG (ĐIỀU 152 BLHS99) HV phạm tội thể hiện: HV KHĐ: Từ chối NV cấp dưỡng HV HĐ: Trốn tránh NV cấp dưỡngTỘI TỪ CHỐI HOẶC TRỐN TRÁNHNGHĨA VỤ CẤP DƯỠNG (ĐIỀU 152 BLHS99) Người PT bị truy cứu TNHS khi: Gây HQ nghiêm trọng Đã bị xử lý HC mà còn vi phạm Lỗi cố ýGhi nhớ* Các dấu hiệu của từng TP* Sự khác biệt giữa chúngCám ơn các emđã chú ý lắng nghe