Luật pháp - Chương III: Hiệu lực và nguyên tắc áp dụng văn bản QPPL

CHƯƠNG III I. HIỆU LỰC CỦA VĂN BẢN QPPL 1. Hiệu lực về thời gian 2. Hiệu lực về không gian và đối tượng áp dụng 3. Trường hợp ngưng hiệu lực của văn bản 4. Trường hợp VB chấm dứt hiệu lực II. NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG VĂN BẢN QPPL 1. Nguyên tắc chung 2. Nguyên tắc áp dụng trong trường hợp điều chỉnh địa giới hành chính 1. Hiệu lực theo thời gian a. Thời điểm phát sinh hiệu lực Yêu cầu: Phải được xác định trong văn bản - VB của Trung ương: Điều 78 (Luật 2008) + không sớm hơn 45 ngày, kể từ ngày công bố hoặc ký ban hành. + có thể có hiệu lực kể từ ngày công bố hoặc ký nếu quy định các biện pháp thi hành trong tình trạng khẩn cấp, hoặc yêu cầu phòng, chống thiên tai, dịch bệnh. Ví dụ 1 • Thông tư 28/2009/TT-BTC 10/02/2009 về việc sửa đổi mức thuế suất TNKhẩu ưu đãi đối với một số nhóm mặt hàng trong biểu thuế nhập khẩu ưu đãi. • Có hiệu lực kể từ ngày ký và áp dụng cho các Tờ khai Hải quan hàng hóa nhập khẩu đăng ký với cơ quan Hải quan kể từ ngày 16 tháng 02 năm 2009 Ví dụ 2 • Thông tư 13/2009/TT-BTC ban hành ngày 22- 01-2009 hướng dẫn thực hiện giảm thuế GTGT đối với một số hàng hóa, dịch vụ DN kinh doanh gặp khó khăn. • Có hiệu lực “sau 45 ngày kể từ ngày ký” (08/3/3009) và áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ từ ngày 01/02/2009 đến hết ngày 31/12/2009. Ví dụ 3 • Nghị định 05/2009/NĐ-CP ngày 19/01/2009 quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh Thuế tài nguyên và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 6, Pháp lệnh Thuế tài nguyên. • Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký. • Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành Nghị định này. Lưu ý: – VBQPPL phải được đăng Công báo; – VBQPPL không đăng Công báo thì không có hiệu lực thi hành, trừ trường hợp có nội dung thuộc bí mật nhà nước. VB của địa phương (Đ51 Luật 2004) – HĐND, UBND cấp tỉnh: sau 10 ngày.. – HĐND, UBND cấp huyện: sau 7 ngày.. – HĐND, UBND cấp xã: sau 5 ngày – VB của UBND có thể có hiệu lực sớm hơn nếu quy định các biện pháp giải quyết vấn đề phát sinh đột xuất, khẩn cấp. b. Hiệu lực trở về trước (Đ79) • VB của TƯ chỉ áp dụng trong trường hợp thật cần thiết. Không được áp dụng 2 trường hợp sau: + quy định trách nhiệm pháp lý mới, + trách nhiệm pháp lý nặng hơn. • VB của địa phương: không áp dụng • Xác định hiệu lực của VB sau: NQ của HĐND TPHCM • Ví dụ: Quyết định số 64/2008/QĐ-BTC quy định: "Điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với mặt hàng sắt, thép thuộc phân nhóm 7204.50.00.00 và thuộc các nhóm 7206 và 7207 từ 10% lên mức thuế suất thuế xuất khẩu mới là: 20%. • Mức thuế suất thuế xuất khẩu này được áp dụng cho các Tờ khai hải quan hàng hoá XK đăng ký với Hải quan kể từ ngày 10/8/2008. • QĐ có hiệu lực thi hành sau 15 ngày kể từ ngày đăng Công báo (ngày đăng công báo 14/8/2008) 2.Hiệu lực về không gian và đối tượng áp dụng a. Đối với văn bản TU: Điều 82 + Áp dụng trên lãnh thổ VN trừ trường hợp QĐ khác. + Áp dụng với mọi cơ quan, tổ chức, công dân VNam trừ trường hợp QĐ khác. + Áp dụng với cơ quan, tổ chức, người nước ngoài ở VNam trừ trường hợp ĐƯQT có quy định khác. b. Đối với VB địa phương: Điều 49 áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân khi tham gia các quan hệ xã hội được văn bản đó điều chỉnh. 3. Trường hợp ngưng hiệu lực của VBQPPL Cơ sở pháp lý: Đ.80 Luật 2008, Đ.50 Luật 2004  VB bị đình chỉ thi hành thì ngưng hiệu lực cho đến khi có quyết định xử lý.  Trường hợp không bị hủy bỏ, bãi bỏ thì VB tiếp tục có hiệu lực; nếu bị hủy bỏ, bãi bỏ thì VB hết hiệu lực. Ngưng hiệu lực - Ví dụ (1) - Quyết định số 1212/2006/QĐ-BTP đình chỉ thi hành một một phần hoặc toàn bộ 16 văn bản do 5 tỉnh thành ban hành. - Sau đó UBND các tỉnh phải ban hành văn bản bãi bỏ, hoặc hủy bỏ. Ngưng hiệu lực - Ví dụ (2) - 7/2008, HĐND TX Sơn La ban hành NQ thông qua phương án huy động “đóng góp tự nguyện” của các tổ chức và cá nhân để làm lại vỉa hè. - 9/2008, Sở TP xác định VB trái PL và đề nghị hủy bỏ. - 10/2008, CTUBND tỉnh Sơn La ban hành QĐ đình chỉ thi hành VB, ngừng thu toàn bộ các khoản đóng góp. - 01/2009, HĐND tỉnh hủy bỏ NQ trên. 4. Những trường hợp VB hết hiệu lực VĂN BẢN HẾT HIỆU LỰC CƠ SỞ PHÁP LÝ: Đ.53 (LUẬT 2004), Đ.81 (LUẬT 2008) 1. HẾT THỜI HẠN CÓ HIỆU LỰC ĐƯỢC QUY ĐỊNH TRONG VĂN BẢN 2. ĐƯỢC SỬA ĐỔI, BỔ SUNG HOẶC THAY THẾ BẰNG MỘT VB MỚI 3. BỊ HUỶ BỎ HOẶC BÃI BỎ BẰNG MỘT VB 4. KHÔNG CÒN ĐỐI TƯỢNG ĐIỀU CHỈNH - Luật, pháp lệnh hết hiệu lực thì Nghị định, TTư hướng dẫn thi hành có hết hiệu lực? II – NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG VB QPPL 1. Các nguyên tắc chung 2. Nguyên tắc áp dụng trong trường hợp điều chỉnh địa giới hành chính 1. CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG Cơ sở pháp lý: - Đ83 Luật 2008; - Đ54 Luật 2004. Ý nghĩa  Xuất phát từ thực tiễn các cơ quan NN ban hành nhiều VB mâu thuẫn, chồng chéo nhau.  Áp dụng nguyên tắc này để giải quyết các xung đột pháp luật. NGUYÊN TẮC 1 Các VB có quy định khác nhau về cùng một vấn đề:  Áp dụng VB có hiệu lực pháp lý cao hơn. NGUYÊN TẮC 1 – THỰC TIỄN PHÁP LỆNH QC 2001 Cấm sử dụng quốc kỳ để quảng cáo THÔNG TƯ 43/TT- BVHTT Không được dùng màu cờ Tổ quốc làm nền cho q.cáo NĐ56/2006/NĐ-CP Phạt tiền từ 500.000- 1,5tr đối với mỗi băng-rôn quảng cáo về k.doanh hàng hóa mà dùng màu cờ Tổ quốc làm nền ? Luật Cạnh tranh (2005) phạt tiền tối đa đến 10% tổng doanh thu trong năm tài chính trước năm thực hiện hành vi VP. Plệnh XLVPHC (2008) mức phạt tiền tối đa là 70 triệu. XPVPHC NGUYÊN TẮC 2 Các VB có quy định khác nhau về cùng một vấn đề do cùng một cơ quan ban hành:  Áp dụng VB được ban hành sau. Hành vi vi phạm NĐ 97/2007 NĐ 06/2008 XK, NK hàng hóa thuộc diện cấm XK khẩu, cấm nhập khẩu Khoản 4a Điều 16: phạt tiền từ 10tr đến 20tr Khoản 2 Điều 33: phạt tiền từ 15tr đến 20tr XK, NK hàng hóa không có giấy phép theo quy định Khoản 4e, 4d Đ16: phạt tiền từ 10tr đến 20tr Khoản 3 Điều 34: phạt tiền từ 15tr đến 20tr NGUYÊN TẮC 2 – THỰC TIỄN  Nghị quyết của QH và Luật?  Văn bản luật chung và chuyên ngành trái nhau?  Văn bản của các Bộ trưởng, TTCQNB trái nhau? NGUYÊN TẮC 3 - VB mới: + không quy định trách nhiệm pháp lý; + hoặc quy định trách nhiệm pháp lý nhẹ hơn  đối với hành vi xảy ra trước ngày VB có hiệu lực  Áp dụng VB mới. NGUYÊN TẮC 3 – THỰC TIỄN  Trước 01.7.2007: các luật thuế quy định mức phạt hành vi nộp chậm tiền thuế là 0,1%/ngày trên số tiền thuế chậm nộp.  Từ 01.7.2007 Luật Quản lý thuế quy định mức xử phạt 0,05%/ngày. NGUYÊN TẮC 3 – THỰC TIỄN  Nguyên tắc này có phù hợp với quy định: “VB của HĐND và UBND các cấp không được QĐ hiệu lực trở về trước”? 2 - Nguyên tắc áp dụng VB trong trường hợp điều chỉnh địa giới hành chính (Đ50) • A -------------> A1 + A2 • A -------------> A + A1 • A1 + A2 ---------> A • A1 + A ---------> A • Quyết định 05/2008/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội: tiếp tục áp dụng trên địa bàn thành phố Hà nội (mới) các VBQPPL, các cơ chế chính sách do UBND TPHà Nội (cũ), UBND tỉnh Hà tây, UBND tỉnh Vĩnh Phúc, UBND tỉnh Hoà Bình đã ban hành trước ngày 1/8/2008. • Bộ Luật dân sự và Luật nhà ở quy định khác nhau về thời điểm chuyển QSHữu nhà ở trong HĐ mua bán, áp dụng luật nào? • Luật cạnh tranh và các Luật chứng khoán, Luật k.doanh bảo hiểm quy định khác nhau, áp dụng luật nào? Back • Luật Luật sư, (12-7-2006), có hiệu lực từ 01-01- 2007 quy định: chi nhánh, công ty luật NN tại VN được cử luật sư VN tư vấn PLVN, tham gia tố tụng trước toà, trừ vụ án hình sự. • Nghị quyết 71/2006/NQ-QH11 (29-11-2006), có hiệu lực từ 11.01.2007 quy định không được. Back