Luật pháp - Kỹ năng nghe - Đọc - hỏi của luật sư

KỸ NĂNG NGHE - ĐỌC - HỎI CỦA LUẬT SƯ GVC. THS.NGUYỄN HỮU ƯỚC HỌC VIỆN TƯ PHÁP MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA BÀI HỌC BÀI HỌC CUNG CẤP KIẾN THỨC, RÈN LUYỆN KỸ NĂNG NGHE TÍCH CỰC, KỸ NĂNG ĐỌC, KỸ NĂNG ĐẶT CÂU HỎI ĐÂY LÀ CÁC KỸ NĂNG QUAN TRỌNG VÀ THIẾT YẾU TRONG HOẠT ĐỘNG NGHỀ LUẬT SƯ NỘI DUNG CỦA BÀI HỌC 1. KỸ NĂNG NGHE 2. KỸ NĂNG ĐỌC 3. KỸ NĂNG ĐẶT CÂU HỎI 1. KỸ NĂNG NGHE Thời lượng sử dụng các kỹ năng Nghe 45% Nãi 30% §äc 16% ViÕt 9% 1.1. Các phương diện nghe của luật sư • Nghe khách hàng; • Nghe cán bộ, công chức nhà nước; • Nghe các chức danh tiến hành tố tụng; • Nghe tại phiên tòa; • Nghe đồng nghiệp; • Nghe các chủ thể khác có liên quan Bạn đi từ A đến C, đoạn đường từ A đến B dài 24,44 km, rộng 4m, đường cấp 4 đồng bằng, đoạn đường từ B đến C là 21,11 km, đường cấp 1 đồng bằng, gió thổi từ Đông sang Tây, hỏi người lái xe bao nhiêu tuổi? 1.3. BÀI TẬP A B C 1.3. KỸ NĂNG NGHE CỦA LUẬT SƯ YÊU CẦU CƠ BẢN KỸ NĂNG NGHE CỦA LUẬT SƯ TẬP TRUNG LẮNG NGHE GIỮ LIÊN HỆ VỚI NGƯỜI NÓI BẰNG ÁNH MẮT, KHÍCH LỆ NGƯỜI NÓI KIỂM SOÁT CẢM XÚC BẢN THÂN. GHI NHẬN THÔNG TIN (GHI CHÉP GHI NHỚ) LUẬT SƯ HỎI KHI CHƯA HIỂU RÕ. KHÔNG NGẮT LỜI KHI KHÔNG THẬT CẦN THIẾT, KHÔNG VỘI VÀNG TRANH CÃI, KHÔNG TRANH NÓI. 1.3. KỸ NĂNG NGHE CỦA LUẬT SƯ NHỮNG VẤN ĐỀ TRÁNH KHI LUẬT SƯ NGHE TÍCH CỰC NGHE KHÔNG ĐẦY ĐỦ - NGHE MỘT CHIỀU -CHỈ NGHE NHỮNG GÌ MÌNH MUỐN NGHE NGHE VỚI ĐỊNH KIẾN NGHE MÀ KHÔNG TÍNH ĐẾN TẦM QUAN TRỌNG CỦA NHỮNG THÔNG TIN NGHE ĐƯỢC NHỮNG RÀO CẢN LUẬT SƯ CẦN VƯỢT QUA CHỈ NGHE DỮ LIỆU NGẠI LẮNG NGHE - LOẠI BỎ SỚM NHỮNG CHỦ ĐỀ CÓ VẺ NHƯ KHÔNG THÚ VỊ PHÊ PHÁN SỰ TRUYỀN ĐẠT THÔNG TIN HOẶC DỄ BỊ PHÂN TÁN GIẢ VỜ LẮNG NGHE - BỎ QUA CƠ HỘI HỌC THÊM NHỮNG ĐIỀU MỚI MẺ, THU NHẬN THÊM THÔNG TIN LUẬT SƯ NGHE VÀ HÀNH ĐỘNG NGHE NGHE THẤY THẤU HIỂU HÀNH ĐỘNG CÁC BƯỚC LUẬT SƯ NGHE TÍCH CỰC NGHE TÓM TẮT KIỂM TRA LẠI SẮP XẾP LẠI VẬN DỤNG MỌI GIÁC QUAN ĐỂ NẮM BẮT THÔNG TIN TÓM TẮT THÔNG TIN NGHE ĐƯỢC TRONG TÂM TRÍ MÌNH ĐỐI CHIẾU -NHẮC LẠI THÔNG TIN VỚI NGUỒN -NGƯỜI NÓI SẮP XẾP THÔNG TIN VỪA CÓ THEO TRẬT TỰ THÔNG TIN CÓ SẴN CỦA MÌNH • Đọc các văn bản quy phạm pháp luật; • Đọc các tài liệu phục vụ hoạt động nghiệp vụ (Bình luận khoa học,Tài liệu nghiên cứu về pháp luật); • Đọc tài liệu do khách hàng cung cấp (Các văn bản của cơ quan nhà nước, của các bên liên quan về vụ, việc của khách hàng); • Đọc hồ sơ vụ án (HS, DS, HC); • Đọc các tài liệu bổ trợ khác 2. KỸ NĂNG ĐỌC – CÁC YÊU CẦU ĐỌC CỦA LUẬT SƯ Kỹ thuật đọc–Phân lọai–Sự lựa chọn • Theo “âm lượng”: To, Vừa, Nhỏ • Theo “tốc độ” : Nhanh, Vừa, Chậm • Theo “mục đích” : Thu nhận TT, Truyền đạt thông tin, Theo “yêu cầu”: Ghi nhớ, Nghiên cứu, Tìm kiếm TT 2.1. QUÁ TRÌNH LUẬT SƯ ĐỌC LUẬT SƯ TÌM Ý TƯỞNG PHÁP LÝ Mà HÓA THÔNG TIN NHẬN THÔNG TIN GIẢI Mà THÔNG TIN DƯỚI GÓC ĐỘ PHÁP LÝ HIỂU THÔNG TIN PHÁP LÝ NHẬN THỨC VẤN ĐỀ PHÁP LÝ ???? 2.2. KỸ NĂNG ĐỌC CỦA LUẬT SƯ XÁC ĐỊNH MỤC ĐÍCH ĐỌC PHƯƠNG PHÁP ĐỌC 2.2.1. KỸ NĂNG ĐỌC CỦA LUẬ SƯ MỤC ĐÍCH ĐỌC ĐỌC NẮM ĐƯỢC NỘI DUNG ĐỌC TÌM CƠ SỞ PHÁP LÝ ĐỌC TÌM CĂN CỨ, CHỨNG CỨ ĐỌC PHÁT HIỆN VẤN ĐỀ PHÁP LÝ 2.2.2. KỸ NĂNG ĐỌC PHƯƠNG PHÁP ĐỌC ĐỌC THEO DIỄN TIẾN SỰ VIỆC ĐỌC KIỂM TRA, PHÁT HIỆN ĐỌC TỪ TÀI LIỆU MẤU CHỐT ĐỌC THEO NHÓM VẤN ĐỀ PHÁP LÝ THEO ĐỊNH HƯỚNG NHẤT ĐỊNH 2.2.2.1. KỸ NĂNG ĐỌC PHƯƠNG PHÁP ĐỌC ĐỌC HIỂU THEO CÂU HỎI ĐỌC GHI NHỚ THEO BỐ CỤC QUY TẮC SQ3R – VẬN DỤNG CỦA LUẬT SƯ • S=Survey: khảo sát • Q=Question: đặt câu hỏi • Read=đọc văn bản. • Review=đọc lại • Recite =ghi nhớ, lưu trữ. 3. KỸ NĂNG ĐẶT CÂU HỎI CỦA LUẬT SƯ QHPL Câu hỏi về nhu cầu của khách hàng? (Quyền lợi của KH là gì ? KH mong muốn gì ?) Sự việc Sự kiện Câu hỏi pháp lý mấu chốt ? Xác định bản chất pháp lý của sự việc Quá trình xác định vấn đề pháp lý là quá trình phân tích sự việc, bằng cách liên tục đặt các câu hỏi Các câu hỏi pháp lý cụ thể? (Nhằm tìm bằng chứng – sự chứng minh) ĐẶT CÂU HỎI ĐỂ XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ PHÁP LÝ 3. CÁC PHƯƠNG DIỆN HỎI CỦA LUẬT SƯ HƯỚNG CỦA CÂU HỎI KHÁCH HÀNG ĐẠI DIỆN CƠ QUAN NHÀ NƯỚC CƠ QUAN VÀ CHỨC DANH TỐ TỤNG CHỦ THỂ KHÁC 3. KỸ NĂNG ĐẶT CÂU HỎI CỦA LUẬT SƯ MỤC ĐÍCH ĐẶT CÂU HỎI THU NHẬN THÔNG TIN KIỂM TRA SỰ THẤU HIỂU CHỨNG MINH ĐIỀU NGƯỢC LẠI GỢI HƯỚNG TƯ DUY 3. KỸ NĂNG ĐẶT CÂU HỎI CỦA LUẬT SƯ MỤC ĐÍCH ĐẶT CÂU HỎI HỎI ĐỂ BÁC BỎ TRỰC DIỆN HỎI ĐỂ GIÁN TIẾP BÁC BỎ HỎI ĐỂ TRẢ LỜI HỎI ĐỂ CHỨNG MINH CHÂN LÝ PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG LOẠI CÂU HỎI LOẠI CÂU HỎI THEO CẤU TRÚC CÂU HỎI MỞ CÂU HỎI ĐÓNG LOẠI CÂU HỎI THEO NỘI DUNG CÂU HỎI TÌM THÔNG TIN CHUNG CÂU HỎI TÌM GIẢI THÍCH CÂU HỎI DẪN DẮT CÂU HỎI PHÁT TRIỂN Ý CÂU HỎI ĐỂ TRẢ LỜI TÁC DỤNG CỦA CÂU HỎI CÓ ĐƯỢC SỰ CHÚ Ý QUAN TÂM CỦA NGƯỜI NGHE TÌM KIẾM THÔNG TIN VỀ NHU CẦU CỦA NGƯỜI NGHE QUẢN LÝ ĐƯỢC TÌNH CẢM VÀ KIỀM CHẾ ĐƯỢC PHẢN ỨNG CUNG CẤP CÁC HƯỚNG DẪN LIÊN QUAN Cách dùng Câu hỏi mở • Dùng khi bắt đầu giai đoạn đầu của buổi tiếp xúc. • Sử dụng dạng câu hỏi mở để khai thác thông tin từ khách hàng, khi nghe các câu này khách hàng sẽ dễ dàng kể và cung cấp thông tin cho LS, nói một cách tự do. • Đây là những câu hỏi để dẫn dắt khách hàng. • Chỉ hỏi khi LS thực sự hết sức chú ý lắng nghe khách hàng. Các loại câu hỏi mở Câu hỏi phá băng: - Chúng tôi có thể giúp gì cho chị? - Chị có thể cho biết điều gì đưa chị tới Văn phòng của chúng tôi? Các loại câu hỏi mở Câu hỏi nghi vấn: - Tại sao? - Khi nào? - Ở đâu? - Ra sao? - Như thế nào? - Các loại câu hỏi mở Câu hỏi so sánh: - LS: Tình trạng giữa chồng chị và chị như thế nào trước và sau khi chị chuyển đi chỗ khác? - LS: Chị có nhận xét gì về sự khác nhau giữa phương án 1 và phương án 2? Các loại câu hỏi mở Câu hỏi mở rộng: - Lý do nào đã làm cho chị xử sự như vậy? Thay vào câu hỏi: Tại sao? - Sự việc đó đã diễn ra vào khoảng thời gian nào? thay cho câu hỏi: Lúc nào? Các loại câu hỏi mở Câu hỏi đánh gía: - Anh (chị) sẽ cảm thấy thế nào nếu? - Anh (chị) có cảm thấy mình có lỗi không nếu? Các loại câu hỏi mở Câu hỏi bao quát, khái quát: - Theo anh (chị) trình bầy thì? - Theo tôi hiểu là? CÂU HỎI ĐÓNG – CẤU TRÚC Câu đóng thường đưa ra các thông tin và yêu cầu đối tác xác nhận lại. Thông thường trả lời cho các câu này là đúng hoặc sai, có hoặc không? Chính xác hay không chính xác?. Cách dùng câu hỏi đóng • Kiểm tra và xác nhận lại các chi tiết • Tóm tắt lại các sự việc và câu chuyện khách hàng cung cấp; Chốt lại các thông tin; • Tạo ra sự tích cực, chủ động từ phía LS và đặt đối tác vào sự thụ động. • Câu hỏi để xây dựng sự liên hệ với khách hàng: • Câu hỏi nhận biết: • Câu hỏi dẫn dắt; Câu hỏi đóng: Câu hỏi để xây dựng sự liên hệ với khách hàng: - Chị tìm chỗ để xe có khó không? - Chị tìm văn phòng của chúng tôi có khó không? Ví dụ câu hỏi đóng • Chị có mặt vào lúc xảy ra sự việc không? • Cụ thân sinh đã mất vào năm 1980, có đúng không? • Tai nạn đã xảy ra vào lúc 11h giờ có đúng không? • Ông (bà) có thừa nhận lời khai tại cơ quan điều tra do Tòa công bố không? • Tại Tòa Ông (bà) đã khai rằng() điều đó đúng hay sai? NGHỆ THUẬT SỬ DỤNG CÂU HỎI CỦA LUẬT SƯ HỎI ĐỂ BÁC BỎ CÓ THỂ TẠO CÂU HỎI DỰA THEO QUY TẮC LẤY ĐIỀU KHÔNG THỂ ĐỂ CHỨNG MINH ĐIỀU KHÔNG THỂ NHẰM CHỈ RA ĐIỀU PHI LÝ CỦA ĐỐI PHƯƠNG NGHỆ THUẬT SỬ DỤNG CÂU HỎI HỎI CŨNG LÀ MỘT CÁCH TRẢ LỜI HỎI LẠI – MỘT NGHỆ THUẬT NÉ TRÁNH TRẢ LỜI Hỏi để bác bỏ: • MSDT hỏi LTDĐ: ngài có chí hướng giải phóng người da đen sao ngài không sang châu Phi, ở đó có rất nhiều người da đen? • LTDĐ hỏi lại: còn ngài có chí hướng giải phóng linh hồn sao ngài không xuống địa ngục, ở đó có rất nhiều linh lồn? Hỏi để bác bỏ • Thượng đế là toàn năng và thượng đế sáng tạo ra thế giới • Thượng đế có tạo ra tảng đá mà ông ta không nhấc nổi không? Hỏi để khuyên can • ĐTV: Bắt nhầm còn hơn bỏ sót! • LS: Khi người bị bắt là thân nhân của ĐTV thì ông có muốn bắt nhầm không? Hay bỏ sót? Gây ảnh hưởng bằng câu hỏi KH: Giá dịch vụ của VP là mắc quá! LS: 1. Tiền nào của ấy, bác ạ! 2. Bác quan tâm đến sinh mệnh chính trị của bác hay giá cả hợp lý của Văn phòng? 3. Bác quan tâm đến chất lượng hay số lượng? 4.Liệu chất lượng và sự chuyên nghiệp của VP có quan trọng trong sự lựa chọn của bác không? 5? NGUYÊN TẮC ĐẶT CÂU HỎI • Cách hỏi quan trọng như nội dung câu hỏi; • Đưa ra những câu hỏi mở trước; • Giữ cho câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng; • Một câu hỏi chỉ đề cập một vấn đề; • Không có định kiến trong câu hỏi; • Kiểm tra xem người nghe có hiểu câu hỏi? • Kiên nhẫn! Câu hỏi kiểm soát, dẫn dắt • Liệu có lợi cho anh không? • Tôi có cảm tưởng là, điều đó có đúng không? • Vậy anh đồng ý rằngcó phải không? • Anh thích phương án A hay B hơn? • Liệu có quan trọng đối với anh không? Bài tập đặt câu hỏi mở • Ông (bà) có thể kể lại toàn bộ sự việc, được không? (TH1) • Ông (bà) hãy cho biết tại sao lại quyết định ly hôn?(TH1) • Ông (bà) hãy cho biết quá trình đàm phán điều khoản này trong hợp đồng?(TH2) • Ông (bà) hãy cho Tòa biết tại sao không công nhận lời khai tại Phiên tòa sơ thẩm?(TH2) Các loại câu hỏi mở Sau khi đã nắm được các vấn đề cơ bản: - Theo chị còn điều gì nữa liên quan đến vấn đề mà chúng ta đang đề cập đến không? - Vế vấn đề 1 (ông) bà, anh, chị có thêm ý kiến gì không? - Còn có điều gì gây rắc rối cho chị nữa không?