Luật tố tụng hình sự - Chương IX: Các giai đoạn thực hiện tội phạm

CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM CHƯƠNG IX KHOA LUẬT HÌNH SỰ , ĐH LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH 8/2004 Bài học được trình bày gồm: I. Khái niệm về các giai đoạn thực hiện TP II. Chuẩn bị PT III. Phạm tội chưa đạt IV. Tội phạm hoàn thành V. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc PT I. Khái niệm về các giai đoạn thực hiện TP. a. Định nghĩa b. Cơ sở lý luận c. Giới thiệu khái lược về các giai đoạn d. Đánh giá và so sánh tính nguy hiểm giữa các giai đoạn ĐỊNH NGHĨA Là các mức độ thực hiện TP cố ý, bao gồm: • Chuẩn bị PT, • PT chưa đạt, • TP hoàn thành CƠ SỞ LÝ LUẬN Quan niệm về TP: là hành vi nguy hiểm cho XH GIỚI THIỆU KHÁI LƯỢC VỀ CÁC GIAI ĐOẠN CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN TP CAÙC GIAI ÑOAÏN THÖÏC HIEÄN TP Hình thaønh yù ñònh phaïm toäi Bieåu loä yù ñònh phaïm toäi Chuaån bò phaïm toäi Chuaån bò phaïm toäi Phaïm toäi chöa ñaït Phaïm toäi chöa ñaït Toäi phaïm hoaøn thaønh Toäi phaïm hoaøn thaønh Tóm lại 1. KHÁI NIỆM VỀ CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM a. Định nghĩa b. Cơ sở lý luận c. Giới thiệu khái lược về các giai đoạn d. Đánh giá và so sánh tính nguy hiểm giữa các giai đoạn CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3. Phạm tội chưa đạt 4. Tội hoàn thành 5. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội II. CHUẨN BỊ PHẠM TỘI  Định nghĩa:  Phân tích:  Vấn đề TNHS trong giai đoạn chuẩn bị PT Điều 17 BLHS quy định: “Chuẩn bị PT là tìm kiếm, sửa soạn công cụ, phương tiện hoặc tại những điều kiện khác để thực hiện tội phạm”  Thời điểm sớm nhất: là thời điểm người PT bắt đầu có hành vi tạo điều kiện vật chất cũng như tinh thần cho việc thực hiện TP Thời điểm muộn nhất: là thời điểm trước lúc người PT bắt đầu thực hiện hành vi khách quan được quy định trong cấu thành. Ý nghĩa của các thời điểm này trong thực tiễn áp dụng PL: Phân biệt ranh giới giữa chuẩn bi PT với biểu lộ ý định PT và phạm tội chưa đạt CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3. Phạm tội chưa đạt 4. Tội hoàn thành 5. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội BIỂU HIỆN KHÁCH QUAN CỦA CHUẨN BỊ PHẠM TỘI - Chuẩn bị công cụ phạm tội - Tạo các điều kiện cần thiết khác để thực hiện TP CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 3.Phạm tội chưa đạt 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội BIỂU HIỆN KHÁCH QUAN CỦA CHUẨN BỊ PHẠM TỘI -Tìm kiếm công cụ phương tiện phạm tội Là dùng bất kỳ biện pháp nào để có được công cụ phương tiện đó để thực hiện tội phạm -Sửa soạn công cụ phương tiện phạm tội Là tự chế tạo công cụ hoàn toàn mới hoặc thay đổi kích thước hình dạng phương tiện, công cụ đã có để thực hiện tội phạm. CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội a. Biểu hiện khách quan Chuẩn bị công cụ phạm tội b. Biểu hiện chủ quan c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 3.Phạm tội chưa đạt 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội BIỂU HIỆN CHỦ QUAN CỦA CHUẨN BỊ PHẠM TỘI Lỗi cố ý CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 3.Phạm tội chưa đạt 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội VẤN ĐỀ TNHS TRONG GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ PT Đánh giá tính nguy hiểm của giai đoạn chuẩn bị PT Quy định của BLHS về TNHS đối với chuẩn bị PT: “Người chuẩn bị phạm một tội rất nghiêm trọng hoặc một tội đặc biệt nghiêm trọng, thì phải chịu TNHS về tội định phạm”(Điều 17 BLHS) Vấn đề xác định TNHS đối với trường hợp hành vi chuẩn bị phạm tội cấu thành một tội độc lập Nếu hành vi chuẩn bị PT lại cấu thành một tội độc lập thì họ phải chịu TNHS về tội đó CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3. Phạm tội chưa đạt 4. Tội hoàn thành 5. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội III: PHẠM TỘI CHƯA ĐẠT  Định nghĩa:  Phân tích:  Phân loại:  Vấn đề TNHS trong giai đoạn chuẩn bị PT Điều 18 BLHS quy định : “là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội”. BIỂU HIỆN KHÁCH QUAN CỦA CHUẨN BỊ PHẠM TỘI CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Phân loại c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Dấu hiệu 1: Người PT bắt đầu thực hiện TP Dấu hiệu 2: Người PT chưa thực hiện TP đến cùng Dấu hiệu 3: Người PT chưa thực hiện TP đến cùng do các nguyên nhân ngoài ý muốn Người phạm tội đã bắt đầu thực hiện TP CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Phân loại c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội -Đã thực hiện hành vi khách quan được mô tả trong luật -Đã thực hiện hành vi đi liền trước hành vi khách quan Người phạm tội không thực hiện TP đến cùng CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Phân loại c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Khái niệm: chưa thực hiện TP đến cùng nghĩa là chưa thoả hết dấu hiệu của CTTP Các trường hợp: •Chủ thể chỉ mới thực hiện hành vi liền trước hành vi khách quan mà chưa kịp thực hiện hành vi khách quan •Chủ thể đã thực hiện hành vi khách quan nhưng chưa thực hiện trọn vẹn hành vi đó •Chủ thể đã thực hiện xong hành vi khách quan nhưng chưa gây hậu quả BIỂU HIỆN CHỦ QUAN CỦA PHẠM TỘI CHƯA ĐẠT Lỗi cố ý CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt a. Biểu hiện khách quan b.Biểu hiện chủ quan c. Phân loại c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Phân loại tội phạm chưa đạt CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Phân loại c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Căn cứ vào thái độ tâm lý của người PT đối với hành vi mà họ thực hiện có hai loại PT chưa đạt sau: Chưa đạt chưa hoàn: là trường hợp phạm tội chưa đạt, trong đó người PT vì những nguyên nhân khách quan chưa thực hiện hết các hành vi cho là cần thiết để gây hậu quả của TP Chưa đạt đã hoàn: Là trường hợp phạm tội chưa đạt nhưng người phạm tội đã thực hiện được hết các hành vi cho là cần thiết để gây ra hậu quả nhưng do nguyên nhân ngoài ý muốn hậu quả vẫn không xảy ra Phân loại tội phạm chưa đạt (tt) CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt a. Biểu hiện khách quan b. Biểu hiện chủ quan c. Phân loại c. Vấn đề TNHS trong giai đoạn CBPT 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Căn cứ vào tính chất đặc biệt của nguyên nhân dẫn đến việc chưa đạt, phân biệt: Chưa đạt vô hiệu: là trường hợp chưa đạt mà nguyên nhân khách quan của việc chưa đạt gắn với công cụ, phương tiện, với đối tượng tác động của TP Các trường hợp chưa đạt vô hiệu: - Chủ thể thực hiện hành vi nhằm gây thiệt hại cho khách thể, nhưng không đạt được do không có đối tượng tác động hoặc đối tượng tác động không có tính chất mà chủ thể lầm tưởng - Chưa đạt do nhầm phương tiện, công cụ Chưa đạt khác VẤN ĐỀ TNHS ĐỐI VỚI PHẠM TỘI CHƯA ĐẠT Đánh giá tính nguy hiểm đối với hành vi PTCĐ Quy định của BLHS về TNHS đối với PTCĐ: “Người phạm tội chưa đạt phải chịu TNHS về tội phạm chưa đạt” (Đ18 BLHS) CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3. Phạm tội chưa đạt 4. Tội phạm hoàn thành 5. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội IV. TỘI PHẠM HOÀN THÀNH Định nghĩa: Là trường hợp hành vi phạm tội đã thoả mãn hết các dấu hiệu được mô tả trong cấu thành tội phạm. Phân tích CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Giải thích khái niệm: hành vi phạm tội đã thoả mãn hết các dấu hiệu mô tả trong cấu thành Thời điểm hoàn thành TP đối với tội phạm có cấu thành hình thức Thời điểm hoàn thành TP đối với tội phạm có cấu thành vật chất Phân biệt thời điểm hoàn thành của TP với thời điểm kết thúc của TP CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Thôøi ñieåm hoaøn thaønh TP Thôøi ñieåm keát thuùc TP Haønh vi PT thoaû maõn heát daáu hieäu cuûa caáu thaønh Haønh vi phaïm toäi thöïc söï chaám döùt Ý nghĩa của sự phân biệt CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3. Phạm tội chưa đạt 4. Tội phạm hoàn thành 5. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội V. TỰ Ý NỬA CHỪNG CHẤM DỨT VIỆC PHẠM TỘI Định nghĩa Các điều kiện Trách nhiệm hình sự CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3. Phạm tội chưa đạt 4. Tội phạm hoàn thành 5. Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Định nghĩa: Là tự mình không thực hiện TP đến cùng, tuy không có gì ngăn cản. Các điều kiện của tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM 1. Khái niệm 2. Chuẩn bị phạm tội 3.Phạm tội chưa đạt 4.Tội phạm hoàn thành 5.Tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội Về giai đoạn: ở giai đoạn chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt chưa hoàn Tự nguyện: việc chấm dứt PT là do động lực bên trong, không phải do nguyên nhân bên ngoài chi phối Dứt khoát: việc dừng việc phạm tội phải thể hiện sự từ bỏ hẳn ý định PT TNHS TRONG TRƯỜNG HỢP TỰ Ý NỬA CHỪNG CHẤM DỨT VIỆC PHẠM TỘI Điều 19 BLHS quy định: “Người tự ý nửa chừng chấm dứt việc PT được miễn TNHS về tội định phạm; nếu hành vi thực tế đã thực hiện có đủ yếu tố cấu thành một tội khác, thì người đó phải chịu TNHS về tội này”