Lý thuyết phát triển

LÝ THUYẾT PHÁT TRIỂNGiảng viên: Nguyễn Minh ĐứcNhóm thực hiện: 03Chủ đề thuyết trình:CÁC NGHIÊN CỨU MỚI CỦATRƯỜNG PHÁI HIỆN ĐẠI HÓANội dung chính:Trường phái hiện đại hóa phản ứng lại với những phê bình Wong: Chủ nghĩa doanh nghiệp gia đìnhDavis: Xem xét lại tôn giáo ở NhậtBanuazizi: Cách mạng Hồi giáo ở IranHuntington: Nhiều nước sẽ trở nên dân chủSức mạnh của các lí thuyết mới của trường phái hiện đại hóaTrường phái Hiện đại hoá phản ứng lại với những phê bìnhTiếp tục tập trung nghiên cứu về sự phát triển của các nước Thế giới thứ 3, nhưng:Sửa đổi một số giả thiết cơ bản: -Thứ nhất, sự hiện đại và truyền thống không chỉ cùng song song tồn tại mà còn có thể xâm nhập và hoà lẫn vào nhau. -Thứ hai, thay đổi về phương pháp nghiên cứu: Thay vì nghiên cứu ở cấp độ trừu tượng cao, các nghiên cứu mới tập trung vào từng trường hợp riêng biệt, quan tâm phân tích yếu tố lịch sử. -Thứ ba, các nghiên cứu mới của Trường phái HĐH mặc nhận rằng các nước Thế giới thứ 3 có thể theo đuổi các con đường phát triển riêng của họ. -Thứ tư, các nhân tố bên ngoài được quan tâm hơn trong các nghiên cứu mớiSo sánh các nghiên cứu cổ điển và các nghiên cứu mới của trường phái HĐH:Nghiên cứu cổ điểnNghiên cứu mớiSự giống nhau- Trọng tâm nghiên cứuSự phát triển của các nước thế giới thứ 3Tương tự- Cấp phân tíchCấp quốc giaTương tự- Các biến chủ chốtCác nhân tố bên trong: Giá trị văn hoá, các định chế/tổ chức xã hộiTương tự- Các thuật ngữ chính Truyền thống và hiện đạiTương tự- Hàm ý chính sáchNói chung HĐH là có lợiTương tựSự khác nhau- Về truyền thốngTruyền thống là sự cản của sự phát triển Truyền thống là yếu tố hỗ trợ sự phát triển-Về phương pháp nghiên cứuMức độ trừu tượng caoCác trường hợp riêng biệtNghiên cứu lịch sử- Về chiều hướng của sự phát triểnCon đương phát triển duy nhấtNhiều con đường phát triển khác nhau- Về các yếu tố bên ngoài và sự xung độtKhông chú ýChú ý nhiều hơnII.1. Wong: Chủ nghĩa doanh nghiệp  gia đìnhNghiên cứu ảnh hưởng của gia đình đến nội bộ tổ chức của các Doanh nghiệp của người Trung Quốc ở HongKong, Wong tìm thấy gia đình có ảnh hưởng tích cực đến phát triển kinh tế. -Thứ nhất, các doanh nghiệp ở HongKong có hình thức quản lý kiểu gia trưởng. Kiểu quản lý này giúp các doanh nghiệp thu hút và giữ được công nhân, đồng thời tránh được sự thương lượng và đình công của công nhân. -Thứ hai, chủ nghĩa gia đình trị - tuyển dụng người thân trong gia đình vào doanh nghiệp - mang lại sự thành công cho các doanh nghiệp ở HongKong. -Thứ ba, hình thức doanh nghiệp sở hữu gia đình là phổ biến ở HK. Hình thức này đem lại sức mạnh cạnh tranh cho các doanh nghiệp này.II.2. Davis: Xem xét lại Tôn giáo ở Nhật Lý thuyết chạy vượt rào (Weber 1958)Lý thuyết hàng rào phòng thủ (David 1987)Viết lại lịch sử tôn giáo của NhậtNhật Bản: Xã hội công nghiệp hậu Khổng giáoLý thuyết chạy vượt ràoQuá trình phát triển như là một cuộc thi chạy vượt rào. -Vạch xuất phát là Xã hội truyền thống -Đích là Xã hội hiện đại -Để đến đích cần vượt qua các: +Rào cản kinh tế, +Rào cản chính trị - xã hội, +Rào cản tâm lýLý thuyết hàng rào phòng thủ:Giải thích các xã hội truyền thống đã làm thế nào để bảo vệ chúng trước sự tấn công từ các giá trị của chủ nghĩa tư bản.Theo David, xã hội truyền thống có thể thể hiện bằng 3 đường tròn đồng tâm.CABA - Xã hộiB - Các hàng rào phòng thủ: Tôn giáo,phép thuật,đạo lý, truyền thống dân gianC- Nền kinh tế (bị bao vây)Viết lại lịch sử tôn giáo của NhậtSử dụng mô hình hàng rào phòng thủ để giải thích mối quan hệ giữa tôn giáo và sự phát triển của Nhật:Các yếu tố tiêu cực của tôn giáo đối với sự phát triển: Ở Nhật các tôn giáo ít có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển Các yếu tố tích cực của tôn giáo đối với sự phát triển: Ở Nhật, tôn giáo tăng cường sự phát triển kinh tế thông qua việc phát triển đạo đức nghề nghiệp, cân bằng tâm linh, hình thành tính cách của người Nhật ("là người Nhật thì phải làm việc chăm chỉ, trung thành và ngay thẳng"). Áp dụng lý thuyết "hàng rào phòng thủ" vào xã hội hiện đại Nhật để giải thích nền kinh tế được bảo vệ như thế nào trước sự tấn công của xã hội.Nhật Bản: Xã hội công nghiệp hậu Khổng giáoACBC - Nền kinh tếB - Các hàng rào phòng thủ mới: thuyết Nhật Bản, sự hợp lý của tôn giáo và đạo đứcA- Xã hội (bị bao vây)II.3. Banuazizi: Cách mạng Hồi giáo ở Iran Từ nghiên cứu Cách mạng Hồi giáo ở Iran của Banuazizi cho thấy: -Hiện đại hóa không nhất thiết đem đến sự mất đi của tôn giáo (yếu tố truyền thống): Phong trào tôn giáo như Hồi giáo có thể được sửa đổi dễ dàng và được phục hồi khi các thể chế và điều kiện lịch sử tán thành . -Tư tưởng truyền thống là một mắt xích hiệu quả trong việc ghép nối các nhu cầu của phong trào thay đổi xã hội nhý bất kì một thành phần hiện đại phi tôn giáo khác. -Các phong trào tôn giáo cũng có thể hấp dẫn với những ai có sự cởi mở với các thể chế hiện đại, cũng như các thành phần ngoại vi của xã hội -Theo Banuazizi, cuộc đối thoại liên quan đến truyền thống và hiện đại nên được mở lại, với sự quan tâm vào thời điểm này là truyền thống. Do ông đã chứng kiến sự chiến thắng của thành phần truyền thống và sự thất bại của tất cả các thành phần khác trong cách mạng.II.4. Huntington: Nhiều nước sẽ trở nên  dân chủ? Trả lời câu hỏi: Nhiều nước sẽ trở nên dân chủ? Huntington phân biệt 2 nhóm yếu tố có ảnh hưởng đến sự phát triển của dân chủ ở các nước Thế giới thứ 3:(1) Các điều kiện tiền đề ủng hộ sự phát triển của dân chủ;(2) Các quá trình chính trị mà từ đó sự phát triển của dân chủ diễn ra.(1) Các điều kiện tiền đề ủng hộ sự phát triển của dân chủ (điều kiện cần) Giầu có về kinh tế: tạo điều kiện cho công bằng và dân chủCấu trúc xã hội: Xã hội dân sự và nền kinh tế thị trườngMôi trường bên ngoài: Sự lan truyền các giá trị dân chủBối cảnh văn hoá: Ảnh hưởng của văn hoá đến văn hoá chính trị (2) Quá trình dân chủ hoá:Ba mô hình dân chủ hoá: ->"Mô hình tuyến tính": VD. Ở Vương quốc Anh và ở Thuỵ Điển - Dân chủ tăng dần ->"Mô hình chu kỳ": Sự hoán đổi giữa chuyên quyền và dân chủ ->"Mô hình biện chứng": VD. Đức, Italia, Hy lạp và Tây Ban Nha(2) Quá trình dân chủ hoá:Quá trình dân chủ tối ưu, theo Huntington: ->1 - Xác định đặc thù của quốc gia ->2 - Phát triển các thể chế chính trị hiệu quả ->3 - Mở rộng sự tham gia về chính trịQuá trình dân chủ là kết quả của quá trình hoàn thiện dần dần ít bạo lực hơn là sự lật đổ III. Sức mạnh của các lý thuyết mới  của Trường phái HĐHĐã khắc phục các hạn chế của các nghiên cứu cổ điển. Đó là các hạn chế nào?Đã đưa ra các hướng nghiên cứu mớiCung cấp hướng phân tích sâu và đa chiều Các hướng nghiên cứu mới:Quan tâm đến yếu tố truyền thống trong nghiên cứu về quá trình hiện đại hoá (Wong 1988, David 1987, Banuazizi 1987)Quan tâm đến yếu tố lịch sử trong các nghiên cứu về quá trình HĐH (Wong 1988, Banuazizi 1987, Huntington 1984)Phân tích sâu và đa chiềuPhân tích đa biến: Xã hội, văn hoá, kinh tế, chính trịPhân tích ở nhiều giai đoạn THE END Xin chân thành cảm ơn sự lắng nghe của thầy và các bạn!Thank you!!!