Miễn dịch học cơ thể và một số ứng dụng

SINH HỌC CƠ THỂ NGƯỜI VÀ ĐỘNG VẬT MIỄN DỊCH HỌC CƠ THỂ VÀ MỘT SỐ ỨNG DỤNG Nguyễn Thị Diệu Hằng PTN Nghiên cứu và ứng dụng Tế bào gốc Hệ thống miễn dịch phối hợp chức năng với các cơ quan khác trong cơ thể như thế nào? I. MIỄN DỊCH HỌC CƠ THỂ HỆ DA BÌ Hoạt động như một hàng rào ngăn cản sự xâm nhiễm của tác nhân ngoai lai (vi khuẩn, virus…) Các tế bào Langerhan thực bào vật lạ xâm nhiễm, đồng thời bảo vệ các mạch lympho CHỨNG DỊ ỨNG(Allergies) Là những đáp ứng quá mẫn với một số tác nhân (phấn hoa, lông động vật, hải sản…), thường không gây độc đối với cơ thể. Những đáp ứng với các tác nhân gây dị ứng có thể dẫn đến những tổn thương mô ở mức độ thấp/cao. CHỨNG DỊ ỨNG(Allergies) CHỨNG DỊ ỨNG(Allergies) HỆ XƯƠNG KHỚP Hệ thống miễn dịch giúp bảo vệ xương khớp khỏi xự viêm nhiễm Tủy xương sản xuất các tế bào bạch cầu đóng vai trò cực kì quan trong trong hoạt động chức năng của hệ thống miễn dịch BỆNH TỰ MIỄN(Autoimmune diseases) Xảy ra khi các phân tử kháng thể hay các tế bào trình diện kháng nguyên nhận diện và tiêu diệt tế bào của chính cơ thể mình Một số bệnh tự miễn đã được biết: bệnh tiểu đường type 1, bệnh hen suyễn, bệnh viêm đa cơ, viêm khớp dạng thấp… HỆ CƠ Hoạt động co cơ giúp di chuyển các hạch lympho Sự co cơ được duy trì liên tục trong quá trình tập thể dục giúp cho hệ thống miễn dịch hoạt động hiệu quả HỆ HÔ HẤP Hệ thống miễn dịch giúp bảo vệ các ống hô hấp và ngăn cản sự nhiễm (virus, vi khuẩn…) ở phổi Hoạt động hô hấp (hít, thở) hỗ trợ cho sự di chuyển dịch lympho; Phổi thải bỏ các chất độc ra khỏi cơ thể HỆ TIM MẠCH Ống bạch huyết vận chuyển các tế bào bạch cầu và các dịch tiết ở mô đến các mạch máu; Lách hoạt động như là bể chứa và lọc máu Mạch máu mang các tế bào bạch cầu và kháng thể đến nơi bị viêm nhiễm HỆ TIÊU HÓA Mảng Peyer ngăn cản sự xâm nhiễm của tác nhân lạ Ruột thừa chứa các mô lympho Ống tiêu hóa cung cấp dưỡng chất cho các cơ quan lympho pH acid của dạ dày ngăn cản sự xâm nhập của các vật lạ vào cơ thể HỆ NỘI TIẾT Hệ thống miễn dịch bảo vệ các cơ quan nội tiết khỏi sự nhiễm vi sinh vật Tuyến ức là nơi trú ngụ và trưởng thành của các tế bào lympho T HỆ TIẾT NIỆU Hệ thống lympho thu nhận dịch mô, duy trì áp lực máu cho hoạt động chức năng của thận Hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ quan tiết niệu khỏi xự nhiễm vi sinh vật Thận kiểm soát thể tích của các dịch trong cơ thể, bao gồm cả dịch lympho (dịch bạch huyết) HỆ THẦN KINH Hệ thống miễn dịch bảo vệ các cơ quan thần kinh khỏi sự xâm nhiễm của vi sinh vật Các tế bào thần kinh đệm bao vây và tiêu diệt vật lạ HỆ SINH DỤC Hệ thống miễn dịch không tấn công tinh trùng hay bào thai, mặc dù chúng là những “vật lạ” đối với cơ thể Các hormone giới tính ảnh hưởng đến hoạt động chức năng của hệ thống miễn dịch pH acid của âm đạo giúp ngăn cản sự xâm nhiễm của vi sinh vật Dịch sữa giúp vận chuyển các phân tử kháng thể từ mẹ sang con Miễn dịch thụ động II. MỘT SỐ ỨNG DỤNG TRONG SINH DƯỢC PHẨM Liệu pháp protein tái tổ hợp Liệu pháp kháng thể đơn dòng Liệu pháp vaccine Liệu pháp tế bào gốc LIỆU PHÁP PROTEIN TÁI TỔ HỢP(Recombinant proteins therapy) Nhân tố A chống chảy máu (Antihaemophilic A factor_ nhân tố VIII) Hormone tăng trưởng người (Human Growth hormone _hGH) Insulin người (Human insulin) Interferon (α và β) EPO tPA LIỆU PHÁP KHÁNG THỂ ĐƠN DÒNG(Monoclonal antibodies therapy) George Kohler và César Milstein – Nobel Y-Sinh học 1984 : Kháng thể đa dòng Kháng thể đơn dòng Tương tác KN-KT không chuyên biệt Giới hạn về số lượng Tương tác KN-KT chuyên biệt Không giới hạn về số lượng Dễ sản xuất Đòi hỏi kỹ thuật cao Kháng thể đơn dòng epitope Huyết thanh Kháng thể đa dòng Kháng thể đơn dòng Mab trong liệu pháp chữa trị ung thư Tế bào khối u Ag ung thư Mab kháng Ag ung thư NK cells, Mf ADCC MAC Bổ thể Kháng thể đơn dòng gắn hạt nano (quantum dot) Kháng thể đơn dòng gắn hạt nano (quantum dot) ứng dụng trong in vitro KTĐD gắn quantum dot phát huỳnh quang trong nhận diện thụ thể bề mặt tế bào ung thư đại tràng Kháng thể đơn dòng gắn hạt nano (quantum dot) ứng dụng trong in vivo  Mouse MAb Chimeric MAb Humanized MAb Mouse Mab: toàn bộ phân tử kháng thể có nguồn gốc từ chuột Chimeric MAb: vùng Fab từ chuột, vùng Fc từ người Humanized MAb: 3 vùng hypervariable từ chuột, các vùng còn lại từ người LIỆU PHÁP VACCINE (Vaccine therapy) LIỆU PHÁP TẾ BÀO GỐC (Stem cells therapy)