Nâng cấp RAM

Máy tính ch y nh bão c p 12 luôn là đi u ng i dùng ao c. V i nh ng chi c PCạ ư ấ ề ườ ướ ớ ữ ế cũ, lên đ c c p 7 cũng làm ng i dùng hài lòng. Chúng ta hãy cùng tìm hi u quá trìnhượ ấ ườ ể đó qua lo t bài vi t d i đây.ạ ế ướ D ng nh đ n lúc nào đó sau m t th i gian dài s d ng, b n s th y chi c thân yêuườ ư ế ộ ờ ử ụ ạ ẽ ấ ế c a mình ngày càng ì ch ngang v i “rùa bò” và không đáp ng đ c nhu c u s d ng.ủ ạ ớ ứ ượ ầ ử ụ Khi đó, h u nh t t c ng i dùng đ u nghĩ đ n m t quy t đ nh đ c đánh giá là kháầ ư ấ ả ườ ề ế ộ ế ị ượ sáng su t: nâng c p PC.ố ấ V i chi phí r t khiêm t n so v i vi c mua m t chi c máy tính m i c ng, v y thì t iớ ấ ố ớ ệ ộ ế ớ ứ ậ ạ sao b n v n còn ch n ch ch a nâng c p cho máy tính c a mình? Hãy th c hi n đi uạ ẫ ầ ừ ư ấ ủ ự ệ ề đó ngay có th và ti p t c t p trung vào công vi c, gi i trí thay vì c ng i b n tâm đ nể ế ụ ậ ệ ả ứ ồ ậ ế chi c PC già nua.ế “F5″ toàn b h th ngộ ệ ố B n s c n ph i xem xét t ng quan m t l t kh p các “b ph n” c a đ bi t đ cạ ẽ ầ ả ổ ộ ượ ắ ộ ậ ủ ể ế ượ thi t b nào v n còn có th v n hành đ c t t, thi t b nào đã đ n lúc c n đ c nângế ị ẫ ể ậ ượ ố ế ị ế ầ ượ c p. Đây là m t b c c n thi t tr c khi ng i dùng mu n th c hi n b t c thay đ iấ ộ ướ ầ ế ướ ườ ố ự ệ ấ ứ ổ nào trên h th ng máy tính c a mình.ệ ố ủ Nói chung, m t chi c PC s kéo dài đ c “tính h p th i” kho ng 2 năm t ngày mua.ộ ế ẽ ượ ợ ờ ả ừ Qu th c, nhu c u tài nguyên h th ng ngày càng “b ” đòi h i l n h n qua th i gian.ả ự ầ ệ ố ị ỏ ớ ơ ờ L y ví d là v máy tính. Cách đây 6 năm, m t thanh RAM 256mb đ c cho là đ đấ ụ ề ộ ượ ủ ể ch y vi vu các ch ng trình. Cách đây 4 năm, thanh RAM 512mb ch đ c m t sạ ươ ỉ ượ ộ ố ng i dùng có h u bao r nh rang mua v dùng. 2 năm g n đây là yêu c u 1GB RAM,ườ ầ ả ề ầ ầ và tính đ n th i đi m này là 2GB cho m t chi c máy tính ch y n đ nh.ế ờ ể ộ ế ạ ổ ị Qua kho ng th i gian 2 năm đó, ng i dùng nên tính đ n chuy n “lên đ i” cho m t sả ờ ườ ế ệ ờ ộ ố b ph n cho chi c PC đ có th đáp ng t t, hi u năng cao cho nhu c u s d ng hàngộ ậ ế ể ể ứ ố ệ ầ ử ụ ngày. Vi c ch n thi t b nào đ u tiên nâng c p r t ph thu c vào m c đích s d ngệ ọ ế ị ể ư ấ ấ ụ ộ ụ ử ụ máy tính c a b n. N u th ng xuyên biên t p video thì ng i dùng c n nâng c pủ ạ ế ườ ậ ườ ầ ấ RAM c a mình đ th c hi n các clip đ c m m m i h n. Trong khi đó, m t CPU cóủ ể ự ệ ượ ề ạ ơ ộ t c đ cao h n s làm gi m th i gian render các hi u ng và trích xu t k t qu cu iố ộ ơ ẽ ả ờ ệ ứ ấ ế ả ố cùng nhanh h n. Ho c m t đĩa SSD s giúp th i gian boot ch ng trình nhanh h nơ ặ ộ ổ ẽ ờ ươ ơ và t t nhiên th i gian boot cũng đ c gi m xu ng đáng k .ấ ờ ượ ả ố ể Motherboard cũng c n đ c đ a vào danh sách nh ng đ ngh nên đ c nâng c p.ầ ượ ư ữ ồ ề ượ ấ V i công ngh m i nh 3.0, SATA 6Gb/s, vi c trang b m t bo m ch ch m i hoànớ ệ ớ ư ổ ệ ị ộ ạ ủ ớ toàn là đáng ti n cho nhu c u cũng nh t c đ máy tính c a b n.ề ầ ư ố ộ ủ ạ V i game th , đi u h quan tâm nh t khi nói v nâng c p máy tính ch c ch n s làớ ủ ề ọ ấ ề ấ ắ ắ ẽ card đ h a. Trong khi các game không m y thay đ i yêu c u v CPU thì đi u đó l iồ ọ ấ ổ ầ ề ề ạ khác xa khi xem xét v GPU. Hai năm là m t kho ng th i gian đ dài đ b t c gamerề ộ ả ờ ủ ể ấ ứ nào tính đ n chuy n nâng c p card màn hình. Ho c đ n gi n nhu c u nâng c p chế ệ ấ ặ ơ ả ầ ấ ỉ ph thu c vào s thích mu n t n h ng hi u ng c a DirectX 11 thay vì DirectX 10.xụ ộ ở ố ậ ưở ệ ứ ủ tr c đây.ướ Nâng c p RAMấ Có m t nguyên t c là: Khi PC đã mu n đ c nâng c p RAM thì b n nên nâng c pộ ắ ố ượ ấ ạ ấ ngay khi có th . Ít RAM v n có th ch y đ c nh ng ch c ch n chi c PC s làm m tể ẫ ể ạ ượ ư ắ ắ ế ẽ ấ r t nhi u th i gian ch đ i c a b n. Th t may m n là giá thành RAM đã gi m xu ngấ ề ờ ờ ợ ủ ạ ậ ắ ả ố và b n d dàng có th ch n cho mình m t thanh RAM ng ý. Và v i nh ng u đi mạ ễ ể ọ ộ ư ớ ữ ư ể c a mình, RAM DDR3 là m t s l a ch n phù h p nh t thay cho DDR2. Hãy ch ch nủ ộ ự ự ọ ợ ấ ỉ ọ DDR2 n u bo m ch ch c a PC ch h tr đ n lo i RAM này. V i yêu c u c a HĐHế ạ ủ ủ ỉ ỗ ợ ế ạ ớ ầ ủ hay ch ng trình nh hi n nay, m t s đ u t đ nâng t ng s dung l ng RAM lênươ ư ệ ộ ự ầ ư ể ổ ố ượ m c 2GB tr lên là m t đi u c n thi t.ứ ở ộ ề ầ ế Ng i dùng có th s d ng ph n m m CPUz ho c công c Kingston’s Memoryườ ể ử ụ ầ ề ặ ụ Search đ ki m tra chính xác thông tin b nh c a PC. Tuy nhiên có m t l u ý nho nhể ể ộ ớ ủ ộ ư ỏ khi b n mu n nâng c p RAM lên 4GB. V i HĐH Windows 32 bit, máy tính v n sạ ố ấ ớ ẫ ẽ “nhìn” th y 4GB nh ng th c t s RAM đ c s d ng ch có th t i đa m c 3,2GB.ấ ư ự ế ố ượ ử ụ ỉ ể ố ở ứ Trong tr ng h p b n mu n có 4GB RAM trong PC thì vi c cài l i HĐH 64 bit là gi iườ ợ ạ ố ệ ạ ả pháp th t tuy t v i.ậ ệ ờ Nh đã nêu trên, b n có th s d ng ph n m m CPUz đ “ngâm c u” v s RAMư ở ạ ể ử ụ ầ ề ể ứ ề ố hi n có c a máy tính cũng nh bi t đ c máy còn tr ng bao nhiêu slot. Nh ng thôngệ ủ ư ế ượ ố ữ tin c n thi t này s đ c tìm th y 2 tab Memory và SPD c a ch ng trình. Hi v ngầ ế ẽ ượ ấ ở ủ ươ ọ mainboard c a b n s còn tr ng m t vài slot đ ti n cho vi c nâng c p sau này.ủ ạ ẽ ố ộ ể ệ ệ ấ Ngoài ra, b n cũng nên ki m tra part number trên RAM b ng cách xem xét th c t . V iạ ể ằ ự ế ớ đi u ki n s d ng thông th ng, b n không c n ph i mua RAM theo c p ki u Corsairề ệ ử ụ ườ ạ ầ ả ặ ể nh ng hãy ch c ch n r ng RAM m i và cũ ph i có t n s bus và đ tr gi ng nhau.ư ắ ắ ằ ớ ả ầ ố ộ ễ ố Vi c l p đ t ệ ắ ặ RAM cũng không khó khăn cho l m. Nh ng n u nh b n không ch cắ ư ế ư ạ ắ ch n v đi u này, hãy nh m t ng i kinh nghi m giúp đ . B c cu i cùng là ki mắ ề ề ờ ộ ườ ệ ỡ ướ ố ể tra trong v s nh n di n và tùy ch nh, hãy đ ch đ auto và reboot máy tính làề ự ậ ệ ỉ ể ở ế ộ xong. KHÁI NIÊM C B N V RAMƠ Ả Ề TÊN G IỌ Hi n nay nhi u ng i th ng nh m l n v cách g i tên c a các lo i RAM. N u nhệ ề ườ ườ ầ ẫ ề ọ ủ ạ ế ư RDRAM không có gì đ nói thì v i dòng SDRAM, vi c nh m l n ngày càng l n. Kháiể ớ ệ ầ ẫ ớ ni m RAM (Random Access Memory) thì ch c h n ai cũng bi t. DRAM hay SDRAMệ ắ ẳ ế là khái ni m m r ng h n (Synchronous Dynamic Random Access Memory - RAMệ ở ộ ơ đ ng b ). Ban đ u và th m chí hi n nay khi nói đ n SDRAM ng i ta th ng nghĩồ ộ ầ ậ ệ ế ườ ườ ngay đ n RAM lo i cũ v i t c đ 100MHz hay 133MHz; tuy nhiên t sau khi DDRế ạ ớ ố ộ ừ SDRAM (Double Data Rate SDRAM) ra đ i thì quan ni m này hoàn toàn sai. Thamờ ệ kh o m t vài b ng báo giá linh ki n, b n s th y các công ty đã góp ph n không nhả ộ ả ệ ạ ẽ ấ ầ ỏ vào vi c khi n ng i dùng hi u sai v n đ . SDRAM là tên g i chung c a m t dòngệ ế ườ ể ấ ề ọ ủ ộ b nh máy tính, nó đ c phân ra SDR (Single Data Rate) và DDR (Double Data Rate).ộ ớ ượ Do đó n u g i m t cách chính xác, chúng ta s có hai lo i RAM chính là SDR SDRAMế ọ ộ ẽ ạ và DDR SDRAM. C u trúc c a hai lo i RAM này t ng đ i gi ng nhau, nh ng DDRấ ủ ạ ươ ố ố ư có kh năng truy n d li u c hai đi m lên và xu ng c a tín hi u nên t c đ nhanhả ề ữ ệ ở ả ể ố ủ ệ ố ộ g p đôi. Trong th i gian g n đây xu t hi n chu n RAM m i d a trên n n t ng DDRấ ờ ầ ấ ệ ẩ ớ ự ề ả là DDR-II, DDR-II có t c đ cao h n nh c i ti n thi t k .ố ộ ơ ờ ả ế ế ế T C Đ (SPEED)Ố Ộ Đây có l là khái ni m đ c ng i dùng quan tâm nh t, tuy nhiên có ng i th c m cẽ ệ ượ ườ ấ ườ ắ ắ v cách g i tên, đ i v i DDR thì có hai cách g i theo t c đ MHz ho c theo băngề ọ ố ớ ọ ố ộ ặ thông. Ví d , khi nói DDR333 t c là thanh RAM đó m c đ nh ho t đ ng t c đụ ứ ặ ị ạ ộ ở ố ộ 333MHz nh ng cách g i PC2700 thì l i nói v băng thông RAM, t c là khi ch y t cư ọ ạ ề ứ ạ ở ố đ 333MHz thì nó s đ t băng thông là 2700MB/s (trên lý thuy t). T ng ng nh thộ ẽ ạ ế ươ ứ ư ế chúng ta s có b ng sau:ẽ ả Th ng Vi t Nam thông d ng các lo i RAM có bus 333 và 400, nh ng lo i có busườ ở ệ ụ ạ ữ ạ cao h n th ng xu t hi n nh ng lo i cao c p nh Kingston HyperX, Corsair ,ơ ườ ấ ệ ở ữ ạ ấ ư Mushkin LV nh ng nói chung khá hi m.ư ế Đ TR (LATENCY)Ộ Ễ CAS Latency là khái ni m mà ng i dùng th c m c nhi u nh t. Tr c đây, khi đi muaệ ườ ắ ắ ề ấ ướ RAM, ng i mua th ng ch quan tâm t i t c đ ho t đ ng nh 100MHz hayườ ườ ỉ ớ ố ộ ạ ộ ư 133MHz nh ng g n đây, khái ni m CAS đang d n đ c ng i dùng đ ý b i nó đóngư ầ ệ ầ ượ ườ ể ở vai trò khá quan tr ng vào t c đ x lý t ng th c a h th ng; đ c bi t trong ép xung.ọ ố ộ ử ổ ể ủ ệ ố ặ ệ V y CAS là gì?ậ CAS là vi t t t c a 'Column Address Strobe' (đ a ch c t). M t thanh DRAM đ c coiế ắ ủ ị ỉ ộ ộ ượ nh m t ma tr n c a các ô nh (b n có th hình dung nh m t b ng tính excel v iư ộ ậ ủ ớ ạ ể ư ộ ả ớ nhi u ô tr ng) và dĩ nhiên m i ô nh s có to đ (ngang, d c). Nh v y b n có thề ố ỗ ớ ẽ ạ ộ ọ ư ậ ạ ể đoán ngay ra khái ni m RAS (Row Adress Strobe)là đ a ch hàng nh ng do nguyên lýệ ị ỉ ư ho t đ ng c a DRAM là truy n d li u xu ng chân nên RAS th ng không quanạ ộ ủ ề ữ ệ ố ườ tr ng b ng CAS.ọ ằ Khái ni m đ tr bi u th quãng th i gian b n ph i ch tr c khi nh n đ c th mìnhệ ộ ễ ể ị ờ ạ ả ờ ướ ậ ượ ứ c n. Theo t đi n Merriam-Webster thì latency có nghĩa là 'kho ng th i gian t khi raầ ừ ể ả ờ ừ l nh đ n khi nh n đ c s ph n h i'. V y CAS s làm vi c nh th nào? CASệ ế ậ ượ ự ả ồ ậ ẽ ệ ư ế Latency có ý nghĩa gì? Đ hi u khái ni m này, chúng ta s cùng đi m nhanh qua cách th c b nh làm vi c,ể ể ệ ẽ ể ứ ộ ớ ệ đ u tiên chipset s truy c p vào hàng ngang (ROW) c a ma tr n b nh thông qua vi cầ ẽ ậ ủ ậ ộ ớ ệ đ a đ a ch vào chân nh (chân RAM) r i kích ho t tín hi u RAS. Chúng ta s ph iư ị ỉ ớ ồ ạ ệ ẽ ả ch kho ng vài xung nh p h th ng (RAS to CAS Delay) tr c khi đ a ch c t đ cờ ả ị ệ ố ướ ị ỉ ộ ượ đ t vào chân nh và tín hi u CAS phát ra. Sau khi tín hi u CAS phát đi, chúng ta ti pặ ớ ệ ệ ế t c ph i ch m t kho ng th i gian n a (đây chính là CAS Latency) thì d li u sụ ả ờ ộ ả ờ ữ ữ ệ ẽ đ c tìm th y. Đi u đó cũng có nghĩa là v i CAS 2, chipset ph i ch 2 xung nh pượ ấ ề ớ ả ờ ị tr c khi l y đ c d li u và v i CAS3, th i gian ch s là 3 xung nh p h th ng.ướ ấ ượ ữ ệ ớ ờ ờ ẽ ị ệ ố B n s th c m c nh v y ph i chăng CAS2 nhanh h n CAS3 t i 33%, không đ nạ ẽ ắ ắ ư ậ ả ơ ớ ế m c nh v y b i có r t nhi u y u t nh h ng đ n hi u năng t ng th c a b nhứ ư ậ ở ấ ề ế ố ả ưở ế ệ ổ ể ủ ộ ớ đi n hình nh :ể ư + Chu i x lý thông tin: kích ho t RAS, ch kho ng th i gian tr RAS-to-CAS Delayỗ ử ạ ờ ả ờ ễ và CAS Latency. + Truy c p b nh theo chu i: đôi khi chipset s đ c d li u trong b nh RAM theoậ ộ ớ ỗ ẽ ọ ữ ệ ộ ớ chu i (burst) nh v y r t nhi u d li u s đ c chuy n đi m t l n và tín hi u CASỗ ư ậ ấ ề ữ ệ ẽ ượ ể ộ ầ ệ ch đ c kích ho t m t l n đ u chu i.ỉ ượ ạ ộ ầ ở ầ ỗ + B vi x lý có b đ m khá l n nên ch a nhi u l nh truy c p và d li u; do đó thôngộ ử ộ ệ ớ ứ ề ệ ậ ữ ệ tin đ c tìm ki m trên b đ m tr c khi truy c p vào RAM và t n s d li u c nượ ế ộ ệ ướ ậ ầ ố ữ ệ ầ đ c tìm th y trên b đ m (hit-rate) khá cao (vào kho ng 95%).ượ ấ ộ ệ ả Nói tóm l i vi c chuy n t CAS 3 sang CAS 2 s tăng hi u năng x lý cho t t c cácạ ệ ể ừ ẽ ệ ử ấ ả ng d ng. Nh ng ch ng trình ph thu c vào b nh nh game hay ng d ng đ h aứ ụ ữ ươ ụ ộ ộ ớ ư ứ ụ ồ ọ s ch y nhanh h n. Đi u này đ ng nghĩa v i vi c nh ng thanh RAM đ c đóng d uẽ ạ ơ ề ồ ớ ệ ữ ượ ấ CAS2 ch c ch n ch y nhanh h n nh ng thanh RAM CAS3. N u b n d đ nh mua đắ ắ ạ ơ ữ ế ạ ự ị ồ ch i cho m t cu c đua ép xung hay đ n gi n ch c n h th ng đ t t c đ t i u, hãyơ ộ ộ ơ ả ỉ ầ ệ ố ạ ố ộ ố ư ch n RAM CAS2 nh ng n u ch là công vi c văn phòng, CAS 3 hoàn toàn v n đáp ngọ ư ế ỉ ệ ẫ ứ yêu c u.ầ T N S LÀM T IẦ Ố ƯƠ Th ng thì khi nh c t i khái ni m t n s làm t i (RAM Refresh Rate), ng i taườ ắ ớ ệ ầ ố ươ ườ th ng nghĩ ngay đ n màn hình máy tính, tuy nhiên b nh DRAM (Dynamic Randomườ ế ộ ớ Access Memory) cũng có khái ni m này. Nh b n đã bi t module DRAM đ c t o nênệ ư ạ ế ượ ạ b i nhi u t bào đi n t , m i t bào này ph i đ c n p l i đi n hàng nghìn l n m iở ề ế ệ ử ỗ ế ả ượ ạ ạ ệ ầ ỗ giây vì n u không d li u ch a trong chúng s b m t. M t s lo i DRAM có khế ữ ệ ứ ẽ ị ấ ộ ố ạ ả năng t làm t i d li u đ c l p v i b x lý th ng đ c s d ng trong nh ng thi tự ươ ữ ệ ộ ậ ớ ộ ử ườ ượ ử ụ ữ ế b di đ ng đ ti t ki m đi n năng.ị ộ ể ế ệ ệ SDRAM ACCESS TIME Vi c cho ra đ i cách đ c d li u theo t ng chu i (Burst Mode) đã giúp kh c ph cệ ờ ọ ữ ệ ừ ỗ ắ ụ nhi u nh c đi m và tăng hi u năng cho RAM, chu kì c a chu i ng n h n r t nhi uề ượ ể ệ ủ ỗ ắ ơ ấ ề chu kì trang c a RAM lo i cũ. Chu kì c a chu i cũng đ c coi nh là chu kì xung nh pủ ạ ủ ỗ ượ ư ị c a SDRAM và chính vì th nó đ c coi nh thang xác đ nh cho t c đ c a RAM b iủ ế ượ ư ị ố ộ ủ ở đó là kho ng th i gian c n thi t gi a các l n truy xu t d li u theo chu i c a RAM.ả ờ ầ ế ữ ầ ấ ữ ệ ỗ ủ Nh ng con s -12, -10, -8... ghi trên các chip RAM cho bi t kho ng th i gian t i thi uữ ố ế ả ờ ố ể gi a m i l n truy xu t d li u: nhãn -12 xác đ nh chu kì truy c p d li u c a RAM làữ ỗ ầ ấ ữ ệ ị ậ ữ ệ ủ 12ns (nano-giây) đ ng nghĩa v i vi c t c đ ho t đ ng t i đa c a RAM s là 83MHz.ồ ớ ệ ố ộ ạ ộ ố ủ ẽ Th ng RAM có t c đ cao s s d ng chip RAM có chu kì truy xu t th p nh ng v iườ ố ộ ẽ ử ụ ấ ấ ư ớ chu kì truy xu t th p ch a ch c RAM đã có th ho t đ ng t c đ cao do còn phấ ấ ư ắ ể ạ ộ ở ố ộ ụ thu c vào nhi u y u t khác. Do đó đôi khi b n s g p tr ng h p thanh RAM có t cộ ề ế ố ạ ẽ ặ ườ ợ ố đ th p nh ng khi đem vào 'th l a' ép xung thì lên đ c t c đ cao h n nhi u so v iộ ấ ư ử ử ượ ố ộ ơ ề ớ nh ng lo i RAM m c đ nh dán nhãn t c đ cao.ữ ạ ặ ị ố ộ