Nghiệp vụ biên tập viên

PGS.TS LÊ KHẮC CƯỜNG ÐHKHXH&NV ÐHQGTPHCM*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*de cuong mon bien tap bao chi.docbai bao nhieu loi.docchuyen chu nghia.doc*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Xử lí thông tin:*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Hoạt động báo chí gồm nhiều khâu (chỉ đạo - thu thập - xử lí/biên tập thông tin), trong đó khâu xử lí/biên tập là hết sức quan trọng vì giúp chặn những thông tin không có lợi đến với công chúng. @ Trong vô vàn những thông tin đủ loại, phải lựa chọn thông tin nào là thông tin cần thiết cho công chúng. @ Xử lí thông tin còn là làm cho thông tin chính xác hơn, hay hơn, dễ tiếp nhận hơn. *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*@ 1: của người viết.@ 2: ban chuyên môn/chuyên đề (trưởng, phó ban hay biên tập viên của ban)@ 3: ban thư kí toà soạn/ban thư kí biên tập (biên tập viên, thư kí toà soạn, tổng thư kí toà soạn, các phó tổng biên tập, tổng biên tập )*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Lí thuyết thông tin ghi nhận vai trò của hoạt động xử lí thông tin trong mô hình của quy trình thông tin (Michel de Costner, Claude Shannon, Wilbur Shramm)Harold Laswell.pptClaude Shannon copy.mhtHarold Lasswell copy.mht *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* 1) Quyết định số 428/TCCP-VC, ngày 2 tháng 6 năm 1993 của Bộ trưởng – Trưởng ban Tổ chức – Cán bộ Chính phủ về việc ban hành tiêu chuẩn nghiệp vụ ngạch công chức ngành Văn hoá – thông tin đã xếp biên tập viên là ngạch viên chức đầu tiên trong 48 ngạchma so ngach*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*1. BTV cao cấp, 2. BTV chính, 3. BTV, 4. phóng viên cao cấp, 5. PV chính, 6. PV, 7. biên dịch viên cao cấp, 8. BDV chính, 9. BDV, 10. đạo diễn cao cấp, 11. ĐD chính, 12. ĐD, 13. bảo tàng viên cao cấp, 14. BTV chính, 15. BTV, 16. kĩ thuật viên bảo tàng, 17. thư viện viên cao cấp, 18. TVV chính, 19. TVV, 20. TVV trung cấp, 21. thư mục viên cao cấp, 22. TMV chính, 23. TMV, 24. phương pháp viên cao cấp, 25. PPV chính, *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* 26. PPV, 27. hướng dẫn viên chính, 28. HDV, 29. tuyên truyền viên chính, 30. TTV, 31. phát thanh viên cao cấp, 32. PTV chính, 33. PTV, 34. hoạ sĩ cao cấp, 35. HS chính, 36. HS, 37. quay phim cao cấp, 38. QP chính, 39. QP, 40. âm thanh viên cao cấp, 41. ATV chính, 42. ATV, 43. dựng phim cao cấp, 44. DP chính, 45. DP, 46. diễn viên cao cấp, 47. DV chính, 48. DV.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* 2.1 Quán triệt quan điểm, lập trường của Ðảng, pháp luật của Nhà nước; có hiểu biết sâu sắc về pháp luật quốc tế, truyền thống văn hoá của dân tộc: * “Hoạt động báo chí là hoạt động chính trị bằng nghiệp vụ” > khẳng định tính chính trị của hoạt động báo chí; * Am hiểu, cập nhật văn bản pháp luật; * Hiểu và trân trọng truyền thống văn hoá dân tộc. *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*2. Yêu cầu đối với những người làm công tác biên tập:2.2. Có kiến thức sâu rộng về xã hội, bám sát thực tế sinh động của cuộc sống, nắm vững thông tin thời sự * Kiến thức xã hội học (tâm lí độc giả, phương pháp điều tra xã hội học,)* Các phong trào, các nhân tố mới, các điển hình, nguyện vọng của quần chúng.* Vai trò của chủ lưu thời sự.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*2.3. Vận dụng sáng tạo các phương thức tuyên truyền, các biện pháp kĩ thuật biên tập, mĩ thuật trình bày mặt báo: * Nắm vững đặc điểm, vai trò của các thể loại báo chí; * Nắm vững các kĩ thuật: biên tập, trình bày, ấn loát, chữ, hình ảnh, màu sắc, âm thanh, *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* 2.4. Giỏi ngoại ngữ, tin học * Ngoại ngữ vừa là công cụ để kiểm tra, xử lí thông tin, vừa là công cụ dể phát triển trình độ chuyên môn; * Khoa học kĩ thuật phát triển, công tác biên tập cũng phát triển, gắn chặt với công nghệ thông tinCHIEN SY 73 TUOI, VAN XANH !1.doc, GIAYCU.DOC*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*3.1 Xác định phương hướng, lựa chọn chủ đề và đề tài 3.2 Tổ chức mạng lưới cộng tác viên, thông tín viên3.3 Biên tập bản thảo3.4 Theo dõi hoạt động trình bày3.5 Theo dõi và kiểm tra quá trình phản hồi3.6 Tổng kết nghiệp vụ, đào tạo biên tập viên ngạch dưới*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* * Xác định tôn chỉ, mục đích của tờ báo (vĩ mô); * Xác định phương hướng tuyên truyền của từng giai đoạn, từng số báo (vi mô); *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* * Cộng tác viên, thông tín viên: trợ thủ đắc lực của cơ quan báo chí; * Công tác tổ chức mạng lưới: mạng lưới của phóng viên, của biên tập viên, của toà soạn.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn** Trình bày bản thảo: -Tochucbanthao.ppt, DIEN KE DIEN TU.doc- Bản thảo phải thể hiện rõ mục đích, chủ đề;- Đảm bảo sự đúng đắn về chính trị, chất lượng khoa học và giá trị thẩm mĩ;- Chính xác về ngôn ngữ, thích hợp về thể tài *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Hoạt động trình bày là của bộ phận kĩ thuật nhưng không phải một là hoạt động độc lập của riêng bộ phận kĩ thuật!Trình bày là biến ý tưởng của Ban thư kí toà soạn thành hiện thực trên mặt báo.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn** Vai trò của việc phản hồi: thông tin hai chiều, nhiều chiều;* Phân tích, đề xuất hướng giải quyết, trả lời các ý kiến phản hồi;* Tổng hợp các ý kiến phản hồi: định hướng tuyên truyền, cẩm nang thành công của một tờ báo *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn** Vai trò của hoạt động tổng kết nghiệp vụ;* 3 ngạch: Biên tập viên cao cấp, biên tập viên chính, biên tập viên;* Vai trò của việc đào tạo biên tập viên ngạch dưới tại Việt Nam*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* 4.1. 3 nguyên tắc biên tập bản thảo * Căn cứ để chọn đăng, phát: chất lượng thông tin của bản thảo; * Coi trọng nguyên tắc làm việc tập thể, có tổ chức. * Có cơ sở khoa học, căn cứ chính xác; *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Bán đấu giá (BĐG) khác với mua bán thông thường ở chỗ người chủ tài sản không được trực tiếp đứng ra bán mà phải thông qua người bán giùm là một cơ quan, tổ chức do pháp luật quy định (thí dụ như một doanh nghiệp có đăng ký hành nghề BĐG, một trung tâm dịch vụ BĐG của nhà nước)Bán đấu giá (BĐG) khác với mua bán thông thường ở chỗ chủ tài sản không được trực tiếp bán. Họ phải thông qua người bán giùm là một cơ quan, tổ chức do pháp luật quy định. Đấy có thể là doanh nghiệp hành nghề BĐG, trung tâm dịch vụ BĐG của nhà nước*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn**cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tôi đã lập ra một ban nhạc mà cho đến bây giờ vẫn còn nhiều người nhớ đến, ban nhạc gồm một trống gỗ, hai cô gái chơi guitar, một cô gái chơi violon và tôi là người phối khí. Tôi đã lập ra một ban nhạc mà bây giờ vẫn còn nhiều người nhớ đến. Ban nhạc gồm một người chơi trống gỗ, hai cô gái chơi guitar, một cô gái chơi violon và tôi là người phối khí. .*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn**cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Thằng bé chưa đầy ba tuổi còn chập chững bước vào giữa bầy rắn đang ngọ nguậy tức tối vì bị cầm tù suốt đêm, cậu cúi xuống xách một con quấn cổ, con khác cầm tay, miệng tí toét cười trông ra dáng một nghệ sĩ xiếc. Thằng bé chưa đầy ba tuổi, chập chững bước vào giữa bầy rắn đang ngọ nguậy, tức tối vì bị cầm tù suốt đêm. Cậu cúi xuống xách một con quấn cổ, con khác cầm tay, miệng tí toét cười trông ra dáng một nghệ sĩ xiếc. *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn**cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Vaán ñeà ñöôïc xem böùc xuùc nhaát hieän nay laø tình hình nhaø ôû cuûa hoä ngheøo daân toäc thieåu soá coøn raát khoù khaên, taïm bôï, raùch naùt. (29 töø)> Hieän nay, nhaø ôû cuûa nhieàu baø con daân toäc ít ngöôøi coøn raát khoù khaên. (16 töø)*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tröôùc thöïc traïng coøn raát nhieàu hoä ngheøo daân toäc thieåu soá phaûi ôû nhaø taïm bôï, UBND tænh ñaõ ñöa ra moät ñeà aùn xoaù nhaø taïm cho hoä ngheøo ñoàng baøo daân toäc thieåu soá nhaèm giuùp baø con coù ñieàu kieän sinh soáng, thoaùt ngheøo.(51)> Tröôùc thöïc traïng ñoù, UBND tænh laäp ñeà aùn xaây döïng nhaø ôû cho baø con.(19)*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Theo soá lieäu thoáng keâ toaøn tænh, hieän coøn hôn 800 hoä ngheøo nhaø ôû raùch naùt, taïm bôï hoaëc chöa coù ñieàu kieän ñeå xaây döïng, ñang ôû nhôø nhaø ngöôøi thaân, laøm aûnh höôûng raát nhieàu ñeán ñieàu kieän moâi tröôøng sinh hoaït cuõng nhö phaùt trieån kinh teá chung.(53)> Theo thoáâng keâ, Phuù Yeân coù hôn 800 hoä ñoàng baøo thieåu soá chöa coù nhaø, hoaëc nhaø ôû luïp xuïp. (21)*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*4.2. Biên tập nội dung* Vị trí, vai trò của công tác biên tập nội dung;Biên tập nội dung là lĩnh vực biên tập quan trọng nhất;Mọi hoạt động biên tập khác đều phải phục vụ hoạt động biên tập nội dung.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Các bước biên tập nội dung: - Đọc, biên tập; - Làm việc với tác giả; - Sửa chữa bản thảo (nếu cần); - Nhận xét về chất lượng của thông tin và đề xuất hướng sử dụng. *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*4.3. 3 lĩnh vực biên tập nội dung:* Biên tập về chính trị, tư tưởng,* Biên tập thông tin* Biên tập ngôn ngữ*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Giúp bản thảo đúng đắn về chính trị;Giúp bản thảo phù hợp với luật pháp trong nước và quốc tế; đảm bảo an ninh quốc gia;Giúp bản thảo phù hợp với truyền thống văn hoá, đạo lí, thẩm mĩ của dân tộc; chống xu hướng lai căng, vọng ngoại;*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Vụ thông tin TQ tập trận tại Biển Đông của trang web ĐCSVN (9/2009).Báo Hà Nội mới (13/5/2005): ảnh Bác Hồ ở trang không đảm bảo kỹ thuật gây phản cảm.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn**cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Báo QĐND ngày 21/7/2006 in bài thơ Tự ngẫm của Thượng tướng Nguyễn Huy Hiệu vào thời điểm nhạy cảm (đang chuẩn bị nhân sự Bộ Quốc phòng) dễ gây ra hiểu lầm.Báo QĐND ngày 17/9/2006 đăng bài Khi nhà sàn ào ạt xuống phố kèm ảnh nhà sàn Bác Hồ ở Phủ chủ tịch với chú thích “Những căn nhà sàn ở thành phố có giá hàng trăm triệu đồng”.Quốc phòng; an ninh quốc gia;Thông tin về các nhà lãnh đạo trong và ngoài nước;Ngoại giao (vd: nước/lãnh thổ; “Thuỵ Sĩ là một quốc gia nhỏ chỉ có 7 triệu dân nhưng có nhiều công ti đa quốc gia” (VTV14-10-2005));*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn**cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tôn giáo;Dân tộc (trong các quốc gia đa sắc tộc); Truyền thống văn hoá (bản sắc văn hoá, những vấn đề gây sốc, giới tính, các mối quan hệ gia đình, xã hội,)Phải quán triệt chủ trương, đường lối của Ðảng, nắm vững Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước;Phải theo dõi chặt chẽ, nắm chắc diễn biến của tình hình chính trị, xã hội trong nước và trên thế giới, nhất là chủ luu thời sự;*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Phối kiểm thông tin;Kịp thời xin ý kiến chỉ đạo của tổng biên tập khi cần; Nhạy cảm chính trị, nâng cao kiến thức về chính trị, xã hội.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* Tóm lại, biên tập CT là nhằm:Nâng cao độ an toàn về mặt chính trị, tư tuởng cho các tác phẩm báo chí;Giúp cho công chúng khỏi bị những tác động xấu, có hại từ những thông tin lệch lạc về tư tưởng, chính trị; đảm bảo giữ vững an ninh chính trị, giữ vững các mối quan hệ (ngoại giao, xã hội,)*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Giúp bản thảo đạt độ chính xác về:- Thông tin sự kiện: Có hay không sự kiện? Có phản ánh đúng bản chất sự kiện?- Kiến thức: Có sai sót nào về kiến thức trong bài báo không? Người viết có am hiểu lĩnh vực đó không?*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Để đảm bảo tính xác thực của thông tin, vai trò của nguồn tin rất quan trọng.Nguồn tin: Ai cung cấp?tin săn tìm? (ND, SGGP, TT, NLÐ, TN,)tin từ các hãng thông tấn? (TTXVN, CNN, AP, AFP, BBC,)>>> Hoạt động phối kiểm thông tin: kiểm tra nguồn tin, kiểm tra các chi tiết của sự kiện, các chi tiết không hợp lí, sai về kiến thức, nhat san.doc*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*If you don’t read the newspaper, you are uninformed; if you do read newspaper, you are misinformed. (Mark Twain)*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tình hình sử dụng tiếng Việt trên các văn bản, trong đó có văn bản báo chí còn tuỳ tiện, thiếu ý thức giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ mẹ đẻ;Từ thực tế trên, nhất thiết phải đặt lại vấn đề nâng cao kiến thức ngôn ngữ học và rèn luyện kĩ năng sử dụng ngôn ngữ của những người tham gia hoạt động truyền thông để làm tốt hơn việc mã hoá thông tin. *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Biên tập ngữ âm/chính tả Biên tập từ ngữBiên tập cú phápBiên tập phong cáchBiên tập liên kếtBiên tập thể loại*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Lỗi chính tả, lỗi sửa bản có thể gây nhiễu thông tin:‘chở bao nhiêu gạo thuyền không khẳm’‘có công mài sắc, có ngày nên kim’‘bàng quan’/ ‘bàng quang’ ‘bàng bạc’/ ‘bàn bạc’‘chia xẻ’/ ‘chia sẻ’‘suông’/ ‘suôn’*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*1. Chính tả là sự chuẩn hoá hình thức chữ viết của ngôn ngữ, là một hệ thống các quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng các dấu câu, lối viết hoa...*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*2. Chuẩn chính tả có những đặc điểm chính sau đây:Tính chất bắt buộc, tính pháp lệnh. Trong chính tả không có sự phân biệt hợp lí – không hợp lí, hay – dở mà chỉ có sự phân biệt đúng – sai, không lỗi – lỗi. Đối với chính tả, yêu cầu cao nhất là cách viết thống nhất, thống nhất trong mọi văn bản, mọi người, mọi địa phương.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Do có tính chất bắt buộc nên chính tả ít bị thay đổi như các chuẩn mực khác của ngôn ngữ. Nói cách khác, chuẩn chính tả có tính chất ổn định, bảo thủ. *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Ngữ âm phát triển, chính tả dần dần cũng có biến động nhất định. Do đó, cạnh chuẩn mực chính tả có thể xuất hiện một cách viết mới tồn tại song song với nó, ví dụ: "phẩm zá", "anh zũng" bên cạnh "phẩm giá", "anh dũng", "trau dồi" bên cạnh "trau giồi", "dòng nước" bên cạnh "giòng nước", v.v. > trái với tính chất pháp lệnh > phải chuẩn hoá chính tả.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*3. Một số vấn đề của chính tả tiếng Việt hiện đại: . Viết hoa danh từ riêng . i/y . Vị trí đặt dấu thanh . Phiên âm*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* 3.1. Viết hoa: Theo Một số quy định về chính tả trong sách giáo khoa cải cách giáo dục (BGD và UBKHXH, 30.11.1980); Quy định tạm thời về viết hoa tên riêng trong sách giáo khoa (Ban hành kèm theo Quyết định số 07/2003/QĐ-BGDĐT ngày 13/3/2003 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Cách viết tên riêng Việt NamTên người: Viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết: - Đinh Tiên Hoàng, Trần Hưng Đạo. - Trần Phú, Ngô Gia Tự, Nguyễn Thị Minh Khai. - Tố Hữu, Thép Mới. - Vừ A Dính, Bàn Tài Đoàn.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn** Chú ý: Tên danh nhân, nhân vật lịch sử được cấu tạo bằng cách kết hợp bộ phận vốn là danh từ chung với bộ phận tên gọi cụ thể cũng được coi là tên riêng và viết hoa theo quy tắc viết hoa tên người: - Ông Gióng, Bà Trưng. - Đồ Chiểu, Đề Thám.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tên dân tộc: Viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết: - Kinh, Tày, Sán Dìu, Lô Lô, Phù Lá, Hà Nhì.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tên người, tên địa lí và tên các dân tộc Việt Nam thuộc các dân tộc thiểu số có cấu tạo từ đa âm tiết: Đối với mỗi bộ phận tạo thành tên riêng, viết hoa chữ cái đầu và có gạch nối giữa các âm tiết: - Ê-đê, Ba-na, Xơ-đăng, Tà-ôi. - Kơ-pa Kơ-lơng, Nơ-trang-lơng. - Y-rơ-pao, Chư-pa.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tên cơ quan, tổ chức, đoàn thể: Viết hoa chữ cái đầu của âm tiết đầu tiên và các âm tiết đầu của các bộ phận tạo thành tên riêng: - Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; - Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; - Bộ Giáo dục và Đào tạo; - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội I; *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Từ và cụm từ chỉ các con vật, đồ vật, sự vật được dùng làm tên riêng của nhân vật: Viết hoa chữ cái đầu của âm tiết tạo thành tên riêng: - (chú) Chuột, (bác) Gấu, (cô) Chào Mào, (chị) Sáo Sậu; - (bác) Nồi Đồng, (cô) Chổi Rơm, (anh) Cần Cẩu; - (ông) Mặt Trời, (chị) Mây Trắng.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tên địa lí: Viết hoa chữ cái đầu của tất cả các âm tiết: - Thái Bình, Trà Vinh, Cần Thơ. - Thừa Thiên - Huế, Bà Rịa - Vũng Tàu. - Sa Pa, Mù Cang Chải, Pác Bó.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn* * Chú ý: Tên địa lí được cấu tạo bởi danh từ chỉ hướng hoặc bằng cách kết hợp bộ phận vốn là danh từ chung cũng được coi là danh từ riêng và viết hoa theo quy tắc viết hoa tên địa lí: - Bắc Bộ, Nam Bộ, Tây Bắc, Đông Bắc. - Vàm Cỏ Đông, Trường Sơn Tây. - Hồ Gươm, Cầu Giấy, Bến Thuỷ, Cửa Việt, Đèo Ngang, Vũng Tàu.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Các từ chỉ phương hướng chỉ viết hoa khi được dùng trong tên riêng địa lí:- Đông Nam Á; nhưng: miền tây nước Pháp*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Những từ vốn là tên riêng địa lí nhưng theo thời gian đã mất tính chất tên riêng, chuyển sang chỉ chủng loại thì không viết hoa:- Mực tàu, cá rô phi, ớt xiêm, dép lào, *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Tên chức vụ, danh hiệu: Có thể viết hoa để tỏ ý kính trọng (viết hoa tu từ/viết hoa ngữ pháp):- Thủ tướng, Phó Thủ tướng, Anh hùng Lao động, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, Nhà giáo Nhân dân*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Cách viết tên riêng nước ngoàiTên người, tên địa lí:Trường hợp phiên âm qua âm Hán - Việt: Viết theo quy tắc viết tên người, tên địa lí Việt Nam: - Mao Trạch Đông, Kim Nhật Thành. - Đức, Nhật Bản, Bồ Đào Nha, Triều Tiên.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Trường hợp phiên âm không qua âm Hán - Việt (phiên âm trực tiếp, viết sát theo cách đọc): Đối với mỗi bộ phận tạo thành tên riêng, viết hoa chữ cái đầu và có gạch nối giữa các âm tiết: - Phơ-ri-đơ-rích Ăng-ghen, Vơ-la-đi-mia I-lích Lê-nin. - Mát-xcơ-va, I-ta-li-a, An-giê-ri.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Nếu chữ viết trong nguyên ngữ theo hệ chữ cái La Tinh, thì viết nguyên dạng: - New York, Paris, London, Washington, Victor Hugo, Shakespeare... Nếu chữ viết trong nguyên ngữ không theo hệ La Tinh (như tiếng Nga, tiếng Thái, Ả Rập ...) thì chuyển tự theo quy định:- Moskva, Maxim Gorky, Lev Tolstoy, Lomonozov, Majakovski ... *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Trường hợp viết nguyên dạng, không phiên âm: được dùng trong các tài liệu khoa học, chuyên ngành. Theo quy định của Bộ GD&ĐT, trong thư mục luận văn, luận án, tên riêng và cả những từ ngữ khá`c bằng tiếng nước ngoài phải giữ nguyên, không phiên âm.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Cách viết tên tác phẩm, văn bản:Ðối với tên tác phẩm, văn bản, văn bản viết tay, chỉ viết hoa chữ cái đầu tiên của tên gọi : - Người mẹ cầm súng, Tắt đèn, Ðất nước đứng lên, Bến không chồng ... Trong trường hợp tác phẩm do tên người, địa danh chuyển hoá tạo nên hay có chứa tên riêng, thì các tên riêng phải được viết hoa như quy định đã nêu: - Lão Hạc, Chí Phèo, Hòn Ðất, Rừng U Minh... *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*3.2 i/y:Cuộc tranh luận xuyên 5 thế kỷ.docMột số giải pháp cải tiến chữ quốc ngữ có liên quan đến vấn đề vị trí đặt dấu.doc*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Nguyên tắc: Nguyên âm /i/ được viết là y trong những trường hợp sau:Từ chỉ có một nguyên âm /i/ và có gốc Hán – Việt: y tá, giống y, ỷ lại (những trường hợp từ thuần việt sẽ được viết là i: ầm ỉ, ị, sức ì,) Trong âm tiết không có âm đầu, âm chính là nguyên âm đôi /ie/: yêu, yến, yểm, yết,Trong âm tiết có âm đệm và âm chính là nguyên âm đôi /ie/: uyên, huyệt, quyết, tuyền,*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Khi /i/ đứng sau âm đệm: uy, thuỳ, quỹ, khuỷu tuý, truỵ,Những trường hợp khác ghi là i (kể cả khi đứng sau các phụ âm đầu h, k, l, m, t mà trước đây, theo nguyên tắc cũ, vẫn ghi là y như hy vọng, kỹ thuật, lý do, mỹ thuật, công ty > hi vọng, kĩ thuật, lí do, mĩ thuật, công ti). *cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*3.3 Đặt dấu thanh:Nguyên tắc: Khi âm chính là nguyên âm đơn:Dấu thanh được đặt trên hoặc dưới nguyên âm đảm nhận chức năng âm chính của âm tiết: quý, hoạ, thuỷ,*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Khi âm chính là nguyên âm đôi (iê, ươ, uô): * Có âm cuối: dấu thanh đặt trên hoặc dưới yếu tố thứ hai của nguyên âm đôi: yếu, miễn, cường, tưới, cuống, đuốc, * Không có âm cuối: dấu thanh đặt trên hoặc dưới yếu tố thứ nhất của nguyên âm đôi: mía, cựa, của,*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*3.4 Vấn đề phiên âm:Quan điểm cần phải phiên âm: do mặt bằng dân trí còn thấp; khi du nhập vào tiếng Việt, tiếng nước ngoài phải tuân theo cách viết của tiếng Việt, phù hợp với thói quen viết và phát âm của người Việt.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Quan điểm không nên phiên âm: mặt bằng dân trí đã được cải thiện, vấn đề hội nhập, vấn đề tìm kiếm (search) thông tin trên mạng: hạn chế phiên âm, Bộ GD&ĐT yêu cầu không phiên âm trong các văn bản luận văn, luận án khoa học.*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Về nơi an nghỉ cuối tuần (cùng)Ngày nắng, đêm có ma rải rác (mưa)Ngăn ngặn tham nhũng (chặn)Ðã đến đặt vòng tại nghĩa trang (vòng hoa)Những nguời thuộc diện còn lại cần nộp (con lai)...*cuonglekhac@hcmussh.edu.vn*Qua tư, đến nơi có nhiều rẽ, anh hãy đi theo đường nhựa.Qua ngã tư, dến nơi có nhiều ngả rẽ, anh hãy đi theo ngả đường nhựa.Kerry.ngựa, Bushbò (ăn mừng).Kerry ngã ngựa, Bush ngả bò (ăn