I. MỞ ĐẦU
Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác Lênin qua Sơ thảo lần thứ nhất luận
cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của V.I. Lênin vào ngày 16 - 17/7/1920, đến nay
đã tròn 100 năm. Trong bài viết này, tác giả làm rõ vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong
việc lựa chọn chủ nghĩa Mác - Lênin để xác lập hệ tƣ tƣởng mới cho dân tộc, qua các
nội dung cơ bản: 1) Nguyễn Ái Quốc khẳng định cách mạng tƣ sản “là những cuộc
cách mạng không đến nơi”; 2) Nguyễn Ái Quốc lựa chọn con đƣờng cứu nƣớc, giải
phóng dân tộc là con đƣờng cách mạng tháng Mƣời Nga, con đƣờng cách mạng vô sản;
3) Nguyễn Ái Quốc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, xác lập cách nhìn mới, cách nghĩ
mới, hệ tƣ tƣởng mới cho dân tộc; 4) Nguyễn Ái Quốc phác thảo con đƣờng cứu nƣớc,
giải phóng dân tộc, định hƣớng phát triển cho cách mạng Việt Nam theo con đƣờng
cách mạng vô sản.
14 trang |
Chia sẻ: thanhle95 | Lượt xem: 265 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nguyễn Ái Quốc lựa chọn chủ nghĩa Mác - Lênin để xác lập hệ tư tưởng mới cho dân tộc, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020)
117|
NGUYỄN ÁI QUỐC LỰA CHỌN CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
ĐỂ XÁC LẬP HỆ TƯ TƯỞNG MỚI CHO DÂN TỘC
TS. Phạm Đức Tiến
Ban Tuyên giáo Trung ương
Tóm tắt
Trong bài viết, tác giả nghiên cứu, làm rõ vai trò của Nguyễn Ái Quốc trên phương
diện: Nguyễn Ái Quốc là người suy nghiệm sâu sắc những bài học lịch sử, tìm
đường, phác thảo và đưa đường lịch sử dân tộc Việt Nam theo con đường cách
mạng tháng Mười Nga, con đường cách mạng vô sản.
Từ khóa: Nguyễn Ái Quốc, chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ tư tưởng mới.
I. MỞ ĐẦU
Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác Lênin qua Sơ thảo lần thứ nhất luận
cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của V.I. Lênin vào ngày 16 - 17/7/1920, đến nay
đã tròn 100 năm. Trong bài viết này, tác giả làm rõ vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong
việc lựa chọn chủ nghĩa Mác - Lênin để xác lập hệ tƣ tƣởng mới cho dân tộc, qua các
nội dung cơ bản: 1) Nguyễn Ái Quốc khẳng định cách mạng tƣ sản “là những cuộc
cách mạng không đến nơi”; 2) Nguyễn Ái Quốc lựa chọn con đƣờng cứu nƣớc, giải
phóng dân tộc là con đƣờng cách mạng tháng Mƣời Nga, con đƣờng cách mạng vô sản;
3) Nguyễn Ái Quốc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, xác lập cách nhìn mới, cách nghĩ
mới, hệ tƣ tƣởng mới cho dân tộc; 4) Nguyễn Ái Quốc phác thảo con đƣờng cứu nƣớc,
giải phóng dân tộc, định hƣớng phát triển cho cách mạng Việt Nam theo con đƣờng
cách mạng vô sản.
II. NỘI DUNG
Lớn lên trong cảnh nƣớc mất nhà tan, Nguyễn Tất Thành rất đau xót trƣớc cảnh
lầm than, cơ cực của đồng bào mình. Ngƣời sớm có ý chí đánh đuổi thực dân Pháp, giải
phóng dân tộc. Với mong muốn giải phóng cho dân tộc mình, cho đồng bào mình,
Nguyễn Tất Thành đã tham gia nhiệt tình vào các phong trào đấu tranh yêu nƣớc, song
cũng sớm nhận ra hạn chế của các nhà yêu nƣớc đƣơng thời và đƣờng lối cứu nƣớc của
họ. Ngƣời đã có những nhận xét tinh tế: Con đƣờng cứu nƣớc của Hoàng Hoa Thám thì
mang nặng cốt cách phong kiến; Cụ Phan Bội Châu chống Pháp rất nhiệt tình nhƣng lại
muốn dựa vào Nhật để đuổi Pháp, điều đó chẳng khác nào "Đuổi hổ cửa trƣớc, rƣớc
beo cửa sau"; Cụ Phan Châu Trinh muốn dựa vào những cải cách tiến bộ của chính phủ
Pháp, thật chẳng khác nào "Xin giặc rủ lòng thƣơng" Chính vì thế, ngày 5/6/1911,
Phần II. Hồ Chí Minh tiếp thu, kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam
|118
Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đƣờng cứu nƣớc trên con tàu con tàu Latouche -
Tréville, Ngƣời hƣớng sang phƣơng Tây để tìm hiểu thực chất của những giá trị “tự do,
bình đẳng, bác ái”, để "xem nƣớc Pháp và các nƣớc làm cách mạng nhƣ thế nào, rồi sẽ
trở về giúp đồng bào mình".
2.1. Cách mạng tư sản "là những cuộc cách mạng không đến nơi"
Một cuộc khảo sát có một không hai qua nhiều nƣớc thuộc Châu Âu, Châu Á,
châu Phi và châu Mỹ đã giúp Nguyễn Tất Thành nhận ra rằng "Dù màu ra có khác
nhau, trên đời này chỉ có hai giống ngƣời: giống ngƣời bóc lột và giống ngƣời bị bóc
lột...". Càng đi nhiều, tìm hiểu nhiều, Ngƣời càng hiểu sâu sắc bản chất của chủ nghĩa
đế quốc (CNĐQ) - chủ nghĩa tƣ bản (CNTB) là nguyên nhân gây ra mọi đau khổ cho
ngƣời lao động.
Điểm đặt chân đầu tiên của Nguyễn Tất Thành là nuớc Pháp hoa lệ, đất nƣớc mà
thực dân Pháp rêu rao là "nƣớc mẹ văn minh", là "Tự do, bình đẳng, bác ái"... Nhƣng
hình ảnh của những phụ nữ, ngƣời lao động nghèo ở cảng Mác-xây, những khu nhà ổ
chuột ở ngoại ô Pari,... buộc Nguyễn Tất Thành phải đặt câu hỏi "Tại sao ngƣời Pháp
không "khai hoá" đồng bào của họ trƣớc khi đi "khai hoá" chúng ta?".
Làm thuê trên chiếc tàu đi vòng quanh châu Phi, tận mắt trông thấy những cảnh
khổ cực, chết chóc của ngƣời da đen dƣới làn roi vọt của bọn thực dân đế quốc, Nguyễn
Tất Thành đã khẳng định "Đối với bọn thực dân, tính mạng của ngƣời dân thuộc địa, dù
da vàng hay da đen đều không đáng một xu".
Giữa tháng 12/1912, Nguyễn Tất Thành tới nƣớc Mỹ. Ngoài thời gian lao động
để kiếm sống, Ngƣời dành phần lớn thời gian cho học tập, nghiên cứu. Khi tới thăm
tƣợng Nữ thần tự do - biểu tƣợng của nƣớc Mỹ, nếu nhƣ nhiều ngƣời chỉ nhìn thấy ánh
hào quang tỏa sáng trên cao thì Nguyễn Tất Thành lại đặt câu hỏi: Nữ thần tự do tỏa
ánh hào quang trên cao xa liệu có nhìn thấy những ngƣời nô lệ da đen đói rách ở dƣới
chân...
Cuối năm 1913, Nguyễn Tất Thành từ Mỹ sang Anh, nơi nổi tiếng với khẩu hiệu
"Mặt trời không bao giờ lặn trên đất nƣớc Anh", đất nƣớc đƣợc mệnh danh là "Công
xƣởng của thế giới", cái nôi của cách mạng tƣ sản Anh... Đến cuối năm 1917, Nguyễn
Tất Thành trở lại Pháp, Ngƣời đã cùng với những ngƣời yêu nƣớc Việt Nam lập ra
"Hội những ngƣời Việt Nam yêu nƣớc ở Pháp"...
Sự trải nghiệm thực tiễn cùng quá trình nghiên cứu lý luận cách mạng đã giúp
Nguyễn Tất Thành học hỏi và phát hiện ra đƣợc nhiều điều. Ngƣời đƣa ra những nhận
định vô cùng chính xác:
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020)
119|
- Cách mạng tƣ sản là những cuộc cách mạng không đến nơi, tiếng là cộng hòa
dân chủ nhƣng trong thì nó áp bức công nông, ngoài thì bóc lột thuộc địa... cách mạng
ở các nƣớc này hoàn thành đƣợc nhiều năm rồi mà công nông vẫn muốn làm cách
mạng nữa...
- Nhân dân Việt Nam đã làm cách mạng thì phải làm cho đến nơi, nghĩa là làm
sao cách mạng rồi thì quyền lợi giao cho dân chúng số nhiều,... thế mới khỏi hy sinh
nhiều lần, dân chúng mới đƣợc hƣởng hạnh phúc...
Năm 1919, Nguyễn Ái Quốc thay mặt những “Hội những ngƣời Việt Nam yêu
nƣớc" gửi đến Hội nghị Véc-xây bản Yêu sách 8 điểm của nhân dân An Nam. Bản yêu
sách với những yêu cầu tối thiểu của nhân dân An Nam không đƣợc hội nghị để mắt
tới. Điều đó thêm phần khẳng định bộ mặt giả dối của CNĐQ - CNTB nhƣ Ngƣời vạch
trần "Chủ nghĩa Uyn-xơn chỉ là trò bịp bợm" và "các dân tộc muốn đƣợc giải phóng thì
phải dựa vào sức mình là chính"...
2.2. Lựa chọn con đường cứu nước, giải phóng dân tộc là con đường cách mạng
tháng Mười Nga, con đường cách mạng vô sản
Đầu năm 1919, Nguyễn Ái Quốc gia nhập Đảng Xã hội Pháp, một đảng có xu
hƣớng tiến bộ, chủ trƣơng chống lại những chính sách áp bức bóc lột của thực dân
Pháp đối với công nhân chính quốc và nhân dân thuộc địa. Môi trƣờng đó giúp Nguyễn
Ái Quốc tích cực hoạt động trong phong trào công nhân, tìm hiểu thêm nhiều vấn đề và
có cơ hội tiếp xúc, hoạt động cùng nhiều nhà chính trị nổi tiếng nhƣ Mácxen Casanh,
Pôn Vâyăng, Longghê...
Khi đƣợc biết cách mạng tháng Mƣời Nga thắng lợi, Nguyễn Ái Quốc đã hƣớng
về nƣớc Nga, hƣớng tới Lênin với tấm lòng đầy kính phục. Ngƣời đã tham gia nhiều
cuộc vận động ủng hộ nhân dân Nga và bảo vệ thành quả cách mạng tháng Mƣời.
Tháng 7/1920, Nguyễn Ái Quốc đƣợc đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận
cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin. Luận cƣơng đã giải đáp trúng những
vấn đề mà Nguyễn Ái Quốc đang trăn trở, tìm kiếm; nó giúp Ngƣời thấy rõ con đƣờng
tháng lợi của cách mạng giải phóng dân tộc. Ngƣời đi đến quyết định dứt khoát "Muốn
cứu nƣớc và giải phóng dân tộc, không có con đƣờng nào khác ngoài con đƣờng cách
mạng vô sản" và "Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng đƣợc
các dân tộc bị áp bức và những ngƣời lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ".
Bác Hồ kể lại: Giữa mùa đông tuyết lạnh, sống trên một căn gác nhỏ, nhà số 9,
ngõ Công-poăng, Pari; sƣởi bằng một viên gạch hồng bọc giấy nhật trình, Nguyễn Ái
Phần II. Hồ Chí Minh tiếp thu, kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam
|120
Quốc chăm chú đọc báo Nhân đạo, mê mải nghiên cứu từ đầu đến cuối bản Sơ thảo lần
thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin. Thế là từ trong
lòng phát ra một nguồn năng lƣợng vô tận, đi tới thay đổi tƣơng lai của cả một dân tộc.
Xúc động đến trào nƣớc mắt, Ngƣời nói to lên nhƣ đứng trƣớc đông đảo quần chúng
"Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đƣờng
giải phóng cho chúng ta!". Kể từ đây, Nguyễn Ái Quốc hoàn toàn tin tƣởng và đi theo
chủ nghĩa Mác - Lênin, đi theo con đƣờng cách mạng vô sản.
Tháng 12/1920, tại Đại hội lần thứ XVIII của Đảng Xã hội Pháp họp tại Tua, vấn
đề thành lập Đảng cộng sản và gia nhập Quốc tế cộng sản đƣợc đƣa ra tranh luận rất
gay gắt. Nguyễn Tất Thành bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế III và thành lập Đảng
Cộng sản Pháp.
Có nhiều ngƣời đã thắc mắc: Vì sao Nguyễn Ái Quốc. Ngƣời dân của một nƣớc
thuộc địa, lại bỏ phiếu tán thành gia nhập quốc tế III và thành lập Đảng cộng sản Pháp?
Ngƣời đã giải thích hành động đầy ý nghĩa đó nhƣ sau: "Đệ tam quốc tế nói sẽ giúp đỡ
các dân tộc bị áp bức giành lại tự do và độc lập của họ. Còn đệ nhị quốc tế không hề
nhắc đến vận mệnh của các dân tộc thuộc địa. Vì vậy tôi tán thành đệ tam quốc tế. Tự
do cho đồng bào tôi, độc lập cho tổ quốc tôi, đó là tất cả những điều tôi mong muốn."
Hành động bỏ phiếu tán thành gia nhập quốc tế III và thành lập Đảng Cộng sản
Pháp đánh dấu bước nhảy vọt trong lập trường chính trị của Nguyễn Ái Quốc. Từ lập
trường của chủ nghĩa yêu nước, từ một chiến sĩ yêu nước, Nguyễn Ái Quốc đã chuyển
sang lập trường của chủ nghĩa cộng sản, trở thành người chiến sĩ cộng sản đầu tiên
của Việt Nam. Đây cũng là bước ngoặt quan trọng của cách mạng giải phóng dân tộc
ở Việt Nam, kể từ đây cách mạng Việt Nam đã gia nhập vào dòng chính của cách mạng
thời đại - cách mạng vô sản - con đường duy nhất đúng đắn, mang lại độc lập, tự do
cho dân tộc.
2.3. Truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, xác lập cách nhìn mới, cách nghĩ mới, hệ
tư tưởng mới cho dân tộc
Sau khi trở thành ngƣời chiến sĩ cộng sản, cùng với việc thực hiện những nhiệm
vụ trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, Nguyễn Ái Quốc dành nhiều thời
gian học tập và nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, bắt đầu xây dựng hệ thống lý luận
cách mạng giải phóng dân tộc truyền bá về nƣớc, tích cực vận động phong trào cách
mạng ở các nƣớc thuộc địa.
Từ năm 1921 đến tháng 6/1923, Nguyễn Ái Quốc hoạt động ở Pháp. Ngƣời viết
nhiều báo đăng trên các báo Nhân đạo, Đời sống thợ thuyền, Tạp chí cộng sản,... tham
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020)
121|
gia sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa, xuất bản báo Người cùng khổ; làm
trƣởng ban nghiên cứu vấn đề Đông Dƣơng trong "Ban nghiên cứu thuộc địa" của
Đảng cộng sản Pháp, viết tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp... Tƣ tƣởng của
Ngƣời thời kỳ này nổi bật lên một số luận điểm sau:
- Ngƣời đánh giá rất cao vấn đề thuộc địa, thấy ở đó một sức mạnh to lớn, một
lực lƣợng đông đảo,... cách mạng thuộc địa là một bộ phận quan trọng của cách mạng
thế giới và cách mạng thế giới muốn thắng lợi phải thiết lập sự liên minh chặt chẽ với
cách mạng thuộc địa. Nguyễn Ái Quốc chỉ ra rằng: nền tảng của CNĐQ, sức sống chủ
yếu của CNĐQ là ở thuộc địa...
- Ngƣời phê phán sai lầm của một số Đảng cộng sản ở các nƣớc tƣ bản phát triển
"chƣa quan tâm đến vấn đề thuộc địa". Nguyễn Ái Quốc đã yêu cầu Đảng Cộng sản
Pháp cử cán bộ sang Đông Dƣơng nghiên cứu tình hình tại chỗ và đƣa ra những hành
động thiết thực.
- Đánh giá chính xác tình hình thực tế ở các nƣớc thuộc địa, để trả lời chủ nghĩa
cộng sản có áp dụng đƣợc ở châu Á nói chung và Đông Dƣơng nói riêng? Nguyễn Ái
Quốc đã khẳng định: Sự đầu độc có hệ thống của bọn tƣ bản thực dân không thể làm tê
liệt sức sống, cũng không thể làm tê liệt tƣ tƣởng cách mạng của ngƣời Đông Dƣơng...
Ngƣời Đông Dƣơng không chết, đằng sau sự phục tùng tiêu cực ấy giấu một cái gì
đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ ghê gớm khi thời cơ đến... Sự tàn bạo của
chủ nghĩa tƣ bản đã chuẩn bị đất rồi, chủ nghĩa cộng sản chỉ còn phải làm cái việc là
gieo hạt giống của công cuộc giải phóng nữa thôi..."...
Tiếng nói tố cáo tội ác, tiếng nói tuyên truyền cách mạng, tuyên truyền chủ nghĩa
Mác - Lênin, vận động cách mạng, thức tỉnh quần chúng,... của Nguyễn Ái Quốc đã
đến với nhân dân các nƣớc chính quốc, các dân tộc thuộc địa qua báo chí, qua những
hội viên của Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa, qua những ngƣời từng gặp, nói
chuyện với Nguyễn Ái Quốc.
Bằng phương pháp kết hợp nhuần nhuyễn giữa thực tiễn và lý luận, lấy thực tiễn
để chứng minh cho lý luận, lấy lý luận để soi rọi cho thực tiễn, Nguyễn Ái Quốc đã thu
được kết quả to lớn trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin đến các dân tộc thuộc
địa nói chung và Đông Dương nói riêng, xây dựng được mối quan hệ gắn bó giữa
những người cộng sản và nhân dân lao động ở chính quốc với nhân dân các nước
thuộc địa và giữa các dân tộc thuộc địa với nhau.
Từ tháng 6/1923 đến cuối năm 1924, Nguyễn Ái Quốc hoạt động ở Liên Xô. Đây
là giai đoạn Nguyễn Ái Quốc có dịp đi sâu nghiên cứu có hệ thống chủ nghĩa Mác -
Phần II. Hồ Chí Minh tiếp thu, kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam
|122
Lênin, học tập kinh nghiệm cách mạng tháng Mƣời Nga, khảo nghiệm thực tiễn xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và tìm hiểu thực tiễn hoạt động của Quốc tế III, tiếp
tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống lý luận cách mạng...
Khi rời Pháp để tới Liên Xô tham dự Đại hội lần thứ V của Quốc tế cộng sản,
Nguyễn Ái Quốc đã gửi cho Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa và Ban biên tập báo
"Ngƣời cùng khổ" một bức thƣ tổng kết hoạt động của Hội, đồng thời nêu rõ mục tiêu
phấn đấu trƣớc mắt của Ngƣời là "Trở về nƣớc, đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ
chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đƣa họ ra tranh đấu để giành độc lập, tự do". Mục
tiêu ấy tuy chƣa đƣợc thực hiện ngay nhƣng đến Liên Xô, Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra
những khả năng chắc chắn hơn để thực hiện những mục tiêu ấy.
Đặt chân lên đất nƣớc Liên Xô, Ngƣời đã tranh thủ khảo sát, tìm hiểu mọi mặt
của chế độ Xô Viết, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin và kinh nghiệm cách mạng tháng
Mƣời Nga. "Tai nghe", giờ "mắt thấy" làm cho Nguyễn Ái Quốc càng hiểu sâu sắc hơn
chủ nghĩa Mác - Lênin...
Ngƣời tham dự nhiều hội nghị quốc tế quan trọng nhƣ: Đại hội quốc tế nông dân,
Đại hội quốc tế công hội đỏ, Đại hội quốc tế thanh niên, Đại hội quốc tế phụ nữ... Đặc
biệt, Nguyễn Ái Quốc tham dự Đại hội lần thứ V của Quốc tế cộng sản. Trong Đại hội
này, Ngƣời đã trình bày bản tham luận nhấn mạnh tầm quan trọng của cách mạng giải
phóng dân tộc và những kiến nghị nhằm đẩy mạnh cuộc cách mạng ấy...
Đối với các nƣớc thuộc địa, Nguyễn Ái Quốc khẳng định: cách mạng thuộc địa
chỉ có thể thành công dƣới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân. Ngƣời chỉ rõ: "Trong
tất cả các nƣớc thuộc địa của Pháp, nạn đói nghèo đều tăng, sự phẫn uất ngày càng lên
cao, sự nổi dậy của ngƣời dân bản xứ đã chín muồi. Trong nhiều nƣớc thuộc địa, họ đã
nhiều lần nổi dậy, nhƣng lần nào cũng bị tắm trong máu. Nếu hiện nay, nông dân vẫn
còn ở trong tình trạng tiêu cực, nguyên nhân là vì họ thiếu tổ chức, thiếu ngƣời lãnh
đạo. Quốc tế cộng sản cần giúp họ tổ chức nhau lại, cần phải cung cấp cán bộ lãnh đạo
cho họ và hƣớng dẫn họ đi tới cách mạng, đi tới giải phóng". Nói một cách cụ thể, cách
mạng Việt Nam, Đông Dƣơng và cách mạng ở các nƣớc thuộc địa cần có sự lãnh đạo
của một Đảng cộng sản chân chính.
Kiến nghị của Nguyễn Ái Quốc đƣợc Quốc tế cộng sản ủng hộ, Ngƣời đƣợc giao
nhiệm vụ vận động thành lập một Đảng cộng sản ở Đông Dƣơng.
Tháng 11/1924, Nguyễn Ái Quốc về Quảng Châu. Đây là thời gian Nguyễn Ái
Quốc trực tiếp xác lập cách nhìn mới, cách nghĩ mới, hệ tư tưởng mới và phương châm
hành động đúng đắn cho cách mạng Việt Nam.
“100 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác - Lênin” (1920 - 2020)
123|
Gần bốn tháng sau khi tới Quảng Châu, qua sự giới thiệu của cụ Phan Bội Châu,
Nguyễn Ái Quốc đã gặp và thảo luận với những thanh niên yêu nƣớc thuộc tổ chức
"Tâm tâm xã". Ngƣời tổ chức ra nhóm cách mạng đầu tiên - nhóm "Cộng sản đoàn" -
gồm 9 ngƣời, trong đó có 5 ngƣời đƣợc kết nạp làm đảng viên dự bị nhƣ Lê Hồng
Phong, Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu, Hà Huy Tập... Những đầu mối liên lạc đầu tiên
cho sự chỉ đạo phong trào đã đƣợc thiết lập.
Với cách mạng Việt Nam, ngày 19/2/1925 (ngày thành lập nhóm "Cộng sản
đoàn" - theo nhƣ lá thƣ của Nguyễn Ái Quốc gửi Quốc tế cộng sản) đƣợc xem nhƣ một
mốc lịch sử đánh dấu "Sự khởi điểm cho mọi sự kỳ diệu: nhân tố của mọi nhân tố thắng
lợi đã bám rễ tƣơi rói vào lòng dân tộc và quê hƣơng". Nhân tố ấy là nhóm "Cộng sản
đoàn" - cái mầm đầu tiên của các tổ chức cộng sản ở Việt Nam.
Từ kinh nghiệm của "Hội liên hiệp các dân tộc thuộc địa", Nguyễn Ái Quốc đã
cùng nhiều nhà cách mạng ở Inđônêxia, Malaixia, Ấn Độ, Trung Quốc, Triều Tiên...
sáng lập ra "Hội liên hiệp các dân tộc bị áp bức ở Á Đông". Ngay lập tức, Hội trở thành
trung tâm tập hợp, đoàn kết và lãnh đạo phong trào cách mạng ở Đông Nam Châu Á.
Tháng 6/1925, từ nhóm cộng sản đầu tiên, Nguyễn Ái Quốc thành lập "Hội Việt
Nam cách mạng thanh niên" - trung tâm tập hợp những ngƣời yêu nƣớc Việt Nam.
Ngƣời cho ra tờ báo Thanh niên (21/6/1925), mở nhiều lớp huấn luyện cán bộ cách
mạng. Từ năm 1925 đến năm 1927, Nguyễn Ái Quốc tổ chức đƣợc 10 khóa học, đào
tạo đƣợc khoảng 200 học viên. Sau khi kết thúc khóa học, một số học viên đƣợc gửi đi
đào tạo ở Trƣờng Đại học Phƣơng Đông (Trần Phú, Lê Hồng Phong...), Trƣờng Quân
sự Hoàng Phố (Phùng Chí Kiên, Trƣơng Văn Lệnh...); còn phần lớn đƣợc cử về nƣớc
tham gia hoạt động và lãnh đạo phong trào cách mạng.
Kể từ đây, cách mạng Việt Nam đã có ngƣời lãnh đạo chân chính - Một tổ chức
yêu nƣớc, đứng trên lập trƣờng của chủ nghĩa cộng sản, hƣớng cách mạng nƣớc ta đi
theo con đƣờng cách mạng tháng Mƣời Nga, con đƣờng cách mạng vô sản.
Nguyễn Ái Quốc đã xác lập ở thế hệ cách mạng đầu tiên và sau đó là cả dân tộc
một cách nhìn mới, một cách nghĩ mới, một hệ tư tưởng mới theo lập trường của chủ
nghĩa cộng sản.
Thực tế những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, sự khủng hoảng về đƣờng
lối cứu nƣớc và giai cấp lãnh đạo cách mạng đã kéo theo sự khủng hoảng tinh thần của
nhiều thế hệ và của cả dân tộc. Chính sách lừa bịp, mị dân của thực dân Pháp đã làm
biết bao ngƣời quên đƣờng tìm về với dân tộc. Nhiều thanh niên xác định lý tƣởng của
mình ở học tập để làm quan, lấy vợ con nhà giàu, có lƣơng cao, bổng lộc, đƣợc sung
Phần II. Hồ Chí Minh tiếp thu, kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam
|124
sƣớng, quyền chức địa vị hơn ngƣời... Bộ phận thanh niên bồng bột lại mải mê chơi bời
trong những thú vui đánh đu, leo cột mỡ, bài bạc... Họ bỏ sau lƣng cảnh lầm than của
dân tộc để: "Con gái thì sột soạt quần lụa trắng, sặc sỡ nƣớc hoa; con trai thì tóc chẻ
tăng gô, đi giày Nhật Bản, miệng nhồm nhoàm bánh quy, áo quần súng sính xanh đỏ
ngày ngày trêu hoa nghẹo nguyệt hoặc để hết tâm trí xác định lý tƣởng của mình ở
những đôi bít tất kẻ sọc, những gậy batoong, những mũ "mốt xăng" hay cà vạt màu...
Nhiều ngƣời bi quan yếm thế, bế tắc trong chán trƣờng thì vùi đầu vào những thú vui
chơi trụy lạc (thuốc phiện, gái...), hoặc cùng vợ con, ngƣời yêu,... tìm đến cái chết ở Hồ
Tây, Hồ Gƣơm hay trên những căn gác nhỏ vắng lạnh... Cả dân tộc đang quay cuồng
trong cơn bế tắc, hoang mang cực độ...
Đứng trước một thực tế như vậy, Nguyễn Ái Quốc trăn trở "Để phát động được
một phong trào cách mạng mới, không phải chỉ có vấn đề định ra một đường lối, lập ra
một tổ chức, tính toán đường đi nước bước mà có cả một vấn đề khó nhất là xác lập
một cách nhìn mới, một cách nghĩ mới, một hệ tư tưởng mới". Người quyết tâm làm
việc ấy mà trước hết ở những con người thuộc thế hệ cách mạng đầu tiên; để rồi thông
qua những con người này và hoạt động thực tiễn của họ sau này sẽ làm thay đổi nội
dung hệ tư tưởng của cả dân tộc, thay đổi hẳn nội dung phong trào cách mạng Việt
Nam, làm cho quần chúng cách mạng và cả dân tộc sáng mắt, sáng lòng đi mãi đến
chiến thắng...
Lịch sử đã chọn những con ngƣời nhƣ: Lê Hồng Phong, Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng
Mậu, Hà Huy Tập, Vƣơng Thúc Oánh, Trần Phú, N