Nhận diện một số yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hôn nhân

83Số 23 - Tháng - 3 - 2018 VĂN HÓA GIA ĐÌNH NGHIÊN CỨUVĂ N HÓA 1. Dẫn nhập Chất lượng hôn nhân là một khái niệm khó xác định, đa chiều, thể hiện mức hoàn thiện, khả năng thỏa mãn nhu cầu của cả vợ và chồng trong mối quan hệ, là cảm giác hài lòng với sự gắn kết đó. Chất lượng hôn nhân bao gồm những trải nghiệm tốt đẹp, sự yêu thương, chăm sóc, hài lòng với cuộc sống hôn nhân và cả những trải nghiệm tiêu cực như sự mẫu thuẫn, chán nản, xung đột trong hôn nhân. Nhưng thông thường nói đến chất lượng hôn nhân là muốn nói đến sự thỏa mãn của cả vợ và chồng trên mọi phương diện trong mối quan hệ, khả năng đáp ứng được những nhu cầu mong muốn về người bạn đời của bản thân mỗi người, cũng như sự hài lòng, hạnh phúc, sự gần gũi/ hỗ trợ tình cảm, sự tương tác trong hôn nhân, chia sẻ hoạt động cùng nhau. Theo quan điểm của người viết nói một cách chung nhất, chất lượng hôn nhân là cảm giác hài lòng (hạnh phúc) hay thỏa mãn mọi vấn đề trong cuộc sống vợ chồng. Cảm giác của sự đầy đủ hay là sự trọn vẹn của cuộc sống hôn nhân. Trong đó, mối quan tâm chính của việc nâng cao chất lượng hôn nhân là tạo ra một trạng thái thoải mái trong đời sống đó. Nền tảng của đời sống hôn nhân là sự bình yên trong gia đình, trong tâm hồn mỗi người để nuôi dạy, vui cùng con cái, là vợ chồng chăm sóc nhau, tự hào, thỏa mãn với sự trưởng NHẬN DIỆN MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG HÔN NHÂN BÙI THANH THỦY Tóm tắt Cuộc sống luôn luôn biến đổi, vì vậy, để duy trì một cuộc sống hôn nhân hạnh phúc là điều không dễ dàng. Các chiều cạnh của chất lượng hôn nhân suy giảm do tác động ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố: đó là sự khác biệt về giới, việc lựa chọn bạn đời không phù hợp, do con cái, vấn đề tình dục, kinh tế hay độ dài của hôn nhân... Xác định rõ hơn về vấn đề này và những biện pháp khắc phục giúp cho chất lượng hôn nhân được đảm bảo là nội dung mà bài viết đề cập. Từ khóa: Yếu tố ảnh hưởng, chất lượng hôn nhân Abstract Life is always changing, so to maintain a happy marriage life is not easy. Dimensions of marital quality decline due to the influence of a variety of factors: gender differences, inappropriate mate choice, children, sexuality, economic or otherwise the length of the marriage... More clarification on this issue and the remedies that help ensure the quality of marriage to be the content of the article. Keywords: Influence factor, quality of marriage Số 23 - Tháng 3 - 201884 NGHIÊN CỨUVĂ N HÓA thành của cháu con lúc tuổi già. Đó là nhu cầu thường xuyên, là hạnh phúc, là đích đến đích thực của nhiều thế hệ. Vì thế, chất lượng hôn nhân có thể được nhìn nhận bởi các điểm: 1. An toàn, thoải mái trong cuộc sống vợ chồng; 2. Sung túc về kinh tế; 3. Vợ chồng bình đẳng, sống có trách nhiệm, tôn trọng lẫn nhau; 4. Chung thủy; 5. Hai bên luôn chia sẻ, quan tâm chăm sóc, yêu thương nhau; 6. Được phát triển về phương diện cá nhân; 7. Hạnh phúc tinh thần; 8. Tự do tham gia vào đời sống xã hội; 9. Tự do thể hiện bản thân, sở thích, mong muốn của mỗi cá nhân Để đạt được các điểm trên là điều rất khó bởi chất lượng hôn nhân luôn thường trực bị ảnh hưởng bởi phần lớn các yếu tố xảy ra trong chính cuộc sống hôn nhân. 2. Một số yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hôn nhân - Sự khác biệt về giới Sự khác biệt về giới trong chất lượng và sự đảm bảo hài lòng cho hôn nhân bị ảnh hưởng bởi việc làm, chăm sóc con cái, chăm sóc gia đình và yếu tố sức khỏe mà mỗi giới thực thi và quan niệm. Phụ nữ thường ít hài lòng với mối quan hệ hôn nhân hơn so với nam giới bởi họ thường đặt nhiều kỳ vọng vào sự gần gũi và hỗ trợ/ chia sẻ tình cảm giữa hai vợ chồng trong khi điều này không dễ được chồng đáp ứng do người đàn ông thường không được giáo dục về việc họ cần phải làm những điều đó trong hôn nhân. Người vợ cũng thường mong người chồng sẽ tham gia nhiều hơn vào việc duy trì hôn nhân, nhưng phần lớn người chồng thường thơ ơ với điều đó bởi ảnh hưởng của quan niệm, tư tưởng truyền thống đánh giá cao vai trò, vị thế của người đàn ông. Họ thường ít chia sẻ việc nhà, gánh vác những trách nhiệm trong gia đình và quan điểm gìn giữ mối quan hệ, tình cảm với vợ cũng lỏng lẻo hơn so với nữ giới. Hay trong công việc, ví như nếu người vợ đi làm mà người chồng ở nhà sẽ làm giảm sự hài lòng và sự tương tác hôn nhân, quyền lực trong hôn nhân của người chồng sẽ bị giảm sút và ngược lại. Theo kết quả nghiên cứu của Amto, Johnson, Booth và Rogers (2003) dựa trên mẫu khảo sát của quốc gia Mỹ, sự suy giảm hôn nhân là do gia tăng giới làm việc của người vợ và nhu cầu đi làm của người vợ (1). Một nghiên cứu khác của trường ĐH Inlinoi (Mỹ) cho thấy việc phân chia việc nhà không đồng đều có thể ảnh hưởng tiêu cực tới mức độ hài lòng trong hôn nhân của các bà vợ, nhưng không ảnh hưởng nhiều đến các ông chồng. Theo nhận xét của TS Leah Klungness, “đàn ông thường coi làm việc nhà là một cách giúp vợ, trong khi phụ nữ xem đó là một phần công việc, là trách nhiệm của mình. Vợ chồng hạnh phúc là luôn giúp đỡ nhau, chia sẻ đồng đều trong công việc, không áp đặt và giao trách nhiệm hoàn toàn cho một ai“ (1). Việc người vợ thường đảm trách nhiều công việc gia đình và công việc tình cảm trong hôn nhân khiến cho chất lượng hôn nhân của người vợ bị giảm sút. Mặt khác, sức khỏe của cá nhân mỗi người cũng có những ảnh hưởng tích cực đến hạnh phúc và sự tương tác hôn nhân cả nam lẫn nữ. - Độ dài hôn nhân Chất lượng hôn nhân sẽ bị giảm sút theo thời gian bởi lẽ các cặp vợ chồng cảm thấy tẻ nhạt hoặc trở nên ít phù hợp với nhau khi hiểu biết quá kỹ về nhau và khi phải cùng nhau xử lý những vấn đề chung. Ở những năm đầu chất lượng hôn nhân thường cao, sau đó giảm dần (chỉ có một số ít có sự gia tăng về hạnh phúc hôn nhân ở giai đoạn sau). Nhiều thứ sẽ mất đi trong một chặng hành trình dài của mối quan hệ, trong số đó là sự kiềm chế, cảm xúc, sự vui vẻ thoải mái và hơn thế nữa là ham muốn tình dục. Có rất ít những cặp đôi vẫn giữ được tình yêu, niềm đam mê cho nhau như thủa ban đầu khi họ mới nên duyên chồng vợ. Sự nhàm chán, những mâu thuẫn nảy sinh khi cùng phải giải quyết những vấn đề trong cuộc sống hôn nhân, phổ biến hơn là những câu chuyện về đời sống tình dục bị sụt trôi theo năm tháng, do những đứt gãy đam mê khi phải nuôi con, kiếm sống và già đi sẽ khiến cho chất lượng hôn nhân ngày càng đi xuống. 85Số 23 - Tháng - 3 - 2018 VĂN HÓA GIA ĐÌNH NGHIÊN CỨUVĂ N HÓA - Con cái Nhìn chung khi chuyển sang vai trò làm cha, mẹ được cho là làm giảm sút chất lượng hôn nhân bởi con cái làm giảm đi sự gần gũi giữa hai vợ chồng. Biểu hiện là vợ chồng dành ít thời gian cho nhau, ít giao tiếp với nhau và có thể trải qua nhiều xung đột, mâu thuẫn hơn khi phải gánh vác vai trò này. Trong năm đầu tiên sau khi sinh con, vợ chồng ít có thời gian rỗi cho bản thân và ít sử dụng thời gian rỗi cùng nhau. Họ sẽ phải dành phần lớn thời gian và công sức để chăm sóc con. Thiếu ngủ cùng với những thay đổi về cảm xúc có thể gây căng thẳng cho mối quan hệ vợ chồng. Giai đoạn tiếp theo khi các con trưởng thành, thời gian dành cho chăm sóc, nuôi dạy con cái, những xung đột về quan điểm của việc nuôi dạy, chăm sóc sẽ tiếp tục xâm lấn vào mối quan hệ vợ chồng, khiến chất lượng hôn nhân dần giảm sút, thậm chí dẫn đến căng thẳng, ly hôn. - Điều kiện kinh tế Điều kiện kinh tế có tác động không nhỏ đến đời sống các cặp vợ chồng và chất lượng hôn nhân của họ. Việc giảm những lo lắng về kinh tế sẽ làm gia tăng hành phúc hôn nhân và sự tương tác hôn nhân, đồng thời làm giảm xung đột, các vấn đề xấu xảy ra trong hôn nhân và xu hướng ly hôn. Đặc biệt đối với những cặp vợ chồng phải đối mặt với việc thất nghiệp, hay những công việc nặng nhọc, chiếm nhiều thời gian, thu nhập thấp thì chắc chắn xu hướng hôn nhân chất lượng sẽ thấp. Việc mâu thuẫn giữa các đôi vợ chồng và tình trạng ly thân phần nhiều do cảnh nghèo túng, điều kiện sống khó khăn mà ra, đặc biệt trong các giai đoạn khủng khoảng kinh tế, giá cả tăng cao, các chi phí sinh hoạt đắt đỏ, những kế hoạch “đầu tư sinh lời” của gia đình không đạt kết quả hay vợ hoặc chồng có vấn đề trong công việc, kinh doanh Tất cả những khó khăn sẽ gây áp lực tâm lý đến vợ, chồng và gây nên những vấn đề trong hôn nhân, khiến chất lượng hôn nhân giảm sút. - Tình dục Sự hài lòng về tình dục của vợ và chồng có ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng hôn nhân. Nhiều nghiên cứu cho thấy sự thỏa mãn về tình dục sẽ làm gia tăng chất lượng hôn nhân và qua đó thúc đẩy sự ổn định của hôn nhân theo thời gian. Sự hài lòng về tình dục của vợ và chồng làm giảm khả năng họ tìm kiếm người bạn đời khác. Điều đó ảnh hưởng tích cực đến chất lượng hôn nhân của họ. Phải định rằng, tình dục là quan hệ trọng tâm của hôn nhân, không chỉ vì nó liên quan đến chức năng tái sinh sản của gia đình mà nó là một trong những lý do hàng đầu khiến cho các vợ chồng đi đến cam kết chung sống lâu dài với nhau. Đời sống tình dục của các cặp vợ chồng ngày nay phong phú hơn và cũng phức tạp hơn trước đây. Nhiều cuộc hôn nhân tan vỡ là do không có sự hoà hợp về tình dục trong đời sống vợ chồng. Theo nghiên cứu quốc gia về gia đình mới nhất ở Việt Nam, tỷ lệ các cặp ly hôn do ngoại tình chiếm 25,9%, đứng thứ hai trong những lý do dẫn đến các cặp vợ chồng ly hôn. Sự nghiêm túc và chân thành trong tình yêu và tình dục mới là điều quan trọng nhất trong mối quan hệ. TS Geoff Hackett, một chuyên gia hàng đầu trong tình dục học và cựu chủ tịch của Hiệp hội tình dục học Anh (BSSM), phát biểu: “Tất cả mọi bằng chứng đều khẳng định rằng một đời sống tình dục năng động sẽ giúp các cặp vợ chồng gắn bó chặt chẽ hơn. Nó cải thiện sự thân mật, tái bảo đảm, đủ để cho hai bên cùng hoàn thành thứ họ muốn và cần thiết. Thật khó để tìm ra bằng chứng nghiên cứu, nhưng những cuộc khảo sát đã chứng minh một thực tế rằng việc thiếu tình dục trong quan hệ là nhân tố hàng đầu của sự đổ vỡ hôn nhân. Nó cũng đã chứng minh rằng các cặp vợ chồng nhất là nam giới sẽ sống lâu hơn, hạnh phúc hơn nếu họ duy trì một mối quan hệ yêu đương nồng nàn và bền bỉ. Và cũng không hề có sự hoài nghi khi một đời sống tình dục lành mạnh lại là một trong những nhân tố quan trọng nhất làm mên một cuộc hôn nhân thịnh vượng và thành công” (2). - Các phương tiện giải trí, truyền thông Công nghệ truyền thông đang thay đổi mạnh mẽ và nó ảnh hưởng đến chất lượng hôn nhân theo nhiều cách. Ảnh hưởng tiêu cực của việc sử dụng các phương tiện truyền thông được biểu hiện nếu tần suất sử dụng Số 23 - Tháng 3 - 201886 NGHIÊN CỨUVĂ N HÓA các phương tiện quá nhiều (như xem tivi, chơi điện tử và các trang mạng xã hội...) sẽ làm gia tăng xung đột và sự nhận thức kém về tính ổn định trong hôn nhân.Tạo sự nghi ngờ, mất lòng tin, ghen tuông, làm ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ/chất lượng hôn nhân và có thể dẫn đến chia tay. Theo một nghiên cứu mới công bố trên mạng Computers in Human Behavior, “thời gian đăng các bài viết và chát với bạn bè trên các phương tiện truyền thông xã hội có thể làm hỏng một cuộc hôn nhân. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng ở những tiểu bang nước Mỹ, nơi có 20% dân số sử dụng facebook, tỷ lệ ly hôn cao hơn trung bình khoảng 2%. Khi kiểm tra dữ liệu từ một nghiên cứu năm 2011 của các cặp vợ chồng từ 18 đến 39 tuổi, họ phát hiện ra rằng những người không sử dụng phương tiện truyền thông xã hội cảm thấy hạnh phúc với hôn nhân hơn những người sử dụng là 11,4%“ (1). 2. Các biện pháp giúp nâng cao chất lượng hôn nhân, hạn chế những yếu tố ảnh hưởng - Dung hòa sự khác biệt về giới Cái tạo nên lý tưởng đạo đức chung, những thị hiếu thẩm mỹ là trình độ văn hóa, trí tuệ để đồng cảm, thấu hiểu, dung hòa, biết nhận định điều đúng đắn nhất. Một khía cạnh tạo nên hiệu quả trong hạnh phúc hôn nhân, đó là sự hoà hợp với nhau trên cơ sở bình đẳng. Điều này thể hiện: Mỗi người khi kết hôn nên tự nguyện giảm cá tính, bổ khuyết, bổ sung, cống hiến cho nhau tạo nên sự hòa hợp. Khi mới yêu nhau người ta thường cuốn hút bởi tiếng gọi đồng nhịp của “con tim”, người đàn ông hết lòng chiều chuộng bạn gái. Theo thời gian, cặp đôi dần dần giáp mặt với từng chân tơ kẽ tóc của cuộc sống, với các quan hệ hiện thực (mà thường thì nó rất khác với nhận thức khi còn trẻ, khi đang yêu); tính gia trưởng của người đàn ông, những cá tính, tính ích kỷ của mỗi người bộc lộ, những nhu cầu mới dần dần xuất hiện. Chúng thử thách và đòi hỏi sự điều chỉnh cá tính, sự bổ sung những khiếm khuyết để tạo nên sự hoà hợp với nhau, cho nhau. Khoảng 70% cặp đôi tan vỡ trong các cặp đôi ly hôn là trong 10 năm đầu sau hôn nhân do không thể điều chỉnh cá nhân tạo nên sự hoà hợp. Trong tình yêu, hôn nhân không thể nói ai phải phụ thuộc ai, ai quan trọng hơn ai, ai có công nhiều hơn ai mà mỗi người có sự chuyển hoá, thay đổi cho nhau về vị trí vai trò trong những quan hệ cụ thể. Mặt khác vai trò của các yếu tố, của mỗi người, luôn có sự thay đổi do môi trường thay đổi. Lúc này yếu tố này là quan trọng nhưng trong lúc khác, hoàn cảnh khác thì yếu tố kia lại quan trọng hơn. Vậy nên rất cần sự biết ơn, nghĩa tình, tương tác, chia sẻ, cần vì nhau trong cuộc sống chung. Khi đã nói hai người phải bổ khuyết cho nhau trong đời sống hôn nhân có nghĩa đừng đòi hỏi người này hay người kia phải trả ơn, phải yêu lại. Bởi lẽ, cuộc sống gia đình là tình cảm sâu sắc, là nghĩa vụ, trách nhiệm, là sự tự nguyện. Mỗi người phải làm những điều tốt cho nhau một cách tự nguyện. Điều đáng trách nhất của không ít người đàn ông là có tính vũ phu, gia trưởng, coi thường người vợ. Đó là thói xấu được “di truyền” trong hệ tư tưởng ở nhiều thế hệ đàn ông Việt Nam và được coi là đặc tính của phái mạnh. Đây là điều đàn ông cần từ bỏ. Mặt khác mỗi người phụ nữ hãy khôn ngoan, nên trở thành một chiếc “điều hoà nhiệt độ” trong tình yêu, trong gia đình. Lúc “cương”, lúc “nhu” đừng ủy mị, chịu đựng, nhẫn nhịn, hay quá phục thuộc vào người bạn đời của mình. Có như vậy những đặc tính trong tư tưởng, suy nghĩa, hành động của mỗi giới mới được điều chỉnh và dung hòa với nhau. - Lựa chọn người bạn đời hợp ý tạo hạnh phúc bền lâu Muốn có hạnh phúc, mỗi người vợ hoặc chồng phải ý thức luôn luôn giữ gìn, đầu tư cho nó. Phải nghĩ hạnh phúc gia đình là một thứ nhìn không thấy, nhưng vừa là tinh thần, vừa là vật chất cụ thể, nó không phải là cái không thể sờ thấy được. Hạnh phúc là cái đích phải đạt đến trong cuộc sống hôn nhân, thiếu nó thì không sống được, có cảm xúc thì mới có hạnh phúc. Tại sao nhiều cặp vợ chồng không thấy hạnh phúc ngay sau khi kết hôn. Bởi vì khi họ không có thái độ thích hợp, thích đáng cho 87Số 23 - Tháng - 3 - 2018 VĂN HÓA GIA ĐÌNH NGHIÊN CỨUVĂ N HÓA cuộc sống hôn nhân. Hai cá thể độc lập ghép lại thành một cuộc đời chung và cực kỳ khó khăn trong sự tương thích. Thời kỳ tiền hôn nhân tìm hiểu nhau sơ sài, tìm hiểu cái bản chất bên ngoài, thấy anh ta đẹp trai, chị ta xinh gái, con nhà giàu là lấy chứ không biết bản chất cốt lõi bên trong của người mình sẽ kết hôn. Vì vậy, trước khi kết hôn trong quá trình tìm hiểu yêu đương, hai người phải tìm hiểu thật kỹ xem hệ thống giá trị của hai người có hợp nhau hay không: gia đình gia giáo hay gia đình hiện đại, có làm dâu được hay không, có đủ khả năng để thích ứng với gia đình mới không, chứ không chỉ rung động, thích là cưới. Nếu cuộc sống hôn nhân đổ vỡ, nó ảnh hưởng đến sự thành bại trong cuộc đời của cá nhân ấy rất lớn. Trước khi kết hôn, cần phải học làm vợ làm chồng để biết xây dựng cuộc sống hôn nhân hạnh phúc. - Đảm bảo sự bình đẳng, độc lập trong kinh tế Để đảm bảo yếu tố kinh tế không gây ảnh hưởng đến chất lượng hôn nhân cần thực hiện bình đẳng nam nữ trong gia đình được xây dựng trên cơ sở kinh tế làm nền tảng căn bản cho mối quan hệ. Những yếu tố ảnh hưởng trong ngắn hạn như người phụ nữ mang bầu, nuôi con nhỏ, người chồng bị ốm nặng một thời gian v.v. đều được giải quyết trên cơ sở bình đẳng trong trách nhiệm của mỗi thành viên gia đình. Người phụ nữ cần khắc phục, huỷ bỏ sự tự ty rằng: cần nương tựa vào một người đàn ông. Ngược lại người đàn ông cũng phải từ bỏ quan niệm về vai trò duy nhất mình là trụ cột gia đình, từ bỏ tính gia trưởng. Mỗi người không phải lệ thuộc nhau về kinh tế mà vì nhau, phục vụ nhau nương tựa nhau trên tình trung thuỷ, tình nghĩa vợ - chồng. Có ít tiêu ít, có nhiều tiêu nhiều. Biết chịu khó cân đối, cố gắng động viên nhau khi gặp khó khăn trong vấn đề kinh tế. Từ lúc bắt đầu lập gia đình, vợ chồng nên thống nhất lập một “quỹ dự phòng” để tránh những lúc có những bất ngờ xảy ra, gây áp lực tâm lý và buồn phiền, lo lắng vì vấn đề này. Vợ, chồng nên ngồi lại với nhau, cân đối thu chi. Hãy tiết kiệm bất cứ khoản gì có thể, để cùng vượt qua khó khăn. Hạn chế tối đa sự cãi vã hay tự ái, trút thêm gánh nặng nên người kia. - Khắc phục vấn đề tình dục Vì hôn nhân ngày càng là vấn đề của cá nhân nên sự hoà hợp về tình dục cũng ngày càng trở nên quan trọng hơn đối với sự khởi đầu của hôn nhân và sự bền vững tiếp theo của cuộc hôn nhân đó. Cho nên mỗi cá nhân phải nhận thức được ý nghĩa của vấn đề này và trong hôn nhân kiến thức về tình dục phải được coi trọng, các cặp vợ chồng cần chịu khó tìm hiểu những thông tin về lĩnh vực này. Nếu cuộc sống tình dục của các cặp vợ chồng được tạm gọi là hài lòng thì vẫn có lúc sẽ gặp phải những vấn đề làm cho họ cảm thấy nhàm chán và có lúc bị mất hứng trong chuyện tình dục. Ví như khi vừa có con, ham muốn tình dục giảm sút, đây là chuyện bình thường và giai đoạn này sẽ mau chóng đi qua nếu các cặp vợ chồng khéo léo cùng tìm cách cải thiện đời sống tình dục của mình. Còn nếu như khi vợ hoặc chồng cảm thấy có một vấn đề gì đó đang tồn tại giữa hai người, cuộc sống tình dục không đáp ứng được nhu cầu mà mỗi cá nhân thực sự mong muốn hãy xem lại vấn đề ở đây là gì: do con nhỏ, chịu áp lực lớn từ công việc hoặc gia đình, vấn đề về tài chính hoặc sức khỏe đang làm cho họ suy nghĩ, vợ chồng đã xa nhau quá lâu Cũng có thể vợ, chồng gặp một hoặc cùng lúc nhiều vấn đề, và các vấn đề có thể chỉ thoáng qua trong một thời gian ngắn, có thể tồn tại đã lâu. Tuy nhiên, việc của hai vợ chồng là phải tìm ra và đối mặt với nó. Nếu tự bản thân giải quyết được, hãy thử cố gắng, nếu không nên tìm đến người thân, bạn bè và chuyên gia tư vấn để có sự hỗ trợ kịp thời. Hãy cùng nhau nói chuyện thẳng thắn để tìm cho ra nguyên nhân sâu xa. Như vậy, sẽ giải quyết được mọi vấn đề khi cả hai đồng lòng cố gắng, chia sẻ và thấu hiểu cho nhau. Các cặp vợ chồng đừng bao giờ đánh giá thấp những tín hiệu không tốt trong đời sống tình dục, và khi đã tìm ra vấn đề thì giải quyết nó càng sớm càng tốt. Số 23 - Tháng 3 - 201888 NGHIÊN CỨUVĂ N HÓA - Nâng cao trách nhiệm của mỗi người trong hôn nhân Khi đã kết hôn, xây dựng gia đình, hai người đã ràng buộc nhau về mặt pháp lý thì người vợ, người chồng nên có trách nhiệm với nhau, với gia đình, với mái ấm mà mình gắn bó. Bởi đó là mối quan hệ, gia đình không chỉ của riêng mình, còn là của người thân, họ hàng, bạn bè, đồng nghiệp nhìn vào. Người chồng có thể là chỗ dựa về vật chất nhưng trong cuộc sống hôn nhân cần nhiều hơn là yếu tố tinh thần. Yêu thương và hạnh phúc không thể xây dựng và đến từ một phía. Khi đã quyết định kết hôn với ai đó, điều đó có nghĩa là mỗi người đã chấp nhận gắn kết phần còn lại của cuộc đời mình cho người kia và đương nhiên người đó là người quan trọng nhất. Nhưng không phải cuộc hôn nhân nào cũng viên mãn nếu như hai người không thực hiện đúng vai trò của mình. Điều này chính là “lỗi nhịp” của tư duy vị trí, va