Chế độ Xã hội nguyên thủy không có nhà nuớc
Quan hệ sở hữu công
Không có sự phân hóa giai cấp
+ Chế độ Xã hội nguyên thủy tan rã Nhà nuớc xuất hiện
• SXVC phát triển dư thừa của cải chế độ tư hữu xuất
hiện
• Sự bóc lột của cải phân hóa giai cấp
• Mâu thuẫn giai cấp gay gắt Nhà nuớc ra đờ
30 trang |
Chia sẻ: hoang16 | Lượt xem: 610 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Những nội dung cơ bản của lý luận về nhà nuớc, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LÝ LUẬN VỀ NHÀ NUỚC
Nguồn gốc, bản chất, đặc trưng của nhà nuớc
Các chức năng và vai trò kinh tế của nhà nuớc
Các kiểu và các hình thức nhà nuớc trong lịch sử
LLSX QHSX = CSHT KTTT
Nguồn gốc, bản chất, đặc
trưng của nhà nuớc
+ Chế độ Xã hội nguyên thủy không có nhà nuớc
Quan hệ sở hữu công
Không có sự phân hóa giai cấp
+ Chế độ Xã hội nguyên thủy tan rã Nhà nuớc xuất hiện
• SXVC phát triển dư thừa của cải chế độ tư hữu xuất
hiện
• Sự bóc lột của cải phân hóa giai cấp
• Mâu thuẫn giai cấp gay gắt Nhà nuớc ra đời
Nguồn gốc
Kết luận
Nhà nuớc không
phải là hiện tuợng
vĩnh viễn, không
phải là bản chất
của mọi xã hội
- Sự xuất hiện của
nhà nuớc có
nguyên nhân trực
tiếp từ mẫu thuẫn
giai cấp
- Sự xuất hiện của
nhà nuớc không
phải để giải quyết
mẫu thuẫn mà duy
trì nó trong giới
hạn
- Trong thời kỳ quá
độ lên XHCN
kiểu nhà nuớc mới
“nửa nhà nước”
- Xây dựng thành
công CN Cộng
Sản không còn
nhà nuớc
Bản chất
Theo các nhà tư tuởng truớc
C.Mác: đứng trên lập truờng
duy tâm và tôn giáo
nhà nuớc là do thượng đế sinh ra
để quản lý xã hội, quyền lực nhà
nước là vĩnh cửu và vô tận nên
việc phục tùng quyền lực ấy là cần
thiết và tất yếu
Theo Hêghen: nhà nước mang bản
chất của “ý niệm đạo đức” và “tinh
thần tự do”
Theo triết học Mác – Lênin:
Nhà nước là một yếu tố đặc
biệt quan trọng trong kiến trúc
thượng tầng của xã hội có giai
cấp đối kháng
Là bộ máy chuyên quyền dùng để
trấn áp và duy trì sự thống trị của
giai cấp này đối với giai cấp khác
Là bộ máy chuyên quyền dùng để
trấn áp và duy trì sự thống trị của
giai cấp này đối với giai cấp khác
Nhờ có nhà nuớc mà giai cấp thống
trị về kinh tế giai cấp thống trị về
mặt xã hội
Không thể có nhà nước đứng trên
các giai cấp
Các đặc trưng
Nhà nước quản lý dân cư trên một vùng lãnh thổ nhất định, quản lý
cư dân theo đơn vị hành chính lãnh thổ mà không phụ thuộc vào
huyết thống, giới tính, tôn giáo.v.v
Nhà nuớc có một hệ thống các cơ quan quyền lực chuyên nghiệp
mang tính cuỡng chế đối với mọi thành viên trong xã hội
Nhà nước hình thành hệ thống thuế khóa để duy trì và tăng cường
bộ máy cai trị của nó
Hay nhà nước đều sống dựa trên sự chu cấp của nhân dân lao động
Các chức năng và vai
trò kinh tế của nhà
nuớc
Các chức năng
Chức năng
chính trị
Chức năng
xã hội
Tính chất
tác động
Chức năng
đối nội
Chức năng
đối ngoại
Phạm vi
tác động
Chức năng chính trị và xã hội
• bảo vệ và thực hiện
lợi ích của giai cấp
thống trị
Chức
năng
chính trị
• bảo vệ và thực hiện
lợi ích chung của
cộng đồng quốc gia
trong đó có lợi ích
của gia cấp thống trị
Chức
năng xã
hội
Mối Quan Hệ
•Chức năng chính trị giữ
vị trí chi phối phương
hướng và mức độ thực
hiện chức năng xã hội
• Chức năng xã hội giữ
vai trò là cơ sở cho việc
thực hiện chức năng
chính trị, đảm bảo cho
việc thực hiện chức
năng chính trị một cách
hiệu quả.
• duy trì trật tự kinh tế, xã hội,
chính trị và những trật tự
khác hiện có trong xã hội
theo lợi ích của giai cấp cầm
quyền.
Chức
năng
đối nội
• bảo vệ biên giới lãnh thổ
quốc gia
• thực hiện các mối quan hệ
kinh tế, chính trị, xã hội với
các nhà nước khác
Chức
năng
đối
ngoại
Mối Quan Hệ
• chức năng đối nội
quyết định chức năng
đối ngoại
• chức năng đối ngoại
cũng có tác động mạnh
mẽ đối với chức năng
đối nội..
Chức năng đối nội và đối ngoại
Vai trò kinh tế
Nhà nước là yếu tố quan trọng trong KTTT tác động
đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, đặc biệt là
kinh tế (CSHT)
Vai trò đối với sự phát triển kinh tế
Giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế thị
trường (đặc biệt kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa)
Nhà nước là yếu tố quan trọng trong KTTT tác động đến
mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, đặc biệt là kinh
tế (CSHT)
Nếu các chính sách và
pháp luật của nhà nước
phù hợp với quá trình
phát triển kinh tế sẽ
thúc đẩy kinh tế phát triển
Ngược lại, nếu các chính
sách và pháp luật của
nhà nước không phù hợp
sẽ kìm hãm hay phá
hoại sự phát triển đó
Vai trò đối với sự phát triển kinh tế
Duy trì trật tự xã hội theo
ý chí của giai cấp nắm tư
liệu sản xuất duy trì ổn
định xã hội phát triển
kinh tế
Từ đó giai cấp thống trị có
thể thực hiện được sự
bóc lột kinh tế đối với
những người lao động
trong nền kinh tế thị
trường khủng hoảng
kinh tế dễ xảy ra
nhà nước điều chỉnh
các quan hệ kinh tế
khả năng xảy ra khủng
hoảng ít nhất
nhà nước là lực lượng
đầu tư và phát triển
khu vực kinh tế công
cộng
tạo môi trường pháp lý
cần thiết bằng các
chính sách đối ngoại
tạo điều kiện thuận
lợi cho hội nhập kinh
tế quốc tế
nhà nước duy trì một
môi trường chính trị -
xã hội ổn định cần
thiết
Giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với
nền kinh tế thị trường (đặc biệt kinh tế
thị trường tư bản chủ nghĩa)
Các kiểu và các hình
thức nhà nuớc trong
lịch sử
Các kiểu và các hình thức nhà nước có đối kháng giai cấp
Nhà nước chủ nô
- Giai cấp chủ nô
- Giai cấp nô lệ và
tầng lớp dân tự do
Hình thức: quân chủ
và cộng hòa
Nhà nước phong kiến
- Giai cấp địa chủ
phong kiến
- Giai cấp nông dân
và những người lao
động khác
Hình thức:
- Phương Tây: quân
chủ phân quyền
- Phương Đông: quân
chủ tập quyền
Nhà nước tư sản
- Giai cấp tư sản
- Giai cấp vô sản
Hình thức: quân chủ
lập hiến và cộng hòa
Kiểu nhà nước chuyên chính vô sản trong thời kỳ quá độ lên CNXH
1.
• thích ứng với thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNXH
• được xác lập sau khi GCVS và NDLĐ làm cách mạng xóa bỏ nhà
nước của các giai cấp bóc lột
• tự tiêu vong khi xây dựng thành công chủ nghĩa cộng sản
2.
• mang bản chất giai cấp vô sản
• theo mục tiêu xây dựng và quản lý kinh tế - xã hội
• dưới sự lãnh đạo của chính đảng của giai cấp vô sản.
• cơ sở liên minh công nông và trí thức
3.
• chức nang trấn áp mọi thế lực chống đối công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội
• tổ chức xây dựng nền kinh tế và chế độ xã hội xã hội chủ nghĩa
Là một kiểu nhà nước đặc biệt, đó là nhà nước không còn đúng theo
nguyên nghĩa đen của nó mà là “nửa nhà nước”
Các kiểu và các hình thức nhà nước có đối kháng giai cấp
Nhà nước
công xã
Pari (1871)
Nhà nước
Xô viết
Nhà nước
dân chủ
nhân dân
Các hình thức của nhà nước chuyên chính vô sản
NHÀ NƯỚC PHÁP
QUYỀN VÀ NHÀ NƯỚC
PHÁP QUYỀN XHCN
VIỆT NAM
Nhà nước pháp quyền
Tư tưởng triết học về nhà nước pháp
quyền trong lịch sử
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam
NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VÀ NHÀ NƯỚC PHÁP
QUYỀN XHCN VIỆT NAM
Nhà nước pháp quyền
Nhà nước pháp quyền là một hình thức tổ
chức nhà nước đặc biệt mà ở đó có sự ngự trị
cao nhất của pháp luật, với nội dung thực hiện
quyền lực của nhân dân
Khái
niệm
Đặc điểm
Pháp luật giữ vai trò tối cao
Quyền lực nhà nước thể hiện được lợi
ích và ý chí của đại đa số nhân dân
Đảm bảo thực tế mối quan hệ hữu cơ về
quyền và trách nhiệm giữa nhà nước và
công dân
Tư tưởng triết học về nhà nước
pháp quyền trong lịch sử
Ở phương Đông
Lão Tử và Trang Tử
• Đưa ra tư tưởng nhằm giới
hạn sự can thiệp của công
quyền vào đời sống cá nhân
con người, bảo vệ sự tự do
của con người
Hàn Phi Tử
• Đề cao vai trò của pháp luật
trong công việc quản lý xã
hội
Ở phương Tây
Thời cổ đại
• Đề cao tính công minh của
pháp luật trong xét xử, phải
xây dựng các bộ luật và quản
lý xã hội bằng pháp luật
Thời trung cổ
• Có những luận giải khá sâu sắc
về nhà nước và pháp quyền
Thời cận đại
Theo Hêghen pháp luật là hiện
thực của tự do và là tồn tại thực tế
của ý chí tự do
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Bản chất
Tăng cường pháp chế, xây dựng nhà nước pháp quyền
XHCNVN.Quản lý xã hội bằng pháp luật, đồng thời coi trọng giáo
dục và nâng cao đạo đức
Là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa - nhà nước pháp quyền
của dân, do dân và vì dân, quyền lực nhà nước là thống nhất có sự
phân công phối hợp giữa các cơ quan trọng việc thực hiện quyền lập
pháp, hành pháp và tư pháp
Mang bản chất giai cấp công nhân, tính giai cấp gắn bó chặt chẽ với
tính nhân dân và tính dân tộc
Do nhân dân lập ra thông qua tổng tuyển cử toàn dân và được đặt
dưới sự kiểm soát của nhân dân
Xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN
Việt Nam trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường
định hướng XHCN
Việc xây dựng và hoàn thiện Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Việt Nam trong điều kiện phát triển
kinh tế thị trường và đẩy mạnh quá
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước hiện nay, cần thiết phải thực
hiện năm điểm cơ bản
Phải xây dựng và hoàn thiện,
tăng cường vai trò của nhà
nước pháp quyền
Quản lý các phạm vi hoạt
động kinh tế của mỗi cá
nhân, mỗi tổ chức trong xã
hội theo quy định của pháp
luật
Ngăn chặn các mâu thuẫn
chính trị, xã hội
Phải xây dựng và hoàn thiện, tăng cường vai trò
của nhà nước pháp quyền
Thực hiện 5 điểm cơ bản
Tiếp tục
xây dựng
hoàn thiện
nhà nước
pháp quyền
dưới so
lãnh đạo
của
ĐCSVN
Tiến hành
cải cách
thể chế và
phương
thức hoạt
động của
nhà nước
Tiếp tục
phát huy
dân chủ,
giữ vững
kỷ luật, kỷ
cương tăng
cường pháp
chế
Tiếp tục
xây dựng
đội ngũ cán
bộ, công
chức trong
sạch, có
năng lực
Kiên quyết
tiếp tục
cuộc đấu
tranh
chống tham
nhũng,
chống tham
ô lãng phí,
quan liêu,
buôn lậu