Những vấn đề kinh tế, xã hội trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Chuyên đề 3: NHỮNG VẤN ĐỀ KT-XH TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VIỆT NAM TS.TRẦN MINH TÂM NỘI DUNG NGHIÊN CỨU + Lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về TKQĐ + Nhiệm vụ kinh tế chủ yếu trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam + Vấn đề sở hữu trong TKQĐ lên CNXH ở VN + Vấn đề các thành phần kinh tế A- Lý luận của CN Mác-Lênin về TKQĐ lên CNCS 1- Lyù luaän cuûa Maùc-Aêngghen + Söï ra ñôøi cuûa PTSX CSCN laø taát yeáu khaùch quan - Moïi söï bieán ñoåi cuûa caùc cheá ñoä XH trong lòch söû laø quaù trình phaùt trieån lòch söû töï nhieân. - Quùa trình bieán ñoåi treân bò chi phoái, taùc ñoäng bôûi quy luaät QHSX phuø hôïp vôùi tính chaát vaø trình ñoä phaùt trieån cuûa .LLSX - Söï thay theá ñoù phuø hôïp vôùi quy luaät tieán hoùa cuûa LS XH loaøi ngöôøi vaø noù phaûi ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùch maïng voâ + Đặc trưng KT-XH cơ bản của CNCS - LLSX xaõ hoäi phaùt trieån cao - Cheá ñoä sôû höõu veà TLSX ñöôïc xaùc laäp, cheá ñoä ngöôøi boùc loät ngöôøi bò thuû tieâu. - SX nhaèm thoûa maõn nhu caàu cuûa moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi. - SX ñöôïc tieán haønh theo moät keá hoaïch thoáng nhaát treân phaïm vi toaøn xaõ hoäi. - Phaân phoái SP ñöôïc thöïc hieän bình ñaúng - Söï ñoái laäp giöõa thaønh thò-noâng thoân, LÑ trí oùc-LÑ chaân tay vaø giai caáp ñöôïc xoùa boû. + Các giai đoạn của phương thức CSCN Mác đề cập đến 2 giai đoạn - Giai đoạn đầu của CNCS, còn gọi là thời kỳ quá độ từ CNTB lên CNCS. Đặc trưng: SH về TLSX còn tồn tại dưới 2 hình thức chủ yếu; còn SXHH, còn giai cấp, còn Nhà nước, thực hiện PP theo LĐ - Giai đoạn xã hội CSCN ( đây là giai đoạn đã tạo ra được những tiền đề vật chất-tinh thần cần thiết, khi mà XH mới có thể ghi lên lá cờ của mình: làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu.) 2- Sự phát triển về lý luận của V.Lênin Căn cứ vào tình hình vào những năm 90 của TK 19 @- Khả năng thắng lợi của c/m vô sản ở một số nước, thậm chí là 1 nước TBCN riêng lẽ ( Mác: c/m vô sản chỉ giành thắng lợi khi cùng diễn ra ở các nước văn minh). @- Khả năng qđộ lên CNXH không chỉ ở các nước TB phát triển mà có thể ở những nước kém pt. Nhưng cần có điều kiện sau: Có sự thống trị của g/cvs trong nước; có sự ủng hộ kịp thời của c/m XHCN của 1 nước hay 1 số nước; có sự liên minh giữa g/cvs đang cầm quyền với đa số nông dân. @- Về tính kq của TKQĐ lên CNXH Tính khaùch quan naøy xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm ra ñôøi, phaùt trieån cuûa ptsx CSCN vaø c/m vs quy ñònh. * QHSX TBCN coù theå ra ñôøi töø trong loøng xh pkieán vì noù ñeàu döïa treân sôû höõu tö nhaân veà .TLSX * CNXH vì theá khoâng theå ra ñôøi trong loøng XHTB, vaø ptsx CSCN chæ ra ñôøi sau khi c/m vs thaønh coâng. * Söï phaùt trieån cuûa ptsx CSCN laø caû moät thôøi kyø laâu daøi. • neân caàn phaûi coù thôøi kyø quaù ñoä, ñaây laø thôøi kyø caûi bieán @- Qúa độ lên CNXH ở những nước TB chưa pt. + Phaûi giaønh chính quyeàn laøm ñieàu kieän tieân quyeát ñeå xd tieàn ñeà cho . CNXH + Khoâng theå quaù ñoä tröïc tieáp leân CNXH ñöôïc maø caàn coù“ moät loaït nhöõng böôùc quaù ñoä”. + Quùa ñoä tieán thaúng leân CNXH boû qua giai ñoaïn phaùt trieån TBCN. (Moâng coå, ua).C B Nhöng phaûi coù ñieàu kieän: - Coù söï giuùp ñôû cuûa moät hay caùc nöôùc XHCN - Coù Ñaûng caùch maïng vaø giaønh ñöôïc chính quyeàn B- NHIỆM VỤ KINH TẾ CHỦ YẾU TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VIỆT NAM 1- Phaùt trieån LLSX thöïc hieän CNH-HÑH Ñaây laø nhieäm vuï trung taâm cuûa caû thôøi kyø quaù ñoä. 2- Xaây döïng QHSX môùi theo ñònh höôùng XHCN Xaây döïng QHSX môùi traùnh chuû quan duy yù chí, maø phaûi tuaân theo nhöõng quy luaät khaùch quan veà moái QH giöõa LLSX vaø .QHSX Do toàn taïi nhieàu hình thöùc sôû höõu neân coøn nhieàu thaønh phaàn kinh teá( ñaây laø ñöôøng loái chieán löôïc laâu daøi), neân phaûi thöïc hieän nhieàu hình thöùc .PP C- Vấn đề sở hữu trong TKQĐ lên CNXH 1- Phân biệt sở hữu và chiếm hữu + Sở hữu: là quan hệ giữa người với người về sự chiếm hữu của cải vật chất xã hội, và nó là 1 phạm trù lịch sự, nó biến đổi cùng với sự biến đổi của hình thái KT-XH. + Chiếm hữu: thể hiện quan hệ giữa người với tự nhiên, là hành vi gắn liền với sự tồn tại và phát triển của con người và nó là phạm trù vĩnh viễn. 2- Các hình thức sở hữu TLSX trong TKQĐ ở VN + Tồn tại 3 hình thức cơ bản - Sở hữu tư nhân - Sở hữu công cộng - Sở hữu hổn hợp Nhưng trong mổi loại hình sở hữu lại tồn tại những hình thức sở hữu khác nhau vì thế trong nền KT có nhiều hình thức sở hữu(5 thành phần kinh tế). + Các hình thức sở hữu không tồn tại biệt lập lập mà đan xen và tác động lẫn nhau D- Vấn đề cơ cấu các TPKT ở Việt Nam + Toàn taïi nhieàu TPKT trong TKQÑ leân CNXH laø moät taát yeáu khaùch quan. - LLSX coøn ôû nhieàu baäc thang khaùc nhau - Cheá ñoä sôû höõu coøn nhieàu hình thöùc. + Caên cöù vaøo nguyeân lyù chung vaø töø thöïc tieån ôû VN, Ñaïi hoäi X neâu leân .5 TPKT - .KT NN - .KT TT - .KT TN - .KT TBNN - KT.CVÑTNN ĐỀ TÀI TIỂU LUẬN 1- Vai troø cuûa kinh teá tö baûn tö nhaân trong quaù trình phaùt trieån kinh teá ôû thaønh phoá Hoà Chí inh.M 2- Coå phaàn hoùa DNNN ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh-thöïc traïng vaø giaûi phaùp. 3- Phaùt trieån thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc trong quaù trình phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN ôû thaønh phoá .HCM 4- Phaùt trieån HTXTM trong quaù trình phaùt trieån kinh teá thaønh phoá trong giai ñoaïn hieän nay. 5- Chuyeån dòch cô caáu ngaønh coâng nghieäp TP trong quaù trình CNH-HÑ.H