Quản trị mạng và giao thức quản trị mạng

Trường ĐạI Học Quốc Gia Hà Nội Trường ĐạI Học Khoa Học Tự Nhiên Khoa Công Nghệ Thông Tin LuËn V¨n Tèt nghiÖp cö nh©n khoa häc Nguyễn Minh Sáng §Ò tµi: quản trị mạng và Nghi thức quản trị mạng Hµ Néi 1997 Trường ĐạI Học Quốc Gia Hà Nội LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 2 Trường ĐạI Học Khoa Học Tự Nhiên Khoa Công Nghệ Thông Tin LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN KHOA HỌC Nguyễn minh sáng §Ò tµi: quản trị mạng và Nghi thức quản trị mạng Gi¸o viªn h−íng dÉn: NguyÔn Nam H¶i §µo KiÕn Quèc Gi¸o viªn ph¶n biÖn: Ph¹m Giang L©m Hµ Néi 1997 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 3 Mục lục Néi dung Trang Lêi nãi ®Çu 5 Ch−¬ng I: Tæng quan qu¶n trÞ m¹ng. 7 1.1. §Þnh nghÜa m¹ng. 7 1.2. Vai trß cña mét kû s− m¹ng. 7 1.3. Cµi ®Æt mét m¹ng. 8 1.4. Tæng quan vÒ qu¶n lý m¹ng. 9 a. Qu¶n lý lçi. 10 b. Qu¶n lý cÊu h×nh. 10 c. Qu¶n lý an ninh m¹ng. 11 d. Qu¶n lý hiÖu qu¶. 11 e. Qu¶n lý tµi kho¶n. 12 1.5. §Þnh nghÜa mét hÖ qu¶n lý m¹ng. 12 a.Lîi Ých cña mét hÖ qu¶n lý m¹ng . 12 b.CÊu tróc cña mét hÖ qu¶n lý m¹ng . 13 c.Mét sè kiÓu cÊu tróc cña mét hÖ qu¶n lý m¹ng NMS. 14 Ch−¬ng II. Nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng. 16 2.1. LÞch sö c¸c nghi thøc qu¶n lý m¹ng. 16 2.2. Sù ph¸t triÓn cña c¸c nghi thøc chuÈn. 18 2.3. MIB. 20 a. ASN.1 Systax. 21 b. C¸c nh¸nh cña c©y MIB. 22 2.4. Nghi thøc SNMP. 24 2.5. Nghi thøc CMIS/CMIP. 26 2.6. Nghi thøc CMOT. 29 Ch−¬ng III : Nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng. 30 3.1. SNMP version.1 30 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 4 a. KiÓu lÖnh. 31 b. C¬ së d÷ liÖu qu¶n lý. 31 c. C¸c phÐp to¸n. 32 d. §Þnh d¹ng th«ng b¸o. 32 3.2. SNMP version.2 33 a. CÊu tróc th«ng tin qu¶n lý. 34 b. C¸c phÐp to¸n cña nghi thøc. 34 c. §Þnh d¹ng th«ng b¸o trong SNMPV.2. 34 d. KiÕn tróc qu¶n lý. 35 Ch−¬ng IV : Qu¶n lý cÊu h×nh. 38 4.1. C¸c lîi Ých cña qu¶n lý cÊu h×nh. 38 4.2. Thùc hiÖn qu¶n lý cÊu h×nh. 39 a. Thu thËp d÷ liÖu mét c¸ch thñ c«ng. 39 b. Thu thËp tù ®éng. 39 c. Söa ®æi dù liÖu cÊu h×nh. 40 d. L−u d÷ c¸c th«ng tin. 40 4.3. Qu¶n lý cÊu h×nh trªn mét hÖ qu¶n lý m¹ng. 41 a. C«ng cô ®¬n gi¶n. 41 b. C«ng cô phøc t¹p. 42 c. C«ng cô cao cÊp . 44 d. Sinh b¸o c¸o cÊu h×nh. 45 KÕt luËn 46 Tµi liÖu tham kh¶o 46 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 5 Lời nói đầu Nh÷ng n¨m qua chóng ta ®· vµ ®ang sèng trong thêi kú ph¸t triÔn rÊt nhanh chèng vµ s«i ®éng cña c«ng nghÖ th«ng tin. ChiÕc m¸y vi tÝnh ®a n¨ng, tiÖn lîi vµ hiÖu qu¶ mµ chóng ta ®ang dïng, giê ®©y ®· trë nªn chËt hÑp vµ bÊt tiÖn so víi c¸c m¸y vi tÝnh nèi m¹ng. Tõ khi xuÊt hiÖn m¹ng m¸y tÝnh, tÝnh hiÖu qu¶ tiÖn lîi cña m¹ng ®· lµm thay ®æi ph−¬ng thøc khai th¸c m¸y tÝnh cæ ®iÓn. M¹ng vµ c«ng nghÖ vÒ m¹ng mÆc dï ra ®êi c¸ch ®©y kh«ng l©u nh−ng nã ®· ®−îc triÔn khai øng dông ë hÇu hÕt kh¾p mäi n¬i trªn hµnh tinh chóng ta. ChÝnh v× vËy ch½ng bao l©u n÷a nh÷ng kiÕn thøc vÒ tin häc viÔn th«ng nãi chung vµ vÒ m¹ng nãi riªng sÏ trë nªn kiÕn thøc phæ th«ng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cho nh÷ng ng−êi khai th¸c m¸y vi tÝnh, ë n−íc ta viÖc l¾p ®Æt vµ khai th¸c m¹ng m¸y tÝnh trong vßng mÊy n¨m trë l¹i ®©y, ®Õn nay sè c¸c c¬ quan, tr−êng häc, ®¬n vÞ cã nhu cÇu khai th¸c c¸c th«ng tin trªn m¹ng ngµy cµng gia t¨ng. §ång thêi cïng víi viÖc khai th¸c c¸c th«ng tin m¹ng, ng−êi kü s− còng cÇn ph¶i qu¶n lý m¹ng nh»m khai th¸c m¹ng hiÖu qu¶ vµ an toµn. Qu¶n lý m¹ng lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p, cã liªn quan ®Õn hµng lo¹t vÊn ®Ò nh−: * Qu¶n lý lçi. * Qu¶n lý cÊu h×nh. * Qu¶n lý an ninh m¹ng * Qu¶n lý hiÖu qu¶. * Qu¶n lý tµi kho¶n. §Ó lµm ®−îc ®iÒu nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ph¶i theo dâi mét c¸ch toµn diÖn t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña m¹ng b»ng c¸ch sö dông c¸c nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng. Trong khu«n khæ mét b¶n luËn v¨n tèt nghiÖp, kh«ng thÓ ®Ò cËp ®−îc toµn bé c¸c vÊn ®Ò kÓ trªn. ë ®©y chóng t«i tù giíi h¹n trong néi dung nh− sau: Ch−¬ng 1. Tæng quan vÒ qu¶n lý m¹ng. Néi dung chÝnh cña ch−¬ng nµy lµ vÏ ra ®−îc mét bøc tranh chung vÒ qu¶n lý m¹ng Ch−¬ng 2 sÏ ®Ò cËp ®Õn c¸c nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng c¬ b¶n. §©y lµ vÊn ®Ò quan träng nhÊt v× nã lµ c¬ së cho mäi ho¹t ®éng qu¶n trÞ m¹ng. Ch−¬ng 3 sÏ ®Ò cËp ®Õn nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng SNMP. C¸c nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng chuÈn ho¸ chñ yÕu lµ t¹o nh÷ng giao tiÕp chuÈn gi÷a c¸c phÇn mÒm qu¶n trÞ víi c¸c nguån tin liªn quan ®Õn LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 6 ho¹t ®éng cña m¹ng tõ c¸c nót m¹ng chuyÓn tíi. Th«ng tin tõ c¸c thiÕt bÞ thùc ra chØ cung cÊp ®−îc c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn qu¶n trÞ cÊu h×nh, qu¶n trÞ lçi, qu¶n trÞ hiÖu qu¶, mét chót vÒ qu¶n trÞ an ninh vµ tµi kho¶n. V× vËy trong n¨m khÝa c¹nh qu¶n trÞ m¹ng nªu trªn, c¸c nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng ®¸p øng trùc tiÕp h¬n cho hai khÝa c¹nh lµ qu¶n trÞ lçi vµ qu¶n trÞ cÊu h×nh. V× vËy ®Ó lµm râ h¬n ý nghÜa cña c¸c nghi thøc qu¶n trÞ m¹ng, c¸c ch−¬ng sau sÏ tr×nh bµy chi tiÕt h¬n qu¶n lý cÊu h×nh. LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 7 Chương I. Tổng quan quản lý mạng 1. 1. §Þnh nghÜa m¹ng Mét m¹ng d÷ liÖu (DataNetwork viÕt t¾t lµ DN) lµ mét tËp hîp c¸c thiÕt bÞ vµ c¸c m¹ch, nhê ®ã cã thÓ cung cÊp c¸c ph−¬ng tiÖn ®Ó chuyÓn giao th«ng tin vµ d÷ liÖu gi÷a c¸c m¸y tÝnh, cho phÐp ng−êi dïng ë c¸c khu vùc kh¸c nhau dïng chung c¸c nguån tµi nguyªn trªn mét m¸y kh¸c mét n¬i nµo ®ã. ë c¸c n−íc ph¸t triÓn, hµng ngµy hÇu hÕt mäi ng−êi ®Òu cã c«ng viÖc liªn quan ®Õn DN mµ kh«ng nhËn ra chóng. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh cña DN lµ m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM). Mét ATM qu¶n lý mét nhµ b¨ng vµ chuyÓn giao c¸c thÎ tÝn dông nh− sau: Ta cã thÓ rót tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh hay yªu cÇu hoÆc tíi tµi kho¶n cña ta víi c¸c thÎ tÝn dông. Tuy nhiªn, ATM th−êng ®iÒu hµnh t¹i c¸c tr¹m tõ xa (remote sites), cã nghÜa lµ t¹i c¸c tr¹m rót tiÒn, c¸c liªn l¹c cÇn thiÕt sÏ ®−îc thiÕt lËp ®Ó lÊy c¸c th«ng tin vÒ tµi kho¶n cña ta. Dï sao c¸c tr¹m còng kh«ng cã ®Çy ®ñ c¸c kh¶ n¨ng nh− m¸y chñ v× ®Ó lµm nh− vËy th× l·ng phÝ vµ ®¾t. Thay vµo ®ã, ATM sö dông mét DN ®Ó thiÕt lËp mét kÕt nèi tuyÒn tin gi÷a nã vµ m¸y chñ, cho phÐp ATM chia sÎ c¸c tµi nguyªn tµi kho¶n víi m¸y chñ vµ lÊy c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. ATM dïng liªn kÕt nµy ®Ó göi c¸c th«ng tin chuyÓn giao cña ta. VÝ dô nh− sè tµi kho¶n, sè tiÒn ®Þnh rót hay sè tiÒn ®Þnh göi ®Õn cho m¸y chñ, mµ ë ®ã sÏ göi l¹i c¸c kÕt qu¶ kiÓm tra vÒ tµi kho¶n cña ta. Mét vÝ dô kh¸c, mét nhµ khoa häc t¹i mét phßng nghiªn cøu ë Chicago muèn ch¹y mét ch−¬ng tr×nh, m¸y tÝnh côc bé phßng m¸y nµy sÏ mÊt 8 giê ®Ó hoµn thµnh ch−¬ng tr×nh. Tuy nhiªn m¸y nµy còng ®−îc kÕt nèi víi mét DN cña mét m¸y chñ ë Miami mµ nã chØ cÇn 3 giê ®Ó ch¹y ch−¬ng tr×nh. Trong tr−êng hîp nµy, sö dông DN ®Ó lÊy tin tøc tõ m¸y chñ nã sÏ tiÕt kiÖm ®−îc 5 giê tÝnh to¸n vµ cho nhµ khoa häc kÕt qu¶ tÝnh to¸n nhanh h¬n. Nh− chóng ta thÊy, liªn kÕt th«ng tin qua m¸y tÝnh víi DN cho phÐp c¸c tæ chøc cã thÓ chia sÏ c¸c th«ng tin nguån gi÷a c¸c m¸y víi nhau vµ nhê ®ã gióp cho c¸c tæ chøc trë nªn cã n¨ng suÊt vµ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n. 1. 2. Vai trß cña mét kü s− m¹ng: Do tÇm quan träng cña DN nªn mét sè chuyªn gia hÖ thèng gäi lµ c¸c kü s− m¹ng (Network Engineer viÕt t¾t lµ NE) ®−îc giao tr¸ch nhiÖm cµi ®Æt, b¶o tr× th«ng tin, gi¶i quyÕt c¸c sai háng cña m¹ng. LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 8 C«ng viÖc cña hä cã thÓ lµ ®¬n gi¶n nh− tr¶ lêi c¸c c©u hái hoÆc c¸c yªu cÇu cña ng−êi sö dông hoÆc phøc t¹p h¬n nh− thay thÕ thiÕt bÞ háng hãc, hoÆc tiÕn hµnh c¸c thñ tôc phôc håi sai háng do mét sù kiÖn háng hãc nµo ®ã. Thªm vµo ®ã, khi m¹ng ®−îc më réng, c¸c vÊn ®Ò còng t¨ng lªn, §Ó hoµn tÊt c¸c t¸c vô NE ph¶i hiÓu rÊt râ vµ n¾m b¾t mét sè th«ng tin vÒ m¹ng. Khèi l−îng th«ng tin cã thÓ lín vµ phøc t¹p ®Õn nçi hä kh«ng thÓ qu¶n lý ®−îc, ®Æc biÖt lµ khi m¹ng ®−îc më réng hay th−êng xuyªn thay ®æi. §Ó gióp ®ì NE lµm c¸c c«ng viÖc cña hä, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· ®−a ra c¸c quan niÖm vÒ qu¶n lý m¹ng vµ x©y dùng c¸c c«ng cô qu¶n lý m¹ng. 1. 3. Cµi ®Æt mét m¹ng Cµi ®Æt mét DN, kh«ng cã nghÜa lµ b¶o ®¶m r»ng tÊt c¶ mäi ng−êi trong tæ chøc cã thÓ th©m nhËp vµo c¸c th«ng tin nguån. §iÒu tr−íc tiªn NE ph¶i ®¸p øng ®−îc yªu cÇu trao ®æi th«ng tin cña tæ chøc, ®Ó thµnh c«ng th× ng−êi kü s− m¹ng ph¶i thiÕt lËp kÕ ho¹ch toµn diÖn. Hä ph¶i lËp mét DN ®Ó lµm tháa m·n yªu cÇu cña tõng ng−êi sö dông trªn hÖ thèng m¸y tÝnh, c¸c nhµ ph©n tÝch còng cÇn ®¸nh gi¸ xem hÖ thèng cã ho¹t ®éng tèt víi c¸c kÕ ho¹ch thiÕt kÕ DN hay kh«ng. Khi x©y dùng mét kÕ ho¹ch NE ph¶i lu«n lu«n tham kh¶o céng ®ång ng−êi sö dông ®Ó gióp hä t×m ra c¸ch cµi ®Æt tèt nhÊt. ViÖc thiÕt kÕ cã thÓ kÌm theo viÖc thªm vµo mét sè bé phËn míi, trªn mét m¹ng ®· cã thÓ t¹o ra mét nh¸nh cho bé phËn míi kh¸c. Tuy nhiªn sÏ ph¶i mÊt nhiÒu lÇn ®Ó kiÓm tra c¸c øng dông vµ nghi thøc sö dông mét m¹ng. §Ó cã mét m¹ng ng−êi kü s− ph¶i thùc hiÖn c¸c t¸c vô sau: a. ThiÕt kÕ vµ x©y dùng. b. B¶o tr× c. Më réng. d. Tèi −u ho¸. g. Xö lý sù cè Tr−íc tiªn ng−êi kü s− sö dông s¬ ®å m¹ng ph¶i quyÕt ®Þnh c¸i g× lµ cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng m¹ng nh− thiÕt bÞ, phÇn mÒm vµ ph−¬ng thøc kÕt nèi. Cã hai kiÓu kü thuËt kÕt nèi truyÒn tin gi÷a c¸c ®iÓm cña DN lµ: m¹ng côc bé (LAN) vµ m¹ng réng (WAN). Mét LAN kÕt nèi c¸c m¸y chñ víi nhau víi tèc ®é tõ kho¶ng 4 ®Õn 1000 megabit/gi©y. Víi môc tiªu lµ cung cÊp c¸c kÕt nèi cã liªn quan trong kho¶ng c¸ch ng¾n. Mét WAN th−êng xö lý ë tèc ®é kho¶ng tõ 9,6 kilobit/gi©y ®Õn 45 mªgabit/gi©y, vµ h¬n n÷a ®Ó thùc hiÖn c¸c viÖc truyÒn th«ng tin trong LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 9 kho¶ng c¸ch xa. Cã nhiÒu c«ng nghÖ ®Ó kÕt nèi c¸c LAN mét c¸ch trong suèt víi ng−êi sö dông. Sau khi x©y dùng m¹ng, ng−êi kü s− sau ®ã ph¶i tiÕn hµnh b¶o tr× m¹ng. BÊt kÓ lµ ng−êi kü s− ®· ph¶i lµm nh÷ng g× trong viÖc x©y dùng m¹ng, m¹ng vÉn cÇn ®−îc b¶o tr×. VÝ dô phÇn mÒm ®ang ch¹y cÇn ®−îc ®æi míi, mét sè bé phËn cña m¹ng cÇn ®−îc n©ng cÊp hay mét sè thiÕt bÞ bÞ háng cÇn ®−îc thay thÕ. Nh÷ng thay ®æi trong yªu cÇu cña ng−êi sö dông còng lu«n lu«n cã ¶nh h−ëng tíi toµn bé s¬ ®å tæng thÓ m¹ng. Do ®ã nÈy sinh ra vÊn ®Ò thø ba cho ng−êi kü s− m¹ng lµ viÖc më réng m¹ng, bëi v× viÖc më réng mét m¹ng ®ang tån t¹i lu«n tèi −u h¬n viÖc thiÕt kÕ vµ x©y dùng mét m¹ng míi. Ng−êi kü s− cÇn ph¶i cung cÊp nh÷ng gi¶i ph¸p söa ch÷a, thay ®æi mét c¸ch ®óng nhÊt. T¸c vô thø t− cña ng−êi kü s− lµ ph¶i tèi −u ho¸ DN, ®©y kh«ng ph¶i lµ t¸c vô ®¬n gi¶n, nªn chó ý mét m¹ng th«ng th−êng cã hµng tr¨m c¸c thiÕt bÞ kh¸c nhau, mçi thiÕt bÞ cã tÝnh chÊt riªng cña chóng vµ tÊt c¶ ®Òu lµm viÖc mét c¸ch hµi hoµ, th«ng qua mét s¬ ®å tØ mØ ng−êi kü s− míi cã thÓ ®¶m b¶o ®−îc chóng lµm viÖc mét c¸ch tèt nhÊt víi c¸c chøc n¨ng cña chóng trong DN, khi thay ®æi hay söa ch÷a ng−êi kü s− ph¶i lËp kÕ ho¹ch triÓn khai víi c¸c lo¹i thiÕt bÞ míi, ph¶i biÕt th«ng sè nµo cÇn thiÕt ph¶i cµi ®Æt, th«ng sè nµo kh«ng phï hîp víi t×nh huèng hiÖn t¹i, ng−êi kü s− cã thÓ hoµn thµnh viÖc tèi −u ho¸ m¹ng cña m×nh. Qua c¸c b−íc thùc hiÖn trªn, NE cã thÓ gi¶m tèi thiÓu c¸c lçi trªn m¹ng. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i m¹ng nµo còng hoµn h¶o, c¸c lçi cã thÓ xÈy ta bÊt cø lóc nµo cho dï m¹ng ®−îc thiÕt kÕ tèi −u. ChÝnh v× thÕ nªn cã t¸c vô thø n¨m: dµn xÕp c¸c tranh chÊp bëi v× nã lu«n tån t¹i víi nh÷ng lý do kh«ng thÓ biÕt tr−íc. 1. 4. Tæng quan vÒ qu¶n lý m¹ng: C¸c tæ chøc ®· ®Çu t− rÊt nhiÒu thêi gian vµ tiÒn cña ®Ó x©y dùng mét hÖ DN phøc t¹p mµ nã r©t cÇn ®−îc b¶o tr× tèt. C¸c c«ng ty th−êng cã mét vµi kü s− m¹ng ®Ó b¶o tr× m¸y, thËt lµ tiÖn lîi khi c¸c m¸y cã thÓ tù kiÓm tra b¶o qu¶n trong viÖc ®iÒu hµnh vµ xö lý thay cho c¸c c«ng viÖc buån tÎ hµng ngµy cña c¸c kü s−. Qu¶n lý m¹ng (NM: Network Management) lµ qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn c¸c DN phøc t¹p, nh»m tèi −u ho¸ tÝnh n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ cña m¸y dùa trªn c¸c kh¶ n¨ng cña chÝnh hÖ thèng ®Ó thùc thi viÖc qu¶n lý m¹ng. Qóa tr×nh nµy bao gåm: Thu thËp d÷ kiÖn, hoÆc lµ tù ®éng hoÆc lµ th«ng qua sù nç lùc cña c¸c kü s−. Nã cã thÓ bao gåm c¶ viÖc ph©n tÝch c¸c d÷ liÖu vµ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ cã thÓ cßn gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng mµ kh«ng cÇn ®Õn ng−êi kü s−. LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 10 Thªm vµo ®ã nã cã thÓ lµm c¸c b¶n b¸o c¸o cã Ých cho c¸c kü s− trong viÖc qu¶n lý m¹ng. §Ó hoµn tÊt c¸c c«ng viÖc mét hÖ qu¶n lý m¹ng cÇn cã 5 chøc n¨ng sau. * Qu¶n lý lçi. * Qu¶n lý cÊu h×nh. * Qu¶n lý an toµn. * Qu¶n lý hiÖu qu¶. * Qu¶n lý tµi kho¶n. N¨m chøc n¨ng trªn ®−îc ®Þnh nghÜa bëi ISO trong héi nghÞ vÒ m¹ng. a. Qu¶n lý lçi: ( FM:Fault Management) FM lµ mét qu¸ tr×nh ®Þnh vÞ c¸c lçi , nã bao gåm c¸cvÊn ®Ò sau: * T×m ra c¸c lçi. * C« lËp lçi * Söa ch÷a nÕu cã thÓ. Sö dông kü thuËt FM, c¸c kü s− m¹ng cã thÓ ®Þnh vÞ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nhanh h¬n. VÝ dô, trong mét qu¸ tr×nh cµi ®Æt, mét ng−êi sö dông th©m nhËp vµo mét hÖ thèng tõ xa qua mét ®−êng ®i víi rÊt nhiÒu thiÕt bÞ m¹ng. §ét nhiªn liªn l¹c bÞ c¾t ®øt, ng−êi sö dông th«ng b¸o cho kü s− m¹ng. Víi mét c«ng cô qu¶n lý lçi kÐm hiÖu qu¶ muèn biÕt lçi nµy cã ph¶i do ng−êi sö dông g©y ra kh«ng ng−êi qu¶n trÞ ph¶i thùc hiÖn c¸c test, vÝ dô nh− ®−a vµo mét lÖnh sai hoÆc cè ý vµo mét hÖ m¹ng kh«ng cho phÐp. NÕu thÊy ng−êi sö dông kh«ng cã lçi th× sau ®ã cÇn ph¶i kiÓm tra c¸c ph−¬ng tiÖn nèi gi÷a ng−êi sö dông vµ hÖ thèng tõ xa ®ã, b¾t ®Çu tõ thiÕt bÞ gÇn ng−êi sö dông nhÊt. Gض sö ta kh«ng t×m ra lçi trong thiÕt bÞ kÕt nèi. Khi vµo vïng d÷ liÖu trung t©m, ta thÊy mäi ®Ìn hiÖu ®Òu t¾t vµ cã thÓ xem thªm c¸c æ c¾m, lóc ®ã phÝch c¾m rêi ra ta kÕt luËn r»ng cã mét ai ®ã ®· ngÉu nhiªn rót phÝch c¾m ra, sau khi c¾m l¹i ta sÏ thÊy m¹ng lµm viÖc b×nh th−êng. VÝ dô trªn lµ mét lçi thuéc lo¹i ®¬n gi¶n. NhiÒu lçi kh«ng dÔ dµng t×m nh− thÕ. Víi sù gióp ®ì cña FM ta cã thÓ t×m ra c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nhanh h¬n. Thùc ra, ta cã thÓ t×m vµ söa c¸c sai háng tr−íc khi ng−êi sö dông th«ng b¸o. b. Qu¶n lý vÒ cÊu h×nh (Configuration Management - CM ) H×nh tr¹ng c¸c thiÕt bÞ trong mét m¹ng cã ¶nh h−ëng quan träng ®Õn ho¹t ®éng cña m¹ng. CM lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh vµ cµi ®Æt l¹i cÊu h×nh cña c¸c thiÕt bÞ ®· bÞ cã vÊn ®Ò. LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 11 GØa sö mét version A cña phÇn mÒm ch¹y trªn mét cÇu Ethernet cã mét vÊn ®Ò nµo ®ã lµm gi¶m hiÖu n¨ng cña m¹ng. §Ó gi¶i quyÕt c¸c dÞ th−êng nµy nhµ s¶n xuÊt ®−a ra mét b¶n n©ng cÊp lªn version B mµ nã sÏ ph¶i ®ßi hái chóng ta ph¶i cµi ®Æt míi ®èi víi tõng cÇu trong sè hµng tr¨m cÇu trong m¹ng. Theo ®ã ta ph¶i l©p mét kÕ ho¹ch triÓn khai viÖc n©ng cÊp version B vµo tÊt c¶ c¸c cÇu trªn m¹ng ®ã. Tr−íc tiªn ta ph¶i x¸c ®Þnh lo¹i phÇn mÒm hiÖn t¹i ®−îc cµi ®Æt trªn c¸c cÇu ®ã. §Ó lµm ®−îc ®iÒu ®ã nÕu kh«ng cã CM th× ng−êi kü s− cÇn ph¶i kiÓm tra tõng cÇu nèi mét b»ng ph−¬ng ph¸p vËt lý nÕu kh«ng cã mét c«ng cô qu¶n trÞ cÊu h×nh Mét bé CM cã thÓ ®−a ra cho ng−êi kü s− tÊt c¶ c¸c version hiÖn hµnh trªn tõng cÇu nèi. Do ®ã, nã sÏ lµm cho ng−êi qu¶n trÞ dÔ dµng x¸c ®Þnh ®−îc chç nµo cÇn n©ng cÊp c. Qu¶n lý an ninh m¹ng (security management - SM) Qñan lý an ninh lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra quyÒn truy nhËp vµo c¸c th«ng tin trªn m¹ng. Mét vµi th«ng tin ®−îc l−u trong c¸c m¸y nèi m¹ng cã thÓ kh«ng cho phÐp tÊt c¶ nh÷ng ng−êi sö dông ®−îc xem. Nh÷ng th«ng tin nµy ®−îc gäi lµ c¸c th«ng tin nh¹y c¶m (sensitive information) vÝ dô nh− th«ng tin vÒ s¶n phÈm míi hoÆc c¸c kh¸ch hµng cña c«ng tyg tin ®ã. Gi¶ sö mét tæ chøc quyÕt ®Þnh qu¶n lý an ninh ®èi víi viÖc truy nhËp tõ xa tíi m¹ng th«ng qua ®−êng ®iÖn tho¹i quay sè trªn mét server phuc vô c¸c tr¹m cuèi cho mét nhãm c¸c kü s−. Mçi lÇn c¸c kü s− m¸y tÝnh muèn lµm viÖc trªn m¹ng th× cã thÓ ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng ®Ó lµm viÖc. Cæng dÞch vô cho phÐp truy nhËp c¸c th«ng tin tõ nhiÒu m¸y tÝnh ë trong m¹ng truy nhËp tíi trung t©m b¶o mËt ®Ó b¶o vÖ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. §Ó qu¶n lý an ninh th× b−íc ®©u tiªn ta ph¶i lµm lµ dïng c«ng cô qu¶n lý cÊu h×nh ®Ó giíi h¹n c¸c viÖc truy nhËp vµo m¸y tõ c¸c cæng dÞch vô. Tuy nhiªn ®Ó biÕt ai ®· truy nhËp m¹ng th× ng−êi qu¶n trÞ m¹ng ph¶i ®Þnh kú vµo m¹ng ®Ó ghi l¹i nh÷ng ai ®ang sö dông nã. C¸c hÖ qu¶n trÞ an ninh cung cÊp c¸ch theo dâi c¸c ®iÓm truy nhËp m¹ng vµ ghi nhËn ai ®· sö dông nh÷ng tµi nguyªn nµo trªn m¹ng d. Qu¶n lý hiÖu qu¶: (Performance management:PM) PM liªn quan ®Õn viÖc ®o hiÖu qu¶ cña m¹ng vÒ phÇn cøng phÇn mÒm vµ ph−¬ng tiÖn lµm viÖc. C¸c ho¹t ®éng ®ã lµ c¸c biÖn ph¸p kiÓm tra vÝ dô nh− kiÓm tra n¨ng lùc th«ng qua (khèi l−îng c«ng viÖc hoµn thµnh ®−îc trong mét ®¬n vÞ thêi gian), bao nhiªu % tµi nguyªn ®−îc sö dông, tû lÖ c¸c lçi xÈy ra hoÆc thêi gian tr¶ lêi. LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 12 Dïng c¸c th«ng tin vÒ PM, kü s− hÖ thèng cã thÓ ®¶m b¶o r»ng m¹ng sÏ kiÓm tra ®−îc m¹ng cã tháa m·n c¸c yªu cÇu cña ng−êi dïng hay kh«ng vµ tho¶ m·n ë møc ®é nµo. XÐt mét vÝ dô, mét ng−êi sö dông phµn nµn vÒ kh¶ n¨ng truyÒn tÖp qua mét m¹ng rÊt tåi. NÕu kh«ng cã c«ng cô, ®Çu tiªn nh©n viªn qu¶n trÞ sÏ ph¶i xem xÐt lçi cña m¹ng. Gi¶ sö kh«ng t×m thÊy lçi, b−íc tiÕp theo ta ph¶i kiÓm tra ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ lµm viÖc cña c¸c ®−êng kÕt nèi gi÷a tr¹m lµm viÖc cña ng−êi sö dông vµ thiÕt bÞ nèi vµo m¹ng. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra, gi¶ sö ta thÊy th«ng l−îng trung b×nh cña ®−êng kÕt nèi lµ qu¸ chËt hÑp so víi yªu cÇu. §iÒu ®ã cã thÓ dÉn ta ®Õn gi¶i ph¸p n©ng cÊp viÖc nèi kÕt hiÖn thêi hoÆc cµi ®Æt mét kÕt nèi míi víi th«ng l−îng lín h¬n. Nh− vËy nÕu ta cã s½n mét c«ng cô qu¶n lý chÕ ®é lµm viÖc th× ta cã thÓ sím ph¸t hiÖn ra kÕt nèi cÇn ®−îc n©ng cÊp th«ng qua c¸c b¸o c¸o ®Þnh kú. e. Qu¶n lý tµi kho¶n (accounting management - AM) AM bao gåm c¸c viÖc theo dâi viÖc sö dông cña mçi thµnh viªn trong m¹ng hay mét nhãm thµnh viªn ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu cña hä. MÆt kh¸c AM còng cã quyÒn cÊp ph¸t hay thu l¹i viÖc truy nhËp vµo m¹ng. 1. 5. §Þnh nghÜa mét hÖ qu¶n lý m¹ng (network management system - NMS) NMS lµ mét bé phÇn mÒm ®−îc thiÕt kÕ ®Ó c¶i hiÖu qu¶ vµ n¨ng suÊt viÖc qu¶n lý m¹ng. Cho dï mét kü s− m¹ng cã thÓ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc víi c¸c dÞch vô t−¬ng tù gièng nh− hÖ qu¶n lý m¹ng th× vÉn cã thÓ lµm nã tèt h¬n nÕu cã mét phÇn mÒm thùc hiÖn c¸c t¸c vô ®ã. Do vËy nã cã thÓ gi¶i phãng c¸c kü s− m¹ng ra khái c¸c c«ng viÖc phøc t¹p ®· ®−îc ®Þnh s½n. Bëi v× mét hÖ NMS ®−îc dù kiÕn hoµn tÊt nhiÒu t¸c vô ®ång thêi cïng mét lóc vµ nã cã ®Çy ®ñ kh¶ n¨ng tÝnh to¸n. a. Lîi Ých cña mét hÖ qu¶n lý m¹ng: NMS cã thÓ gióp cho c¸c kü s− m¹ng lµm viÖc trong nhiÒu m«i tr−êng kh¸c nhau. GØa sö ta cã mét kü s− m¹ng lµm viÖc trong phßng thÝ nghiÖm cña mét tr−êng ®¹i häc, m¹ng cã thÓ cã 10 m¸y ®−îc nèi kÕt th«ng qua LAN, mét m«i tr−êng ®ñ nhá mµ ë ®ã mét kü s− m¹ng biÕt ®−îc t©t c¶ c¸c khÝa c¹nh cña m¹ng mét c¸ch râ rµng ®Ó cã thÓ triÓn khai, b¶o tr×, ®iÒu khiÓn nã. Còng trªn hÖ thèng naú, mét NMS cßn cã thÓ gióp ®ì cho c¸c kü s− m¹ng nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c nhau. NMS sÏ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ph©n tÝch phøc t¹p, xem xÐt c¸c xu h−íng qua c¸c mÉu truyÒn tin. Nã cã thÓ kiÓm tra c¸c lçi do ng−êi sö dông g©y mÊt an toµn th«ng tin, nã cßn t×m ra c¸c th«ng tin sai cÊu h×nh trong hÖ thèng ®Ó c« lËp khu vùc cã lçi, tõ ®ã ®−a c¸ch gi¶i quyÕt cho c¸c vÊn ®Ò ®ã. Víi mét NMS thùc hiÖn c¸c t¸c vô trªn, ng−êi kü s− m¹ng sÏ cã thªm thêi gian ®Î hoµn LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr−êng §¹i häc Khoa häc tù nhiªn Trang 13 thiÖn hÖ thèng hái ®¸p víi ng−êi sö dông theo c¸c nhu cÇu cña hä vµ gióp hä hoµn thµnh c¸c dù ¸n. B©y giê ta xÐt ®Õn mét m¹ng phøc t¹p h¬n. M¹ng cã thÓ ®−îc më réng víi c¸c ®iÓm nèi ë B¾c mü, ch©u ©u, viÔn ®«ng vµ óc, nã cã thÓ ch¹y trªn nhiÒu nghi thøc m¹ng nh− IBM SNA (standard network architecture), XeroxXNS (xerox network service), appletalk, TCP/IP (transmis