Sáng kiến kinh nghiệm - Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các bài đồng dao

Sáng kiến kinh nghiệm: ĐỀ TÀI : PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ THÔNG QUA CÁC BÀI ĐỒNG DAO  LỜI MỞ ĐẦU Hiện nay , phát triển ngôn ngữ cho trẻ em là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác chăm sóc giáo dục và nuôi dạy trẻ của các trường mầm non . Đặc biệt đó chính là vai trò của người giáo viên hướng dẫn trẻ như thế nào để ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt ? Ta thấy trẻ nhỏ thường phát âm không chính xác ( chẳng hạn như : lá – ná , cá rô – cá gô , …. ) . Việc trẻ phát âm không đúng của trẻ chủ yếu là do cơ quan phát âm của trẻ chưa linh hoạt , chưa nhạy cảm và chưa chính xác , trẻ chưa biết cách điều chỉnh hơi thở ngôn ngữ và giọng nói cho phù hợp với nội dung nói . Vì vậy , để trẻ phát âm đúng cần phải được luyện tập thường xuyên , mọi lúc mọi nơi , và thời gian lâu dài . Trong quá trình công tác chăm sóc nuôi dạy trẻ , sau một thời gian cho trẻ làm quen với các bài đồng dao, em thấy việc cho trẻ đọc các bài đồng dao kết hợp với các trò chơi đơn giản có tác dụng rất tốt cho việc phát triển ngôn ngữ ở trẻ . Bởi vì nó có tính chất thi đua , bắt chước để kích thích trẻ luyện tập tốt . Sau đây , em xin giới thiệu một số bài đồng dao được viết lời mới và một số trò chơi kèm theo mỗi bài đồng dao .  CÁC BÀI ĐỒNG DAO  CHI CHI CHÀNH CHÀNH Chi chi chành chành Nhớ rút cho nhanh Tay xoè ngón đặt Miệng đặt mắt nhìn Đi trốn đi tìm Ú tim oà ập ! CHI CHI CHÀNH CHÀNH Chi chi chành chành Chim oanh học nói Khỉ già múa rối Chó sói đuổi bò Rùa nhảy khỏi hồ Bắt cò ăn thịt Sáo nằm gốc mít Khóc mẹ hu hu ! CÁCH CHƠI : Một trẻ xoè tay ra , các bạn giơ một ngón tay trỏ ra đặt vào lòng bàn tay đó , tất cả cùng đọc bài “chi chi chành chành” . Đến chữ “hu hu”, “ập” trẻ nắm tay lại thật nhanh , còn các bạn thì rút tay thật nhanh , ai rút không kịp thì phai xoè tay cho người khác chơi .   BỊT MẮT BẮT DÊ Một bầy trẻ nhỏ Bịt mắt bắt dê Dê vấp bờ hè Ngã kềnh bốn vó Mọi người cười rộ Cố đuổi vòng quanh Dê chạy thật nhanh Túm ngay một chú . CÁCH CHƠI : Mời 2 trẻ lên chơi “ oẳn tù tì” , người thua sẽ bị bịt mắt đi tìm dê , người thắng làm dê . Các bạn đứng bên ngoài cổ vũ , người bị bịt mắt sẽ đi theo tiếng trống lắc của người làm dê để bắt bạn . Cả hai không được chạy ra khỏi vòng tròn . Có thể cùng một lúc cho nhiều trẻ làm dê con và 1 trẻ bị bịt mắt .   CẶP KÈ Cặp kè An muối mè Ngồi xuống đất Ăn rau muống Đứng lên CÁCH CHƠI : Các cháu vừa đi vừa đọc bài đồng dao , và thực hiện theo lời bài đồng dao . Có thể phân từng nhóm cho trẻ chơi , đây là một trò chơi rất thu hút trẻ .   DUNG DĂNG DUNG DẺ Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Đến hỏi ông trời Xin vài cái bánh Gặp xe thì tránh Đội mũ trên đầu Đi chậm đi mau Lâu lâu lại ngồi ! CÁCH CHƠI : Các cháu cùng nắm tay , vừa đi vừa đung đưa theo nhịp bài đồng dao . Đến câu “ lâu lâu lại ngồi” thì tất cả cùng ngồi xổm một lát , rồi lại đứng dậy vừa đi vừa đọc tiếp bài đồng dao .   DUNG DĂNG DUNG DẺ Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Đến chỗ mát trời Chớ nên bỏ phí Thở làn không khí Vừa sạch vừa trong Em thấy mát lòng Thân càng mạnh mẽ . Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Đến chỗ đông người Nếu không nhìn kỹ Người ta vô ý Chân dẫm phải chân Đau đớn vô cùng Còn chi vui vẻ ! Dung dăng dung dẻ Dắt trẻ đi chơi Những buổi đẹp trời Tìm nơi râm mát Cùng nhau ca hát Cất tiếng cười vang Nhảy múa nhịp nhàng Cho lòng tươi trẻ .   NU NA NU NỐNG Nu na nu nống Một hồ nước trong Sao không rửa chân Cho trắng cho xinh Đi thi chân đẹp Chân ai sạch sẽ Gót đỏ hồng hào Được vào đánh trống Tùng tùng tùng tùng ! CÁCH CHƠI : Tất cả trẻ ngồi vòng tròn , đưa 2 chân ra phía trước vừa đọc bài đồng dao vừa nhịp chân theo lời bài đồng dao . đến chữ ‘ tùng tùng …” thì trẻ giả bộ lấy 2 tay làm dùi đánh vào chân .   RỒNG RẮN Rồng rắn đi chơi Vừa hát vừa cười Đến thăm thầy thuốc Đếm chân mà bước Thong thả mà đi Tay chống chân quỳ Hỏi cho thật lớn : Thầy thuốc có nhà không ? CÁCH CHƠI : Một trẻ làm chủ nhà , tất cả trẻ còn lại nắm lấy đuôi nhau đi thành vòng tròn đến nhà thầy thuốc . Đến câu : “ thầy thuốc có nhà không ?” thì chủ nhà trả lời theo ý của mình “có” hoặc “ không” , nếu “không” thì đi tiếp , nếu “có” thì hỏi chủ nhà muốn lấy khúc nào “đuôi”, “giữa” hay “cuối”, tất cả trẻ phải bảo vệ bạn ở nơi mà thầy thuốc muốn bắt . Trẻ nào bị bắt được thì lên làm thầy thuốc và chơi tiếp .   TẬP TẦM VÔNG Tập tầm vông Tay đàng đông Tay đàng tây Tay nào mây Tay nào gió Tập tầm vó ! Tay nào có Tay nào không Tay nào phồng Tay nào đẹp ? CÁCH CHƠI : Trẻ vừa đọc bài đồng dao vừa đưa tay theo nhịp bài đồng dao . Trò chơi này cũng có tác dụng rèn cơ tay cho trẻ . GV có thể sử dụng nhiều hình thức khác nhau như : thay đổi bằng chân , làm nhiều kiểu tay , ….  THẢ ĐỈA Thả đải ba ba Làm ngỗng , làm gà Làm voi , làm gấu Làm anh cá sấu Làm chị ễnh ương Làm bác linh dương Cùng chạy bốn phương . CÁCH CHƠI : Một trẻ đi giữa vòng tròn làm đỉa , các bạn khác nắm tay thành vòng tròn . Tất cả cùng đọc bài đồng dao , tới câu “ cùng chạy bốn phương” trẻ chỉ vao bạn nào thì bạn đó chạy đuổi bắt bạn . Cứ thế tiếp tục thay đổi trẻ khác được chơi .   KÉO C ƯA LỪA XẺ Kéo cưa lừa xẻ Bé ngoan bé khoẻ Nhớ chăm học hành Học nhanh học giỏi Sẽ giành điểm mười . CÁCH CHƠI : Đây là một trò chơi nhẹ , có mục đích giải trí . Hai trẻ ngồi đối diện nhau , cả 2 duỗi chân ra và đạp 2 bàn chân vào nhau , 2 tay nắm lấy nhau , đẩy qua đẩy lại rồi cùng đọc bài đồng dao .  CÂU ẾCH Ếch ở dưới ao Vừa ngớt mưa rào Nhảy ra bì bọp Ếch kêu – ộp ộp Ếch kêu –ạp ạp Thấy bác đi câu Rủ nhau trốn mau Ếch kêu –ộp ộp Ếch kêu – ạp ạp CÁCH CHƠI : Vẽ một vòng tròn lớn ở giữa sân , một trẻ làm người đi câu , tất cả các bạn còn lại đứng trong vòng tròn làm ếch . Ếch ở trong vòng tròn nhảy ra ngoài , vừa nhảy vừa đọc bài đồng dao , người đi câu đuổi theo hễ đụng vào bạn nào thì bạn đó phải thay làm người đi câu .