Tác động của lạm phát tác động của lạm phát đến dự án đầu tư

1/7/2013 1 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT ĐẾN DỰ ÁN ĐẦU TƯ Trình bày: ThS.Trần Bá Vinh E-mail: vinhtbv@yahoo.com 1 TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT Lạm phát, tỷ lệ lạm phát, chỉ số lạm phát, nguyên nhân Chỉ số lạm phát tương đối, lạm phát và tỷ giá hối đoái TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT Trực tiếp - Chi phí đầu tư, cân đối tiền mặt, phải thu, phải trả - Lãi suất danh nghĩa Gián tiếp thông qua khấu hao, lãi vay đến thuế Điều chỉnh lạm phát vào kế hoạch ngân lưu 2 1/7/2013 2
Lạm phát: Diễn tả sự gia tăng của giá cả hàng hoá, dịch vụ của thời điểm hiện hành so với thời điểm trước đó mà không phải do tăng thực về cầu hoặc giảm thực về cung của hàng hóa trên thị trường. Lạm phát làm cho tiền bị mất giá và tỷ lệ lạm phát là thước đo sự mất giá của tiền tệ.
Tỷ lệ lạm phát, còn gọi là tốc độ lạm phát (Inflation Rate - g) - Tỷ lệ lạm phát là tỷ lệ % của mức giá P giữa 2 thời kỳ t và t-1 - Tỷ lệ lạm phát là thước đo sự mất giá của tiền tệ. TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT t t 1 t 1 t t t 1 t 1 P Pg (1) P P Pg 1 1 g (2) P P − − − − − = = − ⇒ = + 3 - Tốc độ lạm phát có thể tăng đều hoặc tăng không đều. - Khi thẩm định thường giả định tỷ lệ lạm phát không đổi qua các năm thực hiện dự án. - Thiểu phát (Deflation), giảm phát (Disinflation).
Chỉ số lạm phát (Inflation Index - It), còn gọi Chỉ số giá (Price Index - PtInd). Là tỉ lệ giữa chỉ số giá bình quân có trọng số của 1 tập hợp (rổ) hàng hoá của năm hiện hành (Pt) so với năm trước (Pt-1) Từ (2) ta có : Chỉ số lạm phát năm 1 so với năm 0 (năm gốc): TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT t t t In d t 1 PI P P − = = t t t Ind t 1 PI P 1 g P − = = = + 1 1 1 Ind 1 0 0 PI P 1 g P (1 g).P (3) P = = = + ⇒ = + 4 1/7/2013 3 Chỉ số lạm phát năm 2 so với năm 1: Từ (3) suy ra: Như vậy chỉ số giá P tại năm t so với năm 0 (năm gốc) được tính bằng công thức: TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT 2 2 2 Ind 1 2 1 0 0 22 0 PI P 1 g (4) P PP (1 g)P (4) (1 g)(1 g)P P (1 g) P = = = + = + ⇒ ⇔ = + + ⇒ = + t 22 0 0 PI (1 g) P = = + 5
Nguyên nhân - Do tổng cầu tăng (cầu kéo) . Tăng cung tiền. . Tăng chi tiêu (chính phủ, doanh nghiệp, hộ dân).  Lạm phát đến tổng cầu, phản ứng của giá – tiền lương… - Do tổng cung giảm (cung đẩy) . Nguồn cung giảm làm tăng giá các NVL chủ yếu, giá hàng hoá khác tăng theo… . Bẫy tiêu dùng (khuyến mãi, kích cầu …) dẫn đến cầu tăng vượt cung, khan hiếm hàng hóa, giá cả tăng…  Phản ứng của tổng cầu khi tổng cung giảm… TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT 6 1/7/2013 4
Chỉ số lạm phát tương đối (Relative Inflation Index – IR) Là tỷ lệ giữa chỉ số lạm phát trong nước (ID) so với chỉ số lạm phát nước ngoài (IF). IR = ID / IF
Lạm phát và tỷ giá hối đoái - E - Tỷ giá hối đoái Là giá của đồng tiền nước này được tính bằng giá của đồng tiền nước khác. Hai cách để biểu hiện tỷ giá hối đoái Cách 1: Giá của đồng nội tệ (DT) tính bằng đồng ngoại tệ (FT). ET = DT / FT Cách 2: Giá của đồng ngoại tệ (DF) tính bằng đồng nội tệ (DT). ET = FT / DT TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT 7 - Tỷ giá hối đoái thị trường kỳ vọng (Expected Rate) – EM Được tính dựa trên chỉ số lạm phát tương đối kỳ vọng EM = E0(ITD/ITF) Ví dụ: Tỷ giá năm gốc 15.000đ/USD, tốc độ lạm phát đều qua các năm là 10%, tốc độ lạm phát nước ngoài đều qua các năm là 6%. Tính tỷ giá tương đối qua 3 năm? TỔNG QUAN VỀ LẠM PHÁT Naêm 0 1 2 3 ITD (a) 1.00 1.10 1.21 1.33 ITF (b) 1.00 1.06 1.12 1.19 IR (c)=a/b 1.00 1.04 1.08 1.12 EM = (c)xTyû giaù naêm goác 15,000.00 15,566.04 16,153.44 16,763.00 8 1/7/2013 5
Đối với tài chính cho đầu tư Làm tăng chi phí vì lạm phát so với - Tăng quá mức các khoản chi tiêu thực của dự án. - Kế hoạch cho việc tăng chi phí do lạm phát là việc làm bình thường và nên là một phần của kế hoạch tài chính cho dự án .
Lạm phát đối với cán cân tiền mặt (CB) Xét 2 trường hợp: Không có lạm phát (g=0%) và có lạm phát (g=50%). Doanh thu hàng năm là 2.000USD Tiền mặt mong muốn là 10% doanh thu hàng năm Suất chiết khấu thực 5%. Tác động của lạm phát đến CB như thế nào? TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT 9 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – CÁN CÂN TIỀN MẶT (CB) Tröôøng hôïp A: g = 0% Naêm 0 1 2 3 4 D.thu 2.000 2.000 2.000 2.000 CB mong muoán (10%D.T) 200 200 200 200 ∆CB 200 0 0 0 -200 Hieän giaù cuûa ∆CB 200 -200/(1+0,05)4 Toång coäng hieän giaù cuûa ∆CB = 35,53 10 1/7/2013 6 Tröôøng hôïp B: g = 50% Naêm 0 1 2 3 4 Chæ soá laïm phaùt 1 1.5 2.25 3.375 5.063 D.thu 2000 3000 4500 6750 CB mong muoán (10%D.T) 200 300 450 675 ∆CBN (cuoái – ñaàu) 200 100 150 225 -675 ∆CBR (khöû l/phaùt) 200 66 66 66 -133 Hieän giaù cuûa ∆CBN 200 66/(1+0.05)1 66/(1+0.05)2 66/(1+0.05)3 -133/(1+0.05)4 Toång coäng hieän cuûa ∆CB = 271.38 Ghi chuù: ∆CBN (cuoái – ñaàu) hoặc (ñaàu – cuoái) ñeàu laäp luaän nhö nhau TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – CÁN CÂN TIỀN MẶT (CB) 11 Xeùt 2 tröôøng hôïp: khoâng coù laïm phaùt (g=0%) vaø coù laïm phaùt (g=50%). Doanh thu haøng naêm laø 2000USD Khoaûn phaûi thu =50% doanh thu haøng naêm Laïm phaùt taùc ñoäng ñeán khoaûn phaûi thu nhö theá naøo? TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – KHOẢN PHẢI THU (AR) 12 1/7/2013 7 Tröôøng hôïp A: g = 0% Naêm 0 1 2 3 4 (1) Doanh thu 2.000 2.000 2.000 2.000 0 (2) AR mong muoán (50%.DT) 1.000 1.000 1.000 1.000 0 (3) ∆ARR (cuoái –ñaàu) 1.000 0 0 0 -1.000 (4) Doøng ngaân löu vaøo (1)-(3) 1.000 2.000 2.000 2.000 1.000 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – KHOẢN PHẢI THU (AR) 13 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – KHOẢN PHẢI THU (AR) Tröôøng hôïp B: g = 50% Naêm 0 1 2 3 4 (1) Chæ soá laïm phaùt 1 1,5 2,25 3,375 5,063 (2)=Doanh thu x (1) 2.000 3.000 4.500 6.750 0 (3)AR (50% Doanh thu) 1.000 1.500 2.250 3.375 0 (4)∆ARN 1.000 500 750 1.125 -3.375 (5)Ngaân löu vaøo=(2)-(4) 1.000 2.500 3.750 5.625 3.375 (6) Ngaân löu vaøo thöïc (khöû laïm phaùt) 1.000 1.667 1.667 1.667 667 (7) Ngaân löu vaøo khi khoâng coù laïm phaùt 1.000 2.000 2.000 2.000 1.000 Cheânh leäch (6)-(7) 0 -333 -333 -333 -333 Nhö vaäy, laïm phaùt ñoái vôùi AR laø laøm giaûm NL vaøo, giaûm hieäu quaû döï aùn 14 1/7/2013 8 Ví duï: So saùnh doøng ngaân löu khi laïm phaùt ñoái vôùi khoaûn phaûi traû trong 02 tröôøng hôïp: Laïm phaùt 0% vaø 10%. Khoaûn phaûi traû haøng naêm 400USD. Suaát chieát khaáu 15%. Laïm phaùt taùc ñoäng ñeán khoaûn phaûi traû nhö theá naøo? TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – KHOẢN PHẢI TRẢ (AP) 15 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – KHOẢN PHẢI TRẢ (AP) Tröôøng hôïp A: g = 0% Naêm 0 1 2 3 1.AP 0 400 400 0 2.∆AP (cuoái – ñaàu kyø) 400 0 -400 3. Hieän giaù cuûa ∆AP (15%) 348 0 -263 4. Toång coäng cuûa hieän giaù ∆AP = 348 + (-263) = 85 16 1/7/2013 9 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – KHOẢN PHẢI TRẢ (AP) Tröôøng hôïp B: g = 10% Naêm 0 1 2 3 1.Chæ soá laïm phaùt 1 1,1 1,21 1,331 2.APR 0 400 400 0 3.APN (1x2) 0 440 484 0 4. ∆APN 0 440 44 -484 5. ∆APR (khöû laïm phaùt) 0 400 36 -363 6.Hieän giaù cuûa ∆APR (15%) 0 348 27 -239 Toång coäng cuûa hieän giaù ∆APR = 348 + 27 + (-239) = 136 Nhö vaäy, laïm phaùt ñoái vôùi AP laø laøm taêng NL vaøo, taêng hieäu quaû döï aùn 17 Tóm lại: Lạm phát ảnh hưởng xấu đến các khoản mục tài sản, làm tăng dòng ngân lưu ra, giảm NPV. Lạm phát ảnh hưởng tốt đến các khoản nợ phải trả, làm tăng dòng ngân lưu vào, tăng NPV. TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – LÃI SUẤT DANH NGHĨA Khi lạm phát xảy ra còn làm thay đổi kết quả dự án thông qua tác động lên lãi suất danh nghĩa. (1 + rN) = (1 + rR) x (1 + g) Trong đó: rN suất chiết khấu danh nghĩa rR là suất chiết khấu thực g: tốc độ lạm phát rN = g + g rR + rR 18 1/7/2013 10 Ví dụ: Vay NH 1.000$ với lãi suất thực 5%. Xét trường hợp g=0% và g=10%. TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – LÃI SUẤT DANH NGHĨA Vay 1.000$ vôùi laõi suaát thöïc 5% vaø g=0% Năm 0 1 2 3 4 Vay -1.000 Laõi vay 50 50 50 50 Traû khoaûn vay 1.000 Doøng ngaân löu naêm 0 -1.000 50 50 50 1.050 Chieát khaáu 5% -1.000 47,62 45,35 43,19 863,84 Giaùtrò hieän taïi roøng 0 19 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – LÃI SUẤT DANH NGHĨA Vay 1.000$ vôùi laõi suaát thöïc 5% vaø g=10% Naêm 0 1 2 3 4 Laïm phaùt 1,00 1,10 1,21 1,33 1,46 Vay -1.000 Laõi vay 50 50 50 50 Traû khoaûn vay 1.000 Doøng ngaân löu giaù hieän taïi -1.000 50 50 50 1.050 Doøng ngaân löu taïi naêm 0 (khöû laïm phaùt) -1.000 45,45 41,32 37,57 717,16 Chieát khaáu 5% -1.000 43,29 37,48 32,45 590,01 Giaùtrò hieän taïi roøng -296,77 20 1/7/2013 11 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT – LÃI SUẤT DANH NGHĨA Vay 1.000$ vôùi laõi suaát danh nghóa 15,5%, laõi suất thực=5% vaø g=10% Laõi suaát danh nghóa = r + g + r*g = 15,50% Naêm 0 1 2 3 4 Laïm phaùt 1,00 1,10 1,21 1,33 1,46 Vay -1.000 Laõi vay 155 155 155 155 Traû khoaûn vay 1.000 Doøng ngaân löu giaù hieän taïi -1.000 155 155 155 1.155 Doøng ngaân löu taïi naêm 0 (khöû laïm phaùt) -1.000 140.91 128,10 116,45 788,88 Chieát khaáu 5% -1.000 134.20 116,19 100,60 649,01 Giaùtrò hieän taïi roøng 0 4. Söï thay ñoåi doøng ngaân löu chöa chieát khaáu (khöû laïm phaùt) Thay đổi ngaân lưu 0,00 -90,91 -78,10 -66,45 261,12 21 Tác động gián tiếp của lạm phát đến thuế TNDN thông qua: - Khấu hao. - Thanh toán lãi vay. - Hàng tồn kho tác động đến giá vốn hàng bán. với ảnh hưởng: - Khấu hao: Lạm phát làm giảm giá trị thực khấu hao, lá chắn thuế giảm  có tác động tiêu cực đến NPV dự án. -Thanh toán lãi vay: Lạm phát làm tăng lãi suất danh nghĩa, chi phí lãi vay tăng, lá chắn thuế gia tăng có tác động tích cực đến NPV dự án. - Hàng tồn kho tác động đến giá vốn hàng bán: Lạm phát làm giảm giá vốn hàng bán kỳ trước khi kết chuyển vào kỳ này, làm tăng lợi nhuận, tăng thuế  có tác động tiêu cực đến NPV dự án. TÁC ĐỘNG GIÁN TIẾP CỦA LẠM PHÁT 22 1/7/2013 12 Có 2 cách tính dòng ngân lưu hiện tại: Cách 1: Tính dòng ngân lưu danh nghĩa (có tính đến lạm phát) theo suất chiết khấu danh nghĩa. Cách 2: Tính dòng ngân lưu thực (khử lạm phát) theo suất chiết khấu thực. * Hai phương pháp này cho cùng kết quả NPV. Thảo luận: Tại sao phải tính dòng ngân lưu danh nghĩa? Ví dụ: Một dự án hoạt động 3 năm, doanh thu hàng năm: 3000$, chi phí đầu tư ban đầu: 5.000$, chi phí hoạt động hàng năm: 500$, tốc độ lạm phát 10%/năm, lãi suất thực 12%, tính NPV thực và danh nghĩa? ĐIỀU CHỈNH LẠM PHÁT VÀO KẾ HOẠCH NGÂN LƯU 23 Cách 1: Tính dòng ngân lưu danh nghĩa ĐIỀU CHỈNH LẠM PHÁT VÀO KẾ HOẠCH NGÂN LƯU Laõi suaát danh nghóa = r+g+rg = 12%+10%+12%*10% = 23,2% Naêm 0 1 2 3 Laïm phaùt 1 1,1 1,21 1,331 I. Doøng ngaân löu vaøo 0 3.300 3.630 3.993 Doanh thu 0 3.300 3.630 3.993 II. Doøng ngaân löu ra 5.000 550 605 666 CP ñaàu tö 5.000 CP hoaït ñoäng 550 605 666 III. Doaøng ngaân löu roøng -5.000 2.750 3.025 3.328 IV. Hieän giaù doøng ngaân löu -5.000 2.232 1.993 1.779 NPVn 1.005 24 1/7/2013 13 Cách 1: Tính dòng ngân lưu thực ĐIỀU CHỈNH LẠM PHÁT VÀO KẾ HOẠCH NGÂN LƯU Naêm 0 1 2 3 I. Doøng ngaân löu vaøo 0 3.000 3.000 3.000 Doanh thu 3.000 3.000 3.000 II. Doøng ngaân löu ra 5.000 500 500 500 CP ñaàu tö 5.000 CP Hoaït ñoäng 500 500 500 III. Doøng ngaân löu roøng -5.000 2.500 2.500 2.500 IV. Hieän giaù doøng ngaân löu -5.000 2.232 1.993 1.779 NPVr 1.005 25 1. Tính các mức giá tương đối Pt/Pt-1 2. Giả thiết về tỷ lệ lạm phát tương lai 3. Xác định những thay đổi về giá danh nghĩa 4. Xác định lãi suất danh nghĩa 5. Xây dựng báo cáo ngân lưu dự kiến theo các giá trị danh nghĩa 6. Tính thu nhập chịu thuế và thuế thu nhập (danh nghĩa) 7. Xác định nhu cầu tiền mặt (danh nghĩa) 8. Xác định nhu cầu tài chính (danh nghĩa) 9. Khử lạm phát đối với các giá trị danh nghĩa cho từng năm để lập ra các báo cáo ngân lưu thực 10. Tính toán dòng ngân lưu theo các quan điểm khác nhau. ĐIỀU CHỈNH LẠM PHÁT VÀO KẾ HOẠCH NGÂN LƯU 26 1/7/2013 14 27